زیست شناسی دریا (بیولوژی دریا)
سال:1398 | دوره:11 | شماره:42 |تعداد مقالات:8

در مطالعه ی حاضر غلظت مؤثر میانی EC50 آلکیل بنزن سولفونات خطی بر ریز جلبک Nannochloropsis oculata بررسی شد. آزمایش با 21 گروه شامل 1 گروه شاهد و 6 تیمار (هر یک با سه تکرار) در یک دوره ی 72 ساعته در دمای 25 درجه سانتی گراد و pH 9/6 در تیر 1396 انجام شد. غلظت آلکیل بنزن سولفونات خطی در تیمارهای اول تا ششم به ترتیب برابر 2، 5/2، 3، 4، 5 و 7 میلی گرم در لیتر در نظر گرفته شد. پس از انجام آزمایش و شمارش جلبک ها، درصد بازدارندگی در هر غلظت محاسبه گردید. همچنین مقادیر غلظت مؤثر میانی با استفاده از آزمون رگرسیون پروبیت محاسبه شد. غلظت مؤثر میانی EC50 آزمایش برابر با 05/3 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. ازآنجایی که میزان شوینده ها در اکوسیستم های دریایی رو به افزایش است؛ بنابراین به منظور کاهش اثرات جبران ناپذیر آن ها بر موجودات اکوسیستم های آبی به ویژه ریز جلبک ها باید با کاربرد شوینده هایی با تجزیه پذیری بالا به جای شوینده هایی که ماندگاری بالایی در طبیعت دارند، اثرات شوینده ها بر موجودات را کاهش داد.

ماهی سرخو چشم درشت یکی از گونه های مهم سرخو ماهیان از خانواده (Lutjanidae) است. این ماهی ساکن آب های خلیج فارس و دریای عمان بوده و مصرف خوراکی دارد. این مطالعه باهدف تعیین وضعیت تولیدمثل ماهی سرخو چشم درشت (Lutjanus lutjanus) در آب های خلیج فارس و دریای عمان از آذرماه 1393 تا آبان ماه سال 1394 انجام شد. نمونه ها ماهانه و در 14 ایستگاه با استفاده از تور ترال و گرگور، صید و جمع آوری گردیدند. در این تحقیق کل نمونه های موردبررسی 247 عدد بود که از این تعداد 133 عدد ماده و 97 عدد نر و 17 عدد نابالغ بودند و نسبت جنسی کل ماده به نر 37/1 بود. زیست سنجی کامل نمونه ها از قبیل طول (کل و چنگالی) و وزن انجام شد. حداقل و حداکثر طول ماهی در طی ماه های مختلف بین 13 تا 26 سانتی متر بود. مراحل باروری در نمونه های گناد تعیین شد. نتایج حاصل از برش بافتی گناد ماهیان ماده، 6 مرحله توسعه تخمدانی را در این ماهی نشان داد. بیضه ها از نوع لوبولی تشخیص داده شدند. میانگین شاخص رسیدگی جنسی GSI ماه های مختلف 185/1 محاسبه گردید و بیشترین میزان شاخص گنادی مربوط به خردادماه (304/2) و کمترین مقدار در آبان ماه 1392 بوده است (474/0). لذا فصل تخم ریزی اواخر بهار تعیین شد. محاسبه طول بلوغ عدد 5/17 سانتی-متر را نشان داد که نشانگر بلوغ زودرس آن ها می باشد. مطالعه ویژگی های تولیدمثلی و زیستی ماهی سرخوی چشم درشت می تواند در امر صنعت تکثیر، پرورش، نگهداری و تجدید منابع این ماهی مورداستفاده قرار گیرد.

منطقه سیریک و تالاب بینالمللی خورآذینی، تنها رویشگاه منحصربه فرد چندل در ایران است. علیرغم مطالعات متعدد روی زیست بوم مانگرو در کشور، متأسفانه اغلب این مطالعات در مورد گونه حرا بوده و به دلیل محدودیت دسترسی و سختی نمونه برداری، تاکنون مطالعه ای در مورد میزان آلودگی به فلزات سنگین در جامعه گیاهی چندل در این منطقه صورت نگرفته است. بدین منظور در پاییز 1395، با انجام بازدیدهای میدانی به وسیله قایق، 27 نمونه رسوب و 27 نمونه از برگ و 27 نمونه ریشه گیاه چندل از 9 ایستگاه نمونه برداری در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در هر ایستگاه، برداشت گردید و بعد از عصاره گیری، غلظت سرب و نیکل آن به وسیله دستگاه جذب اتمی، اندازه گیری شد. میانگین (SD± ) غلظت سرب و نیکل در رسوبات به ترتیب 62/2± 06/13 و 99/6± 82/63 و در برگ 22/2± 74/4 و 57/0± 96/2 و در ریشه 52/2± 12/9 و 29/4± 57/8 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک به دست آمد. میانگین غلظت سرب و نیکل در برگ و ریشه و غلظت نیکل در رسوبات از استاندارد بالاتر است. شاخص مولر، سرب و نیکل را در کلاس غیر آلوده و شاخص ضریب آلودگی، سرب و نیکل را در کلاس آلودگی متوسط قرارداد. بالا بودن میزان آلودگی به سرب و نیکل را می توان به اسکله صیادی موجود در خورآذینی و تردد شناورهای صیادی، قاچاق و تخلیه ترکیبات نفتی همچنین استقرار صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در خط ساحلی این ناحیه نسبت داد. با توجه به بالا بودن میانگین غلظت نیکل در رسوبات و برگ و ریشه چندل در این منطقه و با توجه به اهمیت اقتصادی و اکولوژیکی زیستگاه های مانگرو و آسیب پذیر بودن آن ها لازم است روند ورود فلزات سنگین به منطقه تحت کنترل و پایش قرار بگیرد.

شاخص اکولوژیک جوامع ماکروبنتوز (AMBI) شاخصی اکولوژیک مختص به کف زیان دریایی است که با طبقه بندی کف زیان از حیث حساسیت و مقاومت و نقش بوم شناختی، ارزیابی هوشمندانه تری از اکوسیستم را نسبت به شاخص های مشهور تنوع و غالبیت ارائه می دهد. این تحقیق با بررسی پراکنش و تنوع زیستی ماکروبنتوزهای حرای مل گنزه استان بوشهر سطح سلامت اکوسیستم را از نگاه AMBI مورد ارزیابی قرار داده است. نمونه برداری در ناحیه جنوبی رویشگاه حرا مل گنزه طی چهارفصل از پاییز 1394 تا تابستان 1395 و به روش کوادرات اندازی تصادفی به ابعاد 25/0 مترمربع در زمان جزر حداکثری و در 3 ایستگاه و در سه سطح جزرومدی و با سه تکرار صورت پذیرفت. 144 گونه از گروه سخت پوستان، پرتاران، نرم تنان و. . . در این مطالعه شناسایی شده است که از این میان 64/17 درصد مختص به کف زیان حساس (گروه I)، 4/57 درصد بی تفاوت (گروه II)، 78/21 درصد مقاوم (گروه III) و 18/3 درصد از کف زیان فرصت طلب (گروه IV) تشکیل شده بود. پس از محاسبه شاخص و ترسیم نمودار رقمی بین 1 تا 67/4 را نشان داد. درنهایت پس از بررسی نمودارهای AMBI سطح سلامت اکوسیستم خوب با آلودگی خفیف ارزیابی گردید.

کلرلا جلبک سبز تک سلولی است که در صنعت غذایی و دارویی مورداستفاده قرار می گیرد. ازآنجایی که وجود و اثر برخی هورمون های گیاهی بر رشد جلبک ها ثابت شده است، یکی از را ه های افزایش بیوماس جلبک استفاده از هورمون های گیاهی است. در این پژوهش که درسال 1395 انجام پذیرفت، سلول های جلبک Chlorella sorokiniana در محیط کشت پایه بولد (Bold) اصلاح شده کشت شد، سپس به محیط کشت 5 گرم در لیتر گلوکز منو هیدرات و نسبت های مختلف هورمون های توفوردی (2, 4-D) توأم با کینتین (Kin)، بنزیل امینو پورین (BAP) و سالیسیلیک اسید (SA) افزوده شد. بر اساس آنالیز واریانس یک طرفه با 05/0 P≤ ، مناسب ترین تیمار برای افزایش بیوماس و محتوای رنگیزه های این جلبک استفاده از هورمون های 2, 4-D (1 میلی گرم در لیتر) + BAP (1 میلی گرم در لیتر) بود. در این تیمار و شاهد به ترتیب، وزن خشک (6/90 و 9/64 میلی گرم)، تعداد سلول ها دریک میلی لیتر سوسپانسیون جلبک (107×3/18 و 107×11)، محتوای کلروفیل a(7 و 4/6)، کلروفیل b(4 و 5/2) و کاروتنوئید (6/3 و 2/2) میکروگرم در میلی لیتر سوسپانسیون جلبک بود که همه ی صفات به استثنای تعداد سلول و محتوای کلروفیل b افزایش معنی داری نسبت به شاهد نشان دادند. در این تیمار درصد پروتئین 9/9 بود که نسبت به شاهد (11درصد) کاهش معنی داری را نشان داد. افزودن سالیسیلیک اسید (138/0، 38/1، 8/13 میلی گرم در لیتر) به تیمار 2, 4-D (1 میلی گرم در لیتر) + BAP (1 میلی گرم در لیتر)، سبب افزایش معنی دار پروتئین و کاهش معنی دار وزن خشک نسبت به این تیمار گردید ولی نسبت به شاهد اختلاف معنی داری نشان نداد. نتایج نشان داد که افزودن ترکیب هورمون های 2, 4-D (5/0 میلی گرم در لیتر) + Kin (1 میلی گرم در لیتر) و 2, 4-D (1 میلی گرم در لیتر) + BAP (1 میلی گرم در لیتر) به محیط کشت سبب افزایش بیوماس و کلروفیل a جلبک Chlorella sorokiniana گردید.

این مطالعه باهدف بررسی پارامترهای پویایی شناسی جمعیت آترین ماهی (A. caspia) در آب های خلیج گرگان در دوره مهاجرت به مناطق کم عمق این گونه از اسفند 1395 تا مهرماه 1396 در ساحل شمالی خلیج در مجاورت شبه جزیره میانکاله در محدوده مصب خلیج تا کانال خوزینی صورت پذیرفت. تعداد 800 نمونه با تور پره چشمه ریز صید و بیومتری شدند. فراوانی گروه های طولی تفاوت بارزی رابین دو جنس نر و ماده نشان داد، به طوری که در طول های بزرگ، نرها وجود نداشتند. رابطه نمایی طول کل و وزن کل برای جنس نر906/2L007/0=Wو برای جنس ماده 846/2L008/0=Wبه دست آمد. که نشان دهنده رشد آلومتریک منفی آترین ماهی است. بعد از برازش به روش حداقل مربعات رابطه طول-وزن برای جنس ماده 071/3L005/0=Wو برای جنس نر 002/3L006/0=Wمحاسبه شد. معادله فون برتالانفی بر اساس توزیع فراوانی طولی به روش الفان و زیر بخش آنالیز سطح پاسخ برای نرها (36/0+t)080/0-)EXP-1)75/13=Lt برای ماده ها (63/0+t)33/0-)EXP-1)18=Lt به دست آمد. منحنی های رشد نشان داد که در این گونه حداکثر رشد طولی و وزنی را تا سن +3 رخ می دهد. در جمعیت موردمطالعه برای هر دو جنس 3 کوهورت جداسازی شد. مرگ ومیر طبیعی با استفاده از فرمول تجربی پائولی برای جنس نر 640/1 و جنس ماده 274/1 به دست آمد.

این مطالعه باهدف تعیین و مقایسه غلظت فلزات سنگین مس، روی و آهن در بافت های عضله و کبد ماهیان شیر (Scomberomorus commerson) و قباد (Scomberomorus guttatus) در 1396 بندر بوشهر انجام شد. بدین منظور، تعداد 20 قطعه ماهی شیر و 20 قطعه ماهی قباد به صورت تصادفی از سواحل بندر بوشهر صید گردید. بعد از زیست سنجی، بافت های عضله و کبد نمونه ها جداسازی و هضم شیمیایی آن ها انجام گرفت و میزان غلظت فلزات در بافت ها اندازه گیری شد. بر اساس نتایج به دست آمده بین میانگین فلزات سنگین مس، روی و آهن در بافت عضله و کبد ماهی شیر اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0P<) همچنین با توجه به نتایج بین میزان غلظت فلزات سنگین ضروری مس، روی و آهن در بافت های عضله و کبد ماهی قباد نیز اختلاف معنی داری مشاهده گردید (05/0>P). میزان فلزات سنگین مس و روی در منطقه موردمطالعه پایین تر از حد مجاز استاندارد-های WHO، FAO، NHMRC و UK(MAFF) بود. ولی میزان فلز آهن بیشتر از مقدار مجاز استاندارد بین المللی FDA به دست آمد. ازاین رو، استفاده ازاین گونه برای مصارف انسانی مشکل چندانی را از دیدگاه سلامت و بهداشت عمومی ایجاد نخواهد کرد

وجود مقدار زیادی از اسیدهای چرب چند غیراشباع بلند زنجیره در ماهیان و بخصوص ماهیان دریایی، آن ها را به یکی از منابع غذایی ارزشمند برای انسان تبدیل می کند. در این پژوهش میزان اسیدهای چرب و تجزیه تقریبی عضله ماهی حلوا سفید (Pampus argenteus) در دو فصل زمستان و تابستان موردبررسی قرار گرفت. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر تغییرات فصلی بر پروفایل اسیدهای چرب بافت عضله ی ماهی حلوا سفید بوده تا مشخص شود مصرف آن در کدام فصل برای بدن انسان مفیدتر است. به منظور انجام این تحقیق نمونه ها در دو فصل زمستان و تابستان از بندرلنگه خلیج فارس در سال 1395 صید و به آزمایشگاه منتقل شدند و میزان رطوبت به روش خشک کن انجمادی، چربی به روش استخراج با استفاده از دستگاه سوکسله، پروتئین به روش کلدال و خاکستر به روش سوزاندن انجام شد. میزان اسیدهای چرب توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی به روش استاندارد ملی به شماره ی 2-13126 اندازه گیری گردید. تغییر معناداری در پارامترهای مربوط به آزمون تجزیه ی تقریبی در دو فصل موردمطالعه مشاهده نشد (05/0P) که میزان آن در فصل تابستان بیشتر بود. مقدار اسیدهای چرب چند غیراشباعی (PUFA) در فصل زمستان به طور معنا داری بیش از فصل تابستان بود. همچنین در نتایج حاصل از تجزیه تقریبی رطوبت، چربی، خاکستر و پروتئین تغییرات فصلی معناداری مشاهده نشد (05/0