پژوهش در بهداشت محیط
سال:1399 | دوره:6 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

محل کار به عنوان مکانی که کارکنان ساعت های زیادی را در آن سپری می کنند و احتمالا با افراد متعددی برخورد دارند، یکی از محیط های مستعد برای انتقال ویروس کرونا محسوب می شود لذا برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به این ویروس، رعایت پروتکل های بهداشتی در این محیط ها از اهمیت فراوانی برخوردار است. با توجه به کمبود نیروی بهداشت محیط، گستردگی ادارات، بازرسی و آموزش حساس سازی کارکنان تمام ادارات در مورد رعایت پروتکل های پیشگیری از کرونا ویروس امکان پذیر نمی باشد. بنابراین نویسندگان در این مقاله سفیران سلامت ادارات را به عنوان مشارکت کنندکان در سلامت سازمان پیشنهاد نمودند. سفیر سلامت، فردی از کارکنان سازمان است که رابط بین سیستم بهداشتی و کارکنان آن سازمان می باشد. سفیر سلامت سازمان بعد از دریافت آموزش های حضوری و غیر حضوری پروتکل های بهداشتی پیشگیری از کرونا ویروس توسط کارشناسان بهداشت محیط، می توانند فعالیتهای پیشگیری و کنترل بیماری کرونا در سازمان خود انجام دهند. مطالعه ی حاضر این مهم را مشخص ساخت که توانمندسازی سفیران سلامت سازمانها به عنوان منتخبان سازمان برای پیشگیری از بیماری کرونا ویروس، موجب قطع انتقال زنجیره بیماری کرونا ویروس در کارکنان خواهد شد.

زمینه و هدف: شهر تهران به عنوان بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر کشور به مشکلات عدیده ای برخورد کرده که آلودگی هوا از معمولترین آن ها است. طی سال های اخیر آلاینده PM2. 5 مسبب اکثر روزهای ناسالم از نظر آلودگی هوا در تهران بوده است؛ به همین منظور مطالعه حاضر با هدف تحلیل فضایی-زمانی آلاینده ی PM2. 5 در کلانشهر تهران طی سال های 1395-1392 با استفاده از GIS انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه از روش های درون یابی معکوس فاصله (Inverse Distance Weighting) و لکه های های داغ (Hot Spot) جهت پیش بینی و پهنه بندی غلظت آلاینده ی PM2. 5 طی چهار سال متوالی (1392-1395) استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از آنالیز لکه های داغ و آماره ی گتیس-ارد جی (Getis-Ord-Gi) نشان داد که نواحی جنوب و جنوب غرب با سطح اطمینان بالای 90 درصد و غلظت بیش از μ g/m3 50 آلوده ترین نواحی می باشند و به مقدار کمتری نواحی غرب و مرکز در رتبه بعدی قرار دارند؛ همچنین غلظت آلاینده PM2. 5 از شمال به جنوب و از شرق به غرب روند افزایشی را نشان می دهد. نتیجه گیری: مناطق جنوبی، جنوب غرب، غرب و مرکز از آلوده ترین مناطق به حساب می آیند؛ با این حال، مطالعه حاضر فقط پهنه بندی غلظت آلاینده PM2. 5 را نشان داده و به شناسایی عوامل گوناگون و سهم هر کدام از آن ها در تولید این آلاینده نپرداخته است؛ و لازم است مطالعاتی با هدف شناسایی منابع و سهم آن ها به منظور کنترل و کاهش غلظت PM2. 5 در سطح کلانشهر تهران انجام شود.

زمینه و هدف: امروزه لامپ های فلوروسنت رایج ترین منبع نوری جهان هستند. میزان جیوه موجود در این لامپ ها 115-72/0 میلی گرم به ازای هر لامپ بوده و با شکستن این لامپ ها، جیوه وارد محیط زیست شده و میزان سمیت آن، به شکل و راه ورود به بدن انسان بستگی دارد. جیوه در بدن تجمع یافته و باعث آسیب عصبی، فلج و نابینایی می شود. یکی از بهترین روش ها برای کاهش جیوه، استفاده از میکروارگانیسم ها است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تأثیر باکتری های هتروتروف فاضلاب در حذف جیوه موجود در لامپ های فلوروسنت بود. مواد و روش ها: در این مطالعه از لامپ های فلوروسنت خارج از رده استفاده شد. ابتدا توسط دستگاه خردایش، اجزای مختلف لامپ از هم جدا شدف و سپس جیوه آن ها با روش اسیدشویی از پودر فسفر لامپ جدا شد. باکتری های جدا شده از فاضلاب در معرض جیوه ی حاصل از اسیدشویی قرار گرفته و اثر این باکتری ها در کاهش جیوه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد، باکتری های هتروتروف قادر به کاهش جیوه به کمتر از 5 میکروگرم بر لیتر می باشند و 19 باکتری هتروتروف جداسازی شده از فاضلاب نسبت به غلظت های 5 و 10 میلی گرم کلرید جیوه مقاومت نشان داده و بالاترین میزان کاهش جیوه، 24/92 درصد، مربوط به باکتری سودوموناس مارجینالیس و کمترین میزان کاهش، 47/62%، مربوط به سودوموناس سیمیا بود. نتیجه گیری: نتایح حاصل از این مطالعه نشان داد که باکتری های هتروتروف فاضلاب می توانند برای سم زدایی جیوه از لامپ های فلوروسنت خارج از رده به عنوان یک روش کارآمد، کم هزینه و سازگار با محیط زیست استفاده شود.

زمینه و هدف: امروزه تامین آب آشامیدنی با کیفیت دغدغه اصلی مراجع ذی صلاح است. آب آشامیدنی در کنار کمیت مناسب، باید دارای خصوصیات فیزیکوشیمیایی و میکروبی استاندارد باشد. یون های نیترات و نیتریت به دلیل ایجاد عوارض سوء زیست محیطی و بهداشتی دارای اهمیت ویژه ای می باشند. هدف از این مطالعه تعیین غلظت یون های مذکور در آب آشامیدنی شهر اوز و انجام محاسبات مربوط به ارزیابی ریسک خطر سلامتی بود. روش کار: در این مطالعه پنج نقطه انتخاب شد و طی فواصل زمانی، 50 نمونه (10 نمونه از هر نقطه) برداشت شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه شیمی محیط، غلظت یون های نیترات و نیتریت بر اساس دستورالعمل ارائه شده توسط شرکت HACH با استفاده از دستگاه اسپکتروفوتومتر (DR6000) تعیین شد. یافته ها: غلظت یون های نیترات و نیتریت در تمامی نقاط شبکه، پایین تر از حد استاندارد تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی بود. بالاترین و پایین ترین غلظت یون های نیترات و نیتریت به ترتیب در محل نمونه برداری رستوران پاتریس (04/1 و 021/0 میلی گرم در لیتر) و شرکت آبفا (8/0 و 0162/0 میلی گرم در لیتر) بدست آمد. همچنین ارزیابی خطر بر اساس محدوده ی سنی نوزادان، کودکان و بزرگسالان به ترتیب برابر 0125/0، 00375/0 و 043/0 تعیین شد که نشان می دهد مصرف آب در طولانی مدت تاثیر سوء بر سلامت افراد نخواهد داشت. نتیجه گیری: کیفیت فیزیکوشیمیایی آب آشامیدنی شهرستان اوز در حد قابل قبول قرار داشت و مواجهه انسانی با این آب دارای ریسک غیرسرطانزایی به میزان بسیار کمتر از حدود بحرانی می باشد.

زمینه و هدف: افزایش روزافزون جمعیت و تراکم شهرنشینی و در نتیجه افزایش سطوح نفوذ ناپذیر، منجر به افزایش حجم رواناب های شهری شده است. رخداد بارش ها باعث تغییر در کیفیت رواناب و وررد آلاینده ها می گردد. استفاده از مدلهای شبیه سازی راهی مناسب برای آگاهی از میزان پارامترهای کیفی رواناب می باشد. در این مطالعه کیفیت روانابهای شهر شوشتر و تعیین ضرایب هیدرولیکی و هیدرولوژیکی با استفاده از مدل SWMM بررسی گردید. مواد و روشها: دو واقعه بارش شهر شوشتر در سال 95 برای انجام فرآیند واسنجی و اعتبار سنجی مدل در نظر گرفته شد و پارامتر های مرتبط با واقعه بارش اول در نقطه خروجی سیستم جمع آوری رواناب اندازه گیری شد. واسنجی کمی و کیفی مدل با استفاده از بارش اول و اعتبار سنجی مدل با استفاده از بارش دوم انجام گردید. یافتهها: در واسنجی بخش هیدرولیکی، مقادیر میانگین نفوذ ناپذیری، شیب، عرض زیرحوضه و ضریب مانینگ به ترتیب 50%، 75%، 25 متر و 013/0 تخمین زده شدند. در بخش کیفی نیز ضرایب معادلات Build-up برای TSS، COD و Zn به ترتیب (95، 25)، (48، 1) و (1، 09/0) و ضرایب معادلات Wash-off برای این پارامترها به ترتیب (21/0، 8/0)، (2/0، 8/0) و (19/0، 78/0) تخمین زده شدند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که واسنجی دقیق مدل، توانایی مدل را در پیش بینی پارامترهای کمی و کیفی در بارش های بعدی برای منطقه مورد مطالعه افزایش می دهد. نتایج نشان می دهد، مدل سازی ابزاری قدرتمند جهت بهبود مدیریت رواناب می باشد.

مقدمه و هدف: کیفیت آب عامل مهمی است که تمام جنبه های اکو سیستم و بهداشت نظر سلامت مواد غذایی به فعالیت های اقتصادی به پایداری و سلامت اکو سیستم را تحت تأثیر قرار می دهد، این مطالعه با هدف بررسی تغییرات کیفی آب رودخانه زیارت طراحی و اجرا شد. مواد و روش ها: از رودخانه زیارت(5 ایستگاه) هر ماه در سال 97نمونه برداری انجام شد. نمونه ها طبق شرایط استاندارد در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شده و پارامترهای نیترات، فسفر، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، آمونیوم، سختی کل و کلی فرم مدفوعی طبق روش استاندارد متد اندازه گیری شد. و شاخص کیفی آب (WQI) محاسبه شد. یافته ها: نتایج حاصل از مطالعه بر اساس شاخص WQI نشان داد که این شاخص برای تمام ایستگاه های رودخانه زیارت بین 68/29 تا 78/ 64 بوده و در برخی ایستگاه ها حد متوسط (70-50) و در برخی از ایستگاه ها دارای کیفیت بد(50-25) می باشد. تاثیر گذارترین پارامتر بر کیفیت آب رودخانه پارامتر BOD می باشد و پس آن کل جامدات، کدورت، فسفات، نیترات و کلی فرم های گرماپای می باشد. نتیجه گیری: بیشترین آلودگی در ایستگاه های انتهایی ( 4 و 5) به دلیل فعالیت بیشتر صنعنی، ورود فاضلاب ها و پساب ها در شهر گرگان به رودخانه می باشد. از بین پارامترهای اندازه گیری شده نیتروژن و فسفر به عنوان مواد مغذی در صورت عدم کنترل باعث ایجاد خطر تغذیه گرایی خواهد شد. فعالیت های کشاورزی، دامداری و تفریحی اطراف رودخانه بر روی کیفیت آب رودخانه تاثیر گذار است. به طوریکه در ایستگاه های بالادست کیفیت مناسب تری مشاهده شد. با توجه به این که رودخانه زیارت از مهم ترین منبع تامین آب مورد نیاز بخش کشاورزی و صنعتی در استان گلستان می باشد. لذا پایش و کنترل آلاینده های ورودی به این رودخانه ضروری است

زمینه و هدف: گسترش بی رویه رشد شهرها در سال های اخیر موجب افزایش تولید انواع مواد زائد جامد در مناطق شهری شده است. اگرچه دفن آخرین گزینه در مدیریت پسماندهای جامد شهری است، اما در کشورهای در حال توسعه یک روش معمول مدیریت پسماندهای جامد شهری می باشد. هدف از این پژوهش مکان یابی دقیق لندفیل شهری در شهرستان نایین با استفاده از تلفیق روش های فازی و بولین است. مواد و روش ها: در این مطالعه به منظور استانداردسازی و تعیین وزن معیارها و زیرمعیار از مدل AHP استفاده گردید. نوآوری این پژوهش تلفیق نتایج حاصل از منطق فازی و بولین است که روش فازی شامل دو گروه است که گروه اول با محاسبه وزن معیارها و دیگری با محاسبه وزن زیرمعیارها و همچنین نتایج حاصل از منطق بولین با پنج طبقه که شامل محاسبه وزن معیارها و زیرمعیارها می باشد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که روش های فازی و بولین یاد شده به ترتیب 34، 48779، 16000 و 7630 هکتار از اراضی شهرستان نایین را بسیار مناسب برای ایجاد لندفیل شهری تشخیص داده اند. تلفیق این چهار روش که باتوجه به وزن هرکدام از آن ها صورت گرفته است منتج به یک نقشه واحد با چهار لکه اصلی شد که مجموعاً حدود 5055 هکتار را شامل می شود. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان می دهد که تلفیق نتایج حاصل از منطق فازی و بولین اراضی بهتری را برای ایجاد لندفیل نسبت به هر یک از روش ها ارائه می دهد.

زمینه و هدف: امروزه اقتصاد زباله ای به عنوان یک نوع از اقتصاد پنهان و غیر رسمی رو به گسترش است و بدیهی است علل و پیامدهایی را هم در پی داشته باشد. با توجه به اهمیت این بخش عظیم از سرمایه در گردش، دراین پژوهش به ارزیابی عملکرد اقتصادی مراکز بازیافت پسماند های جامد پرداخته شده است. مواد وروش ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی-توصیفی است. در این تحقیق روند ارزیابی عملکرد اقتصادی مراکز بازیافت پسماند های جامد در شهرستانهای جویبار وقاِئمشهر در سال1397 به تعداد 90 واحد کارگاهی که به صورت تصادفی انتخاب شدند مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام شد. یافته ها: این مطالعه نشان می دهد روزانه 60700 کیلوگرم ضایعات وارد کارگاههای بازیافت می شود. 1% از کل کارگاه ها دارای میزان محصول تولیدی کمتر از 100 کیلوگرم می باشند، 20% از کل کارگاه ها دارای محصول تولیدی بین 100-300 کیلوگرم، 39% از کل کارگاه ها دارای محصول تولیدی بین 500-300 کیلوگرم و 40% از کل کارگاه ها دارای میزان محصول تولیدی بیشتر از 500 کیلو گرم می باشند. ارزش محصولات تولیدی که به عنوان مواد اولیه کارخانجات مورد استفاده قرار می گیرند، بدون احتساب صرفه جویی اقتصادی در هزینه های دفع، بر اساس محاسبات ریالی در سال 1397، حدود912765000ریال بصورت روزانه می باشد. نتیجه گیری: پتانسیل بالای درآمد ناشی از فعالیت درخصوص تفکیک و جمع آوری پسماند در شهرهای جویبار و قائم شهر قابل توجه می باشد، توجه به بازیافت بهداشتی در مبدا می تواند علاوه بر درآمد اقتصادی بالا و صرفه جویی در هزینه دفع پسماند، زمینه کار آفرینی و اشتغال افراد زیادی را هم فراهم آورد.