برنامه ریزی و آمایش فضا
سال:1397 | دوره:22 | شماره:3 |تعداد مقالات:6

توفان های تندری از مهم ترین مخاطرات جوی هستند که همه ساله باعث وارد آمدن خسارت های مالی و جانی فراوان در اقصی نقاط جهان می شوند. به منظور سنجش و ارزیابی توفان های تندری در استان خوزستان ابتدا آمار مربوط به 12 ایستگاه سینوپتیک طی دوره ی آماری 1392-1382 از سازمان هواشناسی استخراج و پس از آن برای کلیه ایستگاه های هواشناسی در سری های سالانه و فصلی، آماره های دو آزمون ناپارامتری من-کندال و شاخص سن محاسبه گردید. بررسی مقادیرمحاسبه شده نشان از آن دارد که در بین سری داده های سالانه به جز برای ایستگاه آبادان، بندر ماهشهر و هندیجان در سطوح اطمینان 95 و 99 درصد، بیشتر ایستگاه های مورد مطالعه روندی افزایشی و معنی دار را داشته اند. یافته ها نشان داد که از نظر شدت و فراوانی بیشترین رویداد توفان های تندری در مناطق شمال و شمال شرق استان و کمترین آن در مناطق جنوب غربی می باشد. همچنین بررسی ها نشان می دهد که به دلیل نفوذ سامانه های باران زا به منطقه رخداد توفان های تندری در فصول زمستان و پاییز بیشترین مقدار را دارا می باشد. بررسی الگوهای سینوپتیک جوی نیز نشان داد که عامل ایجاد این پدیده در منطقه، نتیجه ی تقویت و گسترش سامانه های کم فشار واقع در شرق دریای سرخ و عربستان است.

در این مقاله هم رایی در فرآیند تصمیم سازی برنامه ریزی و چرایی شکست برخی راهبردهای برنامه ریزی در این زمینه، مورد بررسی قرار گرفته است. در چارچوب اندیشه های فلسفی و اجتماعی هابرماس، برنامه ریزی ارتباطی پایه های اصلی شکل گیری هم رایی عقلانی است. هم زمان با مطرح شدن انگاشت «امر واقع» لکان و «امر سیاسی» موف، روایت هابرماس از سیاست و برنامه ریزی که روایتی مبتنی بر عقلانیت ارتباطی است، مورد پرسش جدی قرار گرفته است. در این ارتباط انگاشت هایی همچون «تعارض» و «آگونیسم» از آن جهت که به شکل کارآمدتری می توانند بازی های قدرت و تضاد منافع درونی فرآیندهای تصمیم سازی برنامه ریزی را آشکار سارند، دارای اهمیت است. وابستگی فکری هابرماس به مکتب فرانکفورت و متاثر بودن نظریه پردازی او در زمینه ی کنش ارتباطی از روان شناسی رشد شناختی، چرخش روان کاوانه را برای پیمودن مسیر پژوهش ضروری ساخته و بهره گیری از آرای مطرح شده از سوی لکان برای آسیب شناسی نقادانه ی هم رایی نیز بر مبنای این ضرورت است. در انتها با اشاره به کاستی های نظریه ی هم رایی عقلانی و برنامه ریزی ارتباطی، محیط تصمیم سازی در برنامه ریزی محیطی بسیار پیچیده، نامعلوم و همراه با تعارض معرفی شده که تبیین آن نیازمند رهیافت های نوین همچون چارچوب لکانی است تا بتوان تعارض های موجود در فرآیند تصمیم سازی برنامه ریزی را شناسایی کرد و درک واقع بینانه تری نسبت به کاربست برنامه ریزی به دست آورد.

آلودگی صوتی یکی از معضلات رو به افزایش زیست بوم های شهری است که با سلب آسایش صوتی از شهروندان، به عنوان عاملی زیان آور برای سلامتی روحی، روانی و جسمی شناخته شده است. اهواز که به عنوان کانون شهری استراتژیک غرب ایران و شهری چندنقشی در مقیاس ملی شناخته می شود، به دلیل گسترش فضایی، الگوی استقرار صنایع سنگین و کارگاه ها، عبور خط راه آهن سراسری از درون بافت شهر، استقرار فرودگاه و پایانه های بین شهری و درون بافتی، وجود هسته های پراکنده خدماتی-تجاری و دلایل متعدد دیگر، از شهرهای با تعداد بالای آلاینده های صوتی و میزان پایین آسایش صوتی محسوب می شود. نارضایتی شهروندان از حجم بالای آسایش صوتی، جمعیت گریزی و کاهش قیمت زمین شهری در بخش های با تراز بالای صوتی از مهم ترین پیامدهای آلاینده های صوتی در کلان شهر اهواز است. این در حالی است که استانداردهای مطلوب همجواری، یکی از ابعاد مغفول در برنامه ریزی کالبدی شهرها جهت مدیریت آسایش صوتی است. بر این اساس پژوهش حاضر با رویکردی مکانی، به دنبال تحلیل الگوی همجواری کاربری های صداساز در شهر اهواز است. این پژوهش از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است. در این تحقیق، پس از تعیین کاربری های منتخب و پیاده سازی اصول همجواری از بعد آلایندگی صوتی در محیط نرم افزار GIS و ترکیب آن با مدل دلفی فازی، نقشه الگوی همجواری کاربری اراضی استخراج شده است. نتایج استخراج داده ها از نقشه نهایی نشان داده است که؛ ناحیه دو از منطقه یک با ضریب (857/0) و ناحیه پنج از منطقه یک با ضریب (792/0) بالاترین ضریب همجواری ناسازگار و کم ترین میزان آسایش صوتی را داشته اند. همچنین کمترین میزان همجواری ناسازگار مربوط به ناحیه چهار از منطقه پنج با ضریب (015/0) و ناحیه چهار از منطقه دو با ضریب (016/0) می باشد.

کارآفرینی راه حل کلیدی برای پاسخگویی به چالش های نوسازی و توسعه کشاورزی پایدار است. لازمه این امر سیاست گذاری اثربخش برای ایجاد یک نظام کشاورزی پایدار کارآفرینانه می باشد. لذا ارزیابی وضعیت موجود پایدار کارآفرینانه بودن کشاورزی برای تعیین فاصله آن از وضع مطلوب و تعیین نقشه راه سیاست گذاری های بخش ضروری است؛ بنابراین هدف مطالعه حاضر بر پایه بررسی وضعیت توسعه کشاورزی پایدار با رویکرد کارآفرینانه در استان خوزستان، به عنوان یکی از استان های پراهمیت در کشاورزی کشور به ویژه در بخش زراعت، استوار گردید. پژوهش حاضر پیمایشی، کاربردی و ابزار گردآوری اطلاعات واکاوی اسنادی و دو نوع پرسشنامه بود. پرسشنامه اول برای تعیین شاخص های سنجنده مناسب، توسط 13 نفر از خبرگان که هدفمند و با روش گلوله برفی انتخاب شدند، تکمیل شد. پرسشنامه دوم برای تعیین وضعیت موجود، توسط 495 نفر از بهره برداران زراعی استان که به روش چندمرحله ای با انتساب متناسب به صورت تصادفی انتخاب شدند، تکمیل گردید. برای تحلیل داده ها از آماره های توصیفی فراوانی، درصد، میانگین، روش بهنجارسازی خطی و آزمونه ای ANOVA و توکی، تکنیک درون یابی Splineو نرم افزارهای SPSS، Excel و GIS استفاده شد. طبق نتایج وضع موجود کشاورزی پایدار با رویکردی کارآفرینانه در خوزستان نامساعد بوده و بعد محیط زیستی و منطقه مدیترانه ای در شرایط نامساعدتری قرار دارند.

زلزله اندازه گیری محرومیت واحدهای جغرافیایی در بسیاری از کشورها، تبدیل به اولویت توسعه روستایی شده است. هدف پژوهش، تحلیل الگوی فضایی محرومیت روستایی شهرستان پلدختر بر اساس شاخص های منطقه ای می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی، روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری خانوارهای روستایی شهرستان پل دختر می باشد (11289N=). از طریق فرمول کوکران و روش نمونه گیری سهمیه ای، 400 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه و سالنامه های آماری می باشد. از آزمون رتبه ای هم-انباشتگی نامحدود اکتشافی (جوهانسن) برای شناسایی شاخص ها، برای بررسی محرومیت مناطق مختلف از آزمون های تعقیبی (Post Hoc)، و برای ارائه الگوی فضایی محرومیت از نرم افزار GIS استفاده شد. یافته ها نشان داد که از هیجده شاخص موردنظر، یازده شاخص در سطح پایینی قرار دارند. از این تعداد، سه شاخص درآمد و پس انداز (2019/0)، مالکیت (120/0) و مسکن (114/0) مربوط به بعد اقتصادی، سه شاخص آموزشی (147/0)، بهداشتی (127/0) و خدمات رفاهی (114/0) مربوط به بعد اجتماعی، دو شاخص زیرساخت های فرهنگی (120/0) و حقوق قومیت ها (164/0) مربوط به بعد سیاسی-فرهنگی و سه شاخص محیط زیست (135/0)، شبکه معابر (102/0) و زیرساخت ها (160/0) مربوط به بعد محیطی-کالبدی می باشند. برای ارزیابی شاخص های محرومیت، اهمیت شاخص های عینی بیشتر از شاخص های ذهنی می باشد. در مناطق روستایی تفاوت مکانی قابل توجهی در زمینه ابعاد محرومیت وجود دارد. لذا می توان گفت که شناسایی شاخص های محرومیت برای برنامه ریزی و کاهش محرومیت مهم می باشد.

چکیده بافت فرسوده در مناطق روستایی از نظر فرم و محتوی کارایی خود را از دست داده اند که مفهوم سازی از فرم خوب روستا حرکت های به ویژه نوسازی (قسمتی از ساماندهی) را در ذهن می پروراند. به تازگی این مسئله در کشور مطرح شده است، ولی بسیاری از مدل ها با واقعیت متناسب نبوده؛ بنابراین مداخله برای ایجاد تعادل ضرورت می یابد. بنابراین سازه های اصلی ساماندهی این گونه مناطق شامل تیپ ساختمان، زیربناها، کاربری اراضی، تراکم، توزیع است. از این رو پژوهش حاضر در پی شناسایی بااهمیت ترین عناصر ساماندهی با استفاده از روش ارزیابی نسبت تجمعی (ارس) است. بر این اساس روش تحقیق این مقاله از نوع توصیفی کاربردی و شیوه گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی بوده که با استفاده از پرسش نامه نظر 260 نفر خانوار روستایی و 15 نفر از نهادهای محلی در روستاهای فرسوده پیرامون کلان شهر تهران در هشت شهرستان منتخب و پانزده متخصص علمی دریافت، توصیف و تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد عنصر فرم ساختمان ها در ساماندهی بافت های فرسوده روستاهای پیرامون کلان شهر تهران از اهمیت بیشتری در مقایسه با سایر عناصر برخوردار است.