پژوهش در بهداشت محیط
سال:1399 | دوره:6 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: امروزه آلودگی محیطی به عنوان یک مشکل اساسی زندگی روزمره ی انسان هاست. رنگ یکی از مهم ترین آلاینده های محیط زیست است که در پساب صنایع به خصوص صنایع نساجی به وفور دیده می شود. به همین دلیل هدف از این مطالعه بررسی کارایی فرآیند فتوکاتالیستی با استفاده از نانوذرات سبز آهن در حذف رنگ ری اکتیو رد 198 از محلولهای آبی قرار گرفته است. مواد وروش ها: این مطالعه از نوع آزمایشگاهی است که با استفاده از یک راکتور ناپیوسته همراه لامپ UV A انجام شده است. در این مطالعه اثر متغییر های مختلف از جمله: pH(3-11)، غلظت رنگ ری اکتیو رد (10-100 mg/l)، دوز (0. 25-3 g/l) و زمان تماس(2-60min) بررسی گردید. خصوصیات نانو ذرات از تکنیک های مختلف TEM، FESEM و FTIR مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج توسط نرم افزار Excel انجام گرفت. یافته ها: آنالیزهای مختلف نشان داد که نانو ذرات سبز آهن تشکیل شده بیشترین درصد حذف در pH برابر با 3، دوز نانوکاتالیست g/L 5/1، زمان تماس 25 دقیقه و غلظت رنگ ری اکتیو رد 198، mg/L 25 برابر با 96. 2% بدست آمد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد فرآیند فتوکاتالیستی با استفاده از نانوذرات سبز آهن می تواند با کارایی مناسبی جهت حذف رنگ ری اکتیو رد 198 از محلولهای آبی استفاده گردد.

مقدمه: در سالهای اخیر نگرانی درمورد حضور طیف وسیعی از مواد دارویی از جمله آنتی بوتیکها در محیط های آبی افزایش یافته است. به طور معمول این مواد به دلیل ناکارآمدی تکنولوژی های متداول تصفیه فاضلاب، از مسیرهای مختلفی مانند رواناب کشاورزی، تخلیه مستقیم از تصفیه خانه های فاضلاب شهری، مواد دفعی انسان، دفع مستقیم زائدات پزشکی، صنعت و غیره وارد محیط های آبی می شوند. بنابراین در تحقیق حاضر کارایی حذف پنی سیلین G، با استفاده از فرآیند الکتروفنتون، از محلول های آبی، مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: تحقیق حاضر در مقیاس آزمایشگاهی در مخزن شیشه ای به حجم cc 400 با استفاده از الکترودهای آهنی صورت گرفت. دستگاه مجهز به تنظیم کننده میزان جریان جهت تنظیم سریع متغیر بود. برق ورودی به دستگاه، جریان متناوب شهری می باشد. مخزن با آب سنتزی حاوی پنی سیلین G در غلظت های mg/L200-50 پر شد. درصد حذف آلاینده در پتانسیلV 26، شدت جریان 6/0-05/0آمپر، مدت زمان min 120-0، pH 12-3 و فاصله بین الکترودها در محدوده cm 4-1 بررسی شد. یافته ها: بر اساس نتایج حاصله میزان حذف پنی سیلین G به پارامترهای مختلف بهره برداری از جمله pH، دانسیته جریان الکتریکی، زمان واکنش، غلظت آنتی بیوتیک و فاصله بین الکترود بستگی دارد. شرایط بهینه بهره برداری pH معادل 3، دانسیته جریان الکتریکی برابر A 6/0، زمان واکنش min 20، غلظت آنتی بیوتیک mg/L 50 و فاصله بین الکترود cm1 با میزان غلظت پرواکسیدهیدروژن mmol 25 در فرایند الکتروفنتون حاصل شد. نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل از این تحقیق فرایند الکتروفنتون می تواند به عنوان روشی نسبتاً مناسب در حذف پنی-سیلین G از محیط های آبی مطرح گردد.

زمینه و هدف: امروزه تولید مواد پلاستیکی با رشد جمعیت و توسعه صنعت در جهان چندین برابر شده است. میکروپلاستیک ها بر اثر تجزیه مواد پلاستیکی در محیط رها می شوند. سازمان بهداشت جهانی بدلیل ماندگاری زیاد و خاصیت تجمعی زیستی این ذرات، آنها را آلاینده نوظهور نامیده است. مطالعه حاضر به مرور مطالعات انجام شده در مورد ویژگی ها، مخاطرات بهداشتی، مقادیر و همچنین کارایی روش های مختلف حذف میکروپلاستیک ها در محیط های آبی پرداخته است. مواد و روش ها: دراین مطالعه ی مروری، کلمات کلیدیMicro-plastic, Pollution، Water-Drinking و Removal در مقالات سال های 2000 تا 2020 پایگاه های داده Pubmed, Google Scholar, Science Direct و Scopus جستجو شد و مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها: مطالعات نشان می دهد این آلاینده در محیط زیست علاوه بر زنجیره غذایی، در آب های آشامیدنی بطری شده نیز وجود دارد، که می تواند سلامت انسان، محیط زیست و جانداران ساکن در محیط های آبی را تحت تاثیر قرار دهد. نتایج: پیشنهاد می شود مطالعات بیشتری درباره این آلاینده در محیط های آبی بویژه در ایران انجام شود. علاوه بر آن، آگاهی دادن به مردم مبنی بر استفاده کمتر از مواد پلاستیکی در زندگی روزمره، آموزش صحیح بازیافت به آنها و کمک گرفتن از صنایع تا یک جایگزین مناسب برای پلاستیک ارائه نمایند. نوع مقاله: یک مقاله مروری می باشد.

رشد جمعیت و همچنین افزایش مهاجرت به شهرها در دهه های گذشته باعث افزایش تراکم جمعیت و همچنین سطح شهرهای بزرگ شده است. آلودگی صوتی یکی از مشکلات محیط زیستی در کلان شهرها است که در ابعاد مختلف روانی و جسمی سلامتی انسان را به مخاطره می اندازد. متاسفانه این نوع از آلودگی نسبت به سایر آلودگی ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف از انجام این تحقیق مدل سازی ارتباط بین شدت آلودگی صوتی و سنجه های سیمای سرزمین ساختارهای شهری و پوشش گیاهی است. به این منظور، تعداد 67 ایستگاه در نقاط مختلف شهر اصفهان انتخاب و شدت صوت در زمان اوج ترافیک (ساعات 16 الی 19) در طی فصل زمستان اندازه گیری شد. محل ایستگاه های نمونه برداری از طریق یک روش سیستماتیک-تصادفی و با توجه به میزان ساخت و ساز، فضای سبز و تنوع ساختاری مشخص شد. 27 حالت سیمای سرزمین بدست آمد که در هر کدام از حالت ها، سه ایستگاه به صورت تصادفی انتخاب و نمونه برداری در آن انجام شد. در بیشتر ایستگاه ها میزان آلودگی صوتی بالاتر از حد مجاز بود (مسکونی 55-45، تجاری-مسکونی 60-50 دسی بل). از روش پیشرفته رگرسیونی جنگل تصادفی برای انجام تجزیه و تحلیل استفاده شد. با استفاده از این روش، تاثیرگذارترین سنجه ها در بافرهای مختلف شناسایی و بیشترین فراوانی از بین سنجه ها مربوط به سنجه های شاخص پراکندگی و مجاورت، میانگین فاصله فراکتالی، شاخص عدم انبوهی، شاخص همبستگی، شاخص میانگین توزیع شکل و میانگین فاصله اقلیدسی (FRAC_MN) بود. همچنین، بررسی شش سنجه اول در هر کدام از مدل های بافری و طبقات کاربری نشان داد که در هرکدام از آن ها، سنجه های متفاوتی دارای اهمیت بیشتری هستند. به دست آوردن سنجه های دارای اهمیت به طراحی لکه های شهری با کاربری مختلف و نحوه چیدمان کاربری ها کمک می کند.

زمینه و هدف: ذرات غبار اتمسفری نقش قابل توجهی در انتقال عناصر شیمیایی رهاشده از منابع صنعتی و شهری دارند. بطوری که آلاینده های متصل به این ذرات می توانند طی مسافت های طولانی منتقل شده و به عنوان تابعی از شرایط هواشناسی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ذرات و طبیعت سطح هستند. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی غنای فلزی و درجه آلودگی فلزات سنگین در غبار ترسیب شده اتمسفری شهر تهران بود. مواد و روش ها: نمونه های غبار از 8 نقطه از شهر تهران در سال 1397 برداشت شد. فلزات سنگین (سرب، روی، مس، نیکل، کروم، منگنز و آلومینیوم) در این ذرات با استفاده از دستگاه ICP-MS آنالیز شد. غنای فلزات و درجه آلودگی با استفاده از شاخص های فاکتور غنی شدگی (EF)، انباشت زمینی (Igeo)، درجه آلودگی (Cd) و درجه آلودگی اصلاح شده (mCd) تعیین شد. از آزمون های تی جفتی، همبستگی پیرسون و تجزیه خوشه ای سلسله مراتبی جهت تحلیل استفاده شد. یافته ها: روند میانگین غلظت عناصر در فصل گرم و سرد مشابه و به صورت آلومینیوم>روی>منگنز>سرب>مس>کروم>نیکل بود. نتایج شاخص غنی شدگی در نمونه های غبار ترسیب شده اتمسفری نشان داد که عناصر سرب و روی در فصل گرم و سرب و مس در فصل سرد دارای غنی شدگی شدید بودند. نتایج آزمون تی جفتی تفاوت معنی داری را بین عناصر مس وکروم بین فصول نشان داد. آزمون تجزیه خوشه ای نیز عنصر آلومینیوم را با منشأ طبیعی و بقیه عناصر را با منشأ انسانی نشان داد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که غبار ترسیب شده اتمسفری شهر تهران دارای سطوح بالایی از آلودگی بخصوص در فصل سرد است. لذا لزوم تدوین سیاست هایی مدون و کاربردی تر جهت ارتقای کیفیت هوای شهر تهران ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: افزایش فعالیت های کشاورزی و به دنبال آن رهاسازی آلاینده ها از سامانه های کشاورزی و همچنین گسترش صنایع سبب ورود یون های فلزهای سنگین از جمله کادمیوم و سرب به محیط زیست می شود. کاربرد جاذب ها از روش های مناسب برای ناپویاسازی فلزهای سنگین در خاک های آلوده می باشند. این پژوهش با هدف بررسی اثر اصلاح کننده های آلی و معدنی بر زیست فراهمی سرب و کادمیوم در طول زمان انکوباسیون در خاک انجام گردید. مواد و روش ها: تیمارها آزمایش شامل کاربرد سه سطح (0، 1 و 5 درصد وزنی) اصلاح کننده های آلی (بیوچار 640 و بیوچار 420)، اصلاح کننده های معدنی (زئولیت، بنتونیت، لیکا و پومیس) و دو زمان (90 و 180 روز) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار بود. در پایان زمان انکوباسیون زیست فراهمی سرب و کادمیوم با روش DTPA و EDTA تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد گذشت زمان باعث افزایش زیست فراهمی سرب و کادمیوم عصاره گیری شده با DTPA گردید. همچنین، افزودن بیوچار 640، بنتونیت و سطح 5 درصد زئولیت سبب کاهش مقدار سرب عصاره گیری شده با EDTA گذشت زمان شدند بیشترین میزان کاهش سرب عصاره گیری شده با EDTAبا گذشت زمان در سطح 1 درصد بیوچار 640 مشاهده گردید. کاربرد اصلاح کننده های آلی (بیوچار 640 و 420) و معدنی (پومیس، لیکا، زئولیت و بنتونیت) سبب افزایش مقدار کادمیوم عصاره گیری شده با EDTA با گذشت زمان شدند. نتیجه گیری: اصلاح کننده های آلی بدلیل ظرفیت تبادل کاتیونی و کربن آلی بالایی که نسبت به اصلاح کننده های معدنی دارند، در تثبیت فلزات موثرتر بودند.

زمینه و هدف: در سال های اخیر احداث مزارع پرورش ماهی در حاشیه رودخانه محمدآباد کتول افزایش چشمگیری یافته است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات پساب این مزارع بر برخی از فاکتورهای کیفی آب رودخانه می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه برای ارزیابی کیفیت آب رودخانه محمدآباد کتول 5 ایستگاه نمونه برداری از 3 استخر پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان در سال 1396 به صورت فصلی با 3 تکرار، 12 پارامتر کیفی آب شامل اکسیژن محلول، کلیفرم مدفوعی، pH، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، اکسیژن خواهی شیمیایی، درجه حرارت، فسفات آلی، نیترات، آمونیوم، کدورت، کل مواد جامد محلول و هدایت الکتریکی انتخاب شد. سپس با استفاده از آزمون معنی داری اثرات ثابت داده ها مورد آنالیز قرار گرفتند و در ادامه کیفیت آب بر اساس شاخص کیفی آب های سطحی ایران (IRWQISC) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد که آب حوضه محمدآبادکتول دارای کیفیت متوسط تا نسبتاً خوب می باشد که بهترین کیفیت آب در فصل پاییز با ارزش عددی 5/70 و بدترین کیفیت آب در فصل تابستان با ارزش عددی 3/43 می باشد. از دلایل قرارگیری کیفیت آب نسبتاً بد در فصل تابستان می توان علاوه بر فعالیت بالای پساب حاصل از استخر پرورش ماهی به عواملی چون کاهش دبی رودخانه، همچنین افزایش فعالیت های تفریحی و تفرجی در محدوده رودخانه، پساب های کشاورزی، تخلیه فاضلاب های روستایی، و تراکم بالای دام در منطقه اشاره کرد. نتیجه گیری: در همه فصل ها در طول دوره نمونه برداری ایستگاه 1 که قبل از مزارع پرورش ماهی قرار دارد نسبت به بقیه ایستگاه ها کیفیت آب بالاتری دارد. با توجه به شاخص به دست آمده مشخص شد، به طور کلی می توان نتیجه گیری کرد که کیفیت آب رودخانه با توجه به فعالیت آبزی پروری، مناسب است.