روانشناسی خانواده
سال:1398 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

کمال گرایی معنوی/مذهبی، یکی از تعیین کننده های سازگاری زوجین است. سلامت معنوی نیز که رابطه ای قوی با کمال گرایی معنوی/مذهبی دارد، در تقویت سازگاری زوجین نقشی تعیین کننده ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه کمال گرایی معنوی/مذهبی و سلامت معنوی با سطوح سازگاری زوجین بود. 307 زن و مرد متاهل (148 مرد، 159 زن) از جمعیت عمومی شهر تهران در این پژوهش شرکت کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد مقیاس کمال گرایی معنوی/مذهبی (SRPS)، مقیاس بهزیستی معنوی (SWBS)، مقیاس استحکام من (ESS) و پرسشنامه وضعیت زناشویی گلومبوک-راست (GRIMS)، را تکمیل کنند. نتایج پژوهش نشان داد که کمال گرایی معنوی/مذهبی با سازگاری زوجین رابطه مثبت معنادار دارد. نتایج همچنین نشان داد که سلامت معنوی با سازگاری زوجین رابطه مثبت معنادار دارد. بر اساس نقش پیش بین تایید شده در این پژوهش، می توان کمال گرایی معنوی/مذهبی و سلامت معنوی را از تعیین کننده های سازگاری زوجین دانست. یافته های پژوهش همچنین وجود بعد جدیدی از کمال گرایی، یعنی کمال گرایی معنوی/مذهبی را متمایز از ابعاد کمال گرایی نامعنوی/نامذهبی تایید می کنند. آموزش و تشویق کمال گرایی معنوی/مذهبی در چهارچوب نظام های تربیتی از کودکی در خانواده و مدرسه، به تحقق دستاوردهای این نوع از کمال گرایی کمک می کند.

رضایت زناشویی نقش مهمی در تداوم زندگی زوج ها دارد و مشخص شده است که این سازه با ویژگی های شغلی و شخصیتی زوج ها رابطه دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای تعارض کار-خانواده در رابطه بین ویژگی شخصیتی کنش ور و رضایت زناشویی بود. نمونه پژوهش142 نفر از زنان و مردان متاهل شاغل در یک سازمان در اصفهان بودند و به سنجه های پژوهش شامل مقیاس ویژگی شخصیتی کنش ور (PPS) باتمن و کرانت، مقیاس رضایت زناشویی انریچ (ENRICH) و مقیاس تعارض کار-خانواده (WFCS) کارلسون و همکاران پاسخ دادند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین ویژگی شخصیتی کنش ور با رضایت زناشویی رابطه مثبت و معنادار و بین ویژگی شخصیتی کنش ور با تعارض کار-خانواده و نیز بین رضایت زناشویی با تعارض کار-خانواده رابطه منفی و معنادار وجود دارد. نتایج پژوهش حاضر همچنین نشان داد تعارض کار-خانواده در رابطه بین ویژگی شخصیتی کنش ور و رضایت زناشویی نقش واسطه ای دارد. بر اساس یافته های به دست آمده، سازمان ها می توانند در مشاغلی که به علت ماهیت ویژه خود امکان ایجاد تعارض کار-خانواده دارند از متصدیان و متقاضیانی با ویژگی شخصیتی کنش ور استفاده نمایند. همچنین دست اندرکاران سازمانی می توانند با برگزاری دوره های آموزشی، فنون مدیریت تعارض را به کارکنان دارای شخصیت های کنش ور آموزش دهند و از این طریق با کاهش تعارض کار-خانواده، رضایت زناشویی را بهبود بخشند.

شادکامی یکی از مهم ترین عواملی است که موجب استحکام و پایداری رابطه زناشویی می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای بخشش در رابطه بین سازگاری زناشویی، رضایت از زندگی و شادکامی بود. طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش حاضر 300 دانشجوی متاهل (170 زن و 130 مرد) دانشگاه آزاد واحد پیشوا بودند. از شرکت کنندگان پژوهش درخواست شد برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه های سازگاری زناشویی اسپانیر (DAS)، بخشش ری (FS)، رضایت از زندگی دینر (SWLS) و شادکامی آکسفورد (OHQ) را تکمیل کنند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که سازگاری زناشویی، رضایت از زندگی و بخشش با شادکامی رابطه معنادار دارد. نتایج حاصل از مدل معادلات ساختاری نشان داد سازگاری زناشویی، رضایت از زندگی و بخشش اثرات مستقیم مثبت و معناداری بر شادکامی و نیز سازگاری زناشویی و رضایت از زندگی اثرات مستقیم مثبت و معنی داری بر بخشش دارد. همچنین نتایج مشخص ساخت دو متغیر سازگاری زناشویی و رضایت از زندگی اثرات غیرمستقیم مثبت و معنی داری بر شادکامی دارند. یافته های به دست آمده از پژوهش حاضر به تفصیل مورد بحث قرار گرفتند.

دلزدگی زناشویی یکی از مهم ترین معضلات خانواده ها در دهه های اخیر است و عوامل متعددی در شکل گیری آن سهم دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش ابعاد تاریک شخصیت، تمایزیافتگی و نقش های جنسیتی در پیش بینی دلزدگی زناشویی زوجین بود. روش پژوهش حاضر توصیفی همبستگی بود. تعداد 210 نفر (126 مرد و 84 زن متاهل) انتخاب شدند و پرسشنامه سه گاانه تاریک شخصیت (D3S)، پرسشنامه تمایزیافتگی خود (DSS)، پرسشنامه نقش جنسیتی (BSRI) و پرسشنامه دلزدگی زناشویی (MBS) را تکمیل کردند. نتایج پژوهش نشان داد بین تمایزیافتگی مردان و دلزدگی زناشویی رابطه منفی معناداری وجود دارد. همچنین نتایج پژوهش حاضر مشخص ساخت برای زنان، بین ابعاد تاریک شخصیتی ماکیاولیسم و جامعه ستیزی و دلزدگی زناشویی رابطه مثبت معنادار وجود دارد و همچنین زنانگی و مطلوبیت اجتماعی به گونه ای منفی و معنادار با دلزدگی زناشویی همبسته بود. نتیجه تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که تمایزیافتگی، مردانگی و مطلوبیت اجتماعی (مولفه های نقش های جنسیتی) سهم معناداری در پیش بینی دلزدگی زناشویی مردان دارند. در مورد زنان نیز ابعاد تاریک شخصیتی ماکیاولیسم و جامعه ستیزی به گونه ای معنادار، دلزدگی زناشویی را پیش بینی کرد. بر اساس نتایج به دست آمده می توان گفت که با ارایه آموزش های لازم در زمینه ارتقاء خودتمایزیافتگی و نقش های جنسیتی و برخی ویژگی های شخصیتی، می توان از میزان دلزدگی زناشویی در بین زوجین کاست.

امروزه زندگی پرهزینه، بالا رفتن سطح توقعات و تغییر نقش های جنسیتی و سبک زندگی، خانواده ها را به زوجین هر دو شاغل تغییر داده است. بررسی چالش های این مسیله می تواند در بهداشت روانی جامعه تاثیرگذار باشد. هدف پژوهش حاضر مقایسه زوجین هر دو شاغل و تک شاغل در ابعاد راهبردهای مقابله ای و تمایزیافتگی بود. جامعه پژوهش شامل فرهنگیان شاغل در آموزش و پرورش شهرستان کلات بود. از این میان، 146 زوج متاهل (60 زوج هردو شاغل و 86 زوج تک شاغل) انتخاب شدند و به پرسشنامه راهبردهای مقابله ای (CSQ) و پرسشنامه تمایزیافتگی خود (DSI) پاسخ دادند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد تفاوت معناداری بین گروه های زوجین هر دو شاغل و تک شاغل برحسب زیرمقیا س های راهبردهای مقابله ای (مسیولیت پذیری، حل مسیله، ارزیابی مجدد و خویشتنداری) وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد تفاوت معناداری بین گروه های زوجین هر دو شاغل و تک شاغل هر دو گروه در زیرمقیاس جدایی عاطفی تمایزیافتگی وجود دارد. بر اساس یافته ها، می توان آموزش راهبردهای مقابله ای به زوجین خصوصا زوجین شاغل را توصیه نمود. این راهبردها مانند سپری در رویارویی با چالش ها و مشکلات زندگی زوجین حایز اهمیت است. همچنین نظر به تاثیر تمایزیافتگی در سیستم خانواده و نقش آن در کاهش تعارضات خانوادگی و نتایج به دست آمده در این پژوهش، نیاز به بررسی های بیشتری در این حوزه وجود دارد.

میل به طلاق، میزان تمایل و علاقه مندی زوجین به جدا شدن و گسستن روابط زناشویی است. در بررسی علت طلاق توجه به علل فردی و روان شناختی ازجمله میل به طلاق از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی رویکردهای تلفیقی هیجان مدار-گاتمن (GEF) و راهبردی-راه حل محور (SSF) بر کاهش میل به طلاق در زوجین متقاضی طلاق توافقی بود. بدین منظور از بین زوجینی که سال 1397 به مراکز مشاوره شهر پلدختر مراجعه کردند، شش زوج (12 نفر) متقاضی طلاق توافقی انتخاب شدند. در این پژوهش ازطرح آزمایشی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه استفاده شد. پروتکل درمانی رویکرد تلفیقی هیجان مدار-گاتمن و رویکرد تلفیقی راهبردی-راه حل محور در دو تا چهار مرحله خط پایه، هشت تا ده جلسه مداخله و سه مرحله پیگیری اجرا شد و زوج ها به پرسشنامه میل به طلاق (DDQ) پاسخ دادند. نتایج نشان داد میزان بهبودی در متغیر میل به طلاق در گروه رویکرد تلفیقی هیجان مدار-گاتمن در مرحله پس از درمان و پیگیری، 04/53 و 65 درصد و در گروه رویکرد تلفیقی راهبردی-راه حل محور، 98/42 و 76/51 درصد بود. بر این اساس هردو رویکرد بر هدف های درمان تاثیر داشته اند. بنابراین نتیجه گرفته می شود که برای کاهش میل به طلاق در زوجین متقاضی طلاق توافقی می توان از هردو رویکرد تلفیقی هیجان مدار-گاتمن و رویکرد تلفیقی راهبردی-راه حل محور در جلسات درمانی و مشاروه ای استفاده نمود.