مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال:1399 | دوره:38 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

اختلالات خواب و نقش آن در ایجاد عوارض مهم قلبی-عروقی، مغزی و متابولیک بسیار شایع است، بنابراین درمان و پیشگیری از اختلالات خواب بسیار پر اهمیت می باشد. رشته پزشکی خواب برای اولین بار بیش از 10 سال پیش در ایران تاسیس شد. از سال 2011، دانشگاه های ایران شروع به ارایه برنامه های آموزشی فلوشیپ و تکنسین پلی سومنوگرافی کردند. تخمین زده می شود که طی 10 سال آینده تعداد افراد آموزش دیده در این زمینه: به 100 نفر برسد. متاسفانه، پیشگیری و درمان اختلالات خواب کاملا تحت پوشش شرکت های بیمه نمی باشد. با این حال، این سیاست به سمت افزایش پوشش بیمه در حال تغییراست. با وجود افزایش شیوع بیماری های اختلالات خواب، بیماران معمولا در مراحل پیشرفته و وخیم به بیمارستان ها مراجعه می نمایند که به دلیل کافی نبودن اطلاعات علمی مربوط به این بیماری ها در مراکز درمانی که به عنوان خط اول ارجاع هستند، این بیماران ممکن است دچار صدمات جسمی و مالی شوند. با توجه به مخارج زیاد درمان این بیماران در مراحل پیشرفته و نیز عوارض جدی این دسته از بیماری ها، ضرورت افزایش آگاهی در این زمینه: ، جهت پزشکان و پرستاران الزامی است. در حال حاضر به دلیل نبود یک دستورالعمل جامع و بومی مناسب برای درمان و پیشگیری از این اختلال و همچنین پوشش ناکافی بیمه ای در ایران و نیز عدم الویت به این دسته از بیماری ها از سوی مقام های مسیول، دسترسی به درمان مناسب و استاندارد در غالب نقاط کشور خصوصا در استان های محروم امکان پذیر نیست. از آنجا که بسیاری از شرکت های معتبر در کشور، تجهیزات پزشکی مورد نیاز برای اختلالات خواب را ارایه نمی دهند، تجهیز آزمایشگاه خواب با وسایل ضروری بسیار گران و پرهزینه است. این در حالی است که اجزا این تجهیزات بطور جداگانه ساخته شده است و یا پتانسیل ساخت آنها وجود دارد ولی چون کاربرد تجمعی آن شناخته شده نیست با کمبود این تجهیزات مواجه هستیم...

زمینه: شیوع فعلی بیماری کووید-19باعث ایجاد وضعیت اضطراری و مخاطره آمیز برای سلامت عمومی در سطح بین المللی شده است. این بیماری باعث ایجاد علایم بیماری مشابه سرماخوردگی تا بیماری های شدید تنفسی(پنومونی) میشود و قبلا در انسان دیده نشده بود. از این رو دولت ها برای کنترل و مدیریت این بحران، تصمیمات جدیدی اتخاذ کرده اند تا خسارات کمتری به جوامع وارد شود. هدف از نگارش این مقاله، انتقال تجربه نوین ایجاد نظام سلامت یکپارچه در مدیریت بحران بیماری کووید 19 در ایران است. روش کار: این یک مقاله مروری است که با پژوهشی مبتنی بر مشاهده و مستندسازی تجربی کامل شده است. ابتدا براساس مطالعات کتابخانه ای و جستجوهای اینترنتی در پایگاه های داده ای معتبر همچون Scopus, Web of Science, Pubmed, Science Direct, Google Scholar و جستجوی پیشرفته در گوگل مطالعه صورت گرفته است، همچنین مقالات موجود در سایت سازمان جهانی بهداشت و CDC آمریکا مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی تعداد227 متن داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت که تعداد 118 مقاله در زمینه: نحوه مدیریت بحران بیماری کرونا ویروس جدید در ایران و جهان بود و در نهایت 40 مقاله مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: بحران بیماری کووید 19 باعث شد تا از زیر ساخت های موجود مثل سامانه سپاس، HISهای بیمارستانی، سامانه سیب و غیره، سامانه جدیدی بنام سامانه سلامت شکل گیرد تا ارتباط سطوح اول، دوم و سوم از طریق آن برقرار شود. بدین نحو که پس از پیدا کردن افراد مشکوک یا مبتلا، در صورت نیاز فرد، دستور قرنطینه خانگی و یا مراجعه به مرکز جامع سلامت یا بیمارستان داده می شود همچنین پیگیری درمان بیمار از طریق این سامانه امکان پذیر بوده و مکررا ثبت می گردد. لذا افرادی که با بیمار در تماس بوده اند از طریق سامانه رصد شده و مراقبین بهداشتی طی تماس با این افراد اطلاعات آنها را نیز ثبت می کنند و در صورت لزوم به مراکز جامع سلامت (سطح اول) یا بیمارستان عمومی (سطح دوم) یا بیمارستان تخصصی در سطح سوم ارجاع می شوند، این در حالی است که تا پیش از این امکان پیگیری وضعیت بیماران ارجاعی از سطح یک به سطوح بالاتر میسر نبود و مدیریت بحران بیماری کووید 19 باعث ایجاد زنجیره کامل ارجاع بصورت الکترونیک در نظام سلامت ایران شد. تا به امروز بیش از 75 درصد جمعیت ایران در این سامانه دارای پرونده الکترونیک و ثبت سوابق مربوط به بیماری شده اند و بزودی این کار برای کل جمعیت ایران نهایی خواهد شد. ایران و دیگر کشورهای جهان سیاست های مبتنی بر شواهد را برای مقابله با کووید-19قبل و بعد از ورود آن تدوین کرده اند. رویکرد ناکافی دولت و جامعه در مدیریت شیوع بیماری، تجهیزات پزشکی، بهداشت و گندزدایی محیط از بزرگترین چالش ها در تصمیم گیری و مداخله در مبارزه با کووید-19است. مدیریت این بحران نیاز به تلاش های حرفه ای و همکاری بین بخشی و ارگان های دولتی دارد. نتیجه گیری: گرچه همه گیری بیماری کووید-19نگران کننده است و تدوین سیاست های مناسب و اجرای درست آنها اهمیت بالایی دارد ولی ایران و دیگر کشورهای جهان در همین راستا تلاش های بسیاری می کنند. تهدید بیماری کووید 19 در ایران فرصت ایجاد سیستم یکپارچه مبتنی بر ارجاع را فراهم نموده که اکنون بیش از هر زمان دیگر نیاز به اقدامات منسجم تر و کاربردی است تا همه گیری این بیماری کنترل شود.

زمینه: اختلالات روانی به عنوان بارزترین چالش حال حاضر سلامت جهانی، نگرانی های بسیاری را برای نظام های سلامت، متخصصین و سیاستگذاران حوزه سلامت به وجود آورده و عامل اصلی رشد عوارض و ناتوانی های ناشی از عدم سلامت در جهان به شمار می رود. مطالعه حاضر با هدف توصیف وضعیت بار بیماری اختلالات روانی در کشورهای خاورمیانه، طی دوره مطالعاتی سال 2000 تا 2017 طراحی و انجام شد. روش کار: مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر بر اساس آخرین داده های منتشر شده و در دسترس(تا سال 2017 میلادی) توسط پایگاه اطلاعاتی Global Burden Disease) GBD)، برای اختلالات روانی در سال 1398 هجری شمسی انجام شد. جامعه مورد بررسی کشورهای منطقه خاورمیانه بودند. در مطالعه حاضر اختلالات روانی شامل: اسکیزوفرنیا، افسردگی، اختلال دو قطبی، اختلال اضطرابی، اختلال خوردن، اوتیسم، اختلال نقص توجه بیش فعالی(ADHD)، اختلال رفتاری و اختلال ناتوانی ذهنی مورد بررسی قرار گرفتند. از شاخص (DALY (Disability-Adjusted Life Years به عنوان معیار بار کل بیماری استفاده شد. اطلاعات درج شده در پایگاه GBD بر اساس دریافت داده هایی است که کشورهای ذیربط برآورد کرده اند و به دلیل محدودیت های اقتصادی و توسعه بهداشتی، برخی از کشورها در رابطه با ثبت داده ها مبتنی بر شواهد پژوهشی عملکرد ضعیفی داشته اند. یافته ها: اختلالات روانی، 9/4 درصد از دالی های ثبت شده برای کل بار بیماریها در جهان را به خود اختصاص داده که از این نظر در جهان، رتبه ششم را دارد؛ این میزان برای منطقه خاورمیانه 2/6 درصد(رتبه هفتم) بوده است. دو اختلال افسردگی(35%) و اختلال اضطرابی(25%) بیشترین میزان بار بیماری اختلالات روانی را داشته اند. براساس اطلاعات ثبت شده در پایگاه اطلاعاتی GBD، اختلالات روانی در کشورهای ایران، بحرین و قطر بیشترین و در کشورهای مصر، عراق و یمن کمترین میزان بار بیماری را به خود اختصاص داده اند. همچنین بار بیماری اختلال افسردگی و اختلال اضطرابی به طور مشخص در تمام کشورها در بین زنان بیشتر از مردان بود. گروه سنی 49-15 سال بالاترین میزان DALY اختلالات روانی را به خود اختصاص داده بودند. نتیجه گیری: نتیجه مطالعه حاضر نشان می دهد که اختلالات روانی در منطقه خاورمیانه از بار بیماری بالایی نسبت به میزان جهانی برخوردار می باشد. همچنین در کشورهای منطقه خاورمیانه به دلایل موانع فرهنگی و سایر محدودیتها، زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض اختلالات روانی قرار داشتند. پیشنهاد میشود سیاستگذاران کشورهای مورد مطالعه از جمله ایران جهت کنترل و کاهش شیوع اختلالات روانی، اقدامات عملی در زمینه: بهداشت روان را در اولویتهای سیاستی خود قرار دهند.

زمینه: با شیوع سریع بیماری COVID-19 در ابتدای سال 2020 در جهان، فشار جسمانی و روانی شدیدی بر کادر درمانی بیمارستان هایی که درگیر مراقبت از بیماران مبتلا به COVID-19 بودند، وارد گردید که خطر بروز اختلال پس از ضربه (PTSD) را می تواند افزایش دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت بروز اختلال پس از ضربه (PTSD) در پرسنل بیمارستانی درگیر مراقبت از بیماران COVID-19 بود. روش کار: در این پژوهش توصیفی 311 نفر از پرستاران و بهیاران بیمارستان دکتر مسیح دانشوری شرکت کردند و از پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک محقق ساخته و مقیاس می سی سی پی PTSD استفاده گردید. از روش های آماری توصیفی و استنباطی جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: 3/69 % از افراد مورد مطالعه پرستار و 7/30 % از آنها بهیار بودند. در 3/13 % از آنها ابتلا به COVID-19 در خود یا اعضای خانواده درجه یک آنها گزارش شد. میانگین نمره PTSD در تمام اعضای نمونه شدید بود. بین گروه های سنی مختلف در زیر مقیاس فقدان افسردگی و بین افراد با وضعیت های تاهل مختلف، در زیرمقیاس های خاطرات رخنه کننده و ناتوانی در کنترل عاطفی و نمره کل PTSD تفاوت معناداری وجود داشت (05/0 >P). نتیجه گیری: پاندمی COVID-19 می تواند منجر به بروز مشکلات روانشناختی جدی، به خصوص در کادرخط مقدم درمان شود. وجود PTSD در پرسنل بیمارستان، باید به عنوان عاملی مهم توسط وزارت بهداشت و درمان کشور در نظر گرفته شود تا سلامت روان اعضای جامعه حفظ شود.

زمینه: بیماری شریان کرونر (CAD) به تنگی یا انسداد تمام یا قسمتی از مجرای شریان کرونر به دلیل فرایند آترواسکلروز یا وجود لخته اطلاق می شود. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط miR-197 سرم به عنوان یک شاخص تشخیصی در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر است. روش کار: دراین مطالعه 100 بیمارکه دارای اختلال و تنگی شریان عروق کرونر بودند، انتخاب گردیدند. استخراج microRNA ها از نمونه پلاسما خون محیطی با استفاده از کیت اختصاصی استخراج microRNAs انجام گرفت. سپس سنتز cDNA و سطح بیان miR-197 با تکنیک Real Time RT-PCR روش SYBER Green و snRNA U6 به عنوان کنترل داخلی انجام گرفت. جهت تحلیل میزان بیان microRNA و معنی دار بودن از آزمون t-test استفاده شد و برای تعیین ارتباط بین سطح بیان microRNA ها آزمون ضریب همبستگی پیرسون (Pearson) به کار گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان دهنده وجود ارتباط مثبت بین سطح بیان miR-197 دربیماران با اختلالات عروق کرونراست و بیان متوسط از 11/0 ± 78/0 در نمونه شاهد به میزان 76/2 بر اساس شدت درگیری عروق کرونر افزایش یافت. بنابراین بیان نسبی miR-197 در گروه بیماران مبتلا به عروق کرونری در مقایسه با کنترل به صورت معنا داری افزایش یافته بود (04/0>P). نتیجه گیری: احتمالا می توان miR-197 را به عنوان یک شاخص عملکرد سلول های اندوتلیال عروق کرونر در نظر گرفت. لذا می توان از این microRNA به عنوان نشانگر زیستی جهت پیش آگهی شروع اولیه وکنترل درمان اختلالات عروق کرونر استفاده کرد.

زمینه: بعد از وقوع بلایای طبیعی به علت جابه جایی جمعیت، افزایش عوامل خطر، تغییرات زیست محیطی، تغییر شرایط زندگی و افزایش آسیب پذیری در برابر عوامل بیماری زا، امکان طغیان بیماری های عفونی افزایش می یابد که ازجمله مهم ترین آن ها بیماری های منتقله از آب و غذا است. این پژوهش با هدف تدوین مدل کنترل طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا بعد از وقوع بلایای طبیعی در ایران انجام شد. روش کار: این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که به صورت ترکیبی و در هفت مرحله انجام شد. برای اعتبار سنجی مدل اولیه از تحلیل عاملی تاییدی استفاده گردید و جهت تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS ویرایش 23 و LISREL9. 1 استفاده گردید. روابط متغیر ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری SEM استخراج شد و اعتبار مدل مورد تایید قرار گرفت. یافته ها: درمجموع تعداد 6 عامل موثر بر کنترل طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا بعد از وقوع بلایای طبیعی استخراج و شناسایی شده است که شامل: منابع انسانی، نظام مراقبت سندرمیک، مدیریت، آموزش همگانی، تدارکات و تجهیزات و برنامه کشوری می باشند. نتیجه گیری: تدوین سیاست ها و دستورالعمل ها و راهنماهای عملکردی در سطح ملی، تدوین برنامه و تامین منابع و مشخص کردن ساختار مدیریت محلی، افزایش دانش و بهبود نگرش و کسب مهارت های لازم در سطح فردی، ارزیابی وضعیت موجود، تقویت نظام مراقبت سندرمیک، تهیه منابع و تجهیزات موردنیاز برحسب نوع مخاطرات، آموزش مداوم و برگزاری مانور در جهت مدیریت و کنترل طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا در هنگام وقوع بلایای طبیعی پیشنهاد می گردد.

زمینه: بررسی میزان بیان ژنهای دخیل در رشد و توسعه سرطان روده بزرگ میتواند عاملی برای تشخیص روند بدخیمی این تومور باشد. ژن (Connective Tissue Growth Factor(CTGF کد کننده پروتیینی وابسته به ماتریکس خارج سلولی (Extra Cellular Matrix(ECM و عضو خانواده پروتیینی CCN می باشد که نقش اساسی در فیبروز، التهاب و بازسازی بافت همبند در انواع بیماری ها از جمله سرطان دارد و برای تکثیر سلولی، چسبندگی و گسترش سلول در طول پاتوژنز مهم است. هدف از این مطالعه بررسی میزان بیان ژن CTGF در سطح mRNA در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ می باشد. روش کار: جامعه مورد بررسی تعداد 122 بلوک پارافینه بافت بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال به همراه نمونه ی نرمال مرتبط بیماران از بیمارستان طالقانی و شهدا تهران به همراه 20 بلوک پارافینه بافت افراد نرمال بود. میزان تغییرات بیان ژن CTGF بر اساس 2-Δ Δ CT به روش Real-time PCR و با نرم افزار REST و نرم افزار Prism مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین از نرم افزار Linreg برای محاسبه کارآمدی پرایمر استفاده شد. یافته ها: افزایش بیان ژن CTGF در سلول های بافت توموری نسبت به نمونه های بافت نرمال مجاور افزایش معنی داری داشت. این افزایش بیان در گروه تومور نیز بطور معنادار بیشتر از گروه کنترل طبیعی بود (0001/0>P و 2