پژوهشنامه مطالعات مرزی
سال:1398 | دوره:7 | شماره:2 (مسلسل 24) |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: همه کشورها برای تأمین امنیت پایدار نیازمند برنامه ریزی راهبردی هستند. این امر به ویژه در مناطق مرزی به دلیل حساسیت این مناطق از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش قصد دارد برای منطقه مرزی ارس، راهبرد امنیت پایدار طراحی نماید. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را ساکنان منطقه مرزی ارس تشکیل داده اند و حجم نمونه 322 نفری بر اساس فرمول کوکران مورد پرسش قرار گرفته اند. برای جمع آوری داده ها، پس از مرور ادبیات، بررسی میدانی و مصاحبه با خبرگان، پرسشنامه روا و پایا (آلفای کرونباخ 75/0) طراحی و اجرا شد و داده های به دست آمده با تکنیک SWOT تحلیل شدند. یافته ها و نتایج: پژوهش نشان داد شاخص های امنیتی در منطقه مرزی رود ارس، با «راهبرد بازنگری» تناسب دارند. بنابراین، بایستی با استفاده از «فرصت ها» برای رفع نقاط «ضعف» در این منطقه تلاش نمود.

زمینه و هدف: مسائل قومی برای برخی کشورها چالش های متعددی به دنبال داشته و شکل حاد این چالش ها یعنی پان ایسم ها گاهی دولت ها را با بحران نیز مواجه ساخته است. از جمله مناطقی که با چالش ایسم ها رو به رو بوده، غرب و شمال غرب ایران است. عوامل مختلفی در بروز چالش های قومیتی و به ویژه پان کردیسم در این منطقه تاثیر گذاشته که در این پژوهش به بررسی عوامل خارجی آن پرداخته شده است. روش: این پژوهش کاربردی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را اساتید گروه علوم سیاسی، علوم اجتماعی و علوم امنیتی دانشگاه علوم انتظامی امین به تعداد 50 نفر تشکیل داده اند و داده ها با استفاده از پرسشنامه روا و پایا(آلفای کرونباخ 75/0) جمع آوری و با کمک آزمون t مستقل در نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها و نتایج: پژوهش نشان داد سه دسته عوامل مرزی، منطقه ای و بین المللی در بروز چالش پان کردیسم در این منطقه تاثیرگذار است و عوامل بین المللی با میانگین 83/3 بیشترین تاثیر را دارد.

زمینه و هدف: به طور معمول، قوانین اساسی بسیاری کشورها با درک اهمیت مرزها هرگونه تغییر در آن ها را در تضاد با استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی می­ دانند، اماگاهی شرایط تغییر خطوط مرزی به دلایل متعددی لازم می­ آید. این پژوهش، به بررسی علل تغییر و آیین شکل گیری خطوط مرزی در اصل 78 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می پردازد. روش: پژوهش حاضر به صورت کتابخانه ای، و با بررسی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی در مورد این قانون، عهدنامه وین در زمینه حقوق معاهدات و کتاب ها و مقالات مربوط به حقوق اساسی و مرزی در بازه زمانی سال های 1358 تا 1395 انجام شده است. یافته ها و نتایج: پژوهش نشان داد که اصلاحات جزئی خطوط مرزی به وسیله معاهده صورت می گیرد و تاکید قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در روابط خارجی، ممنوعیت هرگونه معاهده ای است که موجب سلطه بیگانگان بر امور کشور می شود، بنابراین در نظام حقوقی ایران، تغییر خطوط مرزی شرایطی پیچیده تلقی می شود. به همین خاطر اصل 78 قانون اساسی، در درجه اول، اصل را بر ممنوعیت نهاده و هرگونه تغییر را منوط به اصلاحات جزئی نموده است. از طرف دیگر، شرایط پیش بینی شده در اصل مذکور به گونه ای است که شرط مقرر در هر مرتبه باید محقق شود تا شرط بعدی نیز محقق گردد؛ به عبارت دیگر با پذیرش اصلاحات خطوط مرزی، این اصلاحات باید به صورت بسیار جزئی باشد، اصلاحات جزئی باید به سود هر دو طرف باشد، پس از آن مصالح کشور باید رعایت شود، به استقلال و تمامیت ارضی لطمه ای وارد نشده و در نهایت با نصاب چهار پنجم مجموع نمایندگان مجلس به تصویب برسد.

توسعه پایدار حالت تعادل و توازن میان ابعاد مختلف توسعه می باشد که هدف آن بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسان است. هدف نهایی برنامه ریزان و مدیران توسعه روستایی بهره برداری بهینه از منابع و ایجاد رابطه متعادل و متوازن میان انسان، اجتماع و طبیعت بر اساس الگوی توسعه پایدار روستایی است. با توجه به افزایش ناپایداری روستاها در مناطق مرزی هدف پژوهش بررسی عوامل مؤثر در ناپایداری کالبدی و زیست محیطی روستاهای مرزی بخش مرکزی شهرستان زاهدان می باشد. روش پژوهش توصیفی-پیمایشی است. ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می­ باشد. برای تجزیه و تحلیل داده­ ها از نرم افزار Spss بهره­ گرفته شده است. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که بخش عمده روستاهای موردمطالعه ازنظر شدت ناپایداری کالبدی و زیست محیطی در شرایط نامطلوب و غیرقابل قبولی می باشند. نتایج آزمون آنوای مکرر نیز مؤید آن است که تفاوت قابل توجهی بین مؤلفه های مختلف ناپایداری کالبدی و زیست محیطی وجود دارد و بالاترین میزان ناپایداری مربوط به مؤلفه های زیست محیطی می باشد. از طرف دیگر، نتایج آزمون همبستگی پیرسون، گویای ارتباط معکوس بین سطح عملکرد دستگاه های اجرایی با شدت ناپایداری کالبدی روستاهای موردمطالعه بوده است. بااین وجود، با توجه به ضعف عملکرد دستگاه های اجرایی در بخش های مختلف زیست محیطی، هیچ گونه ارتباط معناداری بین سطح عملکرد دستگاه های اجرایی دولت با شدت ناپایداری زیست محیطی آن ها مشاهده نشده است.

زمینه و هدف: فراوانی خودکشی در میان جوانان به دلیل شرایط سنی آنان زیادتر است. به تبع این امر، اقدام به خودکشی در بین سربازان که جزء گروه جوان جامعه محسوب می شوند، متاثر از شرایط محیطی، قابل توجه است. این پژوهش قصد آزمون تجربی نظریه فشار در مورد خودکشی سربازان مرزبانی را دارد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را 50 نفر از سربازان حاضر به خدمت در مرزبانی ناجا تشکیل داده اند. داده ها با کمک پرسشنامه روا و پایا(آلفای کرونباخ 91/0) جمع آوری و به کمک نرم افزار spss و آزمون های تی، فریدمن، تحلیل واریانس و رگرسیون چندگانه تحلیل شده است. یافته ها و نتایج: این پژوهش حاکی است که متغیرهای فشار منزلتی، فشار رابطه ای و حذف محرک مثبت با خودکشی سربازان رابطه مستقیم و معناداری دارد. بنابراین با کمک به سربازان در بهبود مهارت های ارتباطی و تاب آوری می توان بر پیشگیری از خودکشی در پادگان ها تاثیر گذاشت.

یکی از مناطق بحران خیز و آسیب پذیر مرزی کشور و مرکز اقدامات تروریستی در چندساله اخیر نواحی جنوب شرقی کشور می­ ­ باشد که امنیت ملی را تحت الشعاع قرار داده است. بنابراین تدوین سازوکاری جامع برای مقابله و ریشه کن سازی این پدیده مخل امنیت الزامی است. لذا هدف پژوهش شناخت راهکارهای انتظامی مقابله با اقدامات تروریستی گروهک های معاند نظام در منطقه جنوب شرق کشور می­ باشد. روش پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی است. ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می­ باشد. برای تجزیه و تحلیل داده­ ها از نرم افزار Spss بهره­ گرفته شده است. جامعه آماری کلیه صاحب نظران و مسئولین شاغل در مناصب امنیتی، اطلاعاتی، انتظامی استان سیستان و بلوچستان به تعداد 153 نفر می­ باشد که به روش نمونه گیری هدفمند و تمام شمار انجام گرفته است. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که متغیر "اقدامات پیشگیرانه دیپلماسی انتظامی و گسترش تعاملات برون سازمانی" در رتبه اول اهمیت؛ متغیر "اقدامات پیشگیرانه انتظامی" در رتبه دوم اهمیت؛ متغیر "اقدامات پیشگیرانه اطلاعاتی" در رتبه سوم اهمیت؛ متغیر "اقدامات افندی انتظامی" در رتبه چهارم اهمیت و متغیر "اقدامات پدافندی انتظامی" در رتبه پنجم اهمیت قرار داشته اند. نتایج بیان کننده ی این مهم است که مهم ترین و راهبردی ترین راهکار مقابله با عناصر و گروهک های تروریستی، ریشه کنی عوامل بروز و ظهور پدیده تروریسم با استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی و سازمان های ذی ربط در راستای مقابله ساختارمند با این پدیده شوم در محیط امنیت ملی است.

کشور آذربایجان با توجه به ویژگی های ژئوپلیتیکی، فاقد یک کشور همسایه با هویت قومی، زبانی و فرهنگی مشترک و یک شریک استراتژیک است. در بخش جنوبی آن به رغم اشتراکات فراوان با ایران، دولت مردان و قدرت های فرا منطقه ای تلاش نموده اند تا همواره به عنوان سیاسی متفاوت نسبت به ایران در منطقه نقش آفرین باشد. اگرچه آذربایجان فعلاً دارای روابط نسبتاً خوب با ایران است، اما در صورت تحریک های قومی، می تواند زمینه ساز جدایی طلبی استان های آذری­ نشین ایران را فراهم سازد. لذا هدف این پژوهش بررسی آثار تحولات اقتصادی آذربایجان بر هویت های همزیست در مناطق آذری نشین شمال غرب ایران می باشد. روش پژوهش ترکیبی از (کمی و کیفی) می­ باشد. ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت و روش توصیفی است. جهت نرمال و یا غیر نرمال بودن داده های پرسشنامه از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، و برای سنجش پایایی مقادیر نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها نشان می دهد اقدامات توسعه ای آذربایجان موفقیت هایی را در حوزه اقتصادی به دست آورده که روند هویت یابی قومی در این کشور را سرعت بخشیده و همین امر، هویت های همزیست شامل هویت های ملی، دینی و قومی در میان استان های آذرنشین ایران را دچار بازاندیشی یا باز چینش کرده است. به گونه ای که در میان بخشی از آنان، سلسله مراتب بینا ذهنی هویت های همزیست، هویت قومی به جایگاه اولیه ارتقاءیافته و می تواند مسائلی رابین دو کشور ایجاد کند.