نقش جهان
سال:1399 | دوره:10 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

اهداف: فضا هسته اولیه و اصلی در چگونگی رخدادهای اجتماعی و فرهنگی است؛ همچنین ارتباط بین فعالیت و فضا بیش از آن که در خصیصه های فضا به صورت انفرادی قابل تعریف باشد در ارتباطات موجود بین فضاها و نیز ارتباطات بین مخاطبین و تعاملات اجتماعی قابل درک و تعریف می باشد. این پژوهش سعی دارد ضمن آشنایی با نظریه گراف و مبانی افزونه اسپیس سینتکس؛ با تشریح روابط ریاضی آن به ارزیابی معماری دوره قاجاریه پرداخته و رابطه بین همنشینی فضاها را در نمونه ای از خانه های قاجاریه اصفهان (خانه جنگجویان) مورد ارزیابی قرار دهد. روش: روش به کار گرفته شده در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی با راهبرد نمونه موردی می باشد؛ که برای کمی کردن آن از افزونه گرس هاپر و اسپیس سینتکس بهره گرفته شده است. پژوهش پیش رو برای اولین بار به معرفی ارزش کنترل در فضا می پردازد که دلالت بر تطبیق پذیری فضا به عنوان یکی از شاخص های انعطاف پذیری دارد. یافته ها: حیاط به عنوان نفوذپذیرترین فضا دارای بالاترین قابلیت در ایجاد انسجام فضایی و از بیشترین میزان کنترل بر دیگر فضاها برخوردار است و در نقطه مقابل فضاهای خدماتی از کمترین میزان انعطاف پذیری برخوردار است. نتایج: قرارگیری حیاط در لایه های میانی و ارتباط آن با فضاهای واسط از جمله راهروها، پلکان، فضاهای تقسیم کننده نقشی بی بدیل برای آن خلق کرده و منجر به انعطاف پذیری آن در پیکره بندی فضایی شده است؛ در حالی که در خانه های معاصر، قرارگیری حیاط در لایه های ابتدایی از اهمیت آن کاسته و این نقش به دیگر فضاها واگذار شده است.

اهداف: نور روز تاثیر زیادی بر کیفیت فضاهای داخلی و خصوصا فضاهای آموزشی دارد. در فضاهای آموزشی آسایش بصری در کنار استفاده از نور روز از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو هدف پژوهش حاضر ارزیابی آسایش بصری در کلاسهای درس می باشد. روش ها: جهت ارزیابی آسایش بصری دو شاخص روشنایی و خیرگی (DGP) در 9 کلاس درس از سه دانشکده در دانشگاه صنعتی شاهرود انتخاب شدند. سعی شد تا از هر جهت جغرافیایی حداقل یک نمونه مورد بررسی قرار گیرد. موارد در نرم افزار Grasshopper و پلاگین Honey Bee شبیه سازی و تحلیل شدند. یافته ها: ارزیابی شاخص روشنایی در واد لوکس نشان داد که فقط در کلاس 2 از دانشکده مکانیک مطابق با ساتاندارد بوده و از نظر شاخص خیرگی نور روز نیز، کلاس 1 دانشکده فنی در ماه بهمن ساعات 10 و 14 در طیف آزار دهنده بوده است. در بقیه کلاسها خیرگی ناشی از نور انعکاسی و زاویه تابش نامناسب بوده است. نتیجه گیری: نتایج بررسی و تحلیل یافته ها نشان داد در وضع موجود با تغییر در شرایط مکانی متغییر هایی مثل چیدمان صندلی و تابلو نسبت به موقعیت قرارگیری پنجره ها میتوان با کنترل سایه اندازی و بهره برداری بهتر جهت تعدیل روشنایی می توان تا حد زیادی کیفیت نورپردازی فضاهای داخلی را افزایش داد. و همچنین مهمترین یافته تحقیق این است که طراحی معماری داخلی فضا جهت ایجاد ارتباط چیدمان و سرچشمه نور و تابلو توسط افراد متخصص انجام نمیگیرد و یا به افراد غیر صاحب نظر سپرده میشود.

اهداف: هدف اصلی این پژوهش معرفی «طبیعت» و «محیط زیست» گیاهی و جانوری به عنوان یک منبع الهام بی پایان و البته هماهنگ با طبیعت و سازواره های طبیعی برای ایده یابی، راهبری، هدایت، اجرا و مدیریت نظام برنامه ریزی منطقه ای است؛ نوعی از نظام برنامه ریزی منطقه ای که «اهداف توسعه هزاره» سازمان ملل متحد را با درک عمیق از «خدمات فرهنگی اکوسیستم» محقق می سازد. روش ها: پژوهش با بررسی شواهد به دست آمده از نمونه های منتخب (با انتخاب هدفمند) از میان نمونه های شاخص محیط زیست گیاهی و جانوری، به شناخت و توصیفِ هندسه پنهان آن ها مبادرت می ورزد. در ادامه با الهام از آن ها، بر اساس راهبرد «استدلال منطقی» و تکنیک گلوله برفی در پنل خبرگان، مفاهیمی را برای برنامه ریزی منطقه ای زیست سازگار مطرح می نماید. یافته ها: طبیعت، محیط زیست گیاهی و جانوری و اکوسیستم های طبیعی حاوی مفاهیم ارزشمندی از «هندسه پنهان» است که در برنامه ریزی منطقه ای زیست سازگار قابل استفاده اند. مهمترین مفاهیم مربوط الهام از هندسه پنهان طبیعت عبارتند از: 1. شکلی-ساختاری، 2. مدیریتی-فرآیندی، 3. فرهنگی– معنوی، 4. بازیافت-بهیافت. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش بیان کننده آن است که بهترین راه حفاظت و پاسداشت محیط زیست گیاهی و جانوری؛ برنامه ریزی منطقه ای زیست سازگار با تاکید بر کاربرد فناوری های سبز بوم آورد است. راه حلی که چهار پایه دارد: 1-جامع نگری و برنامه ریزی پهنانگر، 2-به کارگیری ظرفیت خدمات فرهنگی اکوسیستم برای توسعه متناسب با بوم، 3-تاکید بر توسعه نرم و کاربرد فناوری های سبز بوم آورد و 4-آموزش مدیریت و آموزش محیط زیست در تعامل گروه های ذی نفع و ذی نفوذ.

اهداف: تاثیرات ساختمان های بلند فارغ از سیمای شهری بر شرایط محیط زیست پیرامون خود از جمله بر حرکت باد در دره های شهری مسئله ای است که نیازمند توجه و بررسی می باشد. چرا که باد از متغییر های مهم تاثیر گذار بر شرایط آسایش حرارتی عابرین و همچنین پراکندگی آلودگی در فضای باز شهری است. هدف از این تحقیق یافتن تاثیرات مثبت چنین ساختمانهایی در بر کاهش آلودگی محیط اطراف آنهاست. روش ها: در این پژوهش بافت پیرامون میدان امام خمینی در شهر تهران به عنوان نمونه با استفاده از نرم افزار اینویمت مورد بررسی قرار گرفته است. ساختمان بلند مرتبه در این بافت ساختمان مخابرات با 50 متر ارتفاع می باشد. لذا علاوه بر ارتفاع واقعی ساختمان و بررسی الگوی سرعت باد در ارتفاع های مختلف ساختمان 50 متری با فرض اینکه ساختمان دارای ارتفاع-های مختلف (15، 20، 25، 30، 35، 40، 45) متر باشد نیز شبیه سازی شده و نتایج الگوی توزیع جریان باد مدل ها مختلف با یکدیگر مقایسه شده است. یافته ها: با بررسی رابطه ارتفاع و هندسه این ساختمان با الگوی توزیع جریان و سرعت باد اطراف آن مشخص شد که با تغییر ارتفاع الگوهای تلاطم هوای اطراف ساختمان تغییر یافته و این امر باعث تغییر الگوی آلودگی هوا می شود. نتیجه گیری: این پژوهش نشان دهنده تاثیر چشمگیر ارتفاع ساختمان در الگوی وزش باد بافت پیرامون آن و نیز لایه های هوای بالاتر و پراکنش آلودگی هوای معابر مجاور است.

طراحی ساختمان فعالیتی کاملاً پیچیده و چندوجهی است که در آن تیمی از طراحان تلاش می کنند بین پارامترهایی متنوع و متضاد که خود تابعی از قیدهای متنوع هستند تعادل برقرار کنند. به دلیل همین پیچیدگی، ابزارهای شبیه سازی عملکرد ساختمان ابداع شده اند و به دنبال آن، استفاده از روش های بهینه سازی، عموماً به عنوان ابزار تصمیم گیری آغاز شده است. این پژوهش مروری است بر روش ها و الگوریتم های بهینه سازی مورداستفاده در طراحی ساختمان و تلاش می کند تا علت انتخاب آن ها را کشف کند و مسائل عملی و قابلیت های آن ها را نشان داده و خصوصیات کلیدی آن ها را معرفی نماید. عدم شناخت معماران نسبت به این موضوعات و عقب ماندگی آنان نسبت به سایر رشته های مربوط به طراحی و نگهداری ساختمان، اهمیت موضوع را دوچندان می کند. مهم ترین پایه برای انتخاب استراتژی بهینه سازی مناسب، طبقه بندی الگوریتم های بهینه سازی و همچنین انتخاب الگوریتم مناسب برای یک مسئله مشخص است. به همین دلیل نزدیک به 100 مقاله معتبر پژوهشی بین المللی در این حوزه موردبررسی قرارگرفته اند و بر اساس آن به الگوریتم های بهینه سازی طراحی معماری به سه دسته الگوریتم های تکاملی، جستجوی مستقیم (بی نیاز از مشتق) و ترکیبی تقسیم بندی شده اند. یافته ها نشان می دهد الگوریتم های تکاملی و به خصوص الگوریتم ژنتیک کاربرد بیشتری از سایر الگوریتم ها در بهینه سازی داشته است. اهداف پژوهش های بهینه سازی اکثراً تأثیرات زیست محیطی، هزینه سرمایه گذاری اولیه، هزینه بهره برداری و معیارهای آسودگی بوده اند. در این پژوهش ها متغیرهای کلی طراحی نیز مصالح ساختمانی، فرم و جهت ساختمان، طراحی و ساختار سایه اندازی و نیز سیستم تهویه متبوع، بوده اند. در ضمن تعداد مقالات پژوهشی که از این الگوریتم ها برای بهینه کردن طراحی ساختمان استفاده کرده اند، هنوز در مقابل تعداد مقاله های بهینه سازی کنترل ساختمان، خیلی کم است.

سایبان های عمودی و افقی ثابت به کار برده شده در بناها به لحاظ بهره بردن مناسب از تابش خورشید، دارای میزان پایینی از استحصال انرژی پاک و ارزان می باشند؛ لذا برای رفع مانع استفاده حداکثری از این نعمت خدادادی باید بناهای جدید را به سوی تکنولوژی روز هدایت کرد. یکی از این موارد، استفاده از سایبان های متحرک در نما می باشد که علاوه بر بهره جویی از نور خورشید، موجب ایجاد نماهایی با طراحی دینامیکی می شود. هدف از انجام این پژوهش، ارائه مدل پوسته هوشمند متحرک در راستای بهینه سازی مصرف انرژی با الهام از الگوریتم حرکتی گیاه قهر و آشتی می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و مدل سازی-شبیه سازی است که مدل سازی یک پوسته متحرک در نرم افزار راینو و پلاگین گرس هاپر و تحلیل های اقلیمی توسط پلاگین لیدی باگ انجام گرفته است. این پوسته در جبهه جنوبی یک بنا با موقعیت اقلیمی شیراز مورد تحلیل قرار گرفته است. در یافته های تحقیق سعی بر آن شد تا با هوشمندسازی نما بتوان سایبان هایی با تغییر زاویه یک درجه ای در هریک از پنل ها ایجاد کرد تا علاوه بر فرم زیبایی شناسانه بتوان به عملکرد بهتری دست یافت. میزان تابش دریافتی در این تحلیل بین 0 تا 16/50 کیلووات ساعت بر مترمربع است. در نهایت جدولی از تحلیل انرژی پوسته ی متحرک از ساعت 6 تا 19 در ماه مرداد و اقلیم شهر شیراز ارائه شده است. نتایج حاصله حاکی از آن است که، از پوسته هوشمند مدل شده می توان در جهت بهینه سازی مصرف انرژی متناسب با اقلیم شیراز به عنوان سایبان متحرک بهره گرفت.

اهداف: اجزا شکل دهنده به فرم شهر در طول تاریخ و با توجه به مقتضیات ساکنین خویش از یک برهم نشینی قانونمند و کاملاً هندسی غیرمشهود پیروی می کرده اند که در ظاهر بی نظم خود دارای توانایی ارتباط و تعادل بین، دولت، ملت و مذهب بوده است. این پژوهش به دنبال خوانش و واکاوی هندسه پنهان موجود در شکل شهر در گذشته تاریخی آن می باشد که امکان ارتباط میان ارکان اجتماعی شهر را به راحتی میسر می نموده است. ابزار و روش ها: روش این پژوهش با رویکرد کیفی از نوع تاریخی-تحلیلی است. این تحقیق با مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به بررسی نظام پنهان در شهر تاریخی و تأثیر تحولات مدرن بر آن پرداخته و در نمونه موردی سبزه میدان خوانش هندسه پنهان، مبتنی بر سه رأس دولت، ملت و مذهب صورت می گیرد. یافته ها: هندسه پنهان در شهرهای تاریخی، روح حاکم بر لایه های درونی شهر است و با ساختاری نظام مند در وجوه عملکردی و ادراکی، روابط مذهبی، سیاسی و اجتماعی ساکنین آن را تنظیم می کند. با ورود مدرن و تغییرات بنیادین آن، شهر تهران متحول شد و تناسبات هندسه پنهان در مجموعه سبزه میدان، تبدیل به یک هندسه اقلیدسی با خیابان های عمود برهم شده و توازن آن مختل می گردد. نتیجه گیری: نظام هندسی مستتر در یک شهر بیانگر هویت و مدنیت در آن است. هندسه منظم شهر مدرن در تقابل با اصالت درونی پهنه های تاریخی قرار دارد. از همین رو خوانش هندسه پنهان ساتر بر شهر تاریخی، لازمه اتخاذ رویکرد مداخله مناسب در بافت های تاریخی و هویتمند شهر است که به واسطه آن بتوان اصالت تاریخی آن ها را بازیابی نمود.