زمینه و اهداف: مرحله بندی استعمال سیگار در مطالعات مربوط به استعمال سیگار نوجوانان به طور وسیع به کار می رود. هدف این مطالعه یافتن ارتباط بین مراحل استعمال سیگار با عوامل فردی و محیطی ـ اجتماعی است.روش بررسی: این مقاله مربوط به اولین مرحله یک مطالعه طولی است که هدف آن تعیین شیوع مراحل سه گانه (غیرسیگاری، سیگار آزموده و سیگاری معمول) استعمال سیگار و عوامل پیش بینی کننده انتقال در مراحل است. بیست دبیرستان بر حسب نوع مدرسه از میان دبیرستان های پسرانه شهر شیراز به طور تصادفی انتخاب شد و 1132 دانش آموز (با دامنه سنی 19-14 سال) حاضر در 45 کلاس، پرسشنامه 38 سوالی حاوی رفتار استعمال سیگار و بعضی عوامل خطرزا را تکمیل کردند. با استفاده از آنالیز تشخیصی گام به گام، عوامل مرتبط با مراحل استعمال سیگار مقایسه شد.یافته ها: در کل، 19.4% دانش آموزان استعمال سیگار را تجربه کرده بودند و %2.5 سیگاری بودند. آنالیز تشخیصی نشان داد که نگرش مثبت به استعمال سیگار، تجربه مصرف الکل، تجربه مصرف مواد غیر مجاز، داشتن دوستان نزدیک سیگاری و نمرات اعتماد به نفس در پیش بینی مراحل سیگاری شدن دانش آموزان مورد استفاده قرارمی گیرند و جمعا می توانند 70.3% دانش آموزان را در مراحل سه گانه استعمال سیگار طبقه بندی کنند.نتیجه گیری: چون شروع استعمال سیگار پیشگو کننده قوی برای سیگاری شدن است، یافته های این مطالعه اقدامات پیشگیری در دوره نوجوانی و قبل از آن را توصیه می کند. اقدامات پیشگیری از استعمال سیگار نوجوانان باید مطابق با مراحل سیگاری شدن و با توجه به عوامل خطرزا باشد.