نتایج جستجو

2558

نتیجه یافت شد

مرتبط ترین ها

اعمال فیلتر

به روزترین ها

اعمال فیلتر

پربازدید ترین ها

اعمال فیلتر

پر دانلودترین‌ها

اعمال فیلتر

پر استنادترین‌ها

اعمال فیلتر

تعداد صفحات

27

انتقال به صفحه

آرشیو

سال

دوره(شماره)

مشاهده شمارگان

مرکز اطلاعات علمی SID1
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    7-32
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    342
  • دانلود: 

    477
چکیده: 

برای چند دهه است که اطلاعات باستان شناختی از محوطه های فراپارینه سنگی و نوسنگی زاگرس مرکزی محدود به نتایج پژوهش های دهه های 60 و 70 م. است و نتایج اغلب بررسی های جدید، به ویژه در منطقه کرمانشاه به عنوان بخش مهمی از زاگرس مرکزی، تاکنون منتشر نشده است. به همین دلیل وضعیت پراکندگی محوطه های این دوران، مواد فرهنگی، وضعیت بهره برداری از منابع زیست محیطی و الگوی استقراری در این منطقه هم چنان در هاله ای از ابهام است؛ از این رو، بررسی های جدید و انتشار نتایج آن ها می تواند برخی از این معضلات را تا حدودی حل کند. این نوشتار با رویکرد توصیفی-تحلیلی تلاش می کند به پرسش های مختلفی ازجمله ماهیت استقرارها و محوطه های دوره های مورد مطالعه، ویژگی های مواد فرهنگی آن ها و میزان تاثیر یا ارتباط این مواد فرهنگی با مناطق پیرامون پاسخ داده شود. فرض این پژوهش بر این پایه استوار بود که همچون سایر محوطه های واقع در منطقه کرمانشاه محوطه های شناسایی شده باید روستاهای کوچک و بزرگی باشند که مواد فرهنگی آن ها تحت تاثیر سنت سراب-سیاه بید بوده است. بررسی این فصل تنها محدود به تراس های قدیمی جنوب رودخانه رازآور، برخی از اراضی بایر کوهپایه ای، دامنه های صخره ای، ارتفاعات جنوب رودخانه و اراضی کشاورزی سطح تراس های قدیمی بود، که در نتیجه 6 محوطه دوره نوسنگی شناسایی گردید که مهم ترین آن ها تپه سالارآباد است. چشم انداز طبیعی و زمین شناسی، میزان نهشته های باستان شناختی، وسعت و توپوگرافی محوطه نشان می دهد که سالارآباد احتمالا استقراری مهم مشابه تپه شیخی آباد در این دره بوده است. به نظر می رسد در منطقه کرمانشاه معمولا استقرارهای بزرگ و مهمی از دوره نوسنگی در بخش های مستعد دره ها و دشت های میان کوهی وجود دارد؛ گنج دره، شیخی آباد، قزانچی، چیاجانی و اکنون سالارآباد. یافته های دوره با سفال، حاکی از رواج سنت های سفالی سراب و سیاه بید در این دره است و نشان می دهد در دوره نوسنگی جدید نیز یکپارچگی مشهودی در مواد فرهنگی این نواحی وجود دارد.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 342

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 477 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    33-54
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    431
  • دانلود: 

    552
چکیده: 

محوطه های حاشیه بیابان به عنوان یک گونه از استقرارهای عصر مفرغ، به واسطه شرایط زیستی متفاوت و نامساعد، از سایر محوطه ها ایجاد شده اند. تاکنون یک مطالعه مقایسه ای راجع به چگونگی و علل تشکیل، رشد و افول این نوع از استقرارها انجام نشده است. باوجود این تفاوت های محیطی، تحلیل ها و تفاسیر راجع به تشکیل، پیشرفت و سقوط همه محوطه های عصر مفرغ با یک معیار و سنجش یکسانی ارزیابی می شوند، اما محوطه های حاشیه بیابانی عمدتا دارای شرایط سخت زیست محیطی و فاقد بسیاری از فاکتورهای پایدار بوم شناختی، برای یک اسکان پایدار هستند. حوزه بیابانی مورد مطالعه بین دره رود سند و ایران قرار گرفته است. اهداف اصلی پژوهش، شامل درک شیوه معیشت و گاهنگاری تطبیقی این مناطق بود که در طی آن درک مناسبی از روند شکل گیری، پیشرفت و فروپاشی محوطه های حاشیه بیابان و الگوهای معیشتی در موقعیت بیابانی میسر گشت. روش پژوهش برمبنای روش تحلیلی-توصیفی صورت گرفته است. پرسش های پژوهش عبارتنداز: 1-گاهنگاری تطبیقی ظهور، پیشرفت و فروپاشی محوطه های عصر مفرغ حاشیه بیابان چگونه بوده است؟ 2-شیوه های معیشتی محوطه های عصر مفرغ حاشیه بیابان چگونه بوده است؟ و چه عواملی در شکل گیری و پیشرفت محوطه های عصر مفرغ حاشیه بیابان موثر بوده اند؟ شواهد به دست آمده، نشان می دهد که ظهور محوطه های عصر مفرغ در این مناطق در اواخر هزاره چهارم پیش ازمیلاد، توسعه آن ها در اواسط هزاره سوم پیش ازمیلاد و افول آن ها در اواخر هزاره سوم و اوایل هزاره دوم پیش ازمیلاد بوده است. علاوه بر آن، شیوه معیشتی این محوطه ها در ابتدا مبتنی بر منابع کشاورزی و دامداری و سپس در مرحله توسعه، عمدتا برمبنای دسترسی به منابع معدنی، راه های تجاری و فعالیت های صنعتی بوده است. نتایج گویای ساختار متفاوت معیشتی و اقتصادی جوامع حاشیه بیابان به نسبت سایر محوطه های عصر مفرغ است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 431

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 552 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    55-74
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    197
  • دانلود: 

    472
چکیده: 

عوامل محیطی همواره در شکل گیری و چگونگی استقرارهای انسانی نقش تعیین کننده ای داشته اند. یکی از این عوامل محیطی «کارست» نام دارد. مناطق کارستی شرایط جغرافیایی بسیار ویژه ای دارند که در این پژوهش برروی تاثیر کارست بر شکل گیری و تداوم استقرارهای ایلامی شهرستان اردل مطالعه شده است. ویژگی های چشم انداز کارست، مانند «خاک» نه چندان مناسب برای کشاورزی و دسترسی دشوار به آب سطحی، به گونه ای است که برای زندگی یک جانشینی چندان مناسب نیست؛ هم چنین عوامل جغرافیایی دیگر مرتبط با کارست از جمله شیب زمین، دوران زمین شناسی و ارتفاع از سطح دریا در مورد استقرارهای ایلامی شهرستان اردل به گونه ای هستند که تنها زندگی کوچ نشینی را در بخش هایی از این چشم انداز میسر کرده است. این درحالی ست که برخی از پژوهشگران زندگی کوچ نشینی در فلات ایران در دوران تاریخی را چندان ممکن نمی دانند؛ از این رو در پژوهش حاضر پرسشی که مطرح شده آن است که، نقش کارست در شکل گیری استقرارهای ایلام قدیم و میانه در شهرستان اردل به چه صورت بوده و این چشم انداز چه تاثیری در زندگی کوچ نشینی در این منطقه طی دوره ایلام قدیم و میانه داشته است؟ روش مدنظر در اینجا، ترسیم نقشه های GIS با مشخص کردن گستره کارست و پراکنش محوطه های ایلامی نسبت به آن ها است. در کنار آن، توجه به منابع تاریخی نیز می تواند راهگشا باشد و شاید بتوان با مطالعه ی جای نام های ایلامی، برخی از جای نام های آن را در منطقه یادشده جایابی نمود؛ به عنوان نمونه برخی از محققان جای نام «لو. سو» را برای حدود منطقه بختیاری پیشنهاد داده اند. جای نامی که بخشی از منطقه «سیمشکی» بوده و احتمالا مردمانی کوچ نشین داشته است؛ در واقع شهرستان اردل به عنوان بخشی از منطقه بختیاری با حداقل 65% استقرار کوچ نشینی در دوره ایلام که در پژوهش حاضر مشخص گردید، می تواند نمونه ای از معیشت کوچ نشینی در دوره ایلام قدیم و میانه و در منطقه سیمشکی در هزاره های سوم و دوم پیش ازمیلاد باشد که در چشم انداز کارست و با توجه به منابع محیطی آن شکل گرفته است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 197

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 472 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    75-96
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    262
  • دانلود: 

    479
چکیده: 

تاکنون و در رابطه با پیشنهاد های ارایه شده درباره کارکرد برخی عناصر یافت شده داخل نیایشگاه های ساسانی به یافته های نواحی جنوب ایران توجه نشده و بیشتر براساس یافته های غرب ایران نتیجه گیری شده است. تا به امروز در تعدادی از محوطه های ساسانی جنوب ایران، علاوه بر یافت شدن تعدادی پایه سنگی و گچی که معمولا به نام «پایه آتشدان» تفسیر شده اند، تعدادی سکوهای سنگی-گچی نیز یافت شده که می تواند در کنار این پایه ها تحلیلی نوین از فرهنگ مذهبی دوره ساسانی در جنوب ایران ارایه دهد. در این پژوهش سعی گردیده تا براساس شواهد باستان شناختی مناطق جنوبی ایران، به ویژه نواحی شرقی فارس و غرب کرمان و مقایسه و سنجش آن ها با یافته های سایر مناطق، منابع مکتوب و رسومات مرتبط با زرتشتی گری، به نحوه کارکرد این عناصر پی برد. مهم ترین پرسش پژوهش عبارتنداز: سکوهای مورد مطالعه چه کاربردی داشته اند؟ فرضیه ای که می توان برای این پرسش درنظر گرفت کاربری مذهبی عناصر یاد شده است. تحقیق پیش رو از منظر ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی و توصیفی-تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات در آن، بدین ترتیب است که در مرحله نخست، به صورت میدانی-کتابخانه ای یافته های مرتبط با موضوع پژوهش موردمطالعه و سنجش با سایر سازه های مشابه و هم راستا قرارگرفته و سپس سعی شده تا به صورت کتابخانه ای نتایج به دست آمده از نخستین مرحله با منابع مکتوب و رسومات آیین زرتشتی منطبق سازی شوند. برآیند حاصل از این پژوهش این نکته را مطرح می کند که احتمالا کاربرد سکوهای سنگی-گچی به دست آمده از برخی محوطه های مذهبی دوره ساسانی در جنوب ایران با سکوها و پایه های گچی موجود در برخی نیایشگاه های ساسانی به ویژه در غرب ایران که به «سکوی Tشکل» معروفند، یکسان بوده و می توان کارکرد این گونه عناصر را در رابطه با مراسمی هم چون «یزشن» و فضاهای دربرگیرنده این عناصر را نیز به عنوان «یزشنگاه» یا «اورویسگاه» تفسیر نمود. این نوشتار از این منظر می تواند موردتوجه و اهمیت باشد که سعی در ایجاد رابطه میان شواهد باستان شناختی و منابع مکتوب به منظور تعیین کارکرد برخی عناصر داخلی نیایشگاه های ساسانی دارد.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 262

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 479 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    97-118
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    523
  • دانلود: 

    550
چکیده: 

«پل» از گذشته همچون یک گونه معماری، همواره به عنوان عامل ارتباطی وجود داشته و کاربردی بودن آن موجب شده است تا پژوهشگران کمتر به جنبه محیطی و بستر طبیعی ساخت آن توجه کنند. این درحالی ست که شکل گیری پل ها در راستای پاسخ گویی به شرایط زمینه ای بوده و محیط و بستر در شکل گیری نوع و ساختار پل تاثیرگذار بوده است. پل در مناطق ناهموار، مصداق بارزی از معماری متاثر از بستر طبیعی است. پل در مناطق ناهموار معیارهای بنیادی متفاوتی دارد که نیازمند مطالعه و پژوهش برای شناسایی این تفاوت ها است. هدف این پژوهش مطالعه چگونگی شکل گیری معماری پل ناهموار با درنظر گرفتن سه مولفه کارکرد، کالبد و سازه می باشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و تاریخی-تطبیقی مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانه ای براساس منابع و اطلاعات تاریخی است. بدین صورت که در گام اول این پژوهش، شناسایی و بررسی آماری پل ها از منظر بستر طبیعی، عوامل مختلف موثر در شکل گیری و تحول پل ها مطالعه گردیده تا در گام دوم، در سامانه سه گانه کارکرد، کالبد و سازه آن ها مورد تحلیل قرار گیرد و دسته بندی برای متغیرهای معماری پل ارایه شود. در این راستا، مدل سه گانه برگرفته از سامانه بنیادی سه گانه ویترویوس اصل اساسی پژوهش قرار گرفت. در گام سوم، بر پایه مطالعات تطبیقی، اطلاعات جمع آوری شده در مبانی و ساختار تحقیق و عوامل موثر بر شکل گیری معماری پل ناهموارها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد کارکرد پل در مناطق ناهموار به صورت عامل ارتباطی برروی دره است و در کالبد و ظاهر آن اثری از تزیینات و عنصر الحاقی نبوده و ساختار و بسترسازی مستحکم از اهمیت ویژه ای در آن برخوردار بوده که شامل سنگ و آجر می باشد. درنتیجه، پل در مناطق ناهموار سبب پدید آمدن سامانه بنیادی مختص آن منطقه شده است که به صورت پیش زمینه ذهنی برای طراحان درنظر گرفته شود.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 523

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 550 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    119-140
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    446
  • دانلود: 

    123
چکیده: 

از ویژگی های منحصربه فرد سفال های دوره ایلخانی تنوع در ساخت سفال ها با تکنیک ها و شیوه های مختلف سفالگری و تنوع در تزیین سفال هاست. سفال با تزیین قالب زده، یکی از گونه های سفالی رایج در دوره ایلخانی است که برخلاف سایر گونه های سفالی دیگر کمتر به آن توجه شده است. طی دو فصل کاوش در سال های 1388و 1389 در محوطه تاریخی زلف آباد فراهان شواهدی از تولید سفال ازجمله جوش کوره، سفال های تغییر شکل داده شده، توپی کوره و سه پایه های سفالی به دست آمد. در میان سفالینه ها و قطعات سفالی، نمونه هایی از قالب و سفال های قالب زده دوره ایلخانی وجود دارد که با نقوش مختلف حیوانی، کتیبه و گیاهی تزیین شده اند. اهمیت این داده تاریخی سبب شد تا به بررسی و مطالعه سفال های قالب زده مکشوف از این محوطه بپردازیم. مطالعه تزیینات این گونه سفالی از حیث پیوند فرهنگ ایران دوران اسلامی با ایران پیش از اسلام و رهیافت نمادها و نشانه هایی برگرفته از تفکر اسلامی برروی سفال به علاوه تلفیق فرهنگ ایرانی پیش از اسلام-مغولی در تزیین، حایز اهمیت است. پژوهش حاضر براساس مطالعه سفال های قالب زده به دست آمده از کاوش های محوطه تاریخی زلف آباد فراهان گذارده شده است تا از این طریق بتوان عدم اطلاعات کافی درخصوص این نوع سفال را تاحدودی جبران کرد. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر کاوش های میدانی و مطالعات کتابخانه ای جهت پاسخ به پرسش هایی هم چون، مهم ترین دلایل اطلاق سفال های قالب زده زلف آباد به دوره ایلخانی و بومی بودن آن ها چیست؟ و میزان تاثیرپذیری تزیینات این نوع سفال ها از فرهنگ های مختلف تا چه اندازه ای بوده است؟ انجام شده است. براساس کشف سکه های مربوط به دوره ایلخانی، سفال های قلم مشکی و سفال نوع سلطان آباد، این گونه سفالی متعلق به دوره ایلخانی است. وجود سه پایه های سفالی، توپی های کوره، جوش کوره و قطعات سفال های تغییر شکل داده شده، نشان از تولید سفال در محل و بومی بودن سفال ها دارد؛ هرچند الگوهای کهن ایرانی برروی این گونه سفالی رایج بوده، ولی در این دوره برخی از تزیینات هم چون دم شیر به شکل اژدها متوثر از فرهنگ چینی-مغولی است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 446

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 123 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    141-162
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    528
  • دانلود: 

    668
چکیده: 

از زمان آفرینش شاهنامه فردوسی این اثر مورد توجه پادشاهان و صاحب منصبان بوده و در ادوار مختلف، به فرمان آن ها، نسخ نفیسی از آن به دست برجسته ترین هنرمندان هر عصر ساخته شده است. در تاریخ نگارگری ایران، سه نسخه شاهنامه اهمیت ویژه ای دارند؛ شاهنامه بزرگ مغول (دموت) مربوط به اواخر دوره ایلخانی، شاهنامه بایسنقری متعلق به دوره تیموری و شاهنامه شاه طهماسبی (هوتون) مربوط به اوایل دوره صفوی. به فراخور موضوع داستان ها، شماری از نگاره های هر سه نسخه، دارای تصاویری از ابنیه سلطنتی هستند و نگارگران در ترسیم هر چه بهتر بناها و تزیینات آن ها به ویژه کاشی کاری، تلاش و دقت بسیار کرده اند. بناها دارای کتیبه هایی هستند که هر یک سیمای کتیبه های ساخته شده در دوره های خود را به خاطر می آورند. پژوهش حاضر می کوشد به این پرسش ها پاسخ دهد که، کتیبه نگاری در هر یک از سه نسخه به تفکیک، با چه شاخصه های متفاوت بصری ترسیم شده و این ویژگی ها در نوع و رنگ خط، محل قرارگیری، رنگ و تزیینات زمینه و مضامین، چگونه نمود یافته است؟ و در گذر از یک دوره به دوره بعد چه تحولاتی در آن ها پدید آمده است؟ با توجه به اهمیت نگاره ها در پژوهش های باستان شناسی، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی سیر تحولی و مقایسه کتیبه نگاری بناهای سلطنتی از اواخر دوره ایلخانی تا اوایل صفوی برمبنای نگاره های سه نسخه شاهنامه فردوسی (شاهنامه بزرگ مغول، شاهنامه بایسنقری و شاهنامه طهماسبی) است. اطلاعات به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده و روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است. کتیبه های بناها، در دوره مغول با خط کوفی و در دوره تیموری با خطوط کوفی و ثلث، اغلب مضامین سیاسی و مذهبی دارند؛ و در دوره صفوی، کتیبه های ثلث و نستعلیق مضامین دعایی، اخلاقی و عرفانی را تداعی می کنند. در دوره تیموری از نقوش اسلیمی و در دوره صفوی از نقوش اسلیمی و ختایی، برای تزیین زمینه کتیبه ها استفاده شده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 528

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 668 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    163-188
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    604
  • دانلود: 

    765
چکیده: 

در دوران اسلامی، آرایه های مبتنی بر کتیبه در سطوح معماری، فارغ از مسایل هنری و زیباشناختی، مملو از مفاهیم معنوی و عرفانی در قالب شعایرالله و ادعیه مذهبی هستند. هدف پژوهش حاضر، شناخت ارتباط فضای معماری و مفاهیم کتیبه ها به منظور یافتن دلایلی منطقی برای چرایی انتخاب و استفاده از آیات موجود در کتیبه ها نسبت به محل استفاده از آن ها است. «مدرسه خان» و مساجد «مشیرالملک» و «نصیرالملک» شیراز مربوط به دوره صفوی و قاجار، دارای تزیینات معماری جالب توجه از منظر هنری و زیبایی شناسی هستند و هر سه بنا کاربری آموزشی-دینی دارند؛ از این رو، به منظور تبیین ارتباط میان مضامین کتیبه ها و شکل و فضای معماری مورد بررسی قرار گرفته اند تا بر این اساس بتوان ارتباط موجود میان مضامین کتیبه ها با کالبد معماری بنا را مورد مطالعه قرار داد. مهم ترین پرسش های پژوهش عبارتنداز: 1. کتیبه های موجود در مدرسه خان، مسجد مشیرالملک و نصیرالملک از لحاظ مفهومی و موضوعی چه مواردی را شامل می شوند؟ 2. ارتباط میان مضامین کتیبه های مدرسه خان، مسجد نصیرالملک و مشیرالملک با فضای معماری چیست؟ در فرآیند پژوهش، به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر از بررسی های میدانی برای مستندسازی و خوانش متون و مضمون کتیبه های موجود در بناها و از روش توصیفی-تحلیلی برای معرفی، دسته بندی و یافتن ارتباط های تطبیقی آن ها استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهند که چرخش کتیبه ها با توجه به مضامین مذهبی و معنوی، به صورتی است که در بدنه های بنا آیاتی در: مضامین، تسبیح و نیایش، صبح، خداوند، بهشت، انسان و قیامت، اسامی امامان، احادیث مرتبط با کاربری و فضای نصب آن و کتیبه های خبری و ساخت بنا وجود دارد. از نکات قابل توجه نصب آیات سوره های با مضمون: صبح، نور و خورشید در بدنه های شرقی و غربی است؛ بنابراین می توان گفت ارتباط مفهومی بین مضمون کتیبه در بخش های مختلف با کالبد در بناهای مورد مطالعه وجود دارد و هنرمند با آگاهی دست به انتخاب و نصب آن زده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 604

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 765 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    189-214
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1164
  • دانلود: 

    877
چکیده: 

یکی از عناصر اصلی باقی مانده از بافت کهن شهر اردبیل، خانه های تاریخی است. با توجه به شیوه زندگی و رشد شهر نشینی در طی سالیان اخیر، بسیاری از این بناها تخریب و یا در معرض نابودی قرار گرفته اند. با توجه به این امر، معرفی و گونه شناسی خانه های تاریخی شهر اردبیل و عناصر کالبدی و نگرش های فرهنگی و اجتماعی بر ساخت آن ها ضروری است. روش تحقیق به صورت تاریخی-تحلیلی بوده و گرد آوری اطلاعات برپایه مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ گویی به این پرسش هاست؛ از نظر کالبدی خانه های این شهر را به چند گونه می توان تقسیم کرد؟ چه ویژگی هایی بر ساختار کلی آن ها تاثیرگذار بوده اند؟ نتایج پژوهش حاضر دسته بندی خانه های تاریخی شهر براساس ویژگی های پلان و شکل حیاط، جهت گیری بنا و تالار اصلی، مشخصات سردر خانه ها و نحوه ورود به فضاهای مختلف بنا، اهمیت بازشوها و نسبت اندازه آن ها، مصالح و سازه و تزیینات به کار رفته در آن ها است. بر این اساس می توان آن ها را از لحاظ گونه شناسی به چهار دسته تقسیم بندی کرد: دوره قاجار با فرم درون گرایی، شامل گونه اول: خانه هایی با طرح حیاط صلیبی شکل با بافت فشرده و تودرتو، گونه دوم: خانه های چند قسمتی با چند حیاط و یا نمای اصلی، در دو مورد در کنار فضاهای تجاری. گونه سوم: خانه هایی با طرح ایوان دار با داشتن تناسب بازشوی بزرگ. گونه چهارم: در دوره پهلوی اول با فرم برون گرایی، بناهایی با استقرار توده حجمی در یک سمت بالاتر از سطح حیاط، با تاکیدبر اهمیت به نمای بیرونی بنا؛ هم چنین الگوهای فرهنگی و اجتماعی مانند: توجه بر رعایت اصل محرمیت در قسمت های مختلف بنا، تفکیک فضاهای ساختمانی در مقیاس عظیم با دارا بودن فضای عمومی، خصوصی و خدمه و در مقیاس کوچک تر، به صورت بناهایی با آذین بندی زیاد و یا ساده نشان از رتبه بندی اجتماعی صاحب خانه ها می رساند. در خانه های دوره پهلوی در الگوهای فرهنگی و اجتماعی تغییرات عمده ای به وجود آمد، الگوبرداری از معماری غربی؛ در مواردی چون: حذف حیاط اندرونی، توجه به تزیینات بیرونی بنا و استفاده از پله های داخلی به صورت آشکار و برروی محور میانی خانه قابل مشاهده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1164

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 877 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    215-232
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    350
  • دانلود: 

    507
چکیده: 

بقاع متبرکه امام زادگان، یکی از مهم ترین زیارتگا ه ها در نزد مردم ایران است که همواره مورد تعظیم و تکریم قرار می گیرند. وجود مرقد مطهر امام هشتم شیعیان حضرت امام رضا؟ ع؟ در شهر مشهد و ارادت قلبی ایرانیان به علویان از ابتدای تاریخ اسلام باعث مهاجرت آنان به ایران و درنتیجه پراکندگی بقاع متبرکه در پهنه جغرافیایی این سرزمین شده است. در هر منطقه و با توجه به ویژگی های اقلیمی و نیز رونق انواع هنرها و توجه به اعتقادات و آیین های مذهبی همان منطقه، بنای داخلی مقابر امام زادگان به صورت های مختلف آراسته شده و جلوه گاه هنرهای گوناگون بوده است. یکی از این زیارتگاه ها، بقعه «سید حمزه» در شهر تبریز است. برروی درب داخلی این بنا تزیینات فلزی مختلفی مشتمل بر صورتک، پنجه و کتیبه هایی از آیات و عبارات دعایی نصب شده است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی انواع و ویژگی های هنر فلزکاری آذربایجان در دوران معاصر است. بر این اساس و با توجه به منع تصویرگری و شمایل سازی در اماکن مقدس، پژوهش حاضر قصد دارد ضمن بررسی نقوش آثار فلزی، علت نصب این صورتک ها برروی درب این مکان را بررسی کند. پرسش های اصلی این پژوهش عبارتنداز: آثار فلزی نصب شده بر درب بقعه امام زاده سید حمزه چه ویژگی هایی دارند؟ با توجه به منع تصویرگری بالاخص در مکان مذهبی، دلایل نصب این آثار فلزی بر درب بقعه امام زاده چه بوده است؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش ها از روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شده است. اطلاعات و داده های موردنیاز این تحقیق از طریق میدانی با مشاهده آرایه های فلزی نصب شده بر درب و نیز روش کتابخانه ای گردآوری شده و روش تجزیه و تحلیل داده ها با توجه به موضوع تحقیق کیفی است. نتایج تحقیق نشان می دهد این اشیاء از فلزات کم بها و تحت تاثیر هنر عامه عصر قاجار ساخته شده اند. اهمیت و جایگاه این مکان در باور عامه مردم، عامل نصب این اشیاء بر درب امام زاده و نوعی ابزار برای ادای نذر مسلمان حاجتمند بوده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 350

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 507 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

قوچانی محیا | عربی محمد

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    233-254
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    602
  • دانلود: 

    688
چکیده: 

هنرمندان گذشته ما می دانستند که از «چه چیز»، «چه مقدار» و «در کجا» استفاده کنند و به این صورت هنر و معماری غنی ما تداوم داشت. مسکن معاصر از الگوی مسکن سنتی که آمیخته با فرهنگ غنی ایرانی-اسلامی بوده، فاصله گرفته است. از بین بردن شکاف ایجاد شده بین دو الگوی سنتی و معاصر، نیازمند بازیابی ارزش ها و اصول مورد توجه معماری سنتی می باشد. شکل خانه متاثر از عوامل متعددی است که تمامی آن ها از نظر میزان اهمیت و تاثیرگذاری در یک سطح قرار ندارند. فضاهای زیستی در هر منطقه، تحت تاثیر خاستگاه های فرهنگی، محیطی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی آن منطقه شکل گرفته است. هدف این پژوهش، نخست دستیابی به شاخص های موثر بر نظام استقرار فضایی مطلوب و سپس اولویت بندی این شاخص ها در ساختار فضایی مسکن ایرانی-اسلامی است. به این منظور پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام عناصر، نقش پررنگ تری را در شکل دهی به نظام استقرار فضایی خانه های سنتی دارند؟ فرض بر این است که معمار در انتظام فضایی خانه سنتی، با توجه به اهمیت و اولویت هر فضا نسبت به فضای دیگر، به طراحی پرداخته است؛ بنابراین با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، ابتدا به استناد مطالعات کتابخانه ای و استخراج اصول پنج گانه «پیرنیا»، مبانی طراحی برای سازماندهی فضایی در خانه های سنتی، ارایه شده که شامل: زمینه و بافت، گونه های فضایی، محرمیت، هندسه، سلسله مراتب و ساخت و نیارش است؛ سپس با انجام تحقیق میدانی، نمود آن در ساختار فضایی خانه تاریخی ادب سمنان با استفاده از نمودارهای توجیهی نحو فضا و نرم افزار Depthmap مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در آخر با توجه به بررسی و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده، ترتیب قرارگیری فضاها در انتظام فضایی خانه ادب سمنان به کمک روش تصمیم گیری چند معیاره «تاپسیس»، به ترتیب: هشتی، ورودی، تابستان و زمستان نشین، حیاط، مهمان خانه، مطبخ (آشپزخانه)، سرویس بهداشتی و انبار اولویت بندی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد، معمار براساس باورهای فرهنگی و دینی، عوامل جغرافیایی و همسایگی منطقه و شکل زمین، فضاهای خانه سنتی را ساماندهی کرده است؛ بنابراین برای ارتقاء تفکر حاکم بر جامعه معماری و رسیدن به یک معماری برتر، شناخت و بهره برداری از معماری اصیل گذشته، سهم بسزا و قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 602

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 688 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    26
  • صفحات: 

    255-271
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    326
  • دانلود: 

    492
چکیده: 

مجموعه ارگ بم، یکی از آثار شاخص معماری و شهرسازی تاریخی ایران به شمار می رود. این مجموعه شامل دو بخش «شارستان» و «حاکم نشین» است. یکی از بناهای مهم حاکم نشین، عمارت «خانه فرمانده قشون» است که در ورای حصار سوم قرار گرفته است. باوجود وقوع زمین لرزه سال 1382 ه‍ . ش. بخش های قابل توجه ای از این عمارت آسیب ندیدند یا نسبت به عرصه عمومی مجموعه ارگ بم کمتر تخریب شدند. با وجودی که پس از آن رخداد طبیعی توجه ویژه ای به بررسی ویژگی های معماری، شهرسازی و باستان شناسی ارگ بم شد و پژوهش هایی نیز به انجام رسید، این عمارت و زمان ساخت و ویژگی های معماری و ساختاری آن، ناشناخته باقی مانده است؛ از این روی پژوهش پیش رو کوشیده است با مطالعات میدانی و کتابخانه ای و با تفسیر و تحلیل یافته ها با بهره گیری از رهیافت موسوم به تاریخی به مطالعه این عمارت بپردازد. پرسش های پژوهش عبارتند: 1-خانه فرمانده قشون در چه زمانی ساخته شده است؟ 2-این عمارت از چه ویژگی های معماری بهره مند است؟ یافته های تحقیق نشان می دهند تولید مصالح مرغوب که با ترکیب بهینه خاک رس و چسباننده مناسب به فرآوری مطلوب خشت انجامیده، باعث شده که ساختارهای معماری کمتر آسیب ببیند. این مهم در کنار دستورهای نیارشی مناسب ازجمله بهره گیری از بستر صخره ای حاکم نشین در برخی از قسمت ها و اتخاذ شیوه ای کارآمد در طراحی و اجرای برخی از عناصر معماری و نحوه انتقال نیروهای وارده بر آن ها در جرزها و دهانه های کناری، از دلایلی هستند که برخی از ساختارها را در مقابل نیروهای مخرب زمین لرزه با واکنش مناسب همراه ساختند. خانه فرمانده قشون از معدود عماراتی است که جهت جغرافیایی ساختمانش برخلاف راستای شرقی-غربی عموم واحدهای معماری، شمالی-جنوبی است؛ دلیل این امر، به ساختمان برج تاریخی کهن تری بازمی گردد که عمارت بر فرازش ساخته شد؛ چون در پناه ساختار بلند حاکم نشین قرار گرفته است، همانند بنای سربازخانه و اصطبل حکومتی از مخاطرات باد معروف «سیاه» که وزشی شمالی-جنوبی دارد، در امان ماند. قراین تاریخی و شواهد معماری نشان می دهند که این عمارت در سال های پس از رخداد تحصن دوم «آقاخان محلاتی» در سال 1258 ه. ق. ساخته شده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 326

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 492 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
telegram sharing button
whatsapp sharing button
linkedin sharing button
twitter sharing button
email sharing button
email sharing button
email sharing button
sharethis sharing button