پیاورد سلامت
سال:1399 | دوره:14 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: آزمایشگاه ها جزو اصلی ترین پایه های مراکز تحقیقاتی و علمی به حساب می آیند. سیستم های مدیریت اطلاعات آزمایشگاه بستر ثبت اطلاعات و تعاملات بین آزمایشگاه ها و پژوهشگران است. هدف از مطالعه ی حاضر ارایه مدل معماری سازمانی سیستم های مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی است. روش بررسی: این مطالعه به روش کیفی انجام گرفت. با استخراج اسناد و اطلاعات موجود در خصوص سیستم های مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی از بانکهای اطلاعاتی، نمونه ی 16 نفره از کارشناسان و استادان استفاده کننده از خدمات آزمایشگاهی دانشگاه صنعتی شریف جهت تعیین نیازها به صورت گلوله برفی و مبتنی بر هدف در مصاحبه وارد شدند. با تعیین نیازها، مدلهای معماری سازمانی از بانکهای اطلاعاتی استخراج شد. جهت انتخاب مدل معماری سازمانی برای انتخاب بهترین مدل متناسب با خدمات آزمایشگاهی از نظر 16 صاحب نظر استفاده شد. با توجه به جنبه های مختلف فنی و مدیریتی سیستمهای مدیریت آزمایشگاه ها دو مدل معماری زکمن و مدل معماری سرویس گرا تلفیق گردیدند. در مرحله ی بعد با استفاده از تکنیک دلفی در سه راند از نظر متخصصان استفاده کننده از سیستم های خدمات آزمایشگاهی جهت ارزیابی مدل پیشنهادی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش متشکل از دو قسمت ارزیابی نیازهای سیستم مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی و ارایه الگوی پیشنهادی می باشد. در مدل ارایه شده محتوای هر سلول چارچوب زکمن با رویکرد سرویس گرا با توجه به مشخصات سیستم مدیریت آزمایشگاهی انتخاب و تلفیق گردید. مدل بر اساس پنج سطح بلوغ معماری سازمانی بررسی گردید که بهبود بلوغ معماری سازمانی در سطوح بالاتر مشهود بود. نتیجه گیری: استفاده از معماری سازمانی ویژه ی سیستمهای مدیریت آزمایشگاهی سبب استفاده ی بهینه از منابع و سهولت در تعاملات می گردد.

زمینه و هدف: آسم یک بیماری مزمن غیرقابل درمان، اما قابل کنترل است که پزشکان جهت دستیابی به سطح مطلوب کنترل بیماری، نظارت مداوم بر علایم و همچنین تنظیم یک برنامه درمانی مبتنی بر خودمراقبتی را پیشنهاد می نمایند. ارایه این برنامه، مطابق با سطح کنترلی که بیمار در آن قرار دارد، تنظیم میگردد. لذا ارزیابی و دسته بندی دقیق سطح کنترل آسم، می تواند در ارایه برنامه درمانی موثر به بیمار حایز اهمیت بوده و موجب بهبود خودمراقبتی و توسعه ی مداخلات پیشگیرانه جهت کاهش علایم آسم شود. روش بررسی: در این مقاله، داده های 96 بیمار آسمی شامل اطلاعات دموگرافیک، متغیرهای بالینی و سوابق پزشکی بیمار، داده های زیست محیطی موثر بر آسم، معیارهای عملکرد ریه و گروه محرک مبتنی بر پرسش نامه های کنترل آسم، در یک دوره زمانی 9 ماهه از یک بیمارستان تخصصی بیماریهای ریوی تهران جمع آوری و در یک پایگاه داده چندمتغیره و چندکلاسه تجمیع شده و سپس سطح کنترل آسم با کمک یک مدل تلفیقی مبتنی بر خوشه بندی فازی و الگوریتمهای با نظارت در یادگیری ماشین دسته بندی شده است. یافته ها: مدل پیشنهادی برای ارزیابی سطح کنترل آسم که حاصل عملیات متوازن سازی، خوشه بندی فازی و انتخاب مشخصه بر روی داده هاست، دقتی به میزان 88% ارایه نموده است. نتیجه گیری: مدل حاضر، علاوه بر کمک به پزشکان برای شناسایی دقیق تر سطح کنترل آسم، می تواند در سیستم های الکترونیکی خودمراقبتی به منظور ارایه هشدارهای شخصی شده در مورد احتمال تضعیف کنترل آسم به کار رود. این چنین ابزارهایی می توانند مراقبت از آسم را از رویکرد مراقبتی واکنشی به یک رویکرد پیشگیرانه ارتقا دهند که در آن تصمیم ها و اقدام های درمانی از سوی پزشک ناشی از سطح کنترل آسم مزمن و پیشگیری از آسم حاد باشد.

زمینه و هدف: وب سایت های بیمارستانی، سیستمی مناسب برای تبادل اطلاعات و ایجاد ارتباط بین بیمار، بیمارستان و کادر درمانی محسوب می شود. هدف این پژوهش، شناسایی و دسته بندی خدمات مبتنی بر وب مطلوب در وب سایت بیمارستان های ایران بر اساس مدل سنجش رضایت مشتری کانو بود. روش بررسی: پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش آن، پیمایشی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کاربران وب سایت بیمارستانی است که 120 نفر از بین آنها بهصورت تصادفی انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای بر اساس مدل کانو بوده است. روایی پرسش نامه از دید استادان علم اطلاعات و فناوری اطلاعات سلامت، تایید گردید. برای تحلیل داده ها از جدول ارزیابی مدل کانو، نرم افزار اکسل، آمار توصیفی و برای تعیین پایایی از آزمون آلفای کرونباخ(0/82=a) استفاده شد. یافته ها: ابتدا با استفاده از مرور متون و بررسی وبسایت های برتر به شناسایی و دستهبندی خدمات مبتنی بر وب مطلوب در وب سایت بیمارستان ها پرداخته شد. سپس تعداد 67 خدمت شناسایی شده، در معیار اجباری(29 خدمت)، معیار تک بعدی(15 خدمت)، معیار جذاب(14 خدمت) و معیار بی تفاوت(9 خدمت) دسته بندی شد. بیشترین خدمات شامل خدمات اجباری، جذاب، تک بعدی و بی تفاوت در مولفه های محتوایی بودند. نتیجه گیری: بیشتر خدمات شناساییشده در این پژوهش در وب سایت بیمارستان های مطرح جهان قرار داشتند که انتظار می رود طراحان و متخصصان حوزهی فناوری اطلاعات سلامت و مدیران بیمارستان ها در ایران در طراحی سایت بیمارستان از آن استفاده کنند. هر چند در بعضی موارد نظرات متخصصان و طراحان سایت نظراتی کاربردی بود، اما بهدلیل ناآشنایی کاربران از موضوعات تخصصی طراحی وبسایت مورد توجه تعداد معدودی از کاربران قرار گرفت.

زمینه و هدف: در دهه های اخیر افزایش بهره وری و کاهش خسارات از طریق بهبود رفتارهای نابهنجار کاری، مورد توجه صاحب نظران رفتار سازمانی به ویژه پژوهشگران حوزه ی سلامت قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر واکاوی عوامل موثر بر کاهش رفتارهای نابهنجار در حوزهی سلامت می باشد. روش بررسی: با استفاده از تکنیک فراترکیب، یافته های مطالعات داخلی و خارجی مرتبط به صورت نظام مند با روش هفت مرحله ای Sandelowski و Barroso بررسی گردید. کدهای شناسایی شده با استفاده از نرم افزار MAXQDA10 طبقه بندی و تحلیل شد و برای سنجش پایایی و کنترل کیفیت از روش کاپا و نرم افزار SPSS استفاده شد و ضریب کاپا محاسبه شده برابر با 0/893 بوده که در سطح توافق عالی قرار گرفت. یافته ها: از 435 مقاله ی جستجو شده در این حیطه، 46 مقاله منتخب و براساس آنها 68 عامل شناسایی شد؛ این عوامل در 3 مقوله اصلی و 11 کد محوری دسته بندی شد. عوامل تاثیرگذار شناسایی شده در این پژوهش شامل عوامل فردی(روان شناختی، جمعیت شناختی، مذهبی گرایی، زمینه ای)، عوامل گروهی(ارتباطات، سیستم پاداش مناسب، رفتارهای بازدارنده) و عوامل سازمانی(فضای سازمانی، تدابیر ساماندهی، عواطف سازمانی، ادراک موقعیت کاری) است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که عوامل فردی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کاهش رفتارهای نابهنجار است. از این رو یافته های حاضر بر ضرورت توجه به عوامل روان شناختی، جمعیت شناختی، مذهبی گرایی، زمینه ای در برنامه ریزی و مداخلات مدیران در جهت افزایش بهره وری در حوزه ی سلامت تاکید می نماید.

زمینه و هدف: منابع انسانی یکی از مهم ترین سرمایه های هر سازمانی بوده و ایجاد محیط کاری ایمن علاوه بر جلب رضایت مندی این سرمایه ارزشمند، کیفیت ارایه خدمات را نیز بالا می برد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی ایمنی آزمایشگاه های تشخیصی بیمارستان های زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران می باشد. روش بررسی: مطالعه ی حاضر از نوع توصیفی بود که به روش مقطعی در سال 1398 و در 7 بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. جمع آوری داده ها با استفاده از چک لیست بود که این چک لیست پس از ترجمه، اعتبارسنجی و تعیین روایی(به روش روایی صوری کیفی) گردید و وضعیت ایمنی آزمایشگاه های مورد مطالعه در چهار دستهی عالی، خوب، متوسط و ضعیف دسته بندی گردید. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از روش های آمار توصیفی و نرم افزار SPSS صورت پذیرفت. یافته ها: در تعیین روایی چک لیست با استفاده از روایی صوری کیفی، نظرات متخصصان به صورت تغییراتی در ابزار اعمال شد. در بخش توصیفی تحقیق و در میان ابعاد ایمنی آزمایشگاه های تشخیصی، بالاترین نمره ی میانگین مربوط به ابعاد«مخاطرات ارتباطی» و «اطلاعات ایمنی» و پایین ترین نمره ی میانگین نیز در بعد«ایمنی حریق» ارزیابی شد. نتیجه گیری: مطابق نتایج تحقیق، وضعیت کلی ایمنی آزمایشگاه های تشخیصی بیمارستان های دست بررسی در سطح مناسبی می باشد، با این حال مولفه ایمنی حریق به عنوان یکی از مولفه های مهم ایمنی ضعیف ارزیابی شد و ضروری است اقدامات لازم در راستای بهبود آن انجام گیرد.

زمینه و هدف: بیماری های قلبی وعروقی و خطاهای دارویی از دلایل اصلی ناخوشی ها و مرگ ومیر در سرتاسر جهان به شمار می آیند. سیستم های تجویز الکترونیک و مدیریت مصرف دارو (electronic prescribing and medication administration(ePMA)) تا حدودی از وقوع خطاهای دارویی پیشگیری می کنند. هدف این مطالعه تعیین الزامات اطلاعاتی سیستم ePMA بیماران قلبی وعروقی بود. روش بررسی: این مطالعه ی توصیفی در بیمارستان امام خمینی تهران و دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در تابستان 1398 در دو فاز بررسی متون و نظرسنجی پرسش نامه ای انجام شد. آیتم های اطلاعاتی حاصل از بررسی متون 100 مقاله در سه پرسش نامه، سازماندهی شدند. در مرحله ی نظرسنجی، پرسش نامه ها میان پزشکان، پرستاران و صاحب نظران گروه مدیریت اطلاعات سلامت به روش سرشماری توزیع شد. پایایی پرسش نامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شد. تحلیل های آماری با استفاده از SPSS انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که از دید متخصصان، آیتم های اطلاعاتی دموگرافیکی بیمار و شناسه های منحصربه فرد بیشترین میانگین یعنی بالای 7/4 را کسب کردند. پزشکان به اطلاعات بالینی از جمله سابقهی دارویی و اسامی ژنریک بیشترین موافقت را ابراز کرده بودند. از دید پرستاران آیتم های اطلاعاتی مشکلات بیمار و اقدامات انجام شده و انواع دوز دارو میانگین کامل یعنی 5 را به دست آوردند. نتیجه گیری: نیاز به آیتم های اطلاعاتی میان کاربران مختلف سیستم های ePMA متفاوت است اما ممکن است آیتم هایی نیز وجود داشته باشد که میان آنها مشترک باشد. لازم است پژوهش های آینده نیازمندی های اطلاعاتی مالی و داروخانه ای را براساس دیدگاه سایر کارکنان داروخانه و حسابداری بیمارستان بررسی نماید.

زمینه و هدف: با توجه به افزایش روزافزون آزمونهای رادیوگرافی با استفاده از دوزیمتر ترمولومینسانس (TLD) در آزمونهای مختلف رادیوگرافی، می توان مقدار دوز موثر اندامهای بحرانی را اندازه گرفت. در این تحقیق، روند پیشرفت دستگاه های رادیولوژی از آنالوگ به دیجیتال که موجب تسریع در انجام رادیوگرافی ها به خصوص بیماران اورژانسی شده است، بررسی شد؛ سپس میزان دوز موثر اندامهای بحرانی در دستگاه های رادیوگرافی دیجیتال با استفاده از دوزیمتر TLD محاسبه گردید. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی از 29عدد دوزیمتر TLD استفاده شد. ابتدا مراحل کاالیبراسیون TLDها توسط مرکز حفاظت سازمان انرژی اتمی تهران انجام گردید، سپس با استفاده از TLDها در آزمونهای رادیوگرافی دوز معادل و سپس دوز موثر اندامهای بحرانی محاسبه شد. یافته ها: داده ها با استفاده از آزمون واریانس ANOVA در نرم افزار SPSS انجام شد. میانگین دوزهای موثر اندامهای بحرانی عبارتند از: میانگین دوز موثر تیرویید mSv 0/0034± 0/0015(در رادیوگرافی گردن)، میانگین دوز موثر چشم mSv 00/63± 0/0004(در رادیوگرافی جمجمه)، میانگین دوز موثر پستان mSv 0/0067± 0/0009(در رادیوگرافی ریه) و میانگین دوز موثر تخمدان mSv 0/0201± 0/0652(در رادیوگرافی شکم). اختلاف معناداری میان دوز موثر اندامهای تیرویید و تخمدان که هر دو در وضعیت قدامی-خلفی (AP) قرار دارند، یافت شد(0/05>P). در مورد اندامهای چشم و پستان که هر دو در وضعیت خلفی-قدامی (PA) قرار دارند، اختلاف معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: تحقیق حاضر نشان داد که مقدار دوز موثر بیمار در آزمونهای رادیوگرافی به ضخامت عضو مورد نظر و وضعیت بیمار بستگی دارد که در مقدار دوز اشعه جذب شده بیمار، تاثیر بسزایی دارد.

زمینه و هدف: سیاه دانه با اثرات ضدالتهابی و ضد میکروبی از جمله گیاهان دارویی پرمصرف می باشد که به دلیل عوارض زیاد داروهای شیمیایی به عنوان درمان جایگزین یا کمکی استفاده می شود. هدف از این مطالعه، ارزیابی اثرات ترمیمی و حفاظتی سیاه دانه از دیدگاه پاتولوژیکی در دستگاه گوارش موش صحرایی بود. روش بررسی: در این مطالعه 30 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به 3 گروه تقسیم شدند. گروه آزمایشی اول 400 mg/kg و گروه آزمایشی دوم 800 mg/kg عصاره ی سیاه دانه و گروه کنترل سرم فیزیولوژی به صورت خوراکی و روزانه تا 2 ماه دریافت کردند. نمونه های دوازدهه، ژژنوم و ایلیوم پس از ثبوت توسط فرمالین 10% نمکی، مراحل پاساژ و قالب گیری را طی کرده و برش های 5 میکرونی از آنها تهیه شده و توسط رنگ آمیزی هماتوکسیلین ایوزین رنگ آمیزی شدند. در نهایت با میکروسکوپ نوری برای تعیین خصوصیات بافت شناسی بررسی شده و طول پرزهای روده کوچک در ناحیه ابتدای دوازدهه، ژژنوم، ایلیوم، ، عرض پرزها و درصد سلول های گابلت از کل سلول های پوششی روده در نواحی مذکور بررسی گردید و نتایج با نرم افزار SPSS آنالیز شد. یافته ها: نتایج نشان داد که سیاه دانه باعث افزایش طول پرزها در دوازدهه، ژژنوم و ایلیوم به صورت معنی دار بود. همچنین عرض پرزها و درصد سلول های گابلت افزایش داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده می توان چنین نتیجه گرفت که سیاه دانه با افزایش طول پرزها باعث افزایش جذب مواد غذایی شده و اثرات محافظتی دارد.