نامه انجمن حشره شناسی ایران
سال:1379 | دوره:20 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

تاثیر حرارت، رطوبت و دوره یخبندان روی تغییرات جمعیت کنه شکارگرAmblydromella ettanehi Daneshvar and Denmark (Acari: Phytoseiidae  در کنار کنه طعمه کنه تارتن دروغین، (Cenopalpus irani Dosse) روی کاج سوزنی. pinus eldarica Medw با انجام نمونه برداری منظم طی سه سال (1375-1377) در شمال تهران بررسی شد. محاسبات آماری روی میانگین جمعیت کنه شکارگر و عوامل اقلیمی با انجام آنالیز وایانس (ANOVA) و محاسبات رگرسیون نشان داد حرکت و بارندگی به ترتیب دارای تاثیر مثبت و منفی، ولی رطوبت جمعیت شکارگر طی سالهای 1375 و 1376 تاثیری نداشته است. افزایش میزان بارندگی و دوره یخبندان طی نیمه دوم 1376 نشان داد که این متغیر ها در تقلیل میانگین جمعیت کنه شکارگر در سال 1377موثر بودند به طوریکه در سطح یک درصد معنی دار ملاحظه شدند. مطالعه نیولوژی این شکارگر و تغذیه آن در شرایط اتاق آزمایشگاه (5+23 درجه سانتیگراد و 10+45 درصد رطوبت) روی برگ لوبیای آلوده به کنه تارتن دو لکه ای (Tetranychus urticae Koch) نشان داد، میانگین مراحل رشد کنه ماده شکارگر از تخم تا قبل از بلوغ کامل 1.5±5.5 روز و از تخم تا تخم 4.1±15 روز میانگین تخمریزی روزانه 0.5±0.75 تخم و مجموع 2.5±6.5 تخم در حداقل و حداکثر دوره تخم ریزی بین 6 تا 11 روز بوده است. حداکثر تلفات کنه ماده شکارگر با تغذیه از طعمه جدید در لاروی و به مقدار 20% ودر کل مراحل رشدی 66.66% ثبت شد.

دو روش آزمون برای سنجش حساسیت پوره های سن اول پنج سوش سوسری آلمانی، جمع آوری شده از بیمارستانهای مختلف در مقایسه با یک سوش حساس آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. در روش شیشه، سطوح داخلی ظروف پتری با حشره کش پرمترین به مقدار 15 میلی گرم در مترمربع، ودر روش کاغذ از پرمترین 2% برای آغشته نمودن سطوح استفاده گردید. آزمونها در سه تا چهار تکرار ده تایی روی پوره های 2-3 روزه در زمانهای مختلف تماس انجام گرفت و مرگ و میر پس از 24 ساعت نگهداری یادداشت گردید. بررسی های مقدماتی نشان داد که سوش حساس انسکتاریم از LT50 معادل 1.24+10.21 و 2.42+11.13 به ترتیب برای کاغذ و شیشه و کاغذ آغشته، چهار سوش طبیعی از نسبت مقاومتی برابر با 0.48 تا 2.24 به ترتیب برای کاغذ و شیشه آغشته به حشره کش برخوردار بودند. مقایسه نسبتهای مقاومت در کلیه سوش ها و برای دو روش فوق الذکر نشان داد روش از دامنه تنوع مقاومت یکسانی برخوردار می باشند. به علاوه مقایسه شاخصهایX2 ، S.E حاصل از LT50 و LT90 و شیب خطوط بدست آمده از آنالیز آماری به روش مورد آزمون در کلیه نژادها نبود (P>0.05) با توجه به نتایج فوق چنین می توان نتیجه گرفت که روشهای کاغذ و شیشه آغشته به حشره کش، روشهای قابل اعتمادی برای سنجش مقاومت در پوره های سن اول سوسری آلمانی به پرمترین می باشند.

در این بررسی هفت گونه بال ریشکدار از جنس Haplothrips به نامهایH. aculeatus ،H. flavitibia، H. niger، H. reuteri، H. subtilissimus، H. tolerabilis، و H. tritici جمع آوری و مورد شناسایی قرار گرفتند. گونه H. subtilissimus برای اولین بار در ایران گزارش می شود. تمامی گونه ها به جز H. tritici برای فون استان فارس جدید هستند. در این پژوهش روشی برای مطالعه تاکسونومیک بال ریشکداران، کلید تشخیص گونه هایHaplothrips  ، میزبانهای گیاهی، ارتفاع محل نمونه برداری از سطح دریا، تاریخ و مکان جمع آوری به تفکیک هر گونه آورده شده است.

در چند سال اخیر آفت جدیدی در باغهای سیب مناطق مختلف آذربایجان غربی ظاهر شده که پوره های آن با فرو کردن خرطوم خود به میوه های تازه تشکیل شده، موجب زخمی شدن آنها می گردند و با رشد میوه ها محل زخمها به صورت زگیل درآمده و میوه های شدیدا آلوده کج شده و شکل طبیعی خود را از دست می دهند. بررسیها نشان داد که عامل خسارت سن Campylomma verbasci می باشد که خود یکی از شکارگران فعال آفات درختان سیب می باشد و در چند سال اخیر جمعیت آن در باغهای سیب منطقه به طور چشمگیری افزایش یافته است.عادت تغذیه ای این آفت با محبوس کردن پوره ها و حشرات کامل نسل اول آن در روی شاخه های درختان سیب مورد بررسی قرار گرفت. بررسیهای آزمایشگاهی نیز برای مشاهده رفتار تغذیه، نرخ تکامل و تخم گذاری C.verbasci در قفسهای حاوی شاخه های کوچک درختان سیب آلوده به پوره ها و حشرات کامل این سن و انواع شکارهای آن، انجام گرفت.این سن سه نسل داشته و خسارت آن مربوط به پوره های نسل اول آن می باشد. در این بررسی مشخص گردید که اکثر حشرات کامل نسل اول آفت در اواخر بهار به بهار به طرف آفتابگردان و گل ماهور پرواز کرده و بعد از تولید دو نسل در روی این گیاهان در اوایل پاییز برای زمستان گذرانی به طرف میزبان اصلی (درختان سیب) پرواز می نمایند و در زیر پوست شاخه های جوان این تخم ریزی کرده و به صورت تخم زمستان گذرانی می کنند. این بررسی به منظور شناسایی عامل خسارت و علل ظهور آن در باغهای سیب مناطق خوی و سلماس انجام گرفت.

دوره پایداری سمیت (PTT50) نه حشره کش مصرفی روی سن گندم و آفات غلات برپایه تلفات زنبور T.grandis و با استفاده از روش پیشنهادی سازمان بین المللی کنترل زیستی و تلفیقی جانوران و گیاهان زیان آور (IOBC) تعیین گردید. آزمایش به کمک برگ مو سمپاشی شده به عنوان محیط تماس زنبور و در قابهای ویژه ای که برای این منظور آماده شده بود صورت گرفت. نتایج نشان داده که معیار PTT50 برای تری کلروفن و پیریمیکارب کمتر از 10 روز است. این فاکتور برای دیازینون 11.90 روز و برای فنیتروتیون و فوزالون به ترتیب 13.05 و 15.58 روز بود. ترکیبات پایروتروییدی بیشترین پایداری را نشان دادند، به طوری که دلتامترین با 17.98 روز و لامباسای هالوترین با 19.85 روز از جمله پایدارترین ترکیبات در این بررسی بودند. آزمایشهای ارزیابی توانایی پارازیتیسم نشان داد که بیشتر زنبور هایی که 3روز بعد از سمپاشی برگ، با آن تماس داشتند تلف شدند و تنها در تیمار حشره کش های پایروتروییدی تعدادی زنده ماندند. در آزمایش پارازیتیسم با برگهایی که 10 روز از سمپاشی آنها می گذشت، همه پایروتروییدها به جز لامبداسای هلوترین در یک گروه قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که 10 روز اول بعد از سمپاشی اثر تعیین کننده ای روی فعالیت پارازیتیسم زنبور دارد.

شب پره هندی آفتی چندخوار و همه جا زی است، که در تمام نقاط جهان و ایران پراکندگی دارد و از آفات بسیار مهم خشکبار می باشد. حشرات کامل در شرایط 1±27 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 50 تا  60درصد، 24 ساعت بعد از جفت گیری تخم ریزی نمودند و تخم ها به طور متوسط پس از 2.5 روز تفریخ شدند. تعداد تخم حشرات کامل با توجه به نوع ماده غذایی دوران لاروی متفاوت بود. میانگین تخم حشراتی که در دوران لاروی خود از پسته، مغزگردو و بادام تغذیه کردند، به ترتیب 144.7، 123.5 و 111.8 عدد بود که در سطح یک درصد با یکدیگر اختلاف معنی داری داشت. طول دوره  لاروی و شفیرگی و همچنین طول عمر حشرات کامل جفت گیری کرده در سه ماده غذایی فوق متفاوت بود. میانگین طول دوره لاروی روی پسته، گردو و بادام به ترتیب برابر با 31.8، 38.08 و 74.38 روز بود که اختلاف معنی داری در سطح یک درصد بین آنها وجود داشت. همچنین میانگین دوره شفیرگی به ترتیب برابر با 8، 8.46 و 15.71 روز بود که در سطح یک درصد بین بادام و دو ماده غذایی دیگر اختلاف معنی داری وجود داشت. میانگین طول عمر حشرات کامل جفت گیری کرده به ترتیب برابر با 7، 8.57 و 9.18 روز بود که در سطح یک درصد بین پسته با دو ماده غذایی دیگر اختلاف معنی داری نشان داد. لاروها در هر سه ماده ی غذایی 4 تا 7 بار پوست اندازی کردند.

سوسک شاخک بلند سارتا (Aeolesthes sarta Solsky) یکی از مهم ترین و مخرب ترین آفات چوبخوار درختان مثمر و غیرمثمر در کشورهای آسیای، میانه، آسیای شرقی و ایران می باشد. خسارت این حشره چوبخوار به درختان میزبان در بسیاری مناطق ایران بسیار بوده و این آفت از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است.با توجه به اهمیت A. sarta در ایران، مطالعاتی درباره پراکنش جغرافیایی و شناسایی میزبانها و کانونهای آلودگی به آن از سال 1379-1376 انجام شد. برای انجام این مطالعات، جنگلها، اکوسیستمهای شهری، صنوبرکاری ها، ایستگاههای تحقیقات صنوبر، باغات میوه و... در استانهای مختلف کشور مورد بازدید قرار گرفت. قسمتهایی از تنه درختان آلوده و یا مشکوک به آفت به آزمایشگاه حمل شده، با شکافتن آنها و مشاهده لارو، شفیره و یا حشره کامل، از میزبانی درختان نمونه برداری شده اطمینان حاصل گردید.برای تعیین پراکنش جغرافیایی سوسک شاخک بلند سارتا، ابتدا حشرات موجود در موزه بندپایان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت و سپس میزبانها، کانونهای آلودگی و درصد آلودگی و درصد آلودگی و پراکنش جغرافیا یی مورد برسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این بررسی سوسک شاخک بلند سارتا در مناطق شمال شرق، جنوب شرق و مرکزی ایران گسترش داشته و تاکنون از نواحی شمال، شمال غرب و غربی کشور گزارش نشده است. در مناطق شرقی، شمال شرقی، جنوب شرقی، جنوب و مرکزی کشور، شامل: استانهای خراسان، سیستان و بلوچستان، تهران، اصفهان و کهکیلویه و بویر احمد از کانون های مهم آلودگی به آفت می باشند. گونه های مختلف صنوبر Populus alba L.) ،(P. nigra L. گردو (Juglans regia L.)، بید(Salix spp.)  گونه های مختلف نارون (Ulmus spp.)، چنار(Platanus orientalis L.) ، توت سفید(Morus alba L.) ، سنجد(Elaeagnus angustifolia L.) ، توسکا (Alnus subcordata C. A. May) ، بادام کوهی (Amygdalus spp.) و اقاقیا (Robinia sp.) از میزبانهای این آفت هستند. میزان خسارت آفت در مناطق مختلف کشور و گونه های مختلف درختان میزبان از 40 تا 100 درصد متغییر بود. گونه های مختلف بادام کوهی و توسکا، برای اولین بار در جهان و توت برای اولین بار در ایران به عنوان میزبان این حشره معرفی می شوند.