مهندسی معدن
سال:1399 | دوره:15 | شماره:47 |تعداد مقالات:7

ورقه 1: 100000 کردگان در پهنه ساختاری لوت شمالی و در استان خراسان جنوبی قرار دارد. در این محدوده، کانه زایی عمدتا به صورت رگه ای است که توسط ساختارهای گسلی با روند شمال غربی-جنوب شرقی، کنترل می شود. به منظور بهبود نتایج عملیات اکتشاف از سه راهکار استفاده شد. برای از بین بردن عناصر مزاحم و رسیدن به فاکتورهای تمیز در روند پیاده سازی روش آماری چند متغیره از روش آنالیز فاکتوری مرحله ای SFA استفاده شد. علاوه بر حذف عناصر بی اثر در محاسبات، عناصر غیر مرتبط با تیپ کانی سازی مس رگه ای نیز کنار گذاشته شد. در نهایت با استفاده روش نوین GMPI، آنومالی های بدست آمده، شدت بخشی و مرز دقیق آن ها مشخص شد. در طی عملیات اکتشافی در منطقه کردگان، 836 نمونه رسوبات آبراهه ای و 30 نمونه تکراری برداشت شد. نمونه های رسوبات آبراهه ای با روش ICP توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفت. با انجام روش SFA در سه مرحله، عناصر Ag، Ni و Cd از محاسبات آنالیز فاکتوری کنار رفتند. در مرحله بعد عناصر Co، Cr، Fe، Mn، Sc، Ti، V، Sr، Ba و W که همخوانی با تیپ مس رگه ای ندارد حذف شدند و مجددا آنالیز فاکتوری انجام شد. نتایج به دست آمده عناصر را در سه فاکتور طبقه بندی کرد که با روش GMPI تلفیق و کلاسه بندی شدند. بر اساس نتایج، 8 منطقه امیدبخش اکتشافی به دست آمد که با تحقیقات گذشته منطقه و همچنین گسل ها و واحدهای آندزیت و توف آندزیتی با سن ایوسن به عنوان سنگ مناسب ذخا یر رگه ای، همخوانی دارد. به نظر می رسد روش مورد استفاده قادر است با به کارگیری اثرهای ژیوشیمیایی چندعنصری و تلفیق این اثرها، آنومالی ها را منطبق با سایر شواهد اکتشافی شناسایی و استنتاج نمایند.

تکمیل زنجیره ی ارزش بخش معدن و صنایع معدنی نیازمند سرمایه گذاری زیادی است که در شرایط فعلی کشور تامین آن با اتکا به بودجه عمومی امکان پذیر نیست. استفاده از روش مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) یکی از راه کارهای موثر در تامین مالی با مشارکت و همکاری بخش خصوصی است. پیاده سازی درست PPP در پروژه های معدنی مستلزم شناسایی عوامل موثر بر موفقیت از طریق بررسی و مطالعه تجربه های کشورهای جهان و هم چنین استفاده از نظرات صاحب نظران و متخصصان است. در این پژوهش برای شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر موفقیت PPP در پروژه های معدنی با مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک، عوامل اصلی موفقیت شناسایی شده و برای اولویت بندی آن پرسش نامه هایی تدوین و در اختیار خبرگان قرار گرفت و نتایج پرسش نامه با استفاده از آزمون فریدمن رتبه بندی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که تعریف پروژه مناسب، بیشترین اهمیت را در بین عوامل موثر بر موفقیت پروژه های مشارکت عمومی-خصوصی دارد و عوامل تنظیم سازوکار پرداخت، عقد قرارداد مناسب، محیط سیاسی و اجتماعی مناسب و تدوین و تصویب قوانین در رتبه های بعدی قرار دارند.

کانی سازی طلا در منطقه کردستان ایران، واقع در زون سنندج-سیرجان، به عنوان تیپ طلای پهنه های برشی طبقه بندی شده است. برای جداسازی بهینه نمونه های آنومال کانی سازی شده طلا نیاز به بررسی دقیق و درست ویژگی های زیرجوامع ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق برای بررسی دقیق تر این ویژگی ها و بهبود نتایج، روش آنالیز تمایز بر روی نتایج مدل سازی نمودار احتمال پیاده سازی شده است. برای این منظور از نمونه های رسوبات آبراهه ای 21 متغیر ژیوشیمیایی (Zn, W, V, Ti, Sn, Sb, Pb, Ni, Mo, Mn, Hg, Cu, Cr, Co, Bi, Be, Ba, B, Au, As, Ag) استفاده شده است. در ابتدا با انجام مدل سازی نمودار احتمال چهار زیرجامعه در بین داده های عنصر طلا شناسایی شد و با تحلیل مدل حدود تقریبی زمینه و آنومالی تخمین زده شد. در این مرحله، از بین داده های خام، مقادیر غلظت های ppb 5، 15 و 30 به عنوان مرز جوامع انتخاب شدند و در نهایت مقادیر ppb 15 و 30 به عنوان حدآستانه آنومالی ها به ترتیب با مقدار مساحت 38 و 26 کیلومترمربع معرفی شد. سپس به هر یک از این زیرجوامع کد اختصاص داده و با استفاده از تکنیک آنالیز تمایز نسبت به کلاسه بندی داده ها با سه تابع خطی متشکل از 6 متغیر (Ag, Au, Co, Mn, Mo, V) که بیشترین اثر را در کلاسه بندی نمونه ها داشته اند، اقدام شد. متغیرهای گروه عنصر طلا به عنوان موثرترین عناصر در شناسایی نمونه های آنومال طلا معرفی شدند. به منظور اعتبار سنجی توابع آنالیز تمایز، در کلاسه بندی جوامع، از روش های اصلی و ارزیابی متقابل استفاده شد. با این اعتبارسنجی، داده ها با صحت معادل 87% و 83% طبقه بندی شدند. نتایج توابع تفکیک روی مدل نمودار احتمال قادر است تا در بهینه سازی عملیات اکتشافی و رده بندی داده-های جدید اکتشافی منطقه به زمینه یا آنومال با استفاده از شش پارامتر ژیوشیمیایی مذکور، راهنمای موثری در انجام مراحل بعدی عملیات اکتشافی باشد.

دامپتراک ها به عنوان اصلی ترین ماشین آلات باربری در معادن روباز مطرح می باشند. هزینه ی سرمایه ای و جاری بالای این ماشین آلات، مدیریت دقیق و بهره کشی حداکثری را می طلبد که این موضوع نیز در گرو شناخت دقیق از سیستم و درک رفتار آن در شرایط عملیاتی مختلف می باشد. رویکرد "سنجش اهمیت" از جمله روش های پرکاربرد در این زمینه می باشد که با اولویت بندی سیستم یا اجرای آن از منظرهای مختلف مانند وضعیت سرپایی، خواب یا آماده بکاری مهندسین را در اتخاذ تصمیمات صحیح مدیریتی و تخصیص منابع یاری می دهد. سنجش اهمیت قابلیت اطمینان، تعمیرپذیری یا دسترسی به عنوان تلفیقی از این دو با تحلیل زمان های سرپایی و خواب قادر به اولویت بندی و تعیین گلوگاه عملکردی سیستم می باشند. لذا در این مقاله رویکردی جامع بر اساس سنجش اهمیت قابلیت دسترسی برای افزایش عملکرد یک دستگاه دامپتراک معدن گل گهر سیرجان پیشنهاد شد. در این دامپتراک، زیرسیستم انتقال قدرت و بدنه به عنوان پراهمیت ترین و کم اهمیت ترین زیرسیستم از نظر قابلیت دسترسی شناخته شدند. همچنین افزایش قابلیت دسترسی دامپتراک در گرو افزایش قابلیت تعمیرپذیری زیرسیستم انتقال قدرت است.

روش حفاری ضربه ای درون چاهی برای حفاری در شرایط متوسط تا سخت زمین شناسی روش قابل اعتمادی است. با توجه به نیاز کشور به انواع سرمته در صنایع مختلف، با گسترش دانش و تولید آنها می توان واردات گسترده ی این محصولات را محدود کرد. در این پژوهش برخورد سرمته-سنگ با درنظر گرفتن برهم کنش دکمه تنگستن کارباید(botton)-بدنه و تنش های پسماند حاصل از انطباق تداخلی آنها جهت تعیین تلرانس مناسب برای اتصال دکمه (insert) در بدنه سرمته مطالعه شد. این تلرانس که مهمترین عامل تاثیرگذار در جدا شدن دکمه ها و درنتیجه عمر سرمته است در حالت تک دکمه (single-insert) با زوایه های برخورد مختلف و همچنین برای نمونه کامل سرمته 3. 5 اینچ با تعداد 13 دکمه بصورت ضربه ای-چرخشی شبیه سازی گردید. بدین منظور ابتدا خواص مکانیکی نمونه های استاندارد از جنس فولاد DIN1. 6580 که برای ساخت بدنه سرمته استفاده می شود از طریق آزمایش های تجربی بدست آمد. سپس به منظور صحت سنجی و نیز بدست آوردن اندازه شبکه (Mesh size) مناسب، نتایج شبیه سازی اتصال تداخلی با روش تحلیلی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که میزان تداخل و سرعت و زاویه برخورد تاثیر زیادی در تنش ها و نیروهای فرآیند دارند. در تداخل 1. 2%تنش در بدنه سرمته تقریبا به استحکام نهایی آن می-رسد. در حالت 0. 9% و0. 6% مقداری کرنش پلاستیک نیز در بدنه ایجاد خواهد شد. حفاری در شرایط کاری واقعی با سرمته ی ساخته شده براساس نتایج بدست آمده کاملا موفقیت آمیز بود. نتایج این مطالعه در انتخاب میزان تداخل دکمه-سرمته در فرآیند ساخت آن کمک شایانی می کند.

در این مطالعه مدلسازی بیولیچینگ فلزات باارزش وانادیوم، نیکل و مس موجود در خاکسترهای سوخت نفت کوره با استفاده شبکه های عصبی مصنوعی بررسی می شود. در مدل های به دست آمده، درصد استخراج فلزات به عنوان تابعی از فاکتورهای pH (در بازه 1-5/2)، غلظت اولیه یون Fe2+ (در بازه 0-9 گرم بر لیتر)، درصد تلقیح باکتری (در بازه 1-10 %) و زمان (در بازه 0-15 روز) فرایند مورد بررسی قرارگرفته است. سه مدل شبکه عصبی برای تخمین درصد استخراج هریک از فلزات ارایه شد. از روش پس انتشار خطا و الگوریتم لونبرگ-مارکورت برای آموزش شبکه استفاده شد. یک چهارم داده ها در فرایند آموزش شبکه عصبی استفاده نشد و برای ارزیابی مدل مورد استفاده قرار گرفت. متوسط خطای نسبی (MRE) برای وانادیوم، نیکل و مس به ترتیب برابر با % 35/5، % 07/3 و % 82/2 به دست آمد. همچنین مقدار بزرگ تر از 99/0 از کسر مطلق واریانس (R2) بیانگر تایید اعتبار مدل های به دست آمده از شبکه عصبی است.

یکی از چالش های پیش رو در شناسایی و مشخصه یابی غالب کانسنگ های طلای رگه ای، وجود اثر ناگت بالا می باشد. بهره برداری از این ذخایر چه در مرحله برآورد ذخیره و چه در مرحله فراوری با پیچیدگی های فراوانی رو به رو است. در این پژوهش کانسنگ طلای ازغد با اثر ناگت بالا با به کارگیری روش های نوین عیارسنجی مورد بررسی قرار گرفته است. معدن ازغد دارای سه رگه ی اکسیدی، شیلی و سیلیکاتی می باشد. داده های عیارسنجی اولیه به روش قالکاری وجود اثر ناگت بالا را تایید کردند. با مقایسه روش های مختلف عیارسنجی، روش لیچینگ کامل با شرایط 5 کیلوگرم نمونه به ابعاد زیر 75 میکرون و میزان سیانور سدیم 5/1 گرم بر لیتر در pH برابر 5/10 به عنوان روش مناسب جهت عیارسنجی این نمونه تعیین شد. بر این اساس عیار طلا در رگه های اکسیدی، سیلیکاتی و شیلی، برابر 7/4، 4/0 و 25/0 پی پی ام تعیین گردید. همچنین مطالعات فازشناسی طلا به روش لیچینگ تشخیصی نشان داد 7/75 درصد طلا آزاد، 0/18 درصد درگیر در فازهای سولفیدی و 3/6 درصد طلا در فازهای سیلیکاتی توزیع یافته است. آزمایش های فراوری به منظور توسعه فرایند مناسب در این کانسنگ صورت پذیرفت. بهینه سازی پارامترهای عملیاتی موثر، میزان خردایش 75=d80 میکرون، مصرف سیانور سدیم 41/1 گرم بر لیتر و 30 درصد جامد در 5/10=pH و مدت زمان 24 ساعت را تایید کرد. میزان بازیابی در این شرایط برابر 9/82 درصد طلا به دست آمد. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند به نحو موثری در شناسایی، مشخصه یابی و فراوری کانسنگ های طلای با اثر ناگت بالا استفاده شود.