دین و سلامت
سال:1399 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

عطردرمانی نوعی طب گیاهی است که از روغن گیاهان برای مداوای بیماری، حفظ سلامت و بهبود جسم و ذهن استفاده می شود. هدف این پژوهش که با رویکرد تحلیلی محتوا گردآوری شده است، بازخوانی کارکرد دارویی عطرها (جانوری و گیاهی) در پیشگیری از ابتلا به بیماری ها یا مداوای آن ها به عنوان روشی درمانگر است تا از این رهگذر اهمیت رایحه درمانی در روش درمانی ابن سینا به عنوان روشی کاربردی یا داروی مکمل تبیین و بررسی شود. مطالعات نشانگر آن است که در تاریخ پزشکی و داروسازی، عطرها به عنوان ادویه مفرد و مرکب کاربرد داشته اند. در میان پزشکان مسلمان، ابن سینا مهم ترین طبیبی بود که از مواد معطر برای تشخیص و مداوای بیماری بهره برده است. نحوه استعمال عطرها به صورت استشمام، استنشاق، استحمام، چکاندن، بخور و ماساژ بوده است و در مواردی به شیوه داروی خوراکی هم تجویز شده است.

سابقه و هدف: تالاسمی نوعی بیماری خونی ژنتیکی مزمن ناشی از کمبود ساخت یک یا چند زنجیره پلی پپتید گلوبین است که بر اساس قوانین ژنتیک مندلی از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای معنوی بر خودکار آمدی درد بیماران تالاسمی شدید است. مواد و روش ها: روش این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری تمام بیماران تالاسمی شدید بودند که در شش ماهه اول سال 1397 به صورت هفتگی برای درمان و خون گیری به مرکز تالاسمی بیمارستان شهر چابهار مراجعه کرده بودند. در این پژوهش 30 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره (گروه مهارت های مقابله ای معنوی و کنترل) جایگزین شدند. اعضای گروه آزمایش در طول 8 جلسه هفتگی تحت آموزش مهارت های مقابله ای معنوی نوری و بوالهری (1390) قرار گرفتند. از پرسش نامه خودکار آمدی درد PSEQ برای جمع آوری داده ها استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از شاخص های توصیفی و تحلیل کوواریانس یک متغیره انجام گرفت. یافته ها: نتایج آمار توصیفی و نمرات خودکارآمدی درد شرکت کنندگان در این مطالعه گویای بهبود وضعیت افراد گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بود. نتایج آزمون t نیز نشان داد آموزش مهارت های مقابله ای معنوی موجب بهبود معنادار میانگین نمرات خودکارآمدی درد در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است (01/0

سابقه و هدف: معنویت و فعالیت های معنوی از عوامل مهم مقابله با بیماری های مزمن است که سبب حفظ و ارتقای عزت نفس بیمار، ایجاد حس هدفمندی، افزایش آسودگی روانی و امیدواری می شود. در این راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی پرسش نامه نیازهای معنوی در بیماران مبتلابه سرطان انجام شده است. مواد و روش ها: روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بود. آزمودنی های پژوهش 100 نفر از بیماران مبتلابه سرطان در شهر گیلان بودند که به روش نمونه گیری در دسترس از مراکز و موسسات خیریه و انجمن های حمایت از بیماران سرطانی انتخاب شدند. در این مطالعه برای بررسی روایی پرسش نامه نیازهای معنوی از تحلیل عاملی به روش تجزیه به مولفه های اصلی و از آلفای کرونباخ برای بررسی میزان پایایی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی نشان داد با چرخش به روش واریماکس، چهار مولفه عوامل معنوی، آشتی با خود، وجودی و ارایه فعال تایید می شوند و مشخص شد پایایی کل پرسش نامه و خرده مقیاس ها زیاد است. استنتاج: نتایج گویای آن بودند که مقیاس نیازهای معنوی روایی و پایایی مناسبی دارد و می تواند ابزار مناسبی برای پژوهش در حوزه معنویت باشد.

سابقه و هدف: تشکیل سنگ های ادراری سومین بیماری شایع دستگاه تناسلی پس از عفونت های ادراری و بیماری های پروستات است. سنگ شکنی برون اندامی (ESWL) متداول ترین روش درمان برای بیش از نیمی از سنگ های کلیوی است. با وجود استفاده از روش های دارویی برای کاهش درد در بیماران تحت سنگ شکنی، بیماران مجبور به تحمل درد حین پروسه سنگ شکنی هستند. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر دعا بر کاهش درد بیماران حین عمل بود. مواد و روش ها: این مطالعه نوعی کارآزمایی بالینی است که در سال 1397 روی120 بیمار مراجعه کننده به بیمارستان آیت الله کاشانی شهرکرد برای عمل سنگ شکنی برون اندامی انجام شد. بیماران با روش در دسترس و تخصیص تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمون علاوه بر مراقبت روتین، حین عمل دعای «الهم صل علی محمد و آل محمد» را تکرار کردند و گروه کنترل تنها مراقبت روتین دریافت کردند. میزان درد بیمار بر اساس پرسش نامه مک گیل اندازه گیری شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS 20، آمار توصیفی و آزمون تی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: تغییرات درد در گروه دعادرمانی 13/10± 10/11-و در گروه کنترل 67/8± 85/1-بود که با توجه به نتیجه آزمون توکی بین دو گروه از نظر تغییرات درد تفاوت معنادار وجود داشت (001/0=P). (01/0=P). استنتاج: این مطالعه نشان داد دعادرمانی باعث کاهش درد بیماران حین سنگ شکنی برون اندامی شده است.

سابقه و هدف: داشتن معنا در زندگی یکی از عوامل پیش بینی کننده رضایتمندی زناشویی است. با توجه به اندیشه ملاصدرا، نفس آدمی می تواند استعدادهای مادی و معنوی خود را شکوفا کند و به بالاترین سطح معنای زندگی دست یابد. برای دستیابی به این هدف، ملاصدرا ارتباط بین عشق، جاودانگی و مسیولیت را با معنای زندگی مطرح می کند. ازاین رو پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش معنادرمانی مبتنی بر مکتب ملاصدرا بر رضایت زناشویی انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون بود. جامعه آماری شامل تمام والدین شرکت کننده در جلسه آموزش خانواده در هنرستان دخترانه ای در اصفهان در سال 1398 بود. ابتدا با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه، 30 نفر انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند. اعضای گروه آزمایش در طول 10 جلسه تحت آموزش معنادرمانی مبتنی بر مکتب ملاصدرا قرار گرفتند. شرکت کنندگان فرم کوتاه پرسش نامه رضایتمندی زناشویی انریچ را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره در نرم افزار SPSS نسخه 25 تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: نتایج آمار توصیفی گویای افزایش رضایتمندی زناشویی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد آموزش معنادرمانی مبتنی بر مکتب ملاصدرا موجب بهبود معنادار میانگین نمرات رضایتمندی زناشویی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است (0001/0P≤ ). استنتاج: بر اساس یافته های به دست آمده، استفاده از آموزش معنادرمانی مبتنی بر مکتب ملاصدرا به منظور افزایش رضایت زناشویی مفید خواهد بود.

سابقه و هدف: رعایت اخلاق لازمه مراقبت های بالینی است. یکی از مراقبت های پرستاری، مراقبت از زخم و انجام پانسمان است. در مراقبت های پرستاری ازجمله پانسمان، علاوه بر رعایت روش صحیح، رعایت اصول اخلاقی نیز ضروری است. بااین وجود در نتایج برخی از مطالعات، عملکرد پرستاران در این زمینه رضایت بخش نبوده است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر با هدف تعیین عملکرد پرستاران در کاربرد اصول اخلاقی در پانسمان انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر به روش توصیفی-مقطعی از اردیبهشت 1396 تا آذر همان سال روی 200 پرستار بیمارستان شهید بهشتی کاشان انجام شد. روش نمونه گیری به صورت آسان بود و داده ها از طریق چک لیست محقق ساخته جمع آوری شد که شامل اطلاعات دموگرافیک و بررسی عملکرد پرستاران در رعایت اصول اخلاق در پانسمان بود. داده ها از طریق آزمون های یو من ویتنی و همبستگی پیرسون تحلیل شدند و سطح معنی داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین سنی پرستاران 52/6 ± 87/24 بود. درمجموع 66 درصد از نمونه ها مونث، 5/61 درصد مجرد و از نظر وضعیت شغلی، 75 درصد از مشمولین طرح نیروی انسانی بودند. میانگین نمره کسب شده از چک لیست با دامنه نمره 0 تا 30 برابر 11/4 ± 63/20 بود. 57 درصد از عملکرد پرستاران در کاربرد اصول اخلاقی حین پانسمان بیماران در سطح خوب قرار داشت. از بین متغیرهای زمینه ای، وضعیت تاهل و وضعیت شغلی با نمره کل رابطه معنی داری نشان داد (05/0>P)، به طوری که میانگین نمره پرستاران متاهل و مشمولین طرح نیروی انسانی از دیگر پرستاران بیشتر بود. استنتاج: نتایج حاکی از آن بود که تنها نیمی از پرستاران عملکرد خوبی داشته اند و میانگین نمره آن ها در سطح متوسط قرار داشته است. ازاین رو پیشنهاد می شود مسیولان برنامه ریزی و اقدامات لازم را برای شناسایی علل و عوامل بروز کاستی ها انجام دهند و خط مشی های مربوط به این موارد را در نظر بگیرند.

روایات طبی بخشی از میراث روایی هستند که همواره عموم مسلمانان به چشم احترام و تبعیت به آن نگریسته اند؛ چنانچه نحله های مختلف از عالمان شیعه و سنی (حکما، متکلمان، محدثان، فقیهان، اصولیان، اخباریان و. . . ) هر یک با مشارب گوناگون با این روایات مواجه شده اند. تبیین مبانی فهم روشمند و معیارهای نقد محتوایی این روایات، از مسایل مهم در پژوهش های حوزه «دین سلامت» و پرسش اساسی مقاله حاضر است که به روش تحلیلی-توصیفی نگارش یافته است. دستاورد این مقاله ارایه موازین ذیل به عنوان روش شناسی فهم و نقد محتوایی روایات طبی از دیدگاه عالمان شیعه است: شمول هدایت بر دو حوزه جسمی و روحی به عنوان مقتضای شان تبیینی معصومان (ع) از قرآن کریم، اتخاذ مبنا درخصوص وحیانی بودن یا از عادیات شمردن روایات فوق، تبیین «تک گزاره های پزشکی» از سوی دین، جعلی بودن بسیاری از این روایات، عدم جواز عمل به خبر واحد در حوزه مفاهیم علمی و تکوینی، عدم جواز عمل به قاعده «تسامح در ادله سنن» در حوزه روایات طبی، عدم مخالفت با مفاهیم قرآن کریم و سنت معتبر و قواعد مستخرج از آن دو، عدم مخالفت با دستاوردهای قطعی دانش بشری، عدم جواز تعمیم دو ویژگی «فرامکانی» و «فرازمانی» به همه روایات پزشکی، ضرورت تفکیک بین روایات طبی هستی شناسانه و هنجارشناسانه، عدم ضعف محتوایی حدیث، ضرورت بررسی موضوعی روایات طبی، میان رشته ای بودن پژوهش در حوزه این روایات، عدم مشابهت این روایات با دیدگاه پزشکی برگرفته از کتب یونانی، عدم مشابهت با مفاد روایات عامه.

همه گیری ویروس کرونا در ایران سبب تغییر سبک زندگی مردم و ظهور چالش های روانی و معنوی شد. هدف از این مطالعه، شناسایی راهبردهای حفظ و ارتقای سلامت مبتنی بر آموزه های اسلامی در زمان شیوع بیماری کروناست. پژوهش حاضر یک مطالعه تحلیلی-محتوا است. با استفاده از کلیدواژه های اسلام و پاندمی کرونا، کرونا و فقه اسلامی و روایات اسلامی و بیماری در بانک های اطلاعاتی ملی از قبیل Hawzeh، Noormag، Jaame-al-Hadith، Jaame-alTafasir، Ahlebit Library و پایگاه های بین المللی همچون Science direct، Proquest و Medline داده ها جمع آوری شد. بررسی متون اسلامی نشان داد برخی از آموزه های اسلامی، حفظ و ارتقای سلامت در شرایط پاندمی کرونا را با ارایه و تصحیح شناخت ها و باورهای خاص از قبیل تنزیه خداوند با اسناد بیماری به عالم ماده، نقش عمل انسان در بیماری کرونا، شناساندن حکمت و فلسفه بیماری کرونا مدیریت کرده است. همچنین برخی دیگر از آموزه های اسلامی با معرفی و شناساندن رفتارهایی از قبیل اولویت بخشی به الزامات بهداشتی هنگام تزاحم با رفتارهای دینی، تاکید بر احسان و مواسات اجتماعی و نیز ارتباط مداوم با خدا، موجب ارتقای سلامت در شرایط پاندمی کرونا شده است. با درنظرگرفتن نقش برجسته دین در ایران، یافته های این مطالعه می تواند در ارتقای آگاهی حرفه مندان سلامت در زمینه نقش دین و باورهای دینی در ارتقای سلامت جسمی، روانی، معنوی و اجتماعی در شرایط پاندمی کرونا مفید باشد.