نامه انجمن حشره شناسی ایران
سال:1394 | دوره:35 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

در این تحقیق زیست شناسی و پارامترهای رشد جمعیت سفیدبالک یاس، (Takahashi) Aleuroclava jasmini روی چهار رقم پرتقال شامل سیاورز، والنسیا، مارس و واشنگتن در شرایط آزمایشگاهی و در شرایط دمایی 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره روشنایی: تاریکی 14: 10 ساعت مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین طول دوره رشدی مراحل نابالغ سفیدبالک یاس ماده روی ارقام سیاورز، والنسیا و مارس به ترتیب برابر با 0.23±31.38، 0.68±28.43 و 0.67± 29.20روز بود. این سفیدبالک روی رقم واشنگتن فقط تا پوره سن سوم زنده ماند. میانگین مرگ و میر پیش از بلوغ کل روی سه رقم فوق الذکر به ترتیب 0.43±25.77، 0.29±32.00 و 0.52±32.00 درصد و میانگین نسبت جنسی (درصد ماده) روی سه رقم به ترتیب 0.45±59.45، 0.63±54.05 و 0.44±51.76 درصد بود. میانگین طول عمر سفیدبالک های بالغ ماده روی رقم ها به ترتیب 0.11±3.40، 0.20±5.15 و 0.22±4.60 روز بود. میانگین تعداد کل تخم روی سه رقم به ترتیب 1.45±25.53، 1.62±40.00 و 1.87±33.66 بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، به ترتیب 0.001±0.055، 0.003±0.065 و 0.002±0.060 تعداد ماده/ماده/روز و نرخ خالص تولیدمثل (R0) به ترتیب0.51  ±6.46، 0.54± 7.71و 0.60±11.41 تعداد ماده/ماده/نسل روی سه رقم مذکور تعیین شد. نرخ متناهی افزایش جمعیت (l) به ازای هر روز به ترتیب 0.001±1.05، 0.003±1.06 و 0.002±1.07 و میانگین طول دوره یک نسل (T) به ترتیب 0.221±33.6، 0.435± 31.09و 0.639± 31.69روی رقم های ذکر شده بود. زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) روی ارقام مذکور به ترتیب 0.106±12.48، 0.186± 10.55و 0.183± 9.02روز بود با توجه به نتایج حاصله، مناسب ترین رقم برای رشد و تولید مثل سفیدبالک یاس رقم والنسیا بود.

مینوز گوجه فرنگی، (Tuta absoluta (Meyrick، یکی از آفات مهم سیب زمینی، Solanum tuberosum L.، در دنیا می باشد. در این تحقیق پارامترهای چرخه زیستی این شب پره روی شش رقم سیب زمینی به نام های ایمپالا، آگریا، ساوالان، فلوریدا، امراد و مارکز مطالعه شد. دوره نشوونمای لاروی روی رقم های فلوریدا و ایمپالا به طور معنی داری طولانی تر از رقم های مارکز و امراد بود. کمترین درصد بقای از تخم تا حشره کامل روی رقم فلوریدا (60.48 درصد) مشاهده گردید. تعداد تخم گذاشته شده به ازای یک ماده روی رقم فلوریدا به طور معنی داری کمتر از رقم های آگریا، ساوالان، مارکز و امراد بود، ولی در مقایسه با رقم های ایمپالا و فلوریدا اختلاف معنی داری نداشت. کمترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) (0.058 بر روز) و کمترین نرخ متناهی افزایش جمعیت(l)  (1.059 بر روز) به طور معنی داری روی رقم فلوریدا به دست آمد. همچنین، طولانی ترینمدت نسل (T) (33.60 روز) و طولانی ترین زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (11.93) (DT روز) به طور معنی داری روی رقم فلوریدا مشاهده گردید. بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که رقم فلوریدا در بین شش رقم مورد مطالعه سیب زمینی نامطلوب ترین میزبان نسبت به T. absoluta می باشد.این نتایج می تواند در برنامه های مدیریت تلفیقی T. absoluta در مزارع سیب زمینی مفید باشد.

خشکسالی سال های اخیر، باعث افزایش جمعیت شته یولاف-گندم (Sitobion avenae Fab.) شده است. با توجه به افزایش فعالیت دشمنان طبیعی آنها در مزارع غلات، بهترین روش کنترل آن آفت بر اساس استفاده از سموم انتخابی با کاهش اثرات سوء زیست محیطی استوار است.بنابراین لزوم تعیین سطحی از تراکم آفت که باعث خسارت اقتصادی می شود (EIL)، برای جلوگیری از مصرف بی رویه سم در اگرواکوسیستم حساس گندم مشهود می باشد. از این رو این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت آزمایش کرت های یک بار خرد شده با دو عامل مراحل نموی و تراکم شته در سه تکرار برروی گندم آبی متوسط رس رقم چمران در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اهواز طی دو سال زراعی90-1388 اجرا شد. مراحل نموی (ابتدای، اواسط و اواخر مرحله شیری) به عنوان عامل اصلی و تراکم شته (شاهد صفر، 10-5، 15-11، 20-16، 25-21، 30-26 و 35-30 شته در هر سنبله) به عنوان عامل فرعی درنظر گرفته شدند. تمام تیمارها با استفاده از روش توری آستینی و در سه تکرار اجرا شدند.میانگین عملکرد دانه در تیمارهای مختلف تراکم شته با استفاده از آزمون دانکن گروه بندی و معادله و منحنی خط رگرسیونی بین تعداد شته و وزن دانه در هر بوته محاسبه شد.برای محاسبه EIL شته یولاف-گندم از روش حد سودآوری مبارزه استفاده شد. نتایج سال اول نشان داد که بدون احتساب نقش دشمنان طبیعی سطح زیان اقتصادی (EIL) شته یولاف-گندم در ابتدای، اواسط و اواخر مرحله شیری شدن دانه گندم به ترتیب 17، 22 و42 شته و آستانه زیان اقتصادی به همان ترتیب 12، 17 و 31 شته یولاف-گندم برای هر سنبله محاسبه شد. نتایج سال دوم نشان داد که سطح زیان اقتصادی در ابتدا، اواسط و اواخر مرحله شیری شدن دانه گندم به ترتیب 9، 18 و 49 شته و آستانه زیان اقتصادی به همان ترتیب 7، 14 و 37 شته یولاف-گندم برای هر سنبله محاسبه شد. همچنین در سال زراعی 94-1393 سطح زیان اقتصادی در ابتدا، اواسط و اواخر مرحله شیری 8، 16 و 44 شته وآستانه زیان اقتصادی به همان ترتیب 6، 12 و 33 شته در هر سنبله به دست آمد.

کرم خراط، Zeuzera pyrina L. (Lep.: Cossidae)، مهم ترین آفت گردو در ایران است. کارایی روش اخلال در جفت گیری برای کنترل خسارت کرم خراط با استفاده از دو محصول تجاری با اسامی IsonetÒZ و Zeumat UniverseÒ در دو استان آذربایجان شرقی و کرمان در سال 1390 مورد بررسی قرار گرفت. قبل از ظهور نخستین پروانه کرم خراط در هر هکتار 600-300 عدد پخش کننده فرومون به درختان نصب گردیدند. در هر کرت سه تله فرومونی برای بررسی اخلال در جهت یابی پروانه های نر کرم خراط قرار داده شد. عدم شکار تله های فرومونی در قطعات آزمایشی که در آنها روش اخلال در جفت گیری انجام شده بود موید موفقیت اخلال در جفت گیری حشرات کامل آفت با این محصولات و با تعداد پخش کننده های به کار رفته در قطعات آزمایشی بود. میانگین تعداد سوراخ های لاروی بر روی شاخه های یک ساله درختان گردو در تیمارهای IsonetÒZ و Zeumat UniverseÒ و شاهد به ترتیب در استان کرمان 0.03±0.18، 0.02±0.13 و 0.04±0.45 و در استان آذربایجان شرقی 0.03±0.18، 0.04±0.33 و0.07 ±0.63 و مجموعا در هر دو محل اجرای تحقیق 0.02±0.18، 0.02±0.2 و 0.04±0.52 (خطای معیار ± میانگین) بود که تفاوت معنی دار در سطح 1% داشتند و نشان دهنده کارایی روش اخلال در جفت گیری به وسیله هر دو محصول تجاری در کنترل خسارت کرم خراط بود. میزان خسارت در کرت هایی که روش اخلال در جفت گیری انجام شده بود نسبت به شاهد 70-60 درصد کاهش داشت. نتایج آزمایش نشان داد که تکنیک اخلال در جفت گیری با تعداد 300 عدد پخش کننده های فرومون محصولات آزمایش شده در هکتار برای کنترل خسارت کرم خراط در باغ های گردو موثر بود.

در این تحقیق 98 ژنوتیپ داخلی و خارجی برنج از نظر مقاومت به کرم ساقه خوار نواری برنج، Chilo suppressalis، در شرایط مزرعه ای در موسسه تحقیقات برنج در مازندران-آمل غربال شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. در مرحله زایشی گیاه برنج از هر کرت 5 بوته به طور تصادفی انتخاب و کف بر شدند. سپس درصد خوشه های سفید شده، تعداد لارو بر بوته، ارتفاع بوته، قطر ساقه و تعداد ساقه در بوته اندازه گیری شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، ژنوتیپ های Novator، Estrella، G2-Gan74، Rashtline-1، IR72860، با میانگین 1.6، 2.3، 2.7، 2.8 و 3.2 درصد خوشه های سفید شده در گروه مقاوم و ژنوتیپ های IR72-B، Iranian-New-Hybrid، Fars promising line، IR64MutantW و C-IR50 با میانگین 43.5، 43.4، 37.6، 35.8 و 34.8 درصد، در گروه حساس قرار گرفتند. همچنین، ژنوتیپ های Novator، Estrella، G2-Gan74، با میانگین 0.1، 0.1 و 0.2 عدد لارو بر بوته و ژنوتیپ های Chinese-hybrid-1، IR72-B، Binam با میانگین 10.3، 9.7 و 8.9 عدد لارو به ترتیب کمترین و بیشترین تعداد لارو درون ساقه را داشتند. کوتاه ترین ارتفاع بوته، 74.4 سانتی متر، کمترین تعداد ساقه، 9.13 عدد، و کمترین قطر ساقه، 4.44 میلی متر به ترتیب در ژنوتیپ های Rashtline-1، Fars promising line، Iranian New-Hybrid و بیشترین مقادیر فوق 26/138سانتی متر، 17.6 عدد و 12.72 میلی متر به ترتیب در ژنوتیپ های Tarom-Arg2، Sahel و Dorfak مشاهده شد. بین درصد خوشه های سفید شده با تعداد لارو بر بوته و بین درصد خوشه های سفید شده با تعداد ساقه در بوته همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت، ولی بین درصد خوشه های سفید شده با ارتفاع بوته و درصد خوشه های سفید شده با قطر ساقه همبستگی معنی داری مشاهده نشد. ژنوتیپ ها بر اساس تجزیه خوشه ای به دو گروه اصلی و جمعا چهار گروه فرعی دسته بندی شدند. ژنوتیپ هایی که از حساسیت کمتری برخوردار شدند. می توان Novator، Estrella، Rashtline-1 را ذکر نمود. هم چنین در این بررسی 19 ژنوتیپ برنج ازجمله Novator، Estrella، MashhadDomsiah/Neda، Rashtline-1، Shirodi، Nemat، G2-Gan74، IR64-Mutant-F3076، {(A78.1/LocalAbiji) / (khazar/Tarom)} مقاوم به کرم ساقه خوار نواری شناسایی شدند که برخی از آن ها برای مطالعات تکمیلی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

بخشی از جمعیت بید چغندر قند Scrobipalpa ocellatella (Boyd) زمستان های سخت را به صورت لارو در بقایای چغندر و سایر پناهگاه های مناسب سپری می کند. به منظور مطالعه توانایی زمستان گذرانی این حشره، لاروهای سن آخر به صورت ماهیانه از شهریور تا اسفند 1390 جمع آوری شدند. تغییرات فصلی در شاخص های سرماسختی (نقطه انجماد و دمای حداقل کشنده) بید چغندر قند مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین نقطه انجماد لاروهای بید چغندر قند جمع آوری شده از مزرعه بین 0.99±15- تا 0.92±17.8- درجه سلسیوس در نوسان بود. به علاوه حدود 50 درصد از لاروهای جمع آوری شده در مهر ماه پس از 24 ساعت قرار گرفتن در دمای 12- درجه سلسیوس تلف شدند، این شاخص به تدریج کاهش یافته و در بهمن ماه به صفر رسید. دمای حداقل کشنده برای 50 درصد افراد از 13.2- درجه سلسیوس در مهر ماه به 16.4- درجه سلسیوس در بهمن رسید. در تمام طول زمستان نقطه انجماد لاروهای زمستان گذران در ماه های مختلف اختلاف معنی داری با هم نشان ندادند. این درحالی است که هم زمان با کاهش تدریجی دمای هوا، تحمل بید چغندر قند نسبت به سرما افزایش می یابد.

شته جالیز، Aphis gossypii Glover (Hom.: Aphididae) یکی از آفات مهم محصولات گلخانه ای، باغی و زراعی می باشد. جهت حفظ سلامت محیط زیست، کاهش استفاده از ترکیبات شیمیایی در کنترل آفات امری ضروری به نظر می رسد. در پژوهش حاضر، تاثیر تیمارهای عصاره اتانولی دو گیاه رزماری، .Rosmarinus officinalis L و خرزهره، Nerium oleander و نیز آفت کش ایمیداکلوپراید روی شته جالیز به روش غوطه ور کردن برگ در شرایط آزمایشگاهی (دمای 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی به 8 ساعت تاریکی روی شته جالیز مورد بررسی قرار گرفت. 50LC آفت کش های ایمیداکلوپراید، عصاره رزماری و خرزهره بعد از 72 ساعت به ترتیب 0.004، 24.69 و 45.26 میلی گرم بر میلی لیتر به دست آمد. در این تحقیق، تاثیرات غلظت کشنده (LC30) هر یک از عصاره های گیاهی و حشره کش ایمیداکلوپراید روی A. gossypii مورد ارزیابی قرار گرفت. طول عمر حشرات کامل و میزان پوره زایی به ازای هر ماده در هر روز اندازه گیری شد. تاثیرات معنی داری در پارامترهای جدول زندگی شامل بقا، نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی افزایش جمعیت، نرخ خالص تولیدمثل و میانگین طول دوره یک نسل در شته هایی که روی برگ های تیمار شده با عصاره های گیاهی و آفت کش ایمیداکلوپراید تغذیه شده بودند در مقایسه با شاهد مربوطه مشاهده شد. اطلاعات به دست آمده از پژوهش حاضر نشان داد که عصاره های گیاهان رزماری و خرزهره از پتانسیل خوبی برای کنترل شته جالیز برخوردارند. در عین حال برای نتیجه گیری نهایی نیاز به آزمایشات بیشتری در شرایط گلخانه و مزرعه می باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

طی بررسی فون زنبورهای پارازیتوئید شپشک های گیاهی استان مازندران (شمال ایران) دو گونه از خانواده Encyrtidae و یک گونه از خانواده Aphelinidae (طی سال های 1390- 1392) جمع آوری شدند. یک گونه زنبور پارازیتوئید از شپشک سپردار Chionaspis salicis بر روی درخت بید Salix acmophylla در اردیبهشت ماه سال 1391 از شهر آمل جمع آوری شد. این زنبور به نام 1999 Shi & Adelencyrtus brachycaudae Xu شناسایی شد. گونه دیگر روی شپشک Planococcus citri بر روی گیاه میزبان نارنج .Citrus aurantum L در اردیبهشت سال 1391 از شهرستان جویبار جمع آوری شد. این زنبور پارازیتوئید به نام Clausenia purpurea Ishii, 1933 شناسایی شد. این زنبورهای پارازیتوئید متعلق به خانواده Encyrtidae می باشند. همچنین زنبور پارازیتوئید Coccophagus yoshidae Nakayama, 1921 از شپشک Coccus hesperidum بر روی گیاه شمشاد Euonymus fortune در شهریور ماه سال 1391 از شهر ساری جمع آوری گردید. این گونه زنبور پارازیتوئید به خانواده Aphelinidae تعلق دارد. تمام گونه های مذکور توسط دکتر Zhi Hong Xu از چین شناسایی شدند. این زنبورهای پارازیتوئید برای فون ایران جدید می باشند.