مدیریت و پژوهش های دفاعی
سال:1399 | دوره:19 | شماره:90 |تعداد مقالات:6

غرب آسیا و زیرسامانه های آن بویژه خلیج فارس همواره در زمره تمدن سازترین مناطق دنیا بوده و همچنان در صدر نقاط ژیوکالچر و فرهنگ ساز شناخته شده است. این ویژگیها و استعدادهای درونی سبب شده تا سیر سیاستگذاریهای فرامنطقه ای و هرگونه تصمیم سازیهای راهبردی بدون درنظرگرفتن مولفه ها و واقعیات پایدار در این منطقه از یک سو و هم چنین معادلات و تعاملات حاکم بر آن از جانب دیگر با چالشها و تنشهای عمیق روبه رو شده و بعضا موجب ناکامی و نتایج معکوس سیاستهای بازیگران فرامنطقه ای شود. یکی از محورهای راهبردی مهمی که هم در زمان اشغال عراق توسط امریکا و هم هنگام خروج نیروهای نظامی این کشور از عراق بخش مهمی از سیاست خارجی امریکا را به خود اختصاص می دهد، به معادلات و عواملی معطوف است که عموما تحت تاثیر مولفه ها و هنجارهای درون منطقه ای در برابر غرب شکل گرفته است. جنایت دولت امریکا در ترور سردار قاسم سلیمانی (یک مقام رسمی نظامی ایران در حین سفر رسمی به یک کشور دیگر) و همراهانش از جمله ابومهدی المهندس ضمن تاثیر در وضعیت منطقه غرب آسیا و برهم زدن برخی قواعد بازدارندگی میان ایران و امریکا، پیامدهای مهمی برای ایران و محور مقاومت داشته و در راستای پیشبرد راهبردها و سیاستهای منطقه ای ایران چالشها و البته فرصت هایی ایجاد کرده است. این مقاله ضمن اشاره مختصر به نظم منطقه ای غرب آسیا، فرصت ها و چالشهای منطقه ای این جنایت دولت امریکا برای جمهوری اسلامی ایران و هم چنین روند خروج نظامیان امریکا از عراق را بررسی می کند.

جنگها با پیشرفت فناوری و به کارگیری تسلیحات مدرن، راهکنش ها و ابزار مختلف، ماهیت پیچیده تری به خود گرفته که نمونه آن جنگ ترکیبی است. تجربه حاصل از جنگ عراق و افغانستان، نقش نیروهای ویژه و واکنش سریع را برجسته کرده، به طوری که یکی از ابزارهای مهم جنگ ترکیبی به شمار می رود. این تحقیق به دنبال چگونگی به کارگیری یگانهای واکنش سریع در جنگ ترکیبی است. با توجه به ماهیت موضوع، این پژوهش از لحاظ نوع کاربردی و از لحاظ روش آمیخته (ترکیبی) است. جمع آوری داده ها و اطلاعات به دو روش میدانی و کتابخانه ای با استفاده از اسناد و مدارک، مصاحبه با صاحبنظران و پرسشنامه محقق ساخته صورت گرفته است. جامعه پژوهش فرماندهان تیپ و گردانهای واکنش سریع نزاجا بودند که نمونه این پژوهش با توجه به کم بودن تعداد جامعه به صورت تمام شمار120 نفر تعیین شد. پایایی سوالات پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 87/0 به دست آمد. روایی پرسشنامه به تایید چند تن از استادان اهل فن رسید که درنهایت به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از Spss22 استفاده شد. نتایج نشان داد که راهکنش های نفوذ، عملیات مستقیم و جنگ شهری در یگانهای واکنش سریع تاحد زیادی در جنگ ترکیبی کاربرد دارد.

اثربخشی سازمانی مقوله پیچیده ای است که با عوامل زیادی در ارتباط است. باورها و نگرش افراد سازمان یکی از عوامل مرتبط و اثرگذار بر اثربخشی سازمانی است. توجه به دیگر عوامل تاثیرگذار بر اثربخشی سازمانی مدیران ورزش در نیروهای مسلح می تواند نقشی کلیدی در توسعه توان دفاعی کشور ایفا کند. هدف این پژوهش بررسی ارتباط علی نگرش دینی با اثربخشی سازمانی با نقش میانجی عدالت سازمانی، اعتماد سازمانی و رضایت شغلی در مدیران ورزش نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است. پژوهش از نوع توصیفی و رابطه علی (معادله ساختاری) بود. نمونه ها 234 نفر و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. به منظور اندازه گیری متغیرهای پژوهش برای نگرش دینی از پرسشنامه نگرش دینی گلاک و استارک، اثربخشی سازمانی از پرسشنامه اثربخشی سازمانی هسو (2002)، عدالت سازمانی از پرسشنامه عدالت سازمانی نیهوف و مورمن، اعتماد سازمانی از پرسشنامه اعتماد سازمانی الونن و برای رضایت شغلی از پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا (MSQ) استفاده شد. نتایج آماری نشان داد اثر میانجی عدالت و اعتماد سازمانی، مثبت و مستقیم است و با افزایش عدالت و اعتماد سازمانی اثر نگرش دینی بر اثربخشی سازمانی افزایش می یابد؛ ولی رضایت شغلی نمی تواند در رابطه نگرش دینی با اثربخشی سازمانی نقش واسطه ای داشته باشد. تقویت مبانی اعتقادی و نگرشهای دینی می تواند به گسترش عدالت و اعتماد در سازمان کمک کند که این تقویتها مثبت و مستقیم می تواند به افزایش اثربخشی در سازمان منجر شود.

باتوجه به شرایط سیاسی کشور و تاثیر تحریمها بر توسعه اقتصادی و هم چنین استفاده ابزاری ابرقدرتها از تحریمها به منظور پیشبرد اهداف سیاسی و منافع خود که باعث تحت تاثیر قراردادن توسعه اقتصادی کشورهای تحریم شده می شوند، برنامه ریزی برای توسعه اقتصادی در وضعیت تحریم ضروری است. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل تاثیرات متقابل بعد از تشریح وضعیت کنونی منطقه و جهان با استفاده از نظر نخبگان (31 نخبه به روش کفایت نخبگانی انتخاب شده است. ) عوامل اثرگذار را بر تحریمها و توسعه کشور در زمان تحریم شناسایی، و سپس ازطریق ماتریس تحلیل تاثیرات متقابل و نرم افزار میک مک عوامل کلیدی را استخراج خواهد کرد. در مرحله بعد توسط نرم افزار سناریو ویزارد موارد سناریوها را شناسایی، و به تدوین سناریو ها پرداخت و تحلیلی بر سناریوهای توسعه پایدار اقتصادی کشور، باتوجه به تحریمها ارایه کرد. یافته های اصلی پژوهش نیز هشت عامل تنظیم کننده بود که با تلفیق عدم قطعیت های آنها سه سناریوی مختلف به دست خواهد آمد که با سرمایه گذاری روی آنها عامل سناریوی شکوفایی اقتصادی رقم خواهد خورد.

الگوی حکومتداری موضوعی است که از ابتدای انقلاب، برای اندیشمندان و صاحبنظران علوم سیاسی و مدیریت دولتی مطرح بوده است. امام خمینی(ره)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و انقلاب اسلامی، نه تنها رهبر جامعه، بلکه تیوریسین انقلاب نیز بود، و می باید نظر ایشان راجع به الگوی حکومتداری مشخص شود. با توجه به هدف پژوهش، که مرور و تحلیلی بر پژوهشها در حوزه حکومتداری مبتنی بر اندیشه امام خمینی(ره) است، راهبرد پژوهش فراترکیب است. در این پژوهش 97 پژوهش مشخص شد که از این تعداد، 67 مقاله و سند علمی برگزیده شد و مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. از این 67 مقاله، 28 پژوهش به عوامل حکومتداری، و 39 تحقیق دیگر به مبانی و تشریح تک عامل پرداخته است. در این بین 14 عامل استخراج شد. این 14 عامل شامل قانون گرایی (الهی)، آزادی، ولایت فقیه به عنوان نقش محوری در حکومتداری، جمهوریت و مردمگرایی، تربیت و سعادت بشر به عنوان هدف اصلی حکومتداری، عدالت، استقلال، نظارت و پاسخگویی، رعایت مصلحت عمومی، خدمتگزاری، وحدت، امنیت و رفاه، عقلانیت و مبارزه با فساد است. ازسوی دیگر با بررسی پژوهشها در ارتباط با اندیشه امام خمینی(ره) چهار رویکرد، شامل علوم سیاسی، حقوق اساسی، دینی و مدیریت دولتی مشاهده شد.

مفهوم «مدیریت جهادی» مولود نهاد جهاد سازندگی در اولین سال پیروزی انقلاب اسلامی است که در سیر تطور جهاد سازندگی با فراز و نشیب هایی همراه بود و این تجربیات برای بازسازی «مدیریت جهادی» در زمان حال قابل بهره برداری است. از این رو هدف این تحقیق بررسی سیر تطور مدیریت جهادی در جهاد سازندگی است؛ برای این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده شد. نمونه این تحقیق 57 مقاله از میان مقالات چاپ شده در همایشهای ملی مدیریت و فرهنگ جهادی است که توسط وزارت جهاد کشاورزی در سالهای 1386، 1387 و 1388 برگزار شده که حداقل یکی از نویسندگان مقالات از کارکنان جهاد سازندگی بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد جهاد سازندگی در سیر تطور خود پنج دوره عمر را تجربه کرده است. شروع هر یک از دوره ها به ترتیب عبارت است از: تشکیل جهاد سازندگی (1358)، شروع جنگ تحمیلی (1359)، وزارتخانه شدن جهاد سازندگی (1362)، پایان جنگ تحمیلی (1367) و ادغام در وزارت کشاورزی (1379). مدیریت و فرهنگ جهادی در دوره اول متولد شد و رشد یافت و در دوره دوم تقویت شد و در دوره سوم به بلوغ کامل رسید؛ اما با پایان یافتن جنگ و شروع دوره چهارم، مدیریت جهادی افول کرد و در دوره پنجم همزمان با ادغام جهاد سازندگی در وزارت کشاورزی استحاله شد.