مجله دانشگاه علوم پزشکی قم
سال:1390 | دوره:5 | شماره:3 (ویژه نامه طب و دین) |تعداد مقالات:15

زمینه و هدف: رضایت آگاهانه بیمار اساس اخلاق پزشکی است. رعایت فرآیند استاندارد اخذ رضایت آگاهانه از بیمار در فعالیت های درمانی تاثیر مستقیم بر رضایت بیمار در طی فرآیند درمان، کاهش شکایت از کادر درمانی و در نتیجه کاهش مداخلات حقوقی دارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان آگاهانه بودن و کیفیت اخذ رضایت نامه در بیماران بستری تحت عمل جراحی در بیمارستان های منتخب شهر اصفهان در سال 1388 صورت گرفت.روش بررسی: این پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی در بیمارستان های منتخب اصفهان، سال 1388 انجام شد. در این بررسی، 200 بیمار (رضایت دهنده) بستری در بخش های جراحی با روش نمونه گیری مستمر و آسان انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه ای که بر اساس کدهای بین المللی اخلاق پزشکی و رضایت آگاهانه و با استفاده از مقالات متعدد داخلی و خارجی طراحی شده بود، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک آمار توصیفی (درصد، فراوانی، میانگین و انحراف معیار) صورت گرفت.یافته ها: در این مطالعه، رضایت دهندگان معتقد بودند اطلاعاتی در مورد منافع (45%)، عوارض (%61.5) و سایر درمان ها (66%)، طول دوره بستری (%65.5)، پیگیری بعد از ترخیص (%75.5)، دریافت نکرده اند، و 50% فرم رضایت نامه را قابل درک نمی دانستند. 59% از منافع و %59.5 از مضرات سایر درمان ها آگاه نبودند و امکان انتخاب درمان دیگری را (%60.5) نیز نداشتند. %64.5 بیماران از ارتباط با پزشک راضی بوده و بیان نمودند به سوالات آنها به خوبی پاسخ داده شده است.نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان دهنده پایین بودن کیفیت رضایت آگاهانه قبل از عمل جراحی در بیماران می باشد. لذا لازم است منافع و عوارض احتمالی عمل، سایر گزینه های درمانی، منافع و عوارض آنها، طول مدت بستری، پیگیری بعد از ترخیص برای بیماران توضیح داده شود. به علاوه، توضیح در مورد فرم رضایت نامه برای بیمار نیز ضروری است.

زمینه و هدف: طب سنتی از شیوه های درمانی رایج در ایران است که بنا به دلایلی کمتر مورد توجه پزشکان قرار گرفته است. بر همین اساس در این مطالعه سطح آگاهی و نگرش دانشجویان پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران در خصوص روش های طب سنتی ارزیابی گردید.روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی - مقطعی (Cross-Sectional)، بر روی دانشجویان پزشکی شهر تهران در تابستان سال 1388 انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه طراحی شده توسط محقق بود که طی یک مطالعه مقدماتی، روایی و پایایی آن تایید گردید. اطلاعات با استفاده از آزمون های کای دو و همبستگی تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: در این مطالعه، میانگین سن دانشجویان 24.71±2.22 سال بود. %38.3 افراد مذکر و مابقی مونث بودند. 39 نفر (13%) دانشجویان دوره های طب سنتی را گذرانده بودند. آگاهی و نگرش دانشجویان به ترتیب در 60% و %84.3 موارد در سطح متوسط قرار داشت، و بین سطح نگرش و آگاهی با هیچ یک از متغیرهای مورد بررسی ارتباط معنی داری وجود نداشت.نتیجه گیری: با وجود اطلاعات متوسط دانشجویان پزشکی از طب سنتی، تمایل به یادگیری آن قابل توجه است و زمینه مناسبی نیز برای متولیان امر وجود دارد؛ تا با گنجاندن این مباحث در دروس معمول پزشکی، تغییر مناسب در روند درمان بیماران ایجاد گردد.

بحث الگوی اسلامی - ایرانی توسعه در حوزه علم و فناوری، ریشه در یک جریان گسترده تاریخی دارد. مسلمانان انقلابی در ایران برای پیشرفت انقلاب، نظریه حکومت اسلامی را بنا نهادند. به دنبال پیروزی انقلاب و موفقیت نظام در جنگ تحمیلی هشت ساله، سوال مطرح شده این بود که اسلام در چه عرصه هایی می تواند در زندگی انسان موثر باشد و گستره تاثیر آن چقدر است. پایداری حکومت اسلامی در بیش از سه دهه، همچنین تاثیرگذاری آن بر برخی معادلات جهانی، مباحث گوناگونی همچون «اقتصاد اسلامی» و «جامعه شناسی اسلامی» را مطرح نموده است که در واقع یکی از بزرگترین چالش های نظری جمهوری اسلامی ایران است. الگوی اسلامی - ایرانی توسعه علم و فناوری هم یکی از همین مباحث است که به صورت کلی در سال 1385 مورد تاکید رهبر فرزانه انقلاب قرار گرفت. در مقاله حاضر سعی گردید تا به چیستی این الگو و ضرورت راهبردهای معطوف به سامان یافتن آن به وی‍ژه در حوزه سلامت پرداخته شود.

زمینه و هدف: قاعدگی دردناک اولیه (Dysmenorrhea) یکی از شایع ترین شکایات زنان در سنین باروری است که نتیجه آزاد شدن پروستاگلاندین می باشد. سازمان جهانی بهداشت بر استفاده داروهای گیاهی به دلیل عوارض زیاد داروهای شیمیایی، تاکید نموده است. با توجه به شیوع بالای دیسمنوره اولیه و پیامدهای نامطلوب آن بر کیفیت زندگی، این مطالعه با هدف بررسی تاثیر سوپرمینت بر دیسمنوره اولیه در مقایسه با ایبوپروفن صورت گرفت.روش بررسی: در این کارآزمایی بالینی، 100 نفر از دختران 22-18 ساله با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. سپس نمونه ها به صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. در سیکل اول (سیکل کنترل) افراد هیچ روش درمانی استفاده نکردند، ولی در طی 2 سیکل بعدی با شروع درد، گروه سوپرمینت 40 قطره و گروه ایبوپروفن یک قرص 400 mg هر 4 ساعت در صورت نیاز مصرف نمودند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه، معیار آندریش - میلسوم جهت سنجش شدت درد و ساعت برای تعیین مدت درد بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تست های کای اسکوئر، من ویتنی، تی مستقل و تی زوج صورت گرفت.یافته ها: در این مطالعه، شدت درد دیسمنوره اولیه در هر دو گروه نسبت به قبل از درمان کاهش معنی داری را نشان داد (p=0.0001)، و در مقایسه بین دو دارو در کلیه افراد تحت بررسی، کاهش شدت درد معنی دار نبود (p=0.486).نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد سوپرمینت به دلیل داشتن اثر مهاری در انقباضات عضلات صاف رحم ناشی از اکسی توسین و پروستاگلاندین F2a، قادر به کاهش درد همانند ایبوپروفن می باشد. بنابراین می تواند به عنوان داروی گیاهی موثر بر دیسمنوره اولیه استفاده شود.

زمینه و هدف: افسردگی یک بیماری خلقی است که با احساس غم، فقدان، ناداری، خشم و احساس ناکامی بروز می کند. از نظر کلینیکی افسردگی یک بیماری پایدار است که بر فعالیت های روزمره تاثیر گذار است. در این مطالعه میزان افسردگی در دو قشر دانشجو و طلبه علوم دینی بررسی شده است.روش بررسی: پژوهش حاضر به صورت توصیفی - تحلیلی بر روی 300 دانشجوی علوم پزشکی و 300 نفر از طلاب در حال تحصیل حوزه های علمیه قم و با استفاده از آزمون هامیلتون در دسترس انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری کای دو، کروسکال والیس، ضریب همبستگی اسپیرمن در سطح معنی داری p<0.05 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن در گروه دانشجویان رشته پزشکی 22.61±2.156 سال و در گروه طلاب 23.72±2.103 سال بود. فراوانی افسردگی بین دو گروه دانشجویان پزشکی و طلاب اختلاف معنی دار ی نداشت. همچنین افراد نیازمند به مشاوره در مجردین، طیف سنی کمتر از 25 سال و غیربومی، بیشتر مشاهده گردید (p<0.05).نتیجه گیری: در این مطالعه، اگر چه فراوانی افسردگی در دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی و طلاب حوزه علمیه قم اختلاف معنی داری نداشت؛ اما در گروه دانشجویان کمتر از 25 سال، مجرد و غیربومی میزان افسردگی بیشتر بود. لذا این نتیجه می تواند رهنمودی برای برنامه ریزان و مسوولین آموزشی کشور باشد، تا در برنامه ریزی خود جهت این افراد دقت بیشتری را مبذول نمایند.

زمینه و هدف: از جمله موارد مهمی که اخلاق پزشکی دنیای امروز با آن روبرو است، مساله اتانازی یا به مرگی می باشد که این مساله با نظام ارزشی زندگی انسان ارتباط دارد. هدف این مطالعه تعیین دیدگاه دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی قم نسبت به اتانازی بوده است.روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی تمامی دانشجویان پزشکی کارآموز و کارورز شاغل در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی قم در طی 5 ماه پاییز و زمستان سال 1388 انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه خودایفا بوده که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک آزمون های ناپارامتریک کروسکال والیس و من ویتنی در سطح معنی داری p£0.05 صورت گرفت.یافته ها: در این مطالعه، نگرش نسبت به اتانازی در دانشجویان 50% مثبت و 50% منفی بود. بیشترین میزان نگرش مثبت نسبت به انواع اتانازی، اتانازی غیرفعال و غیرداوطلبانه با %28.6 گزارش شد. همچنین میزان نگرش مثبت نسبت به دیگر انواع اتانازی به ترتیب: اتانازی غیر مستقیم؛ %26.2، اتانازی غیرفعال داوطلبانه؛ %25.7، اتانازی فعال غیر داوطلبانه؛ %21.4، اتانازی فعال داوطلبانه؛ %17.2، اتانازی فعال اجباری؛ %8.6، اتانازی با همکاری پزشک؛ %8.6 بود. در این میان اکثریت نمونه های مورد پژوهش (%28.5) با حق انتخاب اتانازی توسط خود بیمار کاملا موافق بودند. همچنین میانگین نمره در دانشجویان پسر به طور معنی داری بالاتر از دانشجویان دختر برآورد شد (p=0.039).نتیجه گیری: با توجه به اینکه مطالعه حاضر به تبیین دیدگاه دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی قم نسبت به اتانازی پرداخته است. می توان ابراز داشت که با دانستن نوع نگرش نسبت به مقوله های مختلف اخلاق پزشکی، بهتر می توان در برخورد با اتانازی یک قانون منسجم اخلاقی تدوین نمود.

در دانش امروزی، علم دانستن مجموعه ای از معادلات و محاسبه آنها تنها از طریق به اثبات رساندن فرضیه یا تئوری مربوطه میسر است. هر تئوری دارای مبانی و اصول موضوعه ای است که در خود آن علم ثابت نمی شود؛ بلکه در علم شاملتر آن به اثبات می رسد. این امر باعث طبقه بندی علوم شده، و در نهایت یک بینش فلسفی خاصی را بر کلیه علوم حاکم می کند که بر این اساس علوم جهت دار خواهند شد و جهت دار بودن علوم انسانی به راحتی قابل تصور است، اما این امر مختص به علوم انسانی نبوده و در مورد سایر علوم هم مصداق دارد. به عنوان نمونه می توان به پزشکی که معمولا بی جهت ترین علم معرفی می شود، اشاره نمود. موضوع کار پزشکی، معالجه و مداوای انسان است، اما در بررسی همین موضوع واحد، چند راه کاملا متفاوت وجود دارد که دلیل آن ارائه تعاریف متفاوت از انسان می باشد. اگر اصول موضوعه پزشکی از فلسفه و نگرش توحیدی اخذ شود و حدود اولیه این علم نیز بر اساس دستورات دین مبین اسلام مشخص گردد، تحقیقات پزشکی با اعتقادات، ارتباطی متعامل می یابند و منظور از طب اسلامی نیز همین است. برای دستیابی به چنین امری لازم است تلاش ها در سطح کلان و ملی در مرکزی با عنوان مرکز تحقیقات طب اسلامی متمرکز شود.

زمینه و هدف: نقش مذهب در رابطه با بهداشت و شفا از قرون بسیار دور شناخته شده است. برخی پژوهش ها اثرات مثبت و برخی دیگر اثرات منفی باورهای مذهبی را روی سلامت روان گزارش کرده اند. با توجه به نتایج متفاوت تحقیقات در این خصوص، این مطالعه بر آن شد تا رابطه بین جهت گیری مذهبی با سلامت روان گروهی از دانشجویان را مورد بررسی قرار دهد.روش بررسی : این مطالعه به صورت توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد تشکیل می دادند. در این بررسی 200 نفر از دانشجویان به عنوان نمونه پژوهش به شیوه نمونه گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند و ابزارهای پژوهشی روی آنها اجرا گردید. جهت گردآوری داده های پژوهشی از پرسشنامه های سلامت عمومی (GHQ-28) و نگرش سنج مذهب (گلریز و براهنی) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های پژوهشی از طریق آمار توصیفی و همبستگی صورت گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین جهت گیری مذهبی و سلامت روان همبستگی معنی داری وجود دارد. همچنین طبق نتایج، هر چه میزان جهت گیری مذهبی بالاتر می رود، همبستگی آن با سلامت روان در آزمودنی ها بیشتر می شود، اما این همبستگی تا سطح معینی (2.51-3.75) پایدار است و از این سطح به بالا (-3.76) نتیجه معکوس می شود که نشان از عدم همبستگی بین نگرش مذهبی و سلامت روان دارد.نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت تنها مذهب با بعد درونی، سلامت روانی را بهبود می بخشد، و افراطی گری بیشتر در افرادی مشاهده می شود که جهت گیری مذهبی آنها بیرونی است و شاید این مساله بتواند آخرین نتیجه پژوهش حاضر و سایر تحقیقاتی که به نوعی اثرات منفی جهت گیری مذهبی و سلامتی روان را گزارش کرده اند، توجیه نماید.

زمینه و هدف: داشتن سلامت معنوی یکی از عوامل موثر در بهبودی بیماران مبتلا به سرطان است. لذا با توجه به اهمیت سلامت معنوی در پیامدهای بیماران مبتلا به سرطان، این مطالعه با هدف بررسی سلامت معنوی و عوامل مرتبط با آن در بیماران مبتلا به سرطان صورت گرفت.روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی از نوع همبستگی بر روی 150 بیمار مبتلا به سرطان با حداقل 18 سال سن که با آگاهی از نوع بیماری خود، به بیمارستان شهید قاضی طباطبایی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1388 مراجعه داشتند انجام گردید. نمونه ها با روش در دسترس انتخاب شدند. سلامت معنوی بیماران با استفاده از پرسشنامه Paloutzian & Ellison (سال 1982) و برخی مشخصات دموگرافیک آنها نیز با پرسشنامه طراحی شده توسط محقق، بررسی شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت. جهت بررسی ارتباط متغیر های دموگرافیک و وابسته به بیماری با سلامت معنوی، آزمون های واریانس یک طرفه، تی مستقل و پیرسون به کار برده شد.یافته ها: در این مطالعه، 100% بیماران دارای سلامت معنوی متوسط بودند. بین سلامت معنوی بیماران با متغیرهای مورد بررسی، ارتباط آماری معنی داری وجود نداشت.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان از سلامت معنوی متوسطی برخوردارند که این امر با توجه به فرهنگ کشور ایران طبیعی است. هر چند به دلیل کمبود متون پژوهشی، تایید این یافته به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.

زمینه و هدف: نماز عملکردی معنوی و بهترین وسیله برای تقرب به سوی خدا است. اگر چه در خصوص ارتباط بین نماز و سلامتی در مطالعات مطالب بسیاری بیان شده است، اما هنوز درباره انجام نماز و مشکلاتی که بیماران در اقامه آن در بیمارستان ها با آن مواجه اند، تحقیقات بسیار اندکی وجود دارد. لذا بررسی حاضر با هدف تعیین مشکلات و موانع انجام نماز در بیماران بستری بیمارستان نکویی شهر قم در سال 1388 صورت گرفت.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی - مقطعی است که با استفاده از پرسشنامه دو قسمتی (شامل مشخصات دموگرافیک، موانع و مشکلات فردی و ساختاری انجام نماز) به روش نمونه گیری تصادفی بر روی 400 بیمار بستری در بخش های مختلف بیمارستان نکویی شهر قم انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی صورت گرفت.یافته ها: در این مطالعه، اکثریت نمونه ها در شرایط بیماری از اقامه نماز باز می مانند (%72.2). میزان مشکلات و موانع انجام نماز در بیماران بستری که در شرایط فعلی بیماری خود نماز نمی خواندند به ترتیب اولویت، %98.2 به علت مشکلات فردی و %83.8 به علت مشکلات ساختاری بیمارستان بود. در میان مشکلات فردی به ترتیب اولویت پاسخ دهی عبارات «عدم آگاهی از احکام نمازگزار در شرایط بیماری» (%36.8)، «ترک نماز به دلیل شدت ضعف و بیماری» (%22.5) گزارش شد. همچنین اکثر مشکلات و موانع انجام نماز در بیماران بستری که در شرایط فعلی بیماری خود نماز می خواندند، ناشی از مشکلات ساختاری بیمارستان بود (%96.4)، که در میان این مشکلات ساختاری، انجام طهارت و عدم مراعات پاکی و نجاست در سرویس های بهداشتی (%45.9) از اولویت پاسخ های مثبت به شمار می رفت.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد بیماران بستری در بیمارستان برای ادای نماز با مشکلاتی مواجه می باشند. لذا پیشنهاد می گردد مسوولین مربوطه با تدبیر یکسری اقدامات جدی در جهت رفع مشکلات و موانع اقامه نماز برنامه ریزی نمایند.

بیماری های آمیزشی یا مقاربتی امراض بسیار مهمی هستند که به دلیل خطرناک و مسری بودن به عنوان مهمترین بیماری های پوستی به شمار می روند انحرافات جنسی صرف نظر از ایجاد مشکلات اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی و ....، تنها در بعد پزشکی و آن هم جدای از نتایجی که در بروز بیماری های جنسی مانند بیماری های آمیزشی بر جای می گذارند، به خودی خود از بزرگترین مشکلات پزشکی بشر امروز محسوب می شوند. این در حالی است که در جوامع اسلامی، قرن هاست که نماز به عنوان یک منجی، انسان را از هر گونه فحشا و انحراف جنسی پاک و مصون داشته است.قوانین اسلامی به خصوص نماز به گونه ای خود به خود و شاید ناخودآگاه انسان های مومن را از نزدیک شدن به فحشا بر حذر می دارد. با مقایسه اجمالی آمار این بیماری ها در غرب با جوامع اسلامی می توان به این نکته مهم دست یافت. توجیه علمی این قضیه نیز با توجه به تغییر و تحولاتی که بر اثر نمازهای پنجگانه در ناقل های عصبی محرک جنسی به وقوع می پیوندد و منجر به مهار شهوت در موارد نامشروع می شود، قابل بررسی است.

زمینه و هدف: توجه کردن به جنبه های مثبت زندگی مانند سلامت معنوی، از جمله راه هایی است که از وخیم تر شدن اضطراب امتحان که منجر به کاهش توانایی مقابله با موقعیت های امتحان می شود، جلوگیری می کند. این پژوهش نیز با هدف بررسی ارتباط اضطراب امتحان و سلامت معنوی در دانشجویان پرستاری دختر صورت گرفت.روش بررسی: در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، با استفاده از پرسشنامه های مشخصات دموگرافیک، سلامت معنویEllison & Paloutzian  و اضطراب امتحان ساراسون، 110 دانشجوی دختر ترم چهارم و پنجم پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد به روش نمونه گیری آسان بررسی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و آزمون های اسپیرمن و من ویتنی صورت گرفت.یافته ها: در این مطالعه، بین سلامت معنوی و اضطراب امتحان رابطه معکوس وجود داشت (p=0.01، r=-0.360)، ولی بین سلامت معنوی و اضطراب امتحان با مشخصات دموگرافیک رابطه معنی داری مشاهده نگردید (p>0.05).نتیجه گیری: از آنجایی که دانشجویان پرستاری امتحانات این رشته را به دلیل زیاد بودن حجم دروس، اضطراب آور مطرح می کنند و تحقیقات نیز نشان داده است که اضطراب می تواند بر یادگیری دانشجو تاثیر منفی داشته باشد، و با توجه به اینکه سلامت معنوی از عوامل موثر در کاهش اضطراب است، لذا به نظر می رسد بایستی به اهمیت برخورداری از سلامت معنوی در تحصیل دانشجویان پرستاری توجه ویژه ای مبذول گردد و در این راستا آموزش های خاصی برای این قشر برنامه ریزی شود.

«هنگامی که بندگان من درباره من از تو سوال کردند (بگو) من نزدیکم دعای دعاکننده را به هنگامی که مرا می خواند پاسخ می گویم. پس آنها باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا هدایت یابند. سوره بقره - آیه 186».امروزه محققین و دانشمندان در جستجوی یافتن شیوه تاثیرات درمانی متاثر از مذهب و معنویت، و پیدا کردن راه های علمی و عملی برای استفاده از این روش درمانی هستند. دعا و نیایش از مهمترین اقدامات مذهبی معنوی است که هر چند تاریخچه هزاران ساله دارد، اما اخیرا تحقیقات کامل علمی در مورد آن آغاز شده است. در این مطالعه مروری سعی گردید تا با جستجو در منابع کتابخانه ای و مراجعه به بانک های اطلاعاتی داخلی و خارجی، ضمن استناد علمی به چگونگی تاثیر فعالیت های مذهبی به خصوص دعا و نیایش در روند سلامت جسمی و روانی، به گوشه ای از پژوهش های انجام شده در مورد تاثیر این فریضه عبادی بر روند بهبودی بیماران با تشخیص های متعدد، اشاره گردد. نتایج اکثریت قریب به اتفاق مطالعات، حاکی از تاثیر مثبت دعا و نیایش در بازگشت سلامت بیماران بوده و پژوهشگران لزوم استفاده از مراسم معنوی را در کنار درمان های طبی، جهت کنترل و درمان بیماری ها پیشنهاد می کنند.

روش تفسیر علمی یا علم محوری در تفسیر قرآن یعنی انطباق قرآن با علوم تجربی، جاذبه بیشتری برای فرهیختگان به ویژه نسل جوان دارد؛ زیرا پیشرفت های خیره کننده چند قرن اخیر بشر در دستیابی به افق های تازه دانش و معرفت و کشف ناشناخته ها نه تنها او را بر طبیعت بیش از پیش مسلط ساخته؛ بلکه تاثیری عمیق و شگرف در دید و نگرش یک مسلمان از جهان طبیعت و آفریننده آن بر جای نهاده و موجب شده است تا تفسیر او از معارف دینی و به تبع آن از قرآن تغییر یابد.کیفیت وضو با تحقیقات علمی جدید انطباق دارد؛ زیرا در طراحی وضو تحریک بهینه قشر حسی مغز، همچنین مناطق حرکتی قشر مغز مدنظر بوده است و این خود نشان دهنده یکی از جنبه های اعجاز علمی قرآن کریم است؛ چرا که آیه وضو خود از جانب طراح قشر حسی مغز وحی شده است. وضو اگر چه در قوانین اسلامی نوعی عبادت محسوب می شود، اما همانند بسیاری از دستورات اسلامی دیگر از قبیل روزه، غسل و نماز صبح دارای نکات طبی فراوانی است که در این مقاله به برخی از آنها اشاره شده است و تاکید می شود که هدف این مطالعه، تنها بررسی وضو از نظر علمی بوده و حکمت های معنوی وضو که مورد توجه فراوان اسلام می باشد، در نظر گرفته نشده است.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت استفاده از صوت به عنوان یکی از روش های حمایتی در نوزادان نارس و محدودیت بررسی های انجام شده در این زمینه، مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر پاسخ فیزیولوژیک نوزادان نارس به آوای قرآن کریم صورت گرفت.روش بررسی: در این کارآزمایی بالینی برای 60 نوزاد نارس بستری در بخش مراقبت های ویژه، آیات 23-7 سوره یوسف با صدای استاد شحات محمد انور به مدت 20 دقیقه با بلندی صدای 60-50 دسی بل با استفاده از گوشی پخش گردید، سپس نوزادان از نظر 3 متغیر وابسته (تعداد ضربان قلب، تنفس و درصد اشباع اکسیژن شریانی) بررسی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی مستقل، آنالیز واریانس با تکرار و رگرسیون خطی صورت گرفت.یافته ها: بر اساس آزمون آنالیز واریانس با تکرار در گروه آوای قرآن کریم در طول مداخله و 10 دقیقه بعد از پایان آن، درصد اشباع اکسیژن روند افزایشی و تعداد ضربان قلب و تنفس روند کاهشی داشت (p<0.0001). هیچ یک از عوامل زمینه ای مورد بررسی، بر اشباع اکسیژن شریانی تاثیر معنی داری نداشت. با افزایش سن جنینی (p=0.015، b=-0.31)، وزن نوزاد در بدو تولد (p=0.025، b=-0.28) و حین مداخله (p=0.018، b=-0.30)؛ تعداد تنفس نوزادان در دقیقه 30 (10 دقیقه پس از پایان مداخله) کاهش آماری معنی داری یافت. تعداد تنفس و ضربان قلب در پایان مداخله و تعداد تنفس 10 دقیقه پس از اتمام مداخله در نوزادان پسر نسبت به نوزادان دختر کمتر بود (p=0.01، p=0.04، p=0.01). عواملی مانند سن تقویمی نوزاد، نمره آپگار و نوع زایمان بر پاسخ نوزادان به آوای قرآن کریم تاثیر آماری معنی داری نداشت.نتیجه گیری: نتایج حاصل بیانگر تاثیر مداوم و پایدار آوای قرآن کریم بر درصد اشباع اکسیژن، تعداد تنفس و ضربان قلب نوزادان نارس می باشد که با در نظر گرفتن عواملی از جمله سن جنینی و وزن نوزاد، دست یافتن به بیشترین تاثیر حاصل از مداخله با این آوای عرفانی امکان پذیر است.