مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران
سال:1380 | دوره:3 | شماره:1 (مسلسل 9) |تعداد مقالات:8

ندول های تیروییدی در پنجاه درصد بزرگسالانی که دهه پنجم زندگی را طی میکنند، وجود دارد. درمان ندول های سرد خوش خیم تیروییدی عمدتا با استفاده از لووتیروکسین به منظور کاهش اندازه ندول انجام میگیرد، اما تاثیر و کارایی این روش مورد سوال است. در این مطالعه، 62 بیمار دارای ندول سرد خوش خیم ثابت شده بوسیله بیوپسی و اسکن پرتکنتات بصورت تصادفی در طی یک مطالعه کارازمایی بالینی دوسوکور تحت درمان با لووتیروکسین (32 نفر) و پلاسبو (30 نفر) قرار گرفتند. سونوگرافی با حساسیت بالا برای اندازه گیری ابعاد ندول ها قبل و در فواصل 6 ماه، 12 ماه و 24 ماه بعد درمان مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از یک نمونه آزمون تحریکی TRH یک و نیم ماه پس از شروع درمان و نیز اندازه گیری TSH در فواصل منظم یک و نیم ماه پس از شروع درمان و سپس هر سه ماه یک بار وضعیت سرکوب TSH در هر دو گروه از زیرگروه ها پیگیری گردید و پس از اتمام مطالعه هیچگونه تفاوت معنی داری بین کاهش حجم ندول در دو گروه ملاحظه نشد. بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت که استفاده از درمان توقفی به مدت 24 ماه، با وجود سرکوب کافی TSH، در کاهش اندازه ندول تیرویید موثر نبوده است.

متابولیسم لیپیدها و لیپوپروتیین ها تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله هورمون های تیرویید می باشد. اختلالات لیپیدی و آپولیپوپروتیین ها یکی از یافته های شایع در بیماران با اختلال عملکرد تیرویید است. همچنین اکسیداسیون LDL-C در این بیماران بیشتر از جمعیت سالم میباشد. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت لیپیدها و لیپوپروتیین ها و فعالیت آنزیم پاراکسوناز سرمی در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد تیرویید و مقایسه آن با گروه شاهد میباشد. در این مطالعه 99 بیمار مبتلا به اختلال عملکرد تیرویید شامل 49 نفر مبتلا به هیپوتیروییدی، 50 نفر مبتلا به هیپرتیروییدی و 100 نفر در گروه شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. سطح سرمی کلسترول تام، تری گلیسیرید، آپولیپوپروتیین A-I،B  و فعالیت آنزیم پاراکسوناز سرمی در نمونه خون پس از 12 تا 14 ساعت ناشتایی اندازه گیری شد. از نظر سن و جنس اختلاف معنی داری بین گروه های مورد مطالعه و گروه های شاهد مشاهده نشد. در بیماران هیپرتیرویید نسبت به گروه شاهد کاهش معنی داری در سطـوح سرمـی فعالیت پاراکسوناز (45±22±22 در مقابل 67±36، P<0.001 Iu/ml)، تری گلیسیرید (112±53 در مقابل 165±129، P<0.001 mg/dl)، آپولیپوپروتیین A-I (136±26 در مقابل 153±26، P<0.001 mg/dl) و آپولیپوپروتیین B (75±18 در مقابل mg/dl85±25، P<0.001) وجود داشت، ولی سطح سرمی کلسترول تام،HDL-C  و LDL-C اختلاف معنی داری با گروه شاهد نداشت. بیماران گروه هیپوتیرویید نسبت به گروه شاهد کاهش معنی داری در سطح فعالیت پاراکسوناز سرمی (64±32 در مقابل 46±21، P<0.001) و افـزایـش معنی داری در سطوح سرمی کلسترول تام (184±41 در مقابل224±69، P<0.001mg/dl)، LDL-C (93±36 در مقابل mg/dl 133±59، P<0.001) و Apo-B (84±23 در مقـابل 107±36، P<0.001 mg/dl) داشتند. نتایج حاصله تفاوت معنی دار سطوح لیپیدها را در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد تیرویید مانند سایر مطالعات نشان میدهد. همچنین برای اولین بار کاهش معنی داری در فعالیت پاراکسوناز سرمی در هر دو گروه کم کاری و پرکاری تیرویید دیده میشود. با توجه به یافته های فوق میتوان فرض کرد که افزایش اکسیداسیون LDL در مبتلایان به اختلال عملکرد تیرویید میتواند تا حدودی به کاهش فعالیت پاراکسوناز سرمی مربوط باشد.

هیپوگنادیسم یکی از عوارض عمده سیروز کبدی در مردان است که تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی مبتلایان به این بیماران دارد و قسمت عمده ای از بیماران مبتلا به این بیماری گوارشی که به کلینیک های غدد مراجعه میکنند دارای این عارضه هستند. بنابراین پیشگیری و درمان هیپوگنادیسم در این بیماران اهمیت زیادی دارد. در زمینه منشا این عارضه در بیماران سیروتیک در مطالعات متعدد اظهار نظرهای متفاوتی شده است. مهمترین هدف مطالعه حاضر بررسی این مساله است که هیپوگنادیسم نتیجه تغییرات مرکزی (هیپوتالامیک) یا محیطی است. در این بررسی، 36 بیمار سیروزی مرد در 3 گروه Child (12 بیمار در هر گروه) و 12 نفر به عنوان شاهد سالم انتخاب شدند. معاینات فیزیکی در بیماران برای مشخص کردن علایم هیپوگنادیسم توسط متخصص غدد انجام شد و سطح سرمی هورمون های، LH، FSH،estradiol ، Testosterone،DHEA  و SHBG اندازه گیری شد و آزمون تحریکی GnRH انجام گردید. در بیماران سیروزی فراوانی علایم هیپوگنادیسم به صورت ذیل بود: کاهش میل جنسی (8/77%)، عدم وجود میل جنسی (8/52%)، اختلال در نعوظ (7/41%)، بزرگ شدن سینه ها (38.9%)، تغییرات الگوی موها (2/22%). مقایسه میزان سرمی هورمون های مختلف در گروه های مختلف Child و مقایسه آن با گروه شاهد نشان داد که با افزایش شدت بیماری سطح تستوسترون در مقایسه با گروه شاهد کاهش مییابد، سطح استرادیول و SHBG افزایش مییابد و LH ،FSH وDHEA تفاوت معنی داری در مقایسه با گروه شاهد نداشتند. بعد از انجام آزمون تحریکی GnRH ، سطح LH وFSH  در همه گروه ها افزایش معنی داری نسبت به قبل نشان داده شد که این مساله به نفع وجود اختلال مرکزی در این بیماران است. این مطالعه نشان می دهد که هیپوگنادیسم در بیماران سیروزی منشا مرکزی (هیپوتالاموسی) دارد و در درمان بیماران این مساله باید مد نظر باشد.

اسپیرنولاکتون یک داروی ضد فشار خون بوده که اثرات ضد آندروژنی آن نیز شناخته شده است. اثرات ضد آندروژن اسپیرنولاکتون موضعی نیز در حیوانات ثابت شده است. در این مطالعه سعی شد تا با تهیه ترکیب مناسب کرم اسپیرنولاکتون، اثرات آن بر زنان مبتلا به هیرسوتیسم ارزیابی گردد. این پژوهش در دو فاز انجام شد. در مرحله اول فرمولاسیون مناسب اسپیرنولاکتون موضعی تهیه شد. بدین ترتیب که کرم های حاوی 2% اسپیرنولاکتون در پایه کرم های آبی، تامپون، محو شونده، روغنی و کرم سرد ساخته شد و سپس آزمون های کنترل فیزیکی و شیمیایی شامل آزمون های بررسی خصوصیات ظاهری، بررسی یکنواختی، قوام ظاهری و قابلیت پخش، آزادسازی ماده موثر از پایه کرم و تعیین مقدار ماده موثر روی کرم های ساخته انجام شد. در مرحله دوم پژوهش، بهترین فرمولاسیون کرم ساخته شده روزانه 2 بار به مدت 3 ماه در 12 خانم 50-17 ساله مبتلا به هیرسوتیسم خفیف تا متوسط استفاده شد. هیرسوتیسم این بیماران عمدتا در ناحیه صورت بود و هر بار 1 گرم از کرم اسپیرنولاکتون را فقط در یک طرف صورت می مالیدند. در مدت درمان هیچ یک از بیماران موهای صورت را بر نداشتند. یافته های بدست آمده از این بررسی ها نشان داد که کرم اسپیرنولاکتون 2% تهیه شده در پایه کرم آبی، بهترین و پایدارترین کرم بوده و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مناسبی داشت. بررسی های ماهانه و همچنین بعد از اتمام دوره 3 ماهه درمان، اثری بر روی رشد موها پس از استفاده از این ترکیب را در مقایسه با طرف دیگر صورت نشان نداد. مصرف موضعی کرم اسپیرنولاکتون 2% تاثیری بر روی هیرسوتیسم و رشد موها نداشت. استفاده از فرمولاسیون های دیگر و دوزهای بالاتر دارو در مطالعات جامعتر پیشنهاد میشود.

کمبود ید و اختلالات ناشی از آن یکی از بزرگترین و مهمترین اپیدمی های دوران ما محسوب میشود، این اختلالات در ایران نیز شناخته شده و برنامه کنترل و پیشگیری از بروز این اختلالات از جمله تولید و توزیع نمک یددار از سال 1368 به مرحله اجرا درآمده است. به منظور پایش برنامه کشوری مبارزه با کمبود ید در سال 1375، این بررسی در دانش آموزان 8 تا 10 ساله استان فارس انجام شد. طی یک بررسی توصیفی ـ مقطعی از طریق نمونه گیری تصادفی تعداد 1350 دانش آموز (به تعداد مساوی دختر و پسر) از نظر شیوع گواتر از طریق معاینه بالینی، اندازه گیری T3 و T4 سرم به روش رادیوایمونواسی و جذب (T3ru) T3 نمونه ادرار برای اندازه گیری ید ادرار به روش هضم مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین T4 و T3 سرم بترتیب  10±1.4μg/dlو 141±18ng/dl بود. تفاوتی بین آنها در دو جنس و بین دانش آموزان شهری و روستایی وجود نداشت. 5 نفر T4 بالاتر از 12.5µg/dl  داشتند، میانه دفع ادراری ید در جمعیت مورد مطالعه30µg/dl  بوده که در 89% موارد بیشتر از10µg/dl  بود. ید ادرار کمتر از 5µg/dl در 4% موارد وجود داشت. درصد کلی گواتر در استان 68% بوده که بترتیب در دختران و پسران 69% و 66% بود. یافته های این بررسی نشان میدهد که 7 سال پس از شروع ید رسانی و 2 سال پس از آنکه بیش از نیمی از جمعیت استان از نمک یددار استفاده کرده اند، ید ادرار در گروه سنی 8  تا 10 ساله استان در مقایسه با بررسی های قبلی افزایش نشان داده و به حد مطلوب سازمان جهانی بهداشت رسیده است. اما با توجه به اینکه هنوز 68% از جمعیت مورد مطالعه مبتلا به گواتر هستند، استان فارس از نظر گواتر فرابومی (هیپرآندمیک) محسوب میشود.

افزایش تعداد نقاط سازمان دهنده هستکی(Ag NORs) در هسته سلولها نشاندهنده افزایش سنتز DNA یا فعالیتهای متابولیک سلول است. اخیرا استفاده از شمارش میانگین نقاط سازمان دهنده هستکی با رنگ آمیزی نیترات نقره به عنوان شاخصی برای تشخیص بین بافتهای طبیعی, هیپرپلاستیک و دیسپلاستیک مطرح شده است. هدف از این مطالعه تشخیص افتراقی و سریع بین انواع خوش خیم و بدخیم تومورهای تیرویید از لحاظ پاتولوژی و تشخیص زودرس ضایعات تومورال هیپرپلاستیک از بافت طبیعی میباشد. این مطالعه از نوع Clinical diagnosis است که نمونه های فایل شده بیماران تیروییدکتومی در بیمارستان طالقانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی در سالهای 77-70 مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق 65 بلوک پارافین مربوط به تومورهای خوش خیم و بدخیم تیرویید به عنوان گروه مورد و تعداد مساوی از بلوک بافت طبیعی همان بیماران به عنوان گروه شاهد مورد بررسی قرار گرفته است. از لام های 65 بیمار تیروییدکتومی شده 4 بیمار تومور خوش خیم و 61 بیمار تومور بدخیم تیرویید داشتند. در بررسی کلی این 65 بیمار، میانگین NORs در بافت تومورال 1.18±0.59 بود. بررسی بعدی مقایسه بین بافت تومورال خوش خیم و بدخیم بود که میانگین NORs در بافت تومورال بدخیم 2.69±0.58 و در بافت تومورال خوش خیم 2.08±0.46 و این تفاوت معنی دار بود (P<0.005). در نهایت در بین 4 گروه آنالیز واریانس صورت گرفت و آنچه بدست آمد، اختلاف معنی داری بین گروه های زیر میباشد: 1) قسمت تومورال سرطان های بدخیم با قسمت طبیعی بافت همان بیماران؛ 2) قسمت تومورال سرطان های خوش خیم با قسمت طبیعی بافت همان بیماران؛ 3) قسمت تومورال سرطان های بدخیم با قسمت تومورال سرطان های خوش خیم. در خاتمه با استفاده از روش ROC مشخص گردید اگر تعداد NORs شمارش شده در 100 سلول بافت تیرویید بیش از 170 باشد این بافت با حساسیت 5/98% و ویژگی 5/98% و98.5%efficiency  تومورال است و اگر تعداد NORs شمارش شده در 100 سلول بافت تیرویید بیش از 200 باشد، این بافت با حساسیت 5/88% و ویژگی 75% و 87.7%efficiency  بدخیم است. با گسترش و متاآنالیز طرح های مشابه این طرح میتوان به آستانه (Cut off point) مناسبی جهت جداسازی بافت طبیعی، تومورال و بدخیمی تیرویید به روش رنگ آمیزی با نیترات نقره NORs رسید و آن را جایگزین روش های قدیمی نمود.

یکی از مهمترین تنظیم کننده های تکامل و متابولیسم استخوان، هورمون های تیرویید میباشند، افزایش هورمون های تیرویید در خون میزان جذب استخوان را افزایش میدهد، با این وجود، مکانیسمی که از طریق آن هورمون های تیرویید فعالیت و رشد استئوکلاستها را موجب میشوند، هنوز ناشناخته مانده است. پژوهش حاضر با روش تجربی (experimental) انجام شده است و در آن آثار هیپوتیروییدی بر ترمیم استخوان مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق 60 راس موش صحرایی بالغ ماده به طور تصادفی به دو گروه 30 راسی تقسیم شدند، گروه اول به عنوان شاهد و گروه دوم از طریق محلول پودر متی مازول در آب خوراکی به عنوان گروه تجربی هیپوتیرویید شدند. سطح داخلی استخوان درشت نی در تمام موش ها توسط مته دندانپزشکی سوراخ گردید. سه هفته پس از نقص استخوان تمام موشها بوسیله اتر کشته شدند، از محل نقص استخوان بافت برداری شد و تمام نمونه ها مورد مطالعات هیستومورفومتریک قرار گرفتند. تعداد سلول های استئوبلاست در بافت ترمیمی گروه شاهد بیشتر از گروه تجربی بود. در صورتی که تعداد استئوکلاستها در بافت ترمیمی گروه تجربی بیشتر بود، ضخامت پریوست در محل ترمیم در گروه شاهد بیشتر از گروه تجربی بود، رشد طولانی استخوان درشت نی نیز در گروه شاهد بیشتر بود. محل نقص استخوانی در گروه تجربی کاملا از بافت ترمیمی پر نشده بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کاهش هورمون های تیرویید به طور معنی داری ترمیم استخوان را به تاخیر می اندازد. این نتیجه در ارتباط با بروز عدم تکامل استخوانی در جنین مادران هیپوتیرویید قابل تامل و تحقیق بیشتر است.

در سال های اخیر فعالیت های پژوهشی، تعداد مجله های پزشکی و تعداد مقاله هایی که به مجله های علوم پزشکی کشور ارسال میشود به طور چشمگیری افزایش یافته است. در بیشتر این مقاله ها تجزیه و تحلیل هایی ارایه میشود که بدون یاری آمارشناسان و اپیدمیولوژیست ها انجام شده است. اگر چه تقریبا تمام پژوهشگران پزشکی تا حدودی با مبانی آمار آشنا هستند، ولی راه آسانی برای آشنایی کامل آنها با مفاهیم و اصول آماری وجود ندارد. همچنین درخصوص نحوه طراحی، تحلیل و نوشتن یک پروژه کامل کمک چندانی در اختیار آنها نیست. تا حدودی به این دلایل بسیاری از مقاله هایی که در مجله های پزشکی منتشر میشوند، از نظر آماری ضعیف یا حتا ممکن است غلط باشند. در این مقاله سعی شده به روشهای آماری اشاره شود تا خواننده آگاه با دسترسی به داده های اصلی بتواند یافته های گزارش شده را تایید نماید. در صورت امکان باید یافته ها سنجیده شده و با شاخص های مناسب سنجش خطا یا ابهام نظیر دامنه های اطمینان ارایه شود و از تکیه بر آزمون فرضیه آماری نظیر مقدار P به طور انحصاری که اطلاعات کمی مهمی را بیان نمی کند، اجتناب گردد. این رهنمود قصد دارد به نویسندگان کمک کند تا بدانند چه چیز از نظر آماری مهم تلقی میشود و چگونه آن را در مقاله های خود ارایه نمایند. در این مقاله راجع به نحوه انتخاب روش های آماری مناسب بحث نشده است؛ چنین اطلاعاتی را میتوان با مشورت با آمارشناسان بدست آورد، ولی این مقاله توجه خوانندگان را به سو استفاده از روشهای آماری جلب مینماید و تلاش میکند اطلاعات کلی و توصیه هایی را درباره جنبه های مهم طراحی، تجزیه و تحلیل و نحوه ارایه یافته ها به آنها پیشنهاد کند.