مجله طب نظامی
سال:1380 | دوره:3 | شماره:3 |تعداد مقالات:14

 لیشمانیوز یکی از بیماری های انگلی شایع در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان بوده و تهدیدی برای سلامت عمومی محسوب می شود. پرسنل نیروی انتظامی بعلت موقعیت شغلی خود، مجبور به اسکان در نواحی حاشیه شهری و با مناطق روستایی می باشند که به همین لحاظ در معرض ابتلا احتمالی به لیشمانیوز جلدی قرار دارند و از طرفی تحرک ماموریتی ایشان نیز می تواند در انتقال لیشمانیوز جلدی نقش قابل توجهی را ایفا نماید. در این تحقیق بیماران مراجعه کننده به مراکز بهداری نیروی انتظامی واقع در استان های اصفهان، ایلام، بوشهر، خراسان و خوزستان از اول فروردین 1376 تا پایان اسفند 1378 مورد بررسی قرار گرفتند که پس از رسیدن به تشخیص قطعی توسط رنگ آمیزی و یا کشت در محیط NNN فرد جز بیماران به حساب آورده می شد. طبق آمار ارائه شده در سال 1378 از طرف اداره کل پیشگیری و مبارزه با بیماری های وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی میزان بروز لیشمانیوز جلدی در ایران 30 نفر در هر 100.000 نفر می باشد،و این در حالی است که فراوانی این بیماری در بین پرسنل ناجا در استان های اصفهان، ایلام، بوشهر، خراسان و خوزستان در طی سال های 1376 تا 1378 تعداد 437 مورد بوده است فراوانی نسبی بیماری در بین پرسنل نیرو های انتظامی مستقر در استان های مذکور به ترتیب 9%، 26%، 5%، 44% و 16% بوده است که شهر های برخوارو میمه در استان اصفهان (%52) دهلران در استان ایلام (%71) سرخس در استان خراسان (%63)و سوسنگرد در استان خوزستان (%76) بیشترین آمار مبتلایان را به خود اختصاص داده اند، و از طرفی با دقت نمودن در آمار سالیانه، سال 1376 تعداد 200 مورد (%45.7)، سال 1377 تعداد 158 مورد (%36.1)و در سال 1378 تعداد (%18) 79 مشاهده نمود که روند بیماری در مناطق تحت مطالعه سیر نزولی داشته است از جمله دلایل سیر نزولی را می توان ارائه آموزش های بهداشتی فردی به پرسنل ناجا و همچنین آموزش کادر بهداری در راستای تسریع در تشخیص و درمان بیماری ذکر نمود.

اطلاعات حاضر درباره اثرات سولفور موستارد (SM) روی سیستم اعصاب محیطی اندک است. در تحقیق حاضر اثرات تحت مزمن (Subchronic) سولفور موستارد بر روی سرعت هدایت عصبی در عصب سیاتیک رات بررسی شده است. مسمومیت با سولفور موستارد به روش پوستی انجام شد. در آلودگی پوستی از دوزهای 8 و13 میلی گرم/کیلوگرم در گروه شاهد پوستی از حلال سولفور موستارد برای آلودگی پوستی استفاده شد. 26 هفته پس از تماس با سولفور موستارد، بررسی های الکتروفیزیولوژیک شامل سرعت هدایت عصبی، آمپلی تیود و مدت زمان موج M و تاخیر زمانی موجF  انجام شد. نتایج مطالعه هدایت عصبی در پارامترهای مختلف تغییرات معنی داری را در بین گروه ها نشان نداد. این نتایج پیشنهاد می کند که برای ردیابی آسیب های عصبی احتمالی SM نیاز به آزمایشاتی با ابزاری دقیق تر می باشد تا اثرات SM را به شکل حاد و تاخیری تحت بررسی قرار دهند.

هپاتیت B یک علت مهم بیمارزایی در نظامیان می باشد. کارکنان بهداشتی درمانی بدلیل تماس مستقیم، اقدامات اضطراری در مواقع مجروحیت های جنگی، روش های تهاجمی پزشکی در مواقع اورژانسی و غیره از خطر بالای ابتلا به این بیماری برخوردارند، لذا واکسیناسیون هپاتیپ  Bروش بسیار مهمی در پیشگیری از ابتلای این گروه می باشد.تعداد 698 نفر از کارکنان بهداشتی درمانی نیروهای نظامی (هوایی، زمینی، دریایی، قدس، مقاومت و ستاد مشترک)سپاه پاسداران که در استان های مختلف در سال 1380 مشغول به فعالیت بودند، انتخاب شدند. روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای (خوشه ای، طبقه ای و تصادفی ساده) بوده و از طریق ارسال پرسشنامه مربوطه به مراکز نظامی این استان ها اقدام به جمع آوری اطلاعات نمودیم.از مجموع 698 نفر مورد بررسی 89.3% مرد و بقیه زن بودند. نیروی انتظامی (%30.3) بیشترین و ستاد مشترک (%4.9) کمترین گروه در نمونه مورد بررسی بودند. در کل فراوانی تزریق واکسن هپاتیت 76.9% B بود و میانگین مدت زمان سپری شده از آخرین دوز تزریق شده 3.3 سال بود. فقط 23.6% از افراد واکسینه شده تیتر آنتی بادی هپاتیت B را اندازه گیری کرده و از افرادی که در اندازه گیری، تیترآنتی بادی آنها منفی بوده، فقط 16% اقدام به تزریق مجدد واکسن نموده اند. 62.7% از کسانیکه واکسیناسیون نشده اند علت آنرا عدم دسترسی به واکسن ذکر کردند. بیشترین تزریق واکسن مربوط به نیروی دریایی (%86.4) و پس از آن نیروی زمینی (%80.8)بوده که این ارتباط از نظر آماری معنی دار بود (P<0.001).همچنین بیشترین فراوانی واکسیناسیون در پرستاران (%85.5) و پزشکان عمومی (%84.7) بوده که این نیز از نظر آماری معنی دار بود (P<0.001) این فراوانی در پزشکان متخصص 61.8% بود. در مجموع فراوانی واکسیناسیون در حد نسبتا مطلوبی بوده است. این فراوانی در پزشکان متخصص به نسبت سطح تحصیلات این افراد در حد کمتری بود. با توجه به ابزار عدم دسترسی به واکسن در حداکثر افرادی که واکسن تزریق نکرده اند، لازم است امکانات بیشتری در این زمینه فراهم گردد. با وجود فراوانی واکسیناسیون بدست آمده در این مطالعه، باید یادآوری نمود بدلیل اهمیت شغلی این افراد و همچنین با توجه به میزان کم تزریق مجدد واکسن پس از اعلام منفی بودن تیتر آنتی بادی سرم، آموزش های کاملتری در خصوص واکسیناسیون هپاتیت B و ایمنی ناشی از آن به کارکنان بهداشتی - درمانی لازم می باشد.

پیچیدگی و گستردگی کاربرد عوامل بیولوژیک در جنگ ها به رغم منع قانونی کاربرد آنها همواره این نکته را مطرح می سازد که کدامین روش به سهولت برای عامه مردم می تواند از نظر دفاعی مورد استفاده قرار گیرد و در عین حالیکه دارای ویژگی کم هزینه بودن و تاثیر در مقابله با عوامل بیولوژیک را در برداشته باشد.توجه به اصل بهداشتی در پیشگیری و کنترل جنگ های بیولوژیک از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد برای شناخت هر چه بیشتر این اصول نگاهی به کاربرد سلاح های بیولوژیک و اساسا تقسیم بندی عوامل بیولوژیک مورد استفاده بعنوان سلاح بیولوژیک ضروری به نظر می رسد که بحول قوه الهی نویسنده آن را در طی 46 نکته بهداشتی در پیشگیری و کنترل جنگ های بیولوژیک مورد توجه قرار داده است که بشرح زیر به آن پرداخته خواهد شد.

دفاع پزشکی در مقابل عوامل بیولوژیک نظامی یا بیوتروریسم، یک بخش مطالعاتی نا آشنا برای اکثر کادر پزشکی نظامی و غیر نظامی در زمان صلح می باشد. اتفاقات و تهدیدات رو به افزایش تروریسم و نیز موارد متعدد تظاهر به کاربرد آنتراکس در سرتاسر جهان، این موضوع را به یک تهدید برای افراد غیر نظامی تبدیل نموده است. موضوع برنامه سلاح های بیولوژیک کاملا پیشرفته در کشورهای مختلف از جمله اسرائیل و عراق نیز، بر نیاز بالابردن سطح آموزش کادر پزشکی در جهت پیشگیری و درمان مصدومین عوامل بیولوژیک تاکید دارد. در حال حاضر اقدامات ناچیزی در جهت ایجاد آمادگی و پاسخگویی در مقابل عوامل بیولوژیک یا تروریسم صورت می گیرد. بنابراین، تلاش برای آموزش هم در بخش نظامی و هم در بخش غیر نظامی بایستس افزایش یابد و دوره آموزش نحوه مداوای مصدومین بیولوژیک نیز برای کادر پزشکی نظامی بایستی الزامی گردد. در این مقاله بطور مختصر ابتدا به افتراق بین شیوع طبیعی و غیر طبیعی غیر طبیعی (تعمدی) بیماری ها اشاره شده و سپس به مراحل دهگانه مداوای مصدومین عوامل بیولوژیک پرداخته خواهد شد. درمان اختصاصی مصدومین ناشی از عوامل بیولوژیک به فرصت دیگری موکول می گردد.

اصطلاح تب های خونریزی دهنده ویروسی (Viral hemorrhagic fevers) اشاره بر یک سری بیماری های تب دار حاد همراه با اختلالات در گردش خون و نفوذپذیری عروقی دارد که توسط ویروس های متعددی مربوط به چهار خانواده ویروسی بونیاویریده، آرنا ویریده، فیلو ویریده و فلاوی ویریده ایجاد می شود. در خانواده بونیاویریده ویروس تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، ویروس هانتان و ویروس تب دره ریفت، در خانواده ارنا ویریده ویروس عامل بیماری لاسا و ویروس جونین (عامل تب خونریزی دهنده آرژانتینی)، ویروس ماکوپو (عامل تب خونریزی دهنده بولیویایی)، ویروس گواناریتو (عامل تب خونریزی دهنده ونزوئلایی) و ویروس سابیا (عامل تب خونریزی دهنده برزیلی)، در خانواده فیلو ویریده ویروس های مولد تب خونریزی دهنده ابولا و بیماری ماربوگ و بالاخره در خانواده فلاوی ویریده ویروس های عامل تب دانگ، تب زرد و تب خونریزی دهنده امسک قابل ذکر هستند.

بدن انسان بطور مداوم تحت تاثیر قوه جاذبه زمین است و در محیطی که زندگی می کند خود را بنحوی با آن وفق داده است. هواپیماهای جدید قابلیت مانور خیلی بالایی دارند و قادر به پرواز در سرعت های خیلی بالا هستند و ممکن است در بعضی موارد، مواجه با نیرو های شتاب خیلی بزرگ شوند. در پزشکی هوایی شتاب را معمولا برحسب مدت زمان و جهت اعمال آن بر روی بدن تقسیم می کنند. بنابراین نیرو های شتاب دهنده را می توان بصورت کوتاه مدت، متوسط و دراز مدت تقسیم کرد. کوتاه مدت. این نوع شتاب ها معمولا در مدت زمان کمتر از یک ثانیه بدن را تحت تاثیر قرار می دهند. اثرات این نوع شتاب ها، بستگی به ساختمانی از بدن دارد که نیرو ها به آن ساختمان اعمال می شوند و روی هم رفته با تغییراتی که در Velocity ایجاد می کنند رابطه دارند ...

تولید سلاح های جنگی در قالب سلاح های شیمیایی، بیولوژیکی، رادیولوژی و هسته ای (CBRN) مهمترین سلاح های کشتار جمعی (WMD) تلقی می شوند. نرخ مرگ های ناشی از تهدیدهای CBRN در سال های اخیر بطور قابل توجهی افزایش یافته است.حوادث تروریستی همانند بلایای طبیعی غیر قابل پیش بینی بوده و کمتر در قالب تهدیدهای آشکار اتفاق می افتند. این حوادث تمام اقشار جامعه را دربر می گیرد و به دلایل مختلف از جمله پایداری عوامل CBRN در محیط، نشانه ها و هشدارهای گمراه کننده می تواند آسیب های جسمانی، اقتصادی و بویژه روانی- اجتماعی حادی را برای جامعه و دولت به وجود آورند. واکنش های روانشناختی همچون نشانه های حوادث تروماتیک، برانگیختگی هیجانی بالا، اختلال در خواب و اشکال در تمرکز در قربانیان این حوادث بوضوح قابل مشاهده می باشد. ماهیت سلاح های CBRN به دلیل ویژگی هایی همچون ناشناخته بودن تهدید، ابهام، فقدان کنترل، احساس ناامیدی و بی یاوری تنش بیشتری را در افراد و گروه ها ایجاد می کنند. افزون بر آن افراد جامعه پس از حادثه تروریستی ممکن است پدیده احساس «فقدان جامعه» را تجربه نمایند. بطور کلی پس از حادثه و حملهCBRN ، جامعه از طریق «نظام واکنش فوریتی» فعال شده و درصدد رفع آسیب های پس از حادثه بر می آید. هدف اصلی در تهدیدهای CBRN دستیابی به اهداف سیاسی بوده و دولت و یا گروه اقدام کننده تلاش می کند تا از طریق کشتار وسیع مردم، ایجاد رعب و وحشت، تخریب نهادهای حمایتی و اقتصادی جامعه، و دستیابی به موضعی برتر به این هدف دست یابد.

از روزگاران قدیم مراقبت از بیمار آسیب دیده جز اصول اساسی علم طب بوده است. کلمه trauma یونانی و به معنای «آسیب بدنی» است. کلمه یونانی iatros) شفا دهنده healer (اولین بار در ایلیاد هومر آورده شده و به خارج کننده تیر گفته شده است. اولین مراکز تروما برای مواظبت از سربازان مجروح ناپلئون مورد استفاده قرار گرفت. درس های آموخته شده در درگیری های نظامی، دانش ما را در زمینه مراقبت از بیمار آسیب دیده افزایش داده است. نبرد کره و جنگ ویتنام اهمیت به حداقل رسانیدن زمان بین بروز آسیب و انجام اقدامات قطعی درمانی (Definitive Care) را ثابت نمود. تعمیم این نظریه به درمان تروماهای غیر نظامی(Civilian) ، منجر به سیر تکاملی از دهه 1970 بسوی سیستم های ترومایی امروزی گردید. در ایالات متحده امریکا، اولین مراکز تروما در واقع همان بیمارستان های داخل شهر بودند که خدمات اورژانسی را ارائه می کردند.

در این مطالعه اثرات یک شب محرومیت از خواب بر سطوح کورتیزول و ملاتونین و نیز کارایی عملکرد سربازان وظیفه مورد بررسی قرار گرفت. مداخله در خواب شامل محرومیت کامل از خواب (N=7) یا هشت ساعت خواب در طول شب) گروه کنترل(N=7  بود. تمام پارامترها در فواصل زمانی انتخاب شده قبل (روز اول)، در طی (تنها در افراد محروم از خواب) و بعد از (روز دوم) مداخله خواب اندازه گیری می شود. نمرات تعقیب دواره Rotary Pursuit Scores و نیروی دست Hand Grip Strength  به ترتیب بعنوان شاخص های کارایی روانی - حرکتی و فیزیکی استفاده شدند. در اشخاص محروم از خواب ملاتونین بزاقی (اما نه کورتیزول) بیشتری نسبت به افرادی که خواب کافی داشتند، ترشح شد. افزایش معنی دار ترشح ملاتونین و کورتیزول در روز بعد از محرومیت از خواب و افراد در حال استراحت قابل مقایسه بود. در طول یک روز کاری نرمال (روز اول) همه پارامترهای مورد مطالعه، تغییرات وابسته به زمان را در گروه های کنترل و محروم از خواب نشان دادند. جدا از جدول خواب شبانه، پارامترهای عملکردی در روز دوم نسبت به روز اول اختلاف داشت. عملکرد تعقیب دواره بهبود یافت در حالیکه قسمت نیروی دست بدتر شد که ممکن است بترتیب یادگیری ذاتی و خستگی عضلانی را منعکس کند. در طول شب محرومیت از خواب، عملکرد کاهش یافت. در نتیجه مطالعه حاضر نشان داد که یک شب محرومیت از خواب (هشت ساعت) باعث تغییرات معنی دار هورمونی در بعد از ظهر روز بعد شد اما بر عملکرد تعقیب دواره و نیروی عضلانی تاثیری نداشت.

 جهت بررسی زمان کار و خواب کادر هواپیمایی ارتش در دوره های معکوس(Reverse Cycle) ، پرسشنامه یک صفحه ای بین 157 نفر از کارکنان هواپیمایی از سه پایگاه نظامی توزیع شد. هدف اصلی از انجام این طرح تدوین برنامه هایی در جهت کاهش خستگی در کارکنان هواپیمایی ارتش است که بصورت شیفتی کار می کنند. نتایج حاکی از آن است که 6.97 % افراد مورد بررسی در طی دوره کاری خود،شیفت کاری شبانه/دوره های معکوس را تجربه کرده اند و 4.69% آنها در شش ماه اخیر شیفت کاری شبانه داشته اند. از کسانی که تجربه کار در شیفت های شبانه را داشته اند، 36.2% زمان کار خود را از اوایل بعد از ظهر تا اوایل صبح گزارش کردند، 52.2% تا ساعت 4 صبح به منزل خود بازگشتند؛ در حالیکه 28.3 %بعد از ساعت 8 صبح به منزل می رسیدند. تقریبا 62% پاسخ دهندگان در تمام مدت یا حداقل برخی اوقات، در طول زمانی که به صورت دوره های معکوس/شیفت شبانه انجام وظیفه می کردند احساس کمبود خواب روزانه را گزارش کردند. تحقیقاتی به منظور بهبود بخشیدن به خواب این افراد طی روز لازم است،چه در زمان آموزش آنها و چه در مواقع آماده باش .در صورتیکه برنامه زمانی کار استراحت یک واحد معلوم باشد، اقداماتی نظیر نور درمانی یا تغییرات تدریجی زمان بندی ها، می تواند به منظور برآورد نیازهای خاص افراد یا واحد مورد نظر طراحی گردد.

اگرچه اینترنت از ابتدا برای اهداف نظامی و دفاعی طرح ریزی شده بود اما طولی نکشید دانشگاه ها فهمیدند که آن منبع بالقوه ای برای گرفتن اطلاعات جدید و نوآوری ها است. در اوایل 1979 بخش هایی از جامعه دانشگاه های ایالت متحده به یک شبکه که توسط مجمع تحقیق علمی (SRI) و مجمع آموزش تحقیقات علمی (NERC) ایجاد شده بود، متصل گردید.در سال 1984 این شبکه گسترش پیدا کرد و تغییر نام داد (JANET) بدین طریق همه دانشگاه ها و موسسات عالی می توانستند از فوائد این شبکه اطلاعاتی گسترده استفاده کنند. در اواخر دهه 1980 بیشتر پلی تکنیک ها و دانشگاه های آموزش عالی به JANET متصل گردیدند و به پیشرفت و گسترش خود ادامه دادند.

عامل اتیولوژی سیاه زخم، شاربن یا آنتراکس باکتری هوازی، میله ای شکل، اسپور زا و گرم مثبت می باشد که در طبیعت پراکنده است و باسیلوس آنتراسیس (Bacillus anthracis) نام دارد. این باسیل از اولین باکتری هایی است که در نیمه دوم قرن 19 کشف گردید و در توسعه علم میکروب شناسی نقش بسزایی داشته است. در آن زمان، سیاه زخم بیماری بومی حیوانات اهلی در اروپای شرقی بود و سالانه میلیون ها دلار خسارت به دامداران وارد می کرد. همچنین، تعداد زیادی از کارکنان کارخانه های ریسندگی بافندگی در اثر ابتلا به نوعی ذات الریه جان می دادند که امروزه به آن بیماری سیاه زخم ریوی می گویند.

تب هموراژیک کریمه گنگو یک بیماری ویروسی تب دار هموراژیک از گروه نایرو ویروس  (Nairovirus)می باشد این بیماری در اصل از آن به عنوان یک بیماری مشترک (zoonosis) نامبرده شده است ولی مواردی زیادی از بروز بیماری در انسان نیز گزارش شده است در سال های اخیر بویژه در سال 1998 دو اپیدمی از کشورهای همسایه ایران شامل پاکستان و افغانستان گزارش گردیده که به ترتیب 2 و 12 مورد مرگ و میر در پی داشته است.بیماری ابتدا در سال 1944 میلادی در شبه جزیره کریمه (سواحل اوکراین) شرح داده شد و در بین سربازان و افراد غیر نظامی بروز کرد و آنرا تب هموراژیک کریمه نامیدند و سپس در سال 1969 بیماری با علائم مشابه از کشور کنگو گزارش گردید لذا ترکیبی از نام دو مکان که بیماری را در آن تشخیص داده بودند بر نام بیماری تب هموراژیک نهادند و نهایتا آنرا تب هموراژیک کریمه گنگو نام نهادند.