هدف: به نظر می رسد که نیکوتین و مورفین دارای اثرات مشابهی در دستگاه عصبی می باشند. هدف از مطالعه حاضر آزمایش این نکته است که آیا بین اثرات نیکوتین و مورفین تداخلی وجود دارد؟ که این سوال با مشاهده وجود حساسیت متقابل بین نیکوتین و مورفین در القاء ترجیح مکان شرطی شده پاسخ داده خواهد شد.مواد و روش ها : در این مطالعه از موش های سوری ماده با محدوده وزنی 25-20 گرم استفاده شد و ترجیح مکان شرطی شده به روش Kim در موشها القاء شد. برای القاء حساسیت موشها ابتدا سه روز متوالی یک دوز ثابت از مورفین یا نیکوتین را دریافت می کردند و سپس 5 روز را بدون دارو سپری می کردند. در روز ششم القاء حساسیت با دوز بسیار کم نیکوتین و یا مورفین در حیوانات بررسی می شد.یافته ها : نتایج نشان می دهد که تجویز زیر جلدی مورفین با دوزهای mg/kg 2.5، 5 و 7.5 سبب القاء ترجیح مکان شرطی شده معنی داری در حیوانات می شود. تزریق داخل صفاتی نیکوتین (1 mg/kg) نیز به طور معنی داری ترجیح مکان شرطی شده را در حیوانات القاء نمود. تجویز مورفین (5 mg/kg) در سه روز پیاپی در یک نوبت و سپس پنج روز استراحت سبب القاء حساسیت در حیوانات گردید به نحوی که ترجیح مکان شرطی شده در این حیوانات با دوزهای غیر موثر مورفین (1, 0.5, 0.25 mg/kg) القاء شد. در حیواناتی که به روش فوق به مرفین حساس شده بودند، تجویز دوزهای غیر موثر نیکوتین (0.5, 0.25, 0.1 mgkg) نیز توانست ترجیح مکان شرطی شده معنی داری را القاء نماید. تجویز نیکوتین (0.4 mg/kg) در سه روز پیاپی در یک نوبت سبب القاء حساسیت در حیوانات گردید. پس از گذشت پنج روز دیگر، ترجیح مکان شرطی شده در این حیوانات با دوزهای غیر موثر نیکوتین (0.5, 0.25, 0.1 mg/kg) القاء شد. در حیواناتی که با روش فوق به نیکوتین حساس شده بودند، تجویز دوزهای غیر موثر مورفین (1, 0.5, 0.25 mg/kg) نیز توانست ترجیح مکان شرطی شده معنی داری را القاء نماید. نتیجه گیری : در جمع بندی به نظر می رسد که مکانیسم یا مکانیسم های نیکوتینی و اوپیوئیدی در ترجیح مکان شرطی شده ناشی از مورفین و نیکوتین و بروز حساسیت نسبت به این دو دارو نقش دارند.