زیست شناسی جانوری
سال:1388 | دوره:1 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

طی مطالعه در مورد شناسایی نماتدهای خانواده Criconematidae در ایران، از نمونه های خاک و ریشه جمع آوری شده از مزارع، باغات، مراتع و جنگل های مناطق مختلف کشور، سه گونه نماتد غلاف دار با اسامی علمی Hemicriconemoides strictathecatus، Hemicycliophora lutosa و H. sturhani شناسایی گردید. گونه اول از خاک اطراف ریشه خرما در شهداد کرمان، گردو در قزوین و مرکبات در بندرعباس و شهداد کرمان، گونه دوم از خاک اطراف ریشه  ارزن در در جنگل اسالم و گونه سوم از خاک اطراف ریشه  سیر وحشی در دامغان و بید در شاهرود جمع آوری گردید.

این مطالعه به منظور بررسی اثر میدان الکترو مغناطیسی (EMF) یکنواخت با فرکانس 50 هرتز بر تعداد سلولهای خونی موشهای نر بالغ نژاد NMRI انجام گرفت.در این مطالعه با استفاده ازسیستم پیچه های سولونویید، میدانهای مغناطیسی یکنواختی ایجاد شد بدین منظور دو گروه تجربی  (n=12)به مدت 28 روز پیوسته و در هر روز 4 ساعت در معرض میدانهای مورد نظر قرار گرفتند. و نتایج با گروه شم  (n=6)و کنترل(n=6)  مقایسه گردید. نمونه گیری از خون بعد از 28 روز انجام گردید. شمارش سلولهای خونی توسط دستگاه EXCEL ساختDERW  آمریکا انجام شده و اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS وآزمون واریانس یکطرفهANOVA  و تست توکی تجزیه و تحلیل گردید.تعداد سلول های قرمز(RBC)  وسفید(WBC)  و هموگلوبین(Hb)  و پلاکت(plt)  و درصد سلولهای سفید در موش هایی که در معرض میدان های الکترومغناطیسی با فرکانس50  هرتز و شدت 0.06mT 0.04mT قرار گرفتند نسبت به گروه کنترل وشم کاهش معنی داری پیدا کرد. (P<0.05) مقدار میانگین حجم گلبول قرمز (MCV) میانگین هموگلوبین یک سلول های قرمز(MCH)  در گروههایی که در معرض میدان الکترومغناطیسی با شدت0.06  و 0.04 میلی تسلا قرار داشتند نسبت به گروه کنترل به طور معناداری افزایش و میزان درصد غلظت هموگلوبین در یک سلول های قرمز(MCHC)  به طور معناداری کاهش یافت. (P<0.05). میدان های الکترو مغناطیسی با فرکانس 50 هرتز سبب تغییردر فاکتورهای خونی گردیده است.

میزان بیوماس سطوح مختلف غذایی در هر اکوسیستم به عنوان معیاری از کارایی و میزان جریان انرژی در آن اکوسیستم محسوب می گردد. کارایی اکولوژیکی هر اکوسیستم، نتیجه قابلیت های هر یک از موجودات زنده در استفاده از منابع غذایی خود و تبدیل کردن آن به بیوماس است [14] این پژوهش از فروردین تا اول آبان ماه 1386 به مدت 7 ماه در بخش جنوبی شهرستان سبزوار و در مساحت بیش از 20000 هکتار صورت گرفته است. نمونه ها در طی این 7 ماه در 4 پلات1 هکتاری (100x100)، و به دو صورت پیمایشی و استفاده از تله های چاله ای (pitfall) جمع آوری شدند. در مجموع 20 تله در هر کوادرات (به صورت سیستماتیک تصادفی) استقرار یافت. پلات ها به صورتی استقرار یافت که 2 پلات (I,II) در پوشش گیاهی درختچه ای از نوع (Haloxilon aphyllum و Tamarix hispida) و 2 پلات (III,IV) نیز در پوشش گیاهی بوته ای از نوع (Cousinia sp و Peganum harmala) قرار گیرد. در پایان نمونه های به دست آمده از هر پلات توسط ترازوی دیجیتالی تعیین وزن گردیدند و داده ها توسط آزمون آنالیز واریانس ANOVA و تستLSD ، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصله حکایت از آن دارد که بین میانگین بیوماس مارمولک های هر کدام از پلات های  IوII  (درختچه ای) با پلات های  IIIو IV (بوته ای) و همچنین بین مجموع میانگین بیوماس سوسمار های پلات های (I,II) و (III,IV) ، با میزان اطمینان a=0.01 دارای اختلاف معنی دار است. و میزان بیوماس زیست گاه های درختچه ای بیشتر از زیستگاه های بوته ای مشابه است.

در این مطالعه اثر آگونیست و آنتاگونیست گیرنده موسکارینی در یادگیری وابسته به وضعیت القا شده توسط WIN55, 212-2  مورد بررسی قرار گرفت. روش اجتنابی مهاری (غیر فعال) با مدلStep - down برای بررسی حافظه در موش های آزمایشگاهی بکار گرفته شد و حافظه جانور 24 ساعت بعد از آموزش مورد بررسی قرار گرفت. تزریق درون مغزی آگونیست گیرنده های کانابینوییدیWIN55, 212-2 ، (1 mg/mous ،0.5 ) در روز آموزش به تخریب حافظه حیوانات منجر شد. تخریب حافظه ای که با بکاربردن مقدار موثر WIN55, 212-2 (1 mg/mous) در روز آموزش ایجاد شد با بکارWIN55, 212-2 ، (1 mg/mous ،0.5) در روز آزمون از بین رفت و حافظه به حالت عادی برگشت که نشان دهنده این می باشد که WIN55, 212-2 می تواند یادگیری وابسته به وضعیت ایجاد کند. بکار بردن فیزوستیگمین (مهار کننده استیل کولین استراز) به تنهایی در روز آزمون تاثیری برروی حافظه نداشت، اما بکاربردن آنتاگونیست گیرنده موسکارینی، اسکوپولامین (4 µg/mouse) در روز آزمون به تنهایی می تواند باعث تخریب حافظه شود. تخریب حافظه ای که با بکاربردن مقدار موثر WIN55, 212-2 (1 mg/mous) در روز آموزش ایجاد شده بود بطور کامل با بکاربردن فیزوستیگمین (1 ,4 mg/mous) و اسکوپولامین (4 mg/mous) در روز آزمون برگردانده می شود. بعلاوه استفاده همزمان از مقادیر غیر موثر WIN55, 212-2 (0.25 mg/mous) و اسکوپولامین (1 mg/mous) قادر به برگرداندن حافظه تخریب شده با WIN55, 212-2 (1 mg/mous) در روز آموزش می باشند. نتیجه گیری: این یافته ها نشان می دهند که گیرنده های موسکارینی ناحیه هیپوکامپ در یادگیری وابسته به وضعیت القا شده توسط WIN55, 212-2 نقش دارند.

دوزیستان و خزندگان در کنترل بیولوژیکی طبیعت اهمیت بسزایی دارند. با توجه به غنا فون و فلور استان مازندران و از آنجا که بسیاری از مناطق این استان مورد مطالعات دقیق بیوسیستماتیکی قرار نگرفته، این تحقیق به منظور شناسایی دوزیستان و خزندگان پارک ملی شهید زارع ساری در سال های 87 - 1385 انجام شد. این پارک در جنوب جاده ساری - گرگان واقع در شرق شهرستان ساری قرار دارد. این منطقه رودخانه یا نهر دایمی نداشته و فقط تعدادی آبراهه و نهرهای کم عمق که محصول بارندگی هستند در آن مشاهده می شود. 200 نمونه دوزیست و خزنده از قسمت های مختلف پارک با دست جمع آوری شد که اغلب نمونه ها پس از شناسایی رها شدند و تعداد معدودی از هر نمونه به آزمایشگاه جانورشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان منتقل شد. از نمونه های زنده عکس و اسلاید تهیه شد و سپس در فرمالین 10 درصد تثبیت گردیدند. 17 گونه متعلق به 10 خانواده شناسایی شد که عبارت بودند از: قورباغه مردابی Rana ridibunda، قورباغه جنگلی Rana macrocnemis، وزغ سبز Bufo variabilis، لاکپشت برکه ای Emys orbicularis، لاکپشت خزری Mauremys caspica، لاسرتای شکم سبز Darevskia chlorogaster، لاسرتای سبز خزری Lacerta strigata، جکوی انگشت خمیده خزری Cyrtopodion caspium، کلمره Anguis fragilis، لوس مار Pseudopus apodus، مار آتشی Dolichophis jugularis، قمچه مار Platyceps najadum، افعی قفقازی Gloydius halys، سوسن مار Telescopus fallax، مار آبی Natrix natrix، مار چلیپر Natrix tessellata، مار کرمی شکل .Typhlops vermicularis در میان دوزیستان بیشترین فراوانی متعلق به قورباغه جنگلی و در خزندگان متعلق به لاسرتای شکم سبز می باشد. سوسن مار برای اولین بار از استان مازندران گزارش می شود.

با توجه به مشکلات بی شمار ناشی از روند افزایش جمعیت، مطالعه روشهایی که بتواند با پایین آوردن نرخ رشد جمعیت این روند را دچار وقفه سازد حایز اهمیت است. همچنین با توجه به حمایت های سازمان بهداشت جهانی از حفظ سلامت جامعه و کنترل جمعیت و نیز بهداشت باروری، امروزه استفاده از فراورده های گیاهی به عنوان جانشین یا مکمل داروهای سنتزی ضد بارداری مطرح می باشد. گیاه رازیانه یکی از گیاهانی است که در تحقیق حاضر به بررسی اثر عصاره آبی دانه این گیاه بر میزان تغییرات هورمونهای گنادوتروپین پرداخته است.در این مطالعه از موشهای رت نر نژاد ویستار (با وزن تقریبی 220 - 200 گرم) استفاده گردید. حیوانات به 4 گروه آزمایشی و یک گروه کنترل تقسیم شدند. حیوانات در گروههای آزمایشی به مدت 15 روز به ترتیب دوزهایmg/Kg 280، 140، 70 و 35 (میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن) از این عصاره را به صورت تزریق داخل صفاقی (IP) دریافت نمودند. در مدت زمان ذکر شده گروه کنترل نیز سرم فیزیولوژی را به صورت (IP) دریافت کردند. در طی این مدت دو بار (روزهای 8 و 16) از موشها خونگیری مستقیم از قلب انجام شد. خون های استخراج شده از بطن چپ جهت اندازه گیری هورمون سانتریفیوژ شده و سه هورمون تستوسترون،LH  و FSH مورد سنجش هورمونی قرار گرفتند.با توجه به نتایج سطح هورمون LH و تستوسترون موجود در سرم خون گروههای آزمایشی با یکدیگر و با گروه کنترل هم در هفته اول و هم ودر پایان هفته دوم از لحاظ آماری اختلاف کاهشی معنی داری داشته است. به عبارتی دیگر در میزان غلظت این دو هورمون از دوز 35 mg/kg تا 280 mg/kg روند کاهشی مشاهده شده است ولی در ارتباط با میزان هورمون FSH فقط در دوز 280 mg/kg و تنها در پایان هفته دوم کاهش معنی داری مشاهده شده است.کاهش چشمگیر در میزان سطوح هورمونهای گنادوتروپین نشانگر آن است که عصاره آبی این دانه این گیاه می تواند روی فعالیت سیستم تولید مثلی جنس نر اثر کاهشی داشته باشد. داشتن عوارض جانبی کمتر، ارزان و در دسترس بودن این گیاه از جمله مواردی است که رازیانه می تواند به عنوان ماده ای جهت کنترل زاد و ولد، مفید واقع شود. شایان ذکر است به منظور تعیین ماده موثره در این گیاه و بررسی عوارض جانبی آن، تحقیقات بیشتری ضرورت دارد.

لاک پشت منقارعقابی یکی از لاک پشت های دریایی در معرض خطر بوده که در سواحل خلیج فارس تخم گذاری می کند. بررسی حاضر در طول فصل تخم گذاری و جوجه آوری این گونه (اواخر اسفند 84 تا اواسط تیر 85) در جزیره شیدور که یکی از مناطق مهم لانهگذاری این گو   نه در سواحل ایران می باشد، صورت گرفته است. در این مدت پارامترهای مهم مربوط به 35 لانه یعنی عمق لانه ها، تعداد تخمها، قطر و وزن تخمها، طول دوره انکوباسیون و میزان موفقیت تفریخ اندازه گیری و ثبت شدند. مطالعه بر روی تخم ها نشان داد که میانگین تعداد تخم ها در هر لانه 92 عدد با میانگین وزنی 32.94 گرم و قطر  38.49میلی متر می باشد. متوسط دوره انکوباسیون تخمها 57.3 روز و همچنین میانگین موفقیت تفریخ 73.6% به دست آمد. مقایسه ویژگی های تخم و نوزادان لاک پشت منقار عقابی در جزیره شیدور و همچنین سایر نقاط خلیج فارس نشان می دهد که لاک پشت های خلیج فارس و این جزیره دارای تخمها و نوزادانی با اندازه بزرگتر نسبت به سایرنقاط جهان می باشند. با توجه به این نتایج و محدود بودن شکارچیان تخمها و نوزادان در این جزیره، می توان به اهمیت جزیره شیدور به عنوان محلی با پتانسیل بالا و ارزشمند برای تخم گذاری لاک پشت های منقار عقابی پی بردو همین اهمیت، خود لزوم انجام اقدامات حفاظتی و مدیریتی مناسب جهت حفظ این جانوران با ارزش در معرض خطر و همچنین زیستگاه های آنها را مشخص می سازد.

مراقبت از فرزندان پس از تولد و تغذیه آنان از مسایلی است که اهمیت آن بر هیچ کسی پوشیده نیست. در این میان فرایند شیردهی،مهم ترین بخش تغذیه نوزاد می باشد و در برابر آن نبود تغذیه سالم و کافی برای نوزادان از مسایل مهمی است که پرداختن به آن ضروری می نماید. لذا جهت بهبود شیردهی و افزایش شیر مادران راه های درمانی مورد نیاز است که برطرف کردن این نقیصه اغلب از طریق داروهای شیمیایی صورت می گیرد. عوارض جانبی ناشی از مصرف این داروها انسان را به سوی استفاده از داروهای گیاهی کشانده است. گیاه رازیانه یکی از این موارد می باشد .در این مطالعه از 75 موش رت ماده بالغ نژاد ویستار، 3 - 2 ماهه وزن تقریبی (180 - 200) گرم استفاده گردیده است. حیوانات به 4 گروه تجربی و یک گروه کنترل تقسیم شدند. چهار گروه تجربی به مدت 5، 10 و 15 روز به ترتیب دوزهای 35، 70، 140 و 280 میکرولیتر از عصاره آبی دانه گیاه رازیانه را دریافت کردند. در همین مدت گروه کنترل سرم فیزیولوژی را به صورت درون صفاقی (IP) دریافت کردند. در طی آزمایش پس از اتمام 5، 10 و 15 روز از حیوانات برای سنجش هورمونی خون گیری به عمل آمد و میزان هورمون پرولاکتین مورد سنجش قرار گرفت. در طی آزمایش نوزادان روزانه در ساعت مشخصی توزین می شدند. در پایان تاثیر عصاره بر شیردهی با کمک دومورد سنجش شد. 1. تغییر میزان پرولاکتین مادران. 2. تغییر وزن نوزادان شیرخوار.به منظور بررسی نتایج آماری از آزمون Tukey ,Dunnett استفاده شد و مقادیر دارای اختلاف در سطح P<0.05 و برای آزمونDunnett ، P<0.025 نشان داده شدبر اساس نتایج حاصل از سنجش هورمونی، با توجه به این نکته که میزان پرولاکتین بطور طبیعی در موش های رت ماده نژاد ویستار23 ,3 – 13 ,7 ng/ml  است تزریق عصاره مذکور تغییری خارج از این محدوده نداده است. البته دوزهای 140 و 280 نسبت به دوزهای 35 و 70 دراین محدوده افزایش معنی داری نشان داده اند اما این میزان افزایش پرولاکتین جهت افزایش شیر مادر و بالطبع افزایش وزن نوزادان کافی نیست.