هدف: بررسی نتایج و عوارض تزریق زیر ملتحمه ای سم بوتولینیوم A در درمان رترکسیون پلک فوقانی و تحتانی در بیماران مبتلا به افتالموپاتی تیروئیدی.مکان: دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بیمارستان خاتم الانبیا )ص(.طرح مطالعه: مداخله ای، آینده نگر و غیر مقایسه ای.مواد و روشها: 14 بیمار مبتلا به رترکسیون پلک فوقانی و تحتانی در زمینه افتالموپاتی تیروئیدی، تحت تزریق زیر ملتحمه ای سم بوتولینیوم A در مجاورت لبه پروگزیمال تارس، قرار گرفتند. هدف درمانی، کاهش scleral show به کمتر از یک میلیمتر و کاهش رترکسیون پلک تحتانی بود. میزان پاسخ پلک فوقانی و تحتانی، تعداد تزریقهای مورد نیاز در مدت پیگیری و عوارض مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: از مجموع 28 پلک فوقانی درمان شده، رترکسیون پلک در 24 مورد با تزریق اول از بین رفته، scleral show به کمتر از یک میلیمتر رسید. در 2 پلک برای کنترل رترکسیون، یک تزریق دیگر در مدت پیگیری انجام شد.مجموعا در دو بیمار شکست درمانی )عدم پاسخ درمانی به سه تزریق در هر یک از پلکهای فوقانی( مشاهده شد. در 12 بیمار باقیمانده، رترکسیون پلک در مدت پیگیری که متوسط آن 7.6 ماه بود، بطور رضایت بخشی کنترل شد. هیچیک از بیمارانی که در ابتدا به درمان پاسخ داده بودند، در مدت پیگیری دچار شکست درمانی نشدند.میزان و مدت اثر تزریق در بیماران مختلف، تفاوت داشت. اثر کاهش رترکسیون به مدت یک تا بیش از 14 ماه )بطور متوسط 7.02 ماه بعد از هر تزریق( باقی ماند. میانگین کاهش شکاف پلکی scleral show, levator function, (palpebral fissure) فوقانی و تحتانی به ترتیب برابر: 3.28±1.80 میلیمتر، 1.78±1.34 میلیمتر، 2.46±1.07 میلیمتر و 1.50±0.80 میلیمتر در آخرین ویزیت بود. تزریق به آسانی توسط بیماران تحمل شد. دو بیمار دچار پتوز شدید و وضعیت chin up شدند که به مدت 2 و 4 هفته طول کشید. هیچ بیماری دچار دوبینی و اشکالات حرکتی عضلات چشم، بخصوص هیپوتروپی و ضعف عضله رکتوس فوقانی نشد. 16 بیمار از 22 بیماری که تحت تزریق پلک تحتانی قرار گرفتند، دچار lagophthalmos و corneal exposure شدند.نتیجه گیری: تزریق زیر ملتحمه ای سم بوتولینیوم A برای درمان رترکسیون پلک فوقانی روشی موثر و کم عارضه، حتی در انواع طولانی مدت می باشد. این روش، بخصوص به عنوان راه حلی گذرا، برای درمان علایم و بهبود ظاهری این بیماران قابل انجام است. این روش در درمان رترکسیون پلک تحتانی با میزان زیاد عارضه lagophthalmos و corneal exposure همراه است و به عنوان درمان روتین توصیه نمی شود.