اصول بهداشت روانی
سال:1387 | دوره:10 | شماره:2 (پیاپی 38) |تعداد مقالات:9

مقدمه: انسان موجودی اجتماعی است و با دیگر همنوعان خود در جامعه رابطه برقرار می کند، بنابراین وجود هراس اجتماعی در برخورد و ارتباط با دیگر اعضای جامعه برای وی مشکلات زیادی را به همراه می آورد. به همین منظور این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تلفیقی گروه درمانی شناختی رفتاری و آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش هراس اجتماعی دانشجویان انجام پذیرفت.روش کار: پژوهش حاضر از نوع آزمایشی (طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و انتساب تصادفی) می باشد. آزمودنی ها پس از انجام مصاحبه بالینی ساخت یافته براساس راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی (ویرایش چهارم) و اجرای آزمون هراس و اضطراب اجتماعی با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس (13 نفر برای هر گروه) انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش با مداخله تلفیق گروه درمانی شناختی رفتاری (GCBT) و آموزش مهارت های اجتماعی (SST) و گروه کنترل (گروه درمانی شناختی رفتاری) قرار گرفتند. بعد از اتمام دوره 12 جلسه ای (سه ماه و هفته ای یک جلسه دو ساعته) درمان در گروه ها، به منظور سنجش متغیر وابسته (هراس اجتماعی)، مجددا آزمون هراس و اضطراب اجتماعی به عنوان پس آزمون در هر دو گروه اجرا شد.نتایج: نتایج تحلیل های آماری آزمون t نشان داد که افزون گروه درمانی شناختی رفتاری و آموزش مهارت های اجتماعی در مقایسه با گروه درمانی شناختی رفتاری سبب کاهش معنی دار هراس اجتماعی (با ارزش معناداری (P<0.001 در دانشجویان می گردد.بحث: با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود مولفه آموزش مهارت های اجتماعی به درمان های رایج هراس اجتماعی افزوده گردد.

مقدمه: اختلالات خلقی از شایع ترین اختلالات روان پزشکی می باشند که در این میان اختلال دو قطبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا مراجعه بیمار در دوره افسردگی باعث تشخیص اشتباه بیماری گردیده، درمان این افراد را دچار مشکل می نماید. در این مطالعه ما به بررسی شیوع طیف دو قطبی در بیماران با تشخیص اولیه افسردگی پرداختیم.روش کار: این تحقیق یک مطالعه توصیفی می باشد که بر روی 250 بیمار مراجعه کننده به کلینیک روان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد که با تشخیص افسردگی تحت درمان بوده اند، انجام شده است. از بیماران مصاحبه بالینی و پرسش نامه اختلالات خلقی MDQ به عمل آمد. اطلاعات وارد نرم افزار آماری SPSS شد و میزان شیوع طیف دوقطبی براساس این آزمون با استفاده از آزمون مجذور خی بررسی گردید. نتایج: متوسط سن بیماران 36.2 سال و نسبت زن به مرد 1.5 به 1 بود. شایع ترین تشخیص اولیه، افسردگی اضافه شده به دیس تابعی و بعد از آن افسردگی عمده بود. با توجه به آزمون MDQ و با در نظر گرفتن خط برش 6، طیف دو قطبی در 44.8 درصد بیماران وجود داشت. جنسیت (P=0.383) و تاهل (P=0.40) ارتباط بارزی با وجود طیف دوقطبی نداشتند، اما طیف دوقطبی در میان افراد با سابقه خانوادگی افسردگی شیوع بیشتری داشت (P=0.029).بحث: با توجه به شیوع بالای طیف دو قطبی توصیه می شود که کلیه بیماران با تشخیص اولیه افسردگی تحت غربالگری از نظر طیف دو قطبی توسط آزمون MDQ قرار گیرند.

مقدمه: هدف از انجام این مطالعه تعیین ساختار عاملی، روایی سازه و پایایی مقیاس نگرش سنج دینی و تغییر و تعدیل آن به منظور آماده سازی جهت کاربرد در پژوهش های بالینی بود.روش کار: 80 بیمار سرپایی مراجعه کننده به درمانگاه های روان پزشکی نور و نواب صفوی اصفهان، به طور تصادفی انتخاب شدند. گروه کنترل، شامل 80 نفر غیر بیمار بوده که با گروه بیماران از نظر سن، جنس و میزان تحصیلات همتا شده بودند. هر دو گروه توسط مقیاس نگرش سنج دینی 40 سوالی (خدایاری فرد و همکاران) مقیاس نگرش های ناکارآمد (DAS)، پرسش نامه ی سلامت عمومی (GHQ-28) ارزیابی شدند. داده های مربوط به این مطالعه تحت برنامه SPSS با استفاده از روش های تحلیل عوامل و تعیین پایایی، تجزیه و تحلیل گردیدند.نتایج: با روش تحلیل عوامل مولفه های اساسی، 4 عامل از مقیاس نگرش سنجی دینی استخراج شد. این عوامل نسبتا مستقل بودند. همبستگی درونی سوال ها با یکدیگر و با نمره کل محاسبه شد. بر اساس داده های مذکور، سوال های ضعیف حذف شدند و نهایتا نسخه 25 سوالی تهیه و مجددا ارزیابی شد. آلفای کرونباخ مقیاس 0.954 و ضریب اسپیرمن- براون 0.948 به دست آمد. آلفای کرونباخ سوال های مقیاس تجدیدنظر شده نسبت به نسخه ی اصلی، افزایش قابل توجهی را نشان داد. روایی سازه از طریق همبستگی نمرات مقیاس تجدید نظر شده ی نگرش سنج مذهبی و مقیاس سلامت عمومی در بین بیماران مبتلا به اختلالات خلقی و وسواسی اجباری و هم چنین همبستگی بین عوامل و آیتم ها تعیین گردید.بحث: با توجه به محدودیت های جسمانی و روان شناختی بیماران که موجب می شود آن ها نتوانند به پرسش نامه های طولانی با دقت پاسخ دهند، نسخه 25 سوالی نگرش سنج دینی روایی بیشتری داشته، شاخص های روان سنجی آن در حد بالایی بوده و می تواند به عنوان یک شاخص معتبر برای تعیین نگرش دینی بیماران و جمعیت عادی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: دیالیز به عنوان راه حلی در درمان بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه، فرآیندی استرس زا است و مشکلات روان شناختی و اجتماعی متعددی در پی دارد که این موضوع می تواند سلامت و بهداشت روانی افراد را دچار مشکل سازد به طوری که هر زمان افراد تحت تاثیر استرس قرار گیرند، استفاده از روش های مقابله ای لازم و ضروری می باشد. با توجه به شیوع بالای بیماری های روانی در جامعه، این مطالعه با هدف تعیین رابطه راهبردهای مقابله ای با سلامت روانی بیماران تحت درمان با همودیالیز انجام شد.روش کار: این مطالعه از نوع همبستگی بوده و بر روی 35 بیمار بستری در بیمارستان بوعلی شهر اردبیل در سال 85-1384 انجام شد. در این مطالعه برای ارزیابی وضعیت سلامت روانی بیماران از پرسش نامه استاندارد سلامت عمومی (فرم 28 سوالی) و برای روش های مقابله ای از پرسش نامه ی روش های مقابله ای فالکمن و لازاروس (65 سوالی) استفاده شده است و در تحلیل داده ها ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیرها مورد استفاده قرار گرفته است.نتایج: یافته نشان داد که بین سلامت روانی و روش های مقابله ای رویارویی (r=0.12, P=0.01)، خویشتن داری (r=0.16, P=0.001) و حمایت اجتماعی (r=0.17, P=0.001)، مساله گشایی (r=0.24, P=0.001) و ارزیابی مجدد (r=0.26, P=0.001) همبستگی مثبت معنی دار وجود دارد. هم چنین بین دوری گزینی (r=-0.9, P=0.05) و گریز و اجتناب (r=-0.34, P=0.001) همبستگی منفی معنی دار وجود دارد. روش های مقابله ای دوری گزینی (t=-6.06, P=0.000)، گریز و اجتناب (t=-7.53, P=0.000) و ارزیابی مجدد (t=3.11, P=0.02) می تواند سلامت روانی را پیش بینی کند.بحث: افرادی که دارای سلامت روانی مناسب باشند، بیشتر از روش های مقابله ای مساله محور استفاده می کنند. بنابراین می تواند برای تامین سلامت روانی بیماران همودیالیزی روش های مقابله ای کارآمد را به صورت گروهی آموزش داد.

مقدمه: ناباروری بحرانی است که بر ابعاد مختلف زندگی زوجین نابارور تاثیر می گذارد و یکی از عمده ترین وقایع استرس زا در زندگی افراد است. نستوهی به عنوان یک ویژگی شخصیتی خاص بر روی مقاومت افراد در برابر استرس موثر می باشد. این مطالعه به منظور تعیین ارتباط بین نستوهی، تنیدگی و راهکارهای مقابله با تنیدگی در زوجین نابارور صورت گرفت.روش کار: در این مطالعه توصیفی تحلیلی که به صورت مقطعی اجرا شده است، با استفاده از نمونه گیری در دسترس، تعداد 50 زوج نابارور مورد بررسی قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این مطالعه شامل پرسش نامه نستوهی اهواز، پرسش نامه استرس ناباروری نیوتن، راهبردهای مقابله ای 40 بیانیه ای جالویس و مقیاس حمایت اجتماعی می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از محاسبه میانگین و انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون، مجذور خی و آنالیز واریانس یک طرفه استفاده شد.نتایج: بین سطح نستوهی (بالا، متوسط، پایین) با مولفه های تنیدگی ارتباط معکوس و معنی داری وجود داشت (P=0.05). بین سطوح نستوهی و راهکارهای مقابله با تنیدگی نیز ارتباط معنی داری وجود داشت (P<0.001). به طوری که افراد با نستوهی بالا بیشتر از راهکارهای متمرکز بر مساله و افراد با نستوهی پایین تمایل به استفاده از راهکارهای متمرکز بر عاطفه در مواجهه با استرس ناشی از ناباروری داشتند. یافته ها هم چنین نشان داد که بین سطح نستوهی و حمایت اجتماعی ارتباط معنی داری وجود دارد (P<0.001).بحث: بر اساس نتایج تحقیق در بررسی پدیده ناباروری، عوامل روان شناختی و ویژگی های شخصیتی مانند نستوهی از اهمیت خاصی برخوردار بوده و نیازمند است با تدوین برنامه های آموزشی و مشاوره ای، نستوهی را در زوجین نابارور به سطح مطلوب ارتقا داد، به این ترتیب با افزایش سطح نستوهی میزان تنش ناشی از ناباروری را به طور موثری کاهش می یابد.

مقدمه: اگر چه نظرات متفاوتی توسط روان شناسان در خصوص مفهوم و ماهیت آفرینندگی بیان شده است، ولی وجه مشترک این نظرات آن است که آفرینندگی را می توان آموزش داد. دو روش معروف در پرورش استعداد آفرینندگی کودکان، روش بارش مغزی و روش اکتشافی هدایت شده هستند که کمتر مورد عنایت پژوهشگران ایرانی قرار گرفته اند. هدف از مطالعه حاضر بررسی افزایش آفرینندگی دانش آموزان دختر بر حسب ارزیابی و مقایسه اثر بخشی دو روش بارش مغزی و اکتشافی هدایت شده با یکدیگر است.روش کار: برای جمع آوری اطلاعات تحقیق در خصوص درجه آفرینندگی دختران، 72 دانش آموز پایه دوم دوره راهنمایی تحصیلی از بین سه مدرسه و از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده در شهر رشت انتخاب گردیدند. در هر یک از سه گروه کنترل، بارش مغزی و اکتشافی هدایت شده، 24 دانش آموز شرکت و به منظور جمع آوری داده ها در پیش آزمون و پس آزمون، آزمون آفرینندگی تصویری فرم ب تورنس استفاده گردید.نتایج: نتایج نشان داد که آموزش آفرینندگی به روش بارش مغزی در مورد جزء بسط در سطح (P=0.001) مورد تایید قرار می گیرد ولی در مورد سایر اجزا، تفاوت مشهودی بین دو روش بارش مغزی و اکتشافی هدایت شده مشاهده نشد.بحث: با توجه به نتایج حاصل به نظر می رسد که کار آمدتر بودن روش بارش مغزی به دلیل ماهیت این روش باشد، در صورتی که پژوهشگران انتظار داشتند روش اکتشافی هدایت شده به دلیل دریافت هدایت و راهنمایی بیشتر دانش آموزان کارآمدتر از روش بارش مغزی باشد.

مقدمه: اختلالات افسردگی یکی از ناتوانی های شایع مرتبط با بیماری های ایسکمیک قلبی می باشند و اثرات جدی در افزایش خطر حوادث قلبی بعدی و مرگ و میر در این بیماران دارند. بیماران مبتلا به کاتاراکت نیز با توجه به ماهیت بیماری و ایجاد ناتوانی در وضعیت بینایی در بروز خطر افسردگی می باشند اما به نسبت سایر بیماران بستری در بیمارستان، این میزان شیوع نزدیک تر به شیوع در کل جامعه می باشد و لذا می توانند به عنوان گروه کنترل بیمارستانی مناسبی مدنظر قرار گیرند، لذا این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع افسردگی در بیماران متعاقب حمله حاد عروق کرونر و مقایسه با بیماران مبتلا به کاتاراکت انجام شد.روش کار: این مطالعه یک مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی بود. حجم نمونه در هر گروه 140 نفر بود و روش نمونه گیری سرشماری بود. داده ها با استفاده از پرسش نامه استاندارد افسردگی بک و هم چنین پرسش نامه ای شامل اطلاعات دموگرافیک جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار آماری SPSS و استفاده از جداول توزیع فراوانی و آزمون آماری خی دو انجام شد.نتایج: در گروه بیماران عروق کرونری، 56.4% مرد، 80% متاهل و در گروه بیماران کاتاراکت 47.1% مرد و 77.8% متاهل بودند. تفاوت معنی داری بین گروه ها از نظر عواملی مانند سن، جنس، شغل، وضعیت تحصیلات، وضعیت تاهل و محل زندگی وجود نداشت. با توجه به نتایج حاصل 70% افراد مورد مطالعه در گروه بیماران قلبی و 47% در گروه بیماران چشم افسردگی داشتند (P=0.0001). بیشترین درصد افسردگی در هر دو گروه در زنان دیده شد (P=0.002). در بیماران هر دو گروه کرونری و کاتاراکت در افراد با سابقه فشار خون بالا، دیابت و چربی خون بالا، میزان افسردگی بیشتر بود.بحث: میزان بالای افسردگی در افراد متعاقب حمله حاد عروق کرونر می تواند به علت شرایط ویژه بیماری آن ها، محیط پر استرس بستری و درمان های خاص آنان و هم چنین وجود افسردگی قبلی در آنان باشد. لذا تاثیر آن به عنوان یک عامل خطر تشدید بیماری های عروق کرونر قلبی باید مدنظر بوده و غربالگری بیماران بستری به علت حمله حاد عروق کرونر از نظر افسردگی توصیه می گردد.

مقدمه: مقیاس محرک های تصویری استاندارد که توسط استنکاراد (1983) ساخته شده است، یکی از مقیاس های متداول برای سنجش تصویر بدنی می باشد. به منظور بررسی روایی و پایایی این مقیاس، نسخه انگلیسی آن با رعایت اصول برسیلین، لنر و ثورندایک (1973) در مطالعات بین فرهنگی به فارسی برگردانده شد.روش کار: با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، این مقیاس روی 120 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز اجرا گردید. با انجام تحلیل عاملی داده ها، روایی سازه مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: این مقیاس دارای چهارخرده مقیاس 1. تصویر بدنی ایده ال 2. تصویر بدنی کنونی 3. تصویر بدنی ذهنی همسر ایده آل و 4. انعطاف پذیری تصویر بدنی می باشد. همبستگی تفاوت دو خرده مقیاس تصویر ایده آل و کنونی با عزت بدنی از لحاظ آماری معنادار بود (P<0.001, r=-0.188). هم چنین، پایایی این مقیاس از طریق روش بازآزمایی بعد از سه هفته، r=0.79 بود و ضریب همسانی درونی (آلفای کرونباخ) آن 0.75 بود.بحث: این مقیاس دارای روایی سازه، همگرایی و پایایی بازآزمایی (با فاصله سه هفته) مطلوب است و در نتیجه مقیاسی مناسب برای سنجش تصویر بدنی در جمعیت ایرانی است.

انحرافات جنسی، ابراز ناهنجار تمایلات جنسی می باشند و درصد مراجعه مبتلایان به این اختلالات به مراکز درمانی نیز بسیار کم می باشد. اغلب مبتلایان به صورت همزمان یا در زمان های مختلف به چند نوع انحراف جنسی مبتلا هستند. حل نشدن بحران ادیپی به عنوان یکی از عوامل مهم سایکودینامیک در این بیماران مطرح شده است که در اثر آن فرد با یک مورد نامتناسب جهت نیروگذاری روانی لیبیدو اقدام کرده و یا با والد جنس مخالف خود همانند سازی می کند. جدایی از مادر و یا تهدید اختگی از سوی پدر در تحلیل روانی این بیماران نقش دارد.در این گزارش، مرد جوان 18 ساله مبتلا به یادگار خواهی و پدوفیلی معرفی شده است که به همراه آن مبتلا به اختلال وسواسی جبری می باشد. بیمار تجربه آزار جنسی در کودکی و هم چنین خود ارضایی مرکر از زمان بلوغ داشته است. به نظر می رسد این مورد، اولین گزارش یادگار خواهی و پدوفیلی با اختلال وسواسی جبری باشد که نشان دهنده ارتباط انحراف جنسی با اختلال وسواسی جبری است و از طرفی به خاطر ابتلای مادر بیمار به اختلال وسواسی جبری، می تواند نشان دهنده همانند سازی با والد جنس مخالف در جهت جبران ضربه های ادیپی مادر باشد. از طرفی یادآوری رویدادهای دارای بار هیجانی از گذشته وی مانند تجربه آزار جنسی بیمار در کودکی، در شروع اعمال انحرافی جنسی بیمار مطرح است.