مجله دیابت و متابولیسم ایران
سال:1392 | دوره:13 | شماره:1 (پیاپی 53) |تعداد مقالات:11

مقدمه: سوء تغذیه یکی از مشکلات جدی دوران سالمندی است. برای ارزیابی وضعیت تغذیه در این گروه نیاز به بعضی از اندازه گیری های تن سنجی مانند طول قد نیاز است که به علت مشکلاتی مانند زمین گیر بودن بعضی از سالمندان و دفورمیتی های اسکلتی، معمولا اندازه گیری طول قد در این گروه سنی با مشکلاتی مواجه است. از این رو، هدف از انجام این مطالعه آن است که با استفاده از سایر شاخص های تن سنجی نظیر طول ساق پا و ساعد و سن، مدلی برای پیشگویی قد سالمندان ایرانی بیابیم.روش ها: در مجموع 165 نفر سالمند با سن 60 سال و بالاتر، از بین حدود 800 نفر سالمندان ساکن آسایشگاه خیریه کهریزک که شرایط ورود به مطالعه را دارا بودند، به صورت تصادفی ساده بر اساس کد پذیرش انتخاب شدند و برای آنها اندازه گیری قد به صورت ایستاده، طول ساق پا و طول ساعد انجام شد. با استفاده از اطلاعات 99 نفر از سالمندان، مدل رگرسیون خطی چند متغیره، مدل پیشگویی اندازه قد در سالمندان زن و مرد ساخته شد. در 66 نفر بقیه شرکت کنندگان مدل ساخته شده مورد آزمون قرار گرفت.یافته ها: معادلات زیر برای پیشگویی طول قد از طول ساقپا، طول ساعد و سن برای زنان و مردان ساخته شد:78.928+(1.430×طول ساق پا) + (0.817×طول ساعد) - (0.176×سن) = طول قد در مردان71.694+(1.414×طول ساق پا) + (1.084×طول ساعد) - 0.277×سن) = طول قد در زنانمیزان R2 محاسبه شده برای مردان برابر است با 0.63 و برای زنان 0.52 بود. میزان خطای مدل برابر با 0.44+ سانتی متر بود که برای مردان این خطا 0.16- و در زنان1.09 + سانتی متر بود که اختلاف معنی داری با اندازه قد ایستاده نداشتند.نتیجه گیری:با استفاده از طول ساق، ساعد و سن، طول قد با خطای جزئی در سالمندان ایرانی قابل برآورد است. البته خطای مدل برای زنان بیشتر از مردان است.

هدف: سلامت سالمندان یکی از مسائل و مشکلات بهداشتی در اکثر جوامع است و مقابله با این مشکلات نیازمند سیاستگذاری و برنامه ریزی های دقیق و صحیح می باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه «اثربخشی دو روش آموزشی سنتی و الکترونیکی شیوه زندگی سالم در زمینه آموزش تغذیه به افراد سالمند صورت گرفته است.روش ها: این پژوهش به روش نیمه تجربی همراه با پیش آزمون و پس آزمون بر روی سالمندان 65 سال و بالاتر کانون بازنشستگان شهرستان ساری در سال 1390 انجام شد. در این بررسی تعداد 60 نفر سالمند به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و در دو کلاس 15 نفره مجزا برای خانم ها و آقایان (هر یک 30 نفر) با استفاده از فیلم و دوکلاس مجزا 15 نفره برای خانم ها و آقایان (30 نفر) با استفاده از ابزار کتاب، آموزش های تغذیه ایی را دریافت کردند. سنجش آگاهی فراگیران در زمینه تغذیه با استفاده از پرسشنامه استاندارد مرکز بهداشت استان مازندران بوده است که میزان روایی و پایایی آن در این مطالعه سنجیده شد. اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS، و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) توصیف شدند جهت تجزیه و تحلیل از شاخص های آمار استنباطی (T مستقل و T وابسته) استفاده شد.یافته ها: میانگین نمرات گروه آموزش دیده با فیلم در زمینه افزایش آگاهی 18.57 و میانگین نمرات گروه آموزش دیده با کتاب 16.90 و با درجه آزادی 58 (5.299=t) به دست آمد. برای سنجش میزان رضایت میانگین نمره گروه آموزش دیده به روش فیلم به میزان 59 و میانگین نمره گروه آموزش دیده با استفاده از کتاب به میزان 35.73 و با درجه آزادی 58 (T=1.96) بدست آمد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش به شیوه استفاده از فیلم آموزشی بر بالا رفتن میزان آگاهی های تغذیه ایی سالمندان موثرتر است و همچنین افراد سالمند از شیوه آموزش زندگی سالم با استفاده از فیلم آموزشی در مقایسه با شیوه سنتی رضایت بیشتری داشتند. از طرفی هزینه آموزش از طریق فیلم آموزشی به سالمندان در مقایسه با آموزش از طریق کتاب کمتر می باشد. لذا آموزش از طریق فیلم جهت ارتقاء سلامت سالمندان یک روش کارا و موثرتر پیشنهادی می باشد.

هدف: توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی سبب شده است که امروزه کاربردهای نوینی از این فناوری ها در قالب و شکل جدیدی پا به عرضه بگذارد و طیفی از خدمات گوناگون را در برگیرد. استفاده از پورتال طب سالمندان نقطه دسترسی منحصر به فردی را به دامنه وسیعی از منابع و محتوای اطلاعاتی برای متخصصین طب سالمندان، پزشکان و سایر شاغلین بهداشتی، سالمندان و خانواده های آنها فراهم کرده و برنامه های کاربردی و اطلاعات موجود در آن منابع مختلف و ناهمگون را یکپارچه می کند. از این رو راه اندازی پورتال ملی طب سالمندان بهترین راهکار برای رفع این مساله است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه پورتال های طب سالمندان در چندین کشور و ارائه پیشنهادات در این زمینه صورت گرفته است.روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی-تطبیقی می باشد. بررسی تطبیقی در خصوص پورتال طب سالمندان در کشورهای منتخب انجام گرفته و نتایج مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.نتیجه گیری: ایجاد یک پورتال جامع تخصصی برخوردار از تمامی ویژگی های مطلوب با پشتوانه راهبردی توسعه و نگهداشت پورتال و آنالیز نیازهای کاربران تحقق می یابد. همچنین وجود ساختار مشخص و یکپارچه نظام خدمات و مراقبت های سالمندان شرط اصلی تحقق و یکپارچگی خدمات و محتویات ارائه شده پورتال سالمندان است.

هدف: این مطالعه به بررسی سلامت جسمانی گروه های مختلف سنی سالمندان در شهر تهران می پردازد. این مطالعه می تواند با تعیین تفاوت های وضعیت سلامت جسمانی و اولویت های مراقبتی درگروه های سنی سالمندان و نیز تاثیر عوامل اقتصادی  -اجتماعی بر سلامت جسمانی افراد سالمند به سیاست گذاری های بهداشتی مورد نیاز آنان کمک کند.روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی است که به روش تصادفی در سال 1389 بر روی 402 سالمند 60 ساله و بالاتر، ساکن شهر تهران در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد. پرسشنامه ها به روش مصاحبه چهره به چهره و در چند مورد خاص با مصاحبه تلفنی تکمیل گردید. ابزارهای جمع آوری داده ها پرسشنامه در سه قسمت اطلاعات دموگرافیک، تست ابزار سنجش توانایی انجام فعالیت های روزمره زندگی (ADL) و پرسشنامه عملکرد فیزیکی فرم کوتاه SF-36 بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 15 و نیز نرم افزار Stata و آزمون های کروسکال والیس و کای دو و مدل رگرسیون رتبه ای چند متغیره (ordered regression polytomos) استفاده شد.یافته ها: بر اسا س نتایج 45 درصد از افراد سالمند درگروه سنی (60 تا 69) سال و 36.5 درصد در گروه سنی (70تا 79) ساله و 18.5 درصد در گروه سالمندان بالاتر از 80 سال قرار داشتند. میانگین سن افراد مورد بررسی در پژوهش حاضر 8.9±71.5 بود (زنان 8.2±72.07 و میانگین سن مردان 8.9±71.1). درحدود 18.2 درصد سالمندان مورد بررسی برای انجام فعالیت های روزمره زندگی وابسته، 22.3 درصد نیمه مستقل و 59.5 درصد آنان مستقل بودند. از نظر عملکرد فیزیکی نیز 29.6% سالمندان دارای محدودیت شدید و32.6 % محدودیت متوسط و 37.8% نیز فاقد محدودیت در عملکرد فیزیکی بودند. سلامت جسمانی سالمندان (توانایی انجام فعالیت های روزمره زندگی و عملکرد فیزیکی) با متغیرهای سن، جنس، تاهل، تحصیلات، وضعیت اشتغال، منبع درآمد، وضعیت بیمه، وضعیت مسکن و همراهانی که با سالمند زندگی می کنند ارتباط معنی داری نشان داد. ولی در آنالیز رگرسیون چند متغیره و با حضور متغیرهای مخدوش کننده سن و زن بودن سالمند بیشترین اثر را در توانایی انجام فعالیت های روزمره زندگی سالمند داشت. همچنین در مورد عملکرد فیزیکی سالمند نیز سن، زن بودن، بدون همسربودن و وابستگی مالی سالمند به دیگران بیشترین تاثیر را بر عملکرد فیزیکی داشتند.نتیجه گیری: سالمندان پیرتر و زنان سالمند در انجام فعالیت های روزمره زندگی ناتوان تر به نظر می رسند. همچنین در این مطالعه سالمندان پیرتر، زنان، سالمندان بدون همسر و سالمندانی که از نظر مالی وابسته به نهادهای حمایتی، همسر، فرزندان، اقوام و سایرین بودند از عملکرد فیزیکی ضعیفی برخوردار بودند.

هدف: این مطالعه به بررسی ارتباط وضعیت سلامت روانی (اضطراب و افسردگی و احساس خوب بودن روانی) افراد سالمند با میزان استفاده از خدمات و مراقبت های اساسی و حمایتی سالمندی و خدمات و مراقبت های پزشکی در بین سالمندان ایرانی مقیم استرالیا می پردازد.روش ها: این مطالعه مقطعی، توصیفی - تحلیلی، بر روی 302 سالمند 65 سال و بالاتر ایرانی ساکن استرالیا به روش تصادفی ساده در طی سال های7-2005 انجام شد. روش گردآوری داده ها به شکل مصاحبه چهره به چهره، مصاحبه تلفنی و ارسال پرسشنامه از طریق پست و بوده است. ابزار گردآوری داده ها بر اساس بررسی های سالیانه وزارت بهداشت کشور استرالیا «بررسی وضعیت سلامت سالمندان در سال 2000» تدوین شده است. برای تعیین سلامت روانی از پرسشنامه های استاندارد اختلالات اضطراب و افسردگی (K6) و ابزار احساس خوب بودن روانی (Yeild) استفاده شده است. ابزارهای استاندارد تعیین میزان استفاده از خدمات و مراقبت های سالمندی شامل خدمات و مراقبت های اساسی و حمایتی سالمندی و نیز خدمات و مراقبت های پزشکی بوده اند. در تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری T Test و ANOVA و مدل رگرسیون خطی و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. آنالیز داده ها توسط نرم افزار SPSS ویرایش 15 انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که اکثریت سالمندان مورد مطالعه در مدت 4 هفته قبل از پرسشگری احساس غمگینی و اظطراب داشتند. بیشتر سالمندان مهاجر ایرانی حد متوسطی از مشکلات روانی (اضطراب و افسردگی) را داشتند. در حدود 25% از سالمندان مورد بررسی حد پایینی از احساس خوب بودن روانی را در مدت 4 هفته قبل ا ز پرسشگری داشتند.میزان استفاده از خدمات و مراقبت های پزشکی و نیز خدمات و مراقبت های پایه و اساسی سالمندی عامل تعیین کننده وضعیت سلامت روانی در سالمندان بودند. درحالی که متغیرهای سلامت روانی (اضطراب و افسردگی و احساس خوب بودن روانی) عامل تعیین کننده در استفاده از خدمات و مراقبت های حمایتی سالمندی در بین سالمندان مورد مطالعه نبودند.نتیجه گیری: در این مطالعه میزان استفاده از خدمات و مراقبت های سالمندی پایه و اساسی که در برگیرنده برآورده کردن نیازهای روزانه زندگی می باشد، عامل تعیین کننده وضعیت سلامت روانی در سالمندان ایرانی بودند. لذا دست آوردهای این مطالعه می تواند خلا آگاهی از وضعیت سلامت روانی سالمندان مهاجر را در مطالعات سالمندشناسی پر نموده و همچنین به سیاست گذاری های بهداشتی، عدالت اجتماعی، افزایش برابری حقوق سالمندان ایرانی مهاجر و دسترسی بیشتر آنان به خدمات و مراقبت های سالمندی کمک نماید.

اهداف: با توجه به اهمیت ارائه خدمات بهداشتی به سالمندان، بررسی وضعیت سلامت جسمانی و روانی افراد سالمند در کشور ضروری می باشد.از طرف دیگر به دلیل افزایش شمار سالمندان و نیز افزایش بیماری های مزمن در سنین سالمندی هزینه های ارائه خدمات بهداشتی نیز روبه افزایش است. از این رو، مشخص کردن سن شروع سالمندی در ارایه خدمات ومراقبت های سالمندی نیاز به مطالعه ای در زمینه تفاوت دو گروه سنی 64-60 ساله و 69-65 ساله در وضعیت سلامت جسمانی و روانی دارد.روش ها: در این مطالعه مقطعی و توصیفی - تحلیلی 400 نفرافراد سالمند در دو گروه سنی 64-60 ساله و 69-65 ساله ساکن مناطق شهری استان تهران در سال 1390 به روش نمونه گیری چند مرحله ایی انتخاب شدند.نمونه ها از لیست پرونده های برنامه سالمندان مراکز بهداشتی با رعایت پراکندگی توزیع جغرافیایی در شهر تهران با روش مصاحبه حضوری نمونه گیری شدند. روش گردآوری داده ها پرسشنامه ساختار یافته بوده که برگرفته از ابزارهای سنجش سلامت جسمانی (دو تست ADL، (PF و ابزارهای سلامت روانی (دو تست K6، Psychological Wellbeing) بوده است.یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد که سالمندان دو گروه سنی 64-60 ساله و 69-65 ساله در انجام فعالیت های روزمره زندگی (0.042=P) و محدودیت در انجام فعالیت های فیزیکی با یکدیگر تفاوت معناداری داشته (0.020=P) و با افزایش سن محدودیت در انجام فعالیت های فیزیکی افزایش می یابد. اما در شاخص های سلامت روانی یعنی پریشانی روانی و احساس تندرستی روانی هرچند با افزایش سن پریشانی روانی بیشتر و احساس تندرستی روانی کمتر می شود اما تفاوت معناداری بین دو گروه سنی وجود نداشت. البته سطوح پریشانی روانی بین دو گروه سنی متفاوت بوده است.نتیجه گیری: بر این اساس، ارائه خدمات تکمیلی را می توان از 65 سال شروع کرد و در ارائه خدمات مشاوره ای به تفاوت سلامت زنان و مردان توجه کرد.

مقدمه: اختلالات روانی در سالمندان شایع هستند. هدف این مطالعه بررسی وضعیت سلامت روانی در مناطق مختلف شهر تهران و عوامل مرتبط با آن در سالمندان 65 سال و بالاتر است.روش ها: این مطالعه با استفاده از داده های سالمندان 65 سال و بالاتر شرکت کننده در مطالعه سنجش عدالت و عوامل مرتبط با آن در شهر تهران (Urban-HEART1) انجام شد. جهت بررسی اطلاعات 1313 نفر وارد مطالعه شد. متغیرها شامل ویژگی های دموگرافیک (جنس، سن، سطح تحصیلات، بعد خانوار، وضعیت تاهل و وضعیت اشتغال) و سلامت روان با استفاده از پرسشنامه فارسی شده GHQ-28 در چهار حیطه سوماتیک، افسردگی، بیخوابی و اضطراب و داده های کیفیت زندگی با استفاده از SF-12 بود.یافته ها: میانگین سن شرکت کنندگان (5.91) 73.68 بود (627 نفر زن و 686 نفر مرد). میانه امتیاز GHQ-28 در شرکت کنندگان (22.0) 24.0 بود [در زنان (20.0) 27.0 و در مردان (19.0)  19.0و (0.01>P)].در نقطه برش 23 پرسشنامه GHQ-28، 50.2 درصد از شرکت کنندگان دچار مشکل سلامت روان بودند (در زنان 61.2 و مردان 40.1 درصد) (0.01>P). سالمندان منطقه 3 شهرداری بهترین وضعیت سلامت روان و سالمندان منطقه 20 شهرداری بدترین وضعیت سلامت روان را داشتند (26.3 درصد مردان و 38.5 درصد زنان منطقه 3 و 65.7 درصد مردان و 84.2 درصد زنان منطقه 20 مشکل سلامت روان داشتند). در مدل رگرسیون لجستیک چند متغیری با افزایش هر سال سن، 2.9 درصد شانس مشکل سلامت روان افزایش یافت (0.01>P) و با افزایش سطح تحصیلات، وضعیت سلامت روان ارتقاء یافت (0.01>P روند). ارتباط بین بعد خانوار و سلامت روان از نظر آماری معنی دار نبود (0.06=P).نتیجه گیری: وضعیت سلامت روان در سالمندان تهرانی نسبت به سایر کشورها بسیار بدتر است و سالمندان ساکن منطقه 20 شهرداری از بدترین و منطقه 3 شهرداری از بهترین وضعیت سلامت روان برخوردار بودند.

افزایش جمعیت سالمندان در بسیاری از کشورهای توسعه یافته موجب معطوف شدن توجه به سلامت این گروه سنی شده است. در ایران از مدت ها قبل مقدمات برنامه سالمندان ایجاد شده است و بر این اساس نهادهای مختلفی وظیفه برنامه ریزی برای این گروه را متعهد شده اند. هماهنگی سیاست ها و فعالیت های مراقبت های سالمندی و شبکه های ملی سالمندی می توانند در جهت ایجاد شرایط مناسب برای بهبود شرایط زندگی سالم به سالمندان کمک نمایند. در این مقاله سعی شده است که به بررسی عملکردهای سازمان های متولی برنامه سالمندان در کشور و مقایسه اهم برنامه های سالمندی در کشورهای توسعه یافته بپردازد.