مجله دیابت و متابولیسم ایران
سال:1390 | دوره:11 | شماره:3 (پیاپی 43) |تعداد مقالات:13

مقدمه: هدف از انجام این مطالعه بررسی اولیه ویژگی های روان سنجی ویرایش سوم مقیاس نگرش به دیابت  (DAS- 3)می باشد.روش ها: برای انجام مطالعه، 100 بیمار مراجعه کننده به مرکز دیابت و بیماری های متابولیک بیمارستان شریعتی، که مبتلا به دیابت نوع دو بودند به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و پرسشنامه ترجمه شده DAS- 3 را دو بار، با فاصله زمانی یک ماه تکمیل کردند. روایی پرسشنامه با روش روایی همزمان و ملاک، و پایایی آن به کمک روش آزمون- بازآزمون، همسانی درونی و دو نیمه کردن مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: پایایی آزمون- بازآزمون و همسانی درونی نسخه ایرانی پرسشنامه DAS- 3 قابل قبول می باشد (a= 0.85، a= 0.68). نمره کلی پرسشنامه و نمرات خرده مقیاس های این ابزار با نمرات HbA1c بیماران همبسته است، این موضوع، روایی همزمان پرسشنامه را تایید می کند.نتیجه گیری: ویژگی های روان سنجی پرسشنامه DAS- 3 قابل قبول می باشد و این مقیاس ابزار مناسبی جهت سنجش نگرش بیماران دیابتی نسبت به دیابت می باشد.

مقدمه: سطوح اسیدهای آمینه از جمله ال- آرژنین در بیماران دیابتی تغییر می یابد. نتایج مفیدی از مکمل یاری ال- آرژنین روی اندازه های تن سنجی در مطالعات پیشین نشان داده شده است. همچنین مکمل ال- آرژنین ممکن است باعث افزایش هورمون رشد شود. ولی در افراد مبتلا به پیش دیابت هنوز مطالعه ای صورت نگرفته است. بنابراین مطالعه حاضر به منظور تعیین اثرات ال- آرژنین بر وزن، نمایه توده بدن، دیگر نمایه های تن سنجی، ترکیب بدن و سطح سرمی هورمون رشد افراد مبتلا به پیش دیابت دارای اضافه وزن انجام شد.روش ها: افراد مورد بررسی در این مطالعه 42 فرد مبتلا به پیش دیابت با نمایه توده بدن 25 تا 29.9 کیلوگرم بر مترمربع بودند. افراد به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه دریافت کننده مکمل آرژنین روزانه 3 گرم قرص ال- آرژنین و گروه دریافت کننده دارونما معادل آن قرص دارونما به مدت 8 هفته دریافت نمودند. در ابتدا و انتهای دوره از هر دو گروه به صورت ناشتا نمونه گیری خون انجام شد و هورمون رشد سرم اندازه گیری گردید. همچنین، وزن، نمایه توده بدن، دور کمر، دور باسن، درصد توده چربی و توده بدون چربی بدن اندازه گیری شد.یافته ها: در انتهای مطالعه گروه دریافت کننده آرژنین در مقایسه با گروه دارونما در میزان سرمی هورمون رشد، وزن، نمایه توده بدن، دور کمر، نسبت دور کمر به دور باسن، درصد توده چربی و توده بدون چربی بدن اختلاف آماری معنی داری را نشان نداد.نتیجه گیری: مصرف روازنه مکمل ال- آرژنین به مدت دو ماه سبب بهبود وضعیت وزن، سایر نمایه های تن سنجی و ترکیب بدن در افراد مبتلا به پیش دیابت نمی شود و همچنین باعث تغییرات معنی داری در سطح هورمون رشد نمی گردد.

مقدمه: برای حفظ وزن بدن، تعادل بین دریافت و مصرف انرژی روزانه ضروری می باشد. میزان سوخت و ساز پایین بدن یا به عبارتی مصرف انرژی کمتر توسط بدن می تواند عاملی برای چاقی محسوب شود در حالیکه ارتباط بین میزان متابولیسم استراحت (RMR) پایین و چاقی در مطالعات به وضوح مشخص نشده است و نتایج متناقضی در این رابطه وجود دارد. هدف این پژوهش، پی بردن به مقدار RMR در افراد چاق و افراد با وزن طبیعی و مقایسه بین این دو گروه و همچنین بررسی ارتباط بین RMR و اجزای ترکیب بدن می باشد.روش ها: افراد شرکت کننده در این مطالعه مورد- شاهدی شامل 99 نفر افراد سالم غیرسیگاری (52 فرد چاق به عنوان گروه مورد و 47 نفر با وزن طبیعی به عنوان گروه شاهد) بودند. اطلاعات آنتروپومتری (وزن، قد، دور کمر، دور باسن، نسبت دور کمر به باسن و میانگین نمایه توده بدنی)، ترکیب بدن (توسط دستگاه امپدانس بیوالکتریک) و RMR (توسط کالریمتری غیرمستقیم) در دو گروه اندازه گیری شد. کلیه اندازه گیری ها در صبح و به صورت ناشتا صورت گرفت.یافته ها: میانگین نمایه توده بدنی (BMI) در گروه مورد بطور معنی داری بیشتر از گروه شاهد بود. مقدار RMR در گروه مورد بالاتر از گروه شاهد بود (P= 0.001)، ولی پس از تعدیل RMR برای توده چربی بدن (FM) و توده بدون چربی بدن (FFM) اختلاف معنی داری بین دو گروه وجود نداشت (P= 0.484). پس از انجام آنالیز رگرسیون،FFM  در کنار سایر متغیرها ارتباط مستقیم و معنی دار (P<0.001، r= 0.778) و دور کمر ارتباط معکوس و معنی دار (P= 0.028،r= -0.27 ) با RMR داشتند.نتیجه گیری: در این مطالعه تفاوتی در RMR افراد چاق و افراد با وزن طبیعی دیده نشد. در کنار سایر متغیرهای تاثیرگذار،FFM  و دور کمر بیشترین ارتباط را با RMR داشتند.

مقدمه: کمبود ویتامین D با بروز بیماری های قلبی عروقی در ارتباط است و این در حالی است که بیماری های قلبی عروقی یکی از علل مهم مرگ و میر در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می باشد. بر طبق تحقیقات انجام گرفته، کمبود ویتامین D، بیماری های قلبی عروقی و اختلال در پروفایل لیپدی در بیماران دیابتی نوع 2 در مقایسه با افراد سالم از شیوع بالایی برخوردار است. پیشنهاد شده که ویتامین D می تواند اثرات بالقوه مفیدی روی پروفایل لیپیدی داشته باشد و از این طریق در پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی موثر باشد.روش ها: این مطالعه مورد- شاهدی بر روی 180 نفر شامل 95 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 و 85 فرد سالم انجام گرفت. بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 از بین مراجعه کنندگان به انجمن دیابت ایران و بر اساس معیارهای مطالعه، به طور تصادفی انتخاب شدند. دو گروه از نظر سن و جنس با یکدیگر تطابق داشتند. سطح سرمی کلسیم، فسفر، ویتامین D، هورمون پاراتیروئید و پروفیل لیپیدی شامل سطح سرمی ناشنای کلسترول تام، تری گلیسرید، کلسترول  LDLو HDL اندازه گیری شدند.یافته ها: سطح سرمی 25 هیدروکسی ویتامینD  و پاراتورمون به طور معنی داری در بیماران دیابتی به ترتیب پایین تر و بالاتر از افراد سالم بود. همان طور که انتظار می رفت سطح سرمی کلسترول تام، تری گلیسیرید و LDL در بیماران دیابتی بالاتر و سطح سرمی HDL پایین تر از افراد گروه کنترل بود که این اختلاف در مورد تری گلیسیرید معنی دار بود. سطح سرمی 25 هیدروکسی ویتامین D در بیماران دیابتی با میانگین سطح سرمی TG و LDL/HDL ارتباط منفی داشت. در گروه کنترل سطح سرمی 25 هیدروکسی ویتامین D با تمام اجزای پروفایل لیپیدی ارتباط معکوس و با ارتباط مستقیم داشت.نتیجه گیری: در هر دو گروه ارتباط معکوسی میان سطح سرمی 25 هیدروکسی ویتامین D با TG و LDL/HDL و ارتباط مسقیمی با HDL کلسترول مشاهده شد. نتایج مطالعه حاضر با سایر مطالعات محدودی که در این زمینه انجام گرفته مشابه بود. جهت اعلام نتیجه قطعی در این زمینه مطالعات بیشتری از جمله مطالعات مداخله ای لازم است.

مقدمه: با توجه به روش خاص تغذیه در طی روزه داری، بررسی وضعیت متابولیسم پایه بدن در بیماران دیابتی از نظر توصیه های برنامه غذایی حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات انرژی مصرفی در حال استراحت در بیماران دیابتی در ماه رمضان می باشد.روش ها: این مطالعه مورد- شاهدی بر روی 31 بیمار دیابتی نوع 2 (13 بیمار که در ماه رمضان روزه گرفتند و 18 بیمار که روزه نگرفتند) و 15 فرد غیردیابتی که در ماه رمضان روزه گرفتند، انجام گرفت. انرژی مصرفی در حال استراحت (REE)، نمایه توده بدنی (BMI) و فروکتوز آمین در هر 3 گروه در زمان های هفته اول ماه رمضان، هفته آخر ماه رمضان و یک هفته بعد از ماه رمضان اندازه گیری شود. HbA1C نیز در هفته اول و یک هفته بعد از ماه رمضان اندازه گیری شد.یافته ها: انرژی مصرفی در حال استراحت بین هفته اول و یک هفته پس از ماه رمضان در هر 3 گروه به طور معنی داری کاهش داشت. این کاهش در بیماران دیابتی روزه گیر %13.5 (P= 0.002)، در بیماران دیابتی که روزه نگرفتند %10.2 (P= 0.007) و در افراد غیردیابتی که روزه گرفتند (P= 0.007) %9.5 بوده است. HbA1C تنها در بیماران دیابتی که روزه نگرفتند، به طور معناداری کاهش یافت (P= 0.008). تغییرات BMI در طول مطالعه در هیچ یک از گروه ها معنادار نبود .(P= 0.9)نتیجه گیری: با توجه به این مطالعه، کاهش REE در بیماران دیابتی و افراد غیردیابتی روزه گیر، مستقل از اثر BMI و HbA1C بوده و احتمالا به دلیل روزه داری می باشد. کاهش REE در بیماران دیابتی که روزه نگرفتند، می تواند ناشی از کاهش HbA1C در آنها باشد. با توجه به کاهش REE در طول ماه رمضان، تنظیم برنامه غذایی در طول ماه رمضان و بعد از آن ضروری است.

مقدمه: میزان آگاهی، گرایش مثبت و تداوم عملکرد مناسب و خودکارآمدی در کنترل بیماری های مزمن از جمله دیابت موثر می باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف شناخت نیازهای آموزشی بیماران دیابتی نوع دو شهر کرج از طریق تعیین میزان آگاهی، نگرش، عملکرد و خودکارآمدی آنها نسبت به بیماری دیابت و ارتباط عوامل مذکور با یکدیگر انجام شد.روش ها: در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده که نمونه آماری آن 200 نفر بودند و با روش نمونه گیری تصادفی از میان بیماران داوطلب مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به انجمن دیابت شهر کرج، انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، شامل پرسشنامه آگاهی، نگرش و عملکرد، پرسشنامه خودکارآمدی و برگه ثبت متغیرهای فیزیولوژیک بود که روایی و پایایی پرسشنامه ها، مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات، با استفاده از نرم افزار SPSS17 و در سطح معنی داری 5% و استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، اسپیرمن، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس با آزمون تعقیبی دانکن و آزمون ناپارامتری کروسکال والیس انجام شد.یافته ها: میانگین نمره آگاهی بیماران نسبت به بیماری دیابت، (SD= 2.26) 8.25 بود که در سطح متوسط می باشد. نمره نگرش بیماران(SD= 2.94) 17.62  و در سطح خوب مشاهده شد. امتیاز عملکرد بیماران (SD= 1.11) 3.82 و در سطح متوسط بود و امتیاز خودکارآمدی بیماران،(SD= 2.47) 15.44  و در سطح متوسط گزارش گردید؛ همچنین رابطه بین آگاهی و نگرش با خودکارآمدی معنی دار بود (P<0.05).نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که میزان آگاهی، عملکرد و خودکارآمدی بیماران نسبت به بیماری دیابت نوع دو، در حد متوسط می باشد و با افزایش سطح آگاهی و بهبود نگرش، خودکارآمدی بیماران نیز افزایش می یابد که این خود در پیشگیری از عوارض و کنترل بیماری اهمیت دارد؛ بنابراین با توجه به مطالعاتی که به نقش مثبت آموزش بر افزایش آگاهی، نگرش، عملکرد و نهایتا کنترل قندخون تاکید کرده اند، برنامه ریزی برای به کارگیری روش های نوین می تواند به رفع نیازهای آموزشی بیماران در کشورمان منجر گردد.

مقدمه: ترکیب برنامه غذایی اثر مهمی بر فعالیت انسولین در طی بارداری دارد. با این حال بیشتر مطالعات به نقش هر یک از مواد مغذی در دیابت بارداری پرداخته اند. لذا این مطالعه با هدف بررسی ارتباط دیابت بارداری با الگوهای غذایی قبل از بارداری انجام شد.روش ها: در این مطالعه 123 مادر باردار مبتلا به دیابت بارداری در گروه مورد و 269 مادر باردار سالم در گروه شاهد بررسی شدند. اطلاعات برنامه غذایی یک سال قبل بارداری این افراد از طریق تکمیل پرسشنامه بسامد خوراک جمع آوری شد.یافته ها: توسط روش آنالیز عاملی، دو الگوی غذایی به دست آمد. الگوی غذایی سالم با مصرف بالاتر روغن های مایع، حبوبات، مغزها، میوه ها، مرغ و ماهی، غلات کامل و غلات تصفیه و الگوی غذایی غربی با مصرف بالای شیرینی ها، مربا و کمپوت، مایونز، نوشابه ها، میان وعده های شور، چربی های جامد، لبنیات پرچرب، سیب زمینی، اعماء و احشا، تخم مرغ، گوشت قرمز، غذاهای آماده، چای و قهوه شناسایی شد. امتیاز حاصله در هر الگو بر اساس میانه تقسیم بندی شد. امتیاز بالاتر در الگوی غذایی غربی (دسته بالاتر از میانه) با افزایش خطر ابتلا به دیابت بارداری ارتباط مثبت نشان داد (CI: 1.27 -3.04 %95، OR= 1.97). این نسبت پس از تعدیل اثر عوامل مخدوشگر همچنان معنادار بود (CI: 1.40 -2.72 %95، OR= 1.68).نتیجه گیری: در این مطالعه ارتباط مثبت الگوی غذایی غربی با افزایش خطر دیابت بارداری مشاهده شد. به نظر می رسد با تغییر در الگوهای غذایی بتوان خطر دیابت بارداری را به ویژه در زنانی که الگوی غذایی غربی مصرف می کنند، کاهش داد.

مقدمه: هدف این تحقیق بررسی اثر 8 هفته تمرین مقاومتی بر میزان اسفنگوزین- 1- فسفات (S1P) پلاسمایی و بیان ژن گیرنده های  S1P 1, 2, 3موش صحرایی نر نژاد ویستار می باشد.روش ها: 24 موش صحرایی 8 هفته ای نر نژاد ویستار (190- 250 گرم) در این مطالعه استفاده شد. بعد از یک هفته آشناسازی حیوانات به صورت تصادفی به گروه کنترل (N= 12) و تجربی (N= 12) تقسیم شدند. نردبان مقاومتی یک متری با فاصله میله های 2 سانتی متری با شیب 85 درجه به عنوان وسیله تمرین مقاومتی و وزنه های متصل شده به دم حیوان به عنوان مقاومت استفاده شد. مقدار S1P در لایه کلروفرم بوسیله دستگاه HPLC اندازه گیری شد. جهت بررسی بیان ژن از تکنیک Real-Time PCR استفاده شد.یافته ها: تمرین مقاومتی محتوای S1P در پلاسما (P= 0.001) را در مقایسه با گروه کنترل افزایش داد. به علاوه، تمرین مقاومتی باعث افزایش بیان ژن گیرنده S1P1 در عضله تاکننده بلند انگشت شست پا (P= 0.001) (FHL) و عضله نعلی(P= 0.000) (SOL) ، S1P2 در عضله (P= 0.000) FHL و(P= 0.603) SOL ،S1P3  در عضله (P= 0.021) FHL و (P= 0.009) SOL گروه تمرینی نسبت به گروه کنترل شد.نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که تمرین مقاومتی به طور قابل ملاحظه ای بر میزان S1P پلاسمای موش صحرایی اثر می گذارد. با توجه به نقش ساختاری و عملکردی این اسفنگولیپید و از آنجا که این فاکتور و گیرنده های سطح سلولی آن بدنبال یک دوره تمرین مقاومتی افزایش می یابد، شاید یکی از فاکتورهای رشدی و مسیرهای سیگنال دهی در سازگاری عضلانی باشد.

مقدمه: بر اساس مطالعات صورت گرفته، گام نخست در کنترل و درمان دیابت نوع 2، برنامه غذایی مناسب می باشد. شیوه های متعددی جهت تعیین برنامه غذایی مناسب برای بیماران دیابتی وجود دارد که با درنظرگرفتن مصرف متعادل پروتئین و کربوهیدرات ها و همچنین مصرف کم قندهای ساده و چربی ایجاد می شوند. هدف این تحقیق، تعیین برنامه بهینه غذایی با استفاده از مدل سازی برنامه ریزی خطی ریاضی، با هدف کمینه سازی چربی های اشباع و قندهای ساده دریافتی از مواد غذایی است.روش ها: به عنوان نمونه، یک زن 55 ساله، کم تحرک، با نمایه توده بدنی25 kg/ m2 (BMI)  و مبتلا به دیابت نوع 2 درنظر گرفته شد. با استفاده از منابع کتابخانه ای، میزان مورد نیاز روزانه و همچنین حداکثر میزان مجاز دریافت روزانه (Tolerable upper intake levels) از مواد مغذی برای این فرد، مشخص گردید. کمینه سازی چربی های اشباع و قندهای ساده به عنوان اهداف مدل برنامه ریزی خطی ریاضی و حداقل و حداکثر میزان مجاز دریافت از مواد مغذی به عنوان قیدهای مساله درنظر گرفته شد. سپس برای حل این مدل از نرم افزار محاسباتی متلب (MATLAB) استفاده گردید.یافته ها: با توجه به توابع هدف، محدودیت های مساله و تنوع غذایی در وعده ها و میان وعده ها، اعداد مربوط به میزان مصرف مواد موجود در برنامه غذایی بهینه که در آن کمترین میزان چربی های اشباع و قندهای ساده مشاهده می شد، به دست آمدند. همچنین میزان دریافت روزانه انواع مغذی ها در این برنامه غذایی، به گونه ای مناسب حاصل شدند.نتیجه گیری: استفاده از مدل برنامه ریزی خطی ریاضی می تواند در بهینه سازی برنامه غذایی بیماران دیابتی نوع 2 با اهداف کمینه سازی چربی های اشباع و قندهای ساده، موثر باشد. در برنامه حاصل از پیاده سازی مدل ریاضی، ضمن برخورداری از تمامی گروه های غذایی، شاهد کمترین میزان چربی های اشباع و قندهای ساده خواهیم بود.

مقدمه: دیابت یک بیماری مزمن با عوارض متعددی است که بار زیادی به اقتصاد و سلامت جامعه تحمیل می کند. توجه به شیوع بالای آن، بررسی وضعیت عوامل خطر، اولویت بندی و طراحی های مداخله ای مناسب جهت کاهش بروز آن ضروری می باشد. هدف از این مطالعه سنجش میزان بالقوه کاهش بروز دیابت به دنبال تعدیل هر یک از عوامل خطر به میزان ممکن (feasible) است.روش ها: میزان بار قابل اجتناب دیابت با استفاده از مدل «تحلیل مقابل واقع» محاسبه شد. در این مدل، شاخص «سهم تاثیر بالقوه» (PIF) با استفاده از اطلاعات شیوع فعلی، قدرت اثر و شیوع مقابل واقع برای هر عامل خطر محاسبه گردید. برای دستیابی به این اطلاعات از مرور مطالعات با اولویت موارد داخلی و سپس بین المللی استفاده شده است.یافته ها: شاخص سهم تاثیر بالقوه بر مبنای «حالت مقابل واقع امکان پذیر» برای عوامل «قند ناشتای مختل» (IFG)، «تحمل قند مختل» (IGT)، «ترکیب IFG و IGT»، «HDL پایین»، «هیپرتری گلیسریدمی»، «هیپرکلسترولمی»، «پرفشاری خون»، «چاقی عمومی»، «چاقی شکمی» و «کمبود فعالیت بدنی» به ترتیب برابر 0.13، 0.10، 0.18، 0.01، 0.12، 0.03، 0.13، 0.03، 0.02 و 0.10 محاسبه گردید.نتیجه گیری: هر چند عامل ترکیبی IFG و IGT به عنوان مهمترین عامل بالقوه در پیشگیری از دیابت و کاهش بار آن نیازمند بیشترین توجه می باشد. اما در میان سایر عوامل خطر، تعدیل فشارخون بالا، هیپرتری گلیسریدمی و کمبود فعالیت بدنی می تواند تاثیر بیشتری داشته باشند.

مقدمه: هدف از مطالعه حاضر تعیین تاثیر تمرین استقامتی بر بیان ناقل های میتوکندریایی و سارکولمایی لاکتات در عضلات اسکلتی و قلبیرت های دیابتی نوع 2 بود.روش ها: تعداد 40 رت نژاد ویستار نر در سن 4 هفتگی با میانگین وزن 93.7±9.8 گرم انتخاب و به طور تصادفی به 3 گروه کنترل سالم (n= 10)، کنترل دیابتی (n= 15) و تمرینی دیابتی (n= 15) تقسیم شدند. دیابت از طریق ترکیب تزریق درون صفاقی استرپتوزوتوسین و مصرف غذای پر چرب ایجاد و تمرین استقامتی به مدت 7 هفته، بر گروه تمرینی دیابتی اعمال شد. جهت تایید وقوع مقاومت انسولین از مقادیر  HOMA-IRاستفاده گردید. 24 ساعت پس از اتمام پروتکل تمرینی رت ها تشریح و عضله نعلی، بازکننده طویل انگشتان (EDL) و قلبی استخراج شدند. اندازه گیری انسولین پلاسما به روش ELISA و میزان بیان MCT1 و MCT4 با تکنیک  WesternBlottingانجام گرفت. معنی دار بودن تفاوت بین گروه ها با آزمون آماری ONE-WAYANOVA مشخص گردید.یافته ها: اعمال دیابت بیان MCT1 و MCT4 در غشای پلاسمایی را به طور معنی دار کاهش داد و بر بیان MCT1 میتوکندریایی بدون تاثیر بود. در عضله اسکلتی، تمرین باعث افزایش بیان MCT1 در هر دو غشای عضلات قلبی و اسکلتی شد جایی که تاثیر تمرین بر بیان MCT1 در غشای میتوکندری نسبت به غشای پلاسمایی بیشتر بود. علی رغم این تغییرات اختلاف معنی داری در غلظت لاکتات پلاسما بین گروه های تمرین و کنترل دیابتی یافت نشد در حالی که غلظت لاکتات عضله در گروه تمرین دیابتی نسبت به کنترل دیابتی در هر سه بافت کاهش معنی دار داشت.نتیجه گیری: به طور خلاصه نتایج تحقیق نشان داد که بیان MCT1 و MCT4 در شرایط دیابت نوع 2 نسبت به شرایط طبیعی کاهش قابل ملاحظه دارد و تمرین استقامتی می تواند این کاهش بیان را تعدیل و به سطوح طبیعی نزدیک کند و با کاهش غلظت لاکتات استراحتی در عضلات اسکلتی و قلبی به تعدیل مقاومت انسولین کمک نماید.