مجله علمی شیلات ایران (فارسی)
سال:1384 | دوره:14 | شماره:3 |تعداد مقالات:17

هدف از این مطالعه، بررسی توزیع جلبک های اپی فیت بود که از مهرماه 1380 تا شهریور ماه 1381 به مدت 12 ماه در تالاب انزلی استان گیلان صورت پذیرفت.جلبک ها بعنوان تولید کنندگان اولیه، یکی از مهم ترین عوامل زنجیره غذایی بخصوص در اکوسیستمهای آبی می باشند. آنها بطور مستقیم یا بطور غیر مستقیم مورد تغذیه ماهیها قرار می گیرند. ابتدا توسط زئوپلانکتون ها مصرف شده و سپس ماهی ها آنها را بعنوان غذا مصرف می نمایند. لذا در امور شیلات و پرورش آبزیان اهمیت بسزایی دارند. اپی فیت ها مجموعه ای نامتجانس از جلبک ها، باکتری ها، قارچ ها، مواد آلی و معدنی هستند که روی ماکروفیت ها، چوب و سایر اشیا غوطه ور یافت می شوند (Wetzel, 1983) جلبک های پریفیتون اهمیت زیادی دارند و 20 تا 50 درصد تولیدات اولیه دریاچه را تولید نموده و متابولیتهای آنها برای سایر موجودات قابل استفاده است (Siver, 1977) هنگام بهار با افزایش دما و نور، تولیدات و بیوماس جلبک های اپی فیت بخصوص دیاتومه ها و در تابستان کلرفیت ها و سیانوفیت ها افزایش می یابند. در پاییز هم گاهی باعث افزایش بیوماس می گردند.

تحقیق حاضر، در پاییز سال 1381، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین (Zn,Cu,Pb,Cd) در بافت عضله ماهی کفال طلایی (Mugil auratus) دریای خزر در منطقه فریدون کنار استان مازندران، انجام گرفت. اهداف مورد نظر مقایسه مقادیر حاصله با حد مجاز استانداردهای جهانی و همچنین بررسی تاثیر 4 عامل طول استاندارد، وزن، سن و جنسیت بر میزان تجمع این فلزات در بافت عضله ماهیان مورد مطالعه، بوده است. بافت عضله 32 نمونه صید شده به صورت تصادفی، پس از انجام زیست سنجی، تفکیک گردید. جهت استخراج فلزات از بافت عضله ماهیان مورد مطالعه، از روش هضم بسته و با استفاده از مخلوط اسید استفاده شد و تعیین غلظت بوسیله دستگاه اسپکتروسکوپی جذب اتمی شعله ای (FAAS) صورت پذیرفت. میانگین نتایج حاصل مقادیر 14.327، 0.996، 2.337 و 0.321 بر حسب ppm وزن خشک بترتیب برای غلظت فلزات روی، مس، سرب و کادمیوم در بافت عضله این ماهیان را نشان داد که با استفاده از آزمون t، با استانداردهای جهانی نظیر: سازمان بهداشت جهانی، وزارت کشاورزی – شیلات و غذا انگلستان و انجمن بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا مقایسه و بالا بودن غلظت عناصر سرب و کادمیوم نتیجه گیری گردید. نتایج حاصل از آزمونها ضریب همبستگی پیرسون و ویلکاکسون، حاکی از وجود رابطه خطی مثبت بین میزان تجمع فلزات روی و کادمیوم با عوامل طول استاندارد، وزن و سن ماهی و وجود رابطه خطی منفی بین میزان تجمع فلز سرب با عوامل فوق الذکر می باشد. در حالیکه، بین میزان تجمع فلز مس با عوامل طول استاندارد (P-Value=0.6962)، وزن (P-Value=0.4395) و سن (P-Value – 0.7774) رابطه معنی داری وجود نداشت. نتایج همچنین نشان دهنده عدم تاثیر عامل جنسیت بر میزان تجمع فلزات روی، مس، و کادمیوم بود، در حالیکه، در خصوص فلز سرب، میزان تجمع این عنصر در نمونه های نر بیش از نمونه های ماده بوده است.

طی سالهای 1378 تا 1379، با هدف امکان بکارگیری روش تعیین عناصر کمیاب در اتولیت ماهی کلمه (Rutilus rutilus) از مناطق آستارا، انزلی، بابلسر و بندر ترکمن تعداد 98 عدد ماهی جمع آوری شد. میزان عناصر کمیاب Zn, Cu , Fe, Sr, K و Br در اتولیت آنها با استفاده از روش PIXE تعیین شدند. مقایسه میانگین تجمع عناصر Zn, Cu, Fe, Sr, K بعنوان عناصر کمیاب در اتولیت ماهیان کلمه نشان می دهد که برای تفکیک و تمایز جمعیت این ماهیان در مناطق مختلف قابل استفاده است. میزان تجمع عناصر Cu, Fe, Sr, K و Zn در اتولیت ماهیان منطقه آستارا بترتیب 0.1, 2.6, 178.3, 7.1 ppm و 0.3 و در بندر ترکمن بترتیب 0.3, 5.7, 11.1, 9.5 ppm و 0.2 بود. اختلاف در میزان تجمع عناصر کمیاب دراتولیت ماهیان دو منطقه آستارا و بندر ترکمن معنی دار بود (P<0.05). در حالیکه این اختلاف در میزان تراکم عناصر یاد شده در اتولیت ماهیان دو ناحیه بابلسر و بندرانزلی معنی دار نبوده (P<0.05) و قابل تفکیک با ماهیان مناطق دیگر نیستند. سابقه مطالعاتی روی جمعیت های ماهی کلمه، با استفاده از خصوصیات مرفولوژیک، حاکی از وجود دو جمعیت از ماهیان کلمه در جنوب دریای خزر، جمعیت انزلی – کورا و گرگان – ترکمن است که با نتایج حاصل از این تحقیق همخوانی دارد.

در این مطالعه، محدوده مورد بررسی سواحل جنولی دریای خزر در سال 1378 بود. جهت جمع آوری ماهیان از هفت ایستگاه مورد نظر با طول و عرض جغرافیایی که به فاصله 50 کیلومتری واقع شده بودند، استفاده گردید. توسط تور ترال با عرض دهانه 9 متر و طول 12 متر بمدت 20 دقیقه در اعماق 2 تا 4، 5 تا 7 و 8 تا 10 متر در هر عمق سه تکرار بطور فصلی ترال کشی شد. همزمان با استفاده از پره ساحلی به مشخصات طول 1 کیلومتر و اندازه چشمه 30 میلیمتر، در ایستگاه های مورد نظر اقدام به جمع آوری ماهیان خاویاری گردید. دستگاه گوارش ماهیان پس از قرار گرفتن در فرمالین 4 تا 10 درصد جهت بررسی های تغذیه ای به آزمایشگاه زیست شناسی انستیتو ماهیان خاویاری منتقل شد. 310 عدد ماهی خاویاری نارس با حداقل طول کل 10 و حداکثر طول کل 59 سانتیمتر صید گردید که شامل 281 عدد قره برون، 8 عدد شیپ، 9 عدد چالباش، 3 عدد فیل ماهی و 9 عدد هیبرید اوزن برون x شیپ بودند. اغلب نمونه ها با پره جمع آوری شدند. در تحلیل های آماری از تجزیه واریانس یکطرفه و نرم افزارهای Excel و Quatropro استفاده شد. این تحقیق نشان داد که در سواحل کم عمق استان گیلان، کرم های پرتار در ماهیان خاویاری سنین یکساله و دو ساله، بعنوان غذای اصلی محسوب می شوند.

اثر سمیت حاد دیازینون [O,O-diethylO (2-isoporoppyl 1-6 methylpyrimidin-4yl) phosphorthioate] در سال 1381 در پژوهشکده اکولوژی دریای خزر برروی بچه ماهیان شیپ مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی بر اساس نتایج آزمون مسمومیت حاد و مقایسه نتایج بررسی هماتولوژیک در گروه شاهد و آزمون که در معرض ترکیب تجارتی دیازینون (Maccidal-600EC) قرار گرفته بودند، انجام شد. در این تحقیق 180 عدد بچه ماهی شیپ (Acipenser nudiventris) چهار ماهه با میانگین وزنی 1 ± 12.65 گرم در قالب 6 گروه 30 تایی (5 گروه آزماشی و1  گروه شاهد) مورد استفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصله از آزمون مسمومیت حاد میزان LC50 96 ساعت برای ماهی شیپ در معرض (Maccidal-600EC) معادل 7.67 میلی گرم بر لیتر تعیین گردید (این میزان معادل 4.6 میلی گرم بر لیتر ماده موثر دیازینون می باشد). میزان هموگلوبین، اریتروسیت و هماتوکریت، در گروه شاهد و آزمون از اختلاف معنی داری برخوردار بودند (P<0.05). مسمومیت حاد در معرض سم دیازینون موجب کاهش گلبول سفید و میزان لنفوسیت شده و شکل تکامل یافته نوتروفیل افزایش معنی داری داشته است (P<0.05). تغییرات حاصله در مقادیر سطوح اریتروسیت و لکوسیت پس از قرار گرفتن در معرض سم دیازینون ممکن است ناشی از بروز اختلال در روند خونسازی و کاهش ایمنی غیر اختصاصی ماهی باشد.

سورفکتانتها یکی از آلاینده های مهم بوده که از طریق فاضلابهای خانگی و صنعتی به داخل سیستم های آب وارد شده و باعث آلودگی می گردند. هدف از این پروژه تعیین مقادیر LAS در ایستگاه های مورد نظر و تغییرات فصلی آن و مقایسه با حداکثر غلظت مجاز شوینده ها در یک اکوسیستم می باشد. در این تحقیق میزان غلظت سورفکتانتها (LAS) در طی یک سال از سال 1380 تا سال 1381 به صورت فصلی در 8 ایستگاه تالاب انزلی اندازه گیری و بررسی شد.در این بررسی ها مقدار LAS در 96 نمونه آب استخراج مایع به مایع با استفاده از متیلن بلو تعیین گردید. نتایج بدست آمده در مناطق مختلف تالاب انزلی نشان می دهد که مقادیر سورفکتانت دارای اختلاف زیادی در مکان های مختلف مطالعاتی می باشند. سورفکتانتها دارای مقادیر غلظت با دامنه 0.176 تا 0.422 میلی گرم در لیتر پیر بازار و در دریا با دامنه 0.049 تا 0.098 میلی گرم در لیتر و میانگین غلظت فصلی LAS 0.137 میلی گرم بر لیتر با دامنه تغییرات 0.049 تا 0.422 میلی گرم در لیتر می باشد. بررسیهای آماری نشان داد که غلظت سورفکتانتها در مناطق مختلف دارای اختلاف معنی دار در حد P<0.05 بوده است (بخصوص بخش شرقی تالاب انزلی که دریافت کننده آب آلوده ترین رودخانه یعنی پیربازار است) که غلظت سورفکتانت ها در مقایسه با سایر مناطق 0.422 گرم در لیتر می باشد در حالیکه دریای خزر با غلظت 0.066 میلی گرم در لیتر کمترین مقدار را دارا بود. مقایسه بین فصلها نشان می دهد که فصل زمستان و بهار بترتیب بیشترین و کمترین مقدار سورفکتانت را دارا بوده اند با این وجود بررسیهای آماری با روش توکی و به کمک نرم افزار SPSS صورت گرفت و بیانگر عدم وجود اختلاف معنی دار بین فصول بود.

این مقاله قسمتی از پروژه بررسی وضعیت مدیریتی مراکز تکثیر میگوی چوئبده آبادان است که از اردیبهشت ماه 1380 آغاز و در دو دوره تکثیر صورت گرفته است. عوامل فیزیکی و شیمیایی متفاوتی در مراکزی با مدیریت تایلندی و فیلیپینی و مرکز تکثیر میگوی بندر امام خمینی مورد بررسی قرار گرفت که دامنه تغییرات شوری 17.9 تا 35.3 گرم در لیتر، BOD5 6.12 تا 8.72 میکروگرم در لیتر، NO-2 10 تا 421 میکروگرم در لیتر، pH 8.04 تا 8.68، کدورت 1 تا NTU 33، کلسیم 400.4 تا 620.6 میلی گرم در لیتر، منیزیوم 1104 تا 1968 میلی گرم در لیتر، سختی 6000 تا 9400 میلی گرم در لیتر و دمای آب 25.4 تا 32.4 درجه سانتیگراد و همچنین مقادیر CH2 همواره صفر بوده است.مقادیر بدست آمده در این مطالعه با مقادیر مجاز و استانداردهای آبزی پروری مقایسه شده و بجز آمونیاک و یون نیتریت که در مواردی بیشتر از حد مجاز بودند، سایر عوامل در حد مناسب بدست آمدند. طبق نتایج حاصل از آنالیز واریانس داده ها مقادیر اکسیژن در حوضچه های مختلف (P=0.049) و نیز مقادیر COD در زمانهای مختلف نمونه برداری دارای اختلاف معنی دار آماری بوده است (P=0.025).

اندازه گیری فلزات سنگین (روی، مس، کادمیم، سرب و جیوه) در بافت ماهیچه و خاویار دو گونه تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) و ازون برون (Acipenser stellatus) حوضه جنوبی دریای خزر (از بندر آستارا تا بندر ترکمن) در 5 ناحیه شیلاتی شمال ایران انجام شد. تعداد نمونه های مورد بررسی شامل 139 عدد ماهی ازون برون و 103 عدد تاسماهی ایرانی بود که از 18 صیدگاه مستقر در 5 ناحیه شیلات در فصول صید سالهای 1377 و 1378 جمع آوری شدند. تجزیه شیمیایی نمونه ها با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی (شعله) جهت چهار فلز سرب، کادمیوم، روی و مس و جذب اتمی با سیستم بدون شعله و دستگاه مکمل اندازه گیری جیوه (با سیستم بخارات سرد جیوه) برای اندازه گیری جیوه انجام شد. میانگین سن ماهیان مورد بررسی در تاسماهی ایرانی (2.6 ±) 17.6 سال و در ازون برون (1.8 ±) 11.9 سال بوده است. میانگین فلزات در بافت ماهیچه و خاویار تاسماهی ایرانی بترتیب: روی 26.9 و 65.9، مس 1.8 و 4.2، سرب 0.61 و 0.111 و کادمیوم 0.061 و 0.005 میکروگرم در لیتر (وزن خشک) و جیوه 0.06 و 0.007 میکروگرم در لیتر (وزن تر) و در بافت ماهیچه و خاویار نمونه های ماهیان ازون برون بترتیب: روی 27.4 و 57.8، مس 1.64 و 4.85، سرب 0.481 و 0.112، کادمیوم 0.059 و 0.005 میکروگرم در لیتر (وزن خشک) و جیوه 0.05 و 0.008 میکروگرم در لیتر (وزن تر) بدست آمد. حداکثر مقادیر بدست آمده از این 5 فلز در بافت ماهیچه و خاویار این دو گونه نشانگر عدم وجود این فلزات در غلظت های بیش از مقادیر حد مجاز بین المللی جهت مصرف انسانی بوده است.

در این تحقیق، قابلیت تخمه گشایی سیست و ارزش غذایی ناپلیوس آرتمیای ارومیه در زمانهای مختلف انکوباسیون، بررسی گردید. آزمایشات به 5 زمان برداشت ناپلیوس 18، 20، 22، 24 و 26 ساعت، در سه تکرار و به صورت طرح بلوک های کاملا تصادفی انجام گرفت. کشت آرتمیا و تعیین قابلیت تخمه گشایی سیست ها در این زمان ها طبق روش استاندارد تعیین گردید. ناپلیوس های لازم جهت انجام آزمایشات تعیین ترکیبات شیمیایی بدن نیز در مخازن 5 لیتر، کشت شدند. میزان وزن خشک، پروتئین، چربی، خاکستر، کربوهیدرات، انرژی و ترکیب اسیدهای چرب ناپلیوس ها در زمان های مختلف رشد، سنجش گردید. همچنین میزان وزن خشک انفرادی ناپلیوس ها و ترکیب بیوشیمیایی انفرادی بدن ناپلیوس در طول توسعه لاروی به دست آمد.نتایج نشان دادند که درصد تخمه گشایی و کارآیی تخمه گشایی با افزایش زمان، زیاد شده که در مورد درصد تخمه گشایی با افزایش زمان، زیاد شده که در مورد درصد تخمه گشایی این افزایش معنی دار بود (P<0.05). میزان ارزش غذایی ناپلیوس ها نیز در بیشتر موارد، برغم کاهش طی زمانهای بالاتر انکوباسیون، اختلاف معنی داری را نشان نداد (P>0.05).در نهایت با توجه به نتایج به دست آمده زمان 24 و 26 ساعت برای برداشت ناپلیوس های آرتیما پیشنهاد می گردد که تحت این شرایط ضمن افزایش قابلیت تخمه گشایی سیست ها و میزان ناپلیوس های برداشت شده، ارزش غذایی ناپلیوس نیز حفظ می گردد.

این مطالعه در قالب پروژه بررسی وضعیت تکثیر طبیعی ماهیان اقتصادی مهاجر دریای خزر در سفیدرود، از آذر ماه 1378 تا دیماه 1379 با استفاده از پره های با چشمه 2 تا 22 میلیمتر، تور پرتابی با چشمه 6 تا 15 میلیمتر (گره تا گره مجاور) و دستگاه صید الکتریکی انجام شد.نتایج بررسی 621 مولد و 1136 لارو و ماهیان جوان تا انگشت قد نشان داد که زمان کوچ تخم ریزی به سفیدرود اواخر بهمن تا تیر ماه و اوج آن از نیمه دوم فروردین تا اواخر اردیبهشت می باشد. طول چنگالی در نرها 116 تا 208 (17.95 153.1±) و در ماده ها 122 تا 222 (16.46 ± 173.5) میلیمتر، وزن کل بدن در نرها 21.1 تا 116.1 (19.23 ± 52.92) و در ماده ها 23.1 تا 170 (22.88 ± 77.90) گرم اندازه گیری شد. نرهای 2 تا 6 (0.86 ± 3.53) ساله و ماده های 3 تا 7 (0.92 ± 4.19) ساله در تخم ریزی شرکت نموده و سن بلوغ آنها بترتیب 2 و 3 سال تعیین شد. در مجموع، نرها 51.82 و ماده ها 48.18 درصد مولدین را تشکیل می دادند که این نسبت تنها در اردیبهشت ماه تفاوت معنی دار داشت. وزن گناد در نرها 1.13 تا 7.92 (میانگین 0.29 ± 2.89) گرم و در ماده ها 3.21 تا 25.47 (میانگین 1.52 ± 10.40) گرم بود. این عامل در خرداد ماه بیشترین مقدار را داشته و در مولدین ماده با افزایش فاصله از مصب افزایش می یافت. 85.7 درصد ماده ها دارای شاخص گونادوسوماتیک (GSI) بین 11 تا 19 درصد و 95.5 درصد نرها دارای GSI بین 3 تا 8 درصد بودند.تخم ریزی این ماهیان اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر ماه (اوج در خرداد) در دمای آب 18 تا 29 درجه سانتیگراد و بر روی بسترهای قلوه سنگی و سنگریزه ای در طی شبانه روز، در فاصله 25 تا 79 کیلومتری دهانه سفیدرود در رودخانه اصلی و شاخابه های فرعی آن (دیسام و زالکی روخان) انجام می گیرد که منطقه کیسوم (30 کیلومتری مصب) تا سد سنگر (52 کیلومتری مصب) و شاخابه دیسام بعنوان مهمترین مناطق زاد و ولد سیاه کولی تعیین شدند.

تاسماهی ایرانی Acipenser persicus مهمترین گونه ماهی خاویاری مناطق جنوبی دریای خزر است که در حال حاضر 51 درصد خاویار استحصالی ایران را تشکیل می دهد. آزمونهای مقاومت به شوری در دو تیمار شوری 7 و 9 در هزار و گروه شاهد (با شوری 0.5 در هزار) روی 5 گروه سنی با سه تکرار در هر تیمار و شاهد در مراحل اولیه زندگی تاسماهی ایرانی در آکواریوم های 27 لیتری مجهز به سیستم هوادهی یکنواخت و شرایط فیزیکی و شیمیایی یکسان به انجام رسید. نتایج نشان داد که در صورت مساعد بودن شرایط زیستی تغذیه ای و محیط پرورش بچه تاسماهی ایرانی در روزهای نخست زندگی، سن عامل مهمی برای توسعه اندام های تنظیم کننده فشار اسمزی است. اما در مراحل بعد دو عامل وزن و طول ماهی نقش اساسی را در این زمینه بر عهده خواهند داشت. همچنین در صورت مساعد بودن شرایط زیستی، تغذیه ای و محیط پرورش بچه تاسماهی ایرانی در روزهای اولیه پس از تفریخ و تغذیه فعال و مناسب بودن محل بارگیری و رهاسازی، آنها را می توان در سنین 33 تا 35 روز پس از جذب کیسه زرده با میانگین وزن 2.1 گرم و طول 6.9 سانتیمتر در حاشیه یا مصب رودخانه ها رهاسازی نمود.

اثرات خشکسالی در سالهای 1377 تا 1379 بر روی موجودات کفزی تالاب امیرکلایه لاهیجان در سال 1380 مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، بصورت فصلی از 6 ایستگاه، بوسیله نمونه بردار گراب نمونه برداری شد و پس از شناسایی موجودات کفزی و ثبت اطلاعات، داده های بدست آمده با اطلاعات سالهای قبل از خشکسالی (1375-1376) مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. طبق نتایج این بررسی، 9 گروه از کفزیان شامل یک رده Hirudina، دو راسته Odonata و Ephemeroptera و 6 خانواده Chironomidae، Chaoborinidae،Gammaridae ، Tubifieidae، Culicidae و Xanthidae شناسایی شدند که Xanthidae و Culicidae قبلا گزارش نشده بودند. ضمن اینکه دو راسته Coleoptera و Trichoptera و سه خانواده Planorbidae، Limnaeidae و Mysidae اگر چه در سالهای قبل وجود داشتند ولی در مطالعه جدید دیده نشدند. همچنین براساس مطالعات انجام گرفته تراکم موجودات کفزی به میزان زیادی کاهش نشان می دهد، که در کل سال از 1372 عدد در متر مربع در سال 1375-1376 به 165 عدد در مترمربع در سال 1380 رسیده بود. در ضمن از لحاظ تنوع گونه ای، غنای گونه ای، شاخص پراکنش و نوع پراکنش اختلافهای قابل توجهی در کل سال و در بین فصول و ایستگاه های مختلف ثبت گردید. در مجموع این مطالعه اثرات جنبه های مختلف خشکسالی از جمله کاهش عمق آب، کاهش اکسیژن محلول آب، افزایش دمای آب، کاهش میزان غذا و افزایش میزان تغذیه توسط ماهیان را بر روی موجودات کفزی تالاب امیرکلایه نشان می دهد.

354 عدد از گونه های ماهیان خاویاری (قره برون، چالباش و ازون برون) در دامنه طولی 30 تا 180 سانتیمتر طی سالهای 1378 تا 1379 در مناطق کم عمق (متوسط عمق نمونه برداری 15 متر) سواحل مازندران و گلستان در چهار منطقه (میانکاله، خزرآباد، بابلسر و نوشهر) صید و از نظر رژیم غذایی مورد مطالعه قرار گرفتند. در مجموع 16 خانواده از موجودات تغذیه شده شناسایی شدند، که 11 خانواده متعلق به کفزیان درشت بودند. فراوانی آنها در تغذیه عبارت بودند از: Annelida (50.8 درصد)، Amphipoda (41.5 درصد)، ماهیها (4.8 درصد)، Decapoda (2 درصد) و Bivalvia (0.9). غذای غالب ماهیان کمتر از 40 سانتیمتر، شامل میگو، کرمهای پرتار و گاماریده بود. ماهیان 41 تا 80 سانتیمتر بیشتر از میگو، گارماریده، کرمهای پرتار، دوکفه ایها و ماهی تغذیه کرده بودند. در غذای ماهیان بیشتر از 80 سانتیمتر بیشتر میگو و ماهی دیده شد. متوسط ضریب چاقی برای ازون برون، قره برون، چالباش بترتیب 0.43، 0.63، 0.97 بود. متوسط شاخص پر بودن معده (FI) ازون برون 8.3، چالباش 100 و قره برون 165 بود. شباهت غذایی بین گروه های طولی کمتر از 40 سانتیمتر و 41 تا 80 سانتیمتر وجود داشت (r=0.7).

این مطالعه طی دوره رهاسازی بچه ماهی سفید به رودخانه های تجن، شیرود، تنکابن، لاریم و گهرباران در نیمه اول (بهار و تابستان) سالهای 1379-80 انجام شد و عوامل فیزیکی و شیمیایی شامل دما، pH و DO و BOD5 و TSS و TDS و Cl- و PO43- و NH4+ و NO2- و NH3 و سختی با 52 نمونه که از محل رهاسازی بچه ماهیان در این رودخانه ها (هر رودخانه یک ایستگاه نزدیک مصب) تهیه شده بودند، اندازه گیری شد.با بررسی های انجام شده رودخانه های شیرود و تنکابن در شرایط فعلی وضعیت مطلوبی برای رهاسازی بچه ماهیان نشان داده اند و بر اساس استاندارد کیفیت آب طی شش ماهه اول سال (زمان رهاسازی بچه ماهیان) در ردیف آبهای مناسب و کلاس آنها AA تا A طبقه بندی شده است. در صورتیکه رودخانه های لاریم، گهرباران و تجن به سبب بهره برداری غیر اصولی آب در زمان کشاورزی برخی عوامل آن از نظر استاندارد کیفیت، نامناسب و حتی تا کلاس C تنزل می یابد. در این مدت رودخانه های ذکر شده در زمان بازسازی ذخایر حاصل از تکثیر مصنوعی کارگاهها در مناسب ترین شرایط خود قرار دارند.

یکی از ابزارهای مهم در اصلاح نژاد و مطالعات ژنتیکی ماهی، دستکاری ژنتیکی (Genome manipulation) و بخصوص تکنیک ماده زایی است. در یک پروژه تحقیقاتی در سالهای 1378 و 1379 امکان تولید ماهی کپور (Cyprinus carpio L.) ماده زاد مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور در فصل تکثیر ماهی کپور، پس از انتخاب مولدین مناسب با نشانگرهای آلل های ترانسفرین خاص، نسبت به بهینه سازی اشعه گاما بر اسپرم ماهی جهت تخریب ژنوم اقدام شد. اسپرم ماهی در معرض اشعه با مقدار 80 تا 120 کیلو راد قرار گرفت و با مقدار 100 کیلوراد مناسبترین نتیجه حاصل شد.با استفاده از شوکهای سرمایی و گرمایی متفاوت به تخم در زمانهای مختلف پس از افزودن آب به ترکیب تخم و اسپرم، ماهی ماده زاد میوزی دیپلوئید بدست آمد. درصد باقی ماندگی لارو فعال با شوک سرمایی (7 درصد) نسبت به شوک گرمایی 2.5 درصد اختلاف معنی داری داشته است. مناسبترین شرایط شوک 5 دقیقه پس از ترکیب تخم با اسپرم در صفر درجه سانتیگراد برای مدت 50 دقیقه حاصل شد. از 100 عدد بچه ماهی کپور برای هر تیمار جهت تعیین آزمایشات الکتروفورزی و تعیین اثر شوک و اشعه گاما استفاده شد. عدم وجود نشانگر پدری در بچه ماهیان ماده زاد میوزی صحت آزمایشات انجام شده را تایید نمود.