مجله روانشناسی
سال:1388 | دوره:13 | شماره:1 (پیاپی 49) |تعداد مقالات:14

هدف این پژوهش بررسی ویژگی های روانسنجی «شاخص رضایت زناشویی» در دو گروه آشفته و غیرآشفته از نظر زناشویی بود. به همین منظور به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی، 33 زوج مراجعه کننده به پنج مرکز خدمات روانشناختی و یک مرکز کاهش طلاق بهزیستی در شهر اصفهان به عنوان گروه آشفته و 80 زوج نیز به طور تصادفی از جمعیت عادی به عنوان گروه غیرآشفته انتخاب گردیدند و «شاخص رضایت زناشویی» بر روی آنها اجرا گردید. طرح این پژوهش، علی - مقایسه ای و روش مورد استفاده در این پژوهش پیمایشی می باشد. بر اساس یافته های این پژوهش، نقاط برش به دست آمده برای این شاخص در گروه مردان، زنان و زوج ها به ترتیب 25، 28 و 27 بود. همچنین میزان حساسیت و ویژگی بالا و رضایتبخشی برای آن به دست آمد. ضریب اعتبار کل «شاخص رضایت زناشویی» به شیوه آلفای کرونباخ محاسبه گردید که آلفای کرونباخ معادل 0.97، نشان دهنده اعتبار کل مقیاس برای زوج های گروه غیر آشفته و آلفای کرونباخ معادل 0.93، نشان دهنده اعتبار کل مقیاس برای زوج های گروه آشفته بود. میزان ضریب روایی تشخیصی (مجذور ضریب همبستگی نمره کل مقیاس با عضویت گروهی) برای نمره کل زوج ها معادل 0.68 و معنی دار به دست آمد. روایی همزمان نمرات زوج ها در «شاخص رضایت زناشویی» با نمرات آنها در پرسشنامه «مقیاس سازگاری دونفری» بالا و معنی دار به دست آمد. همچنین سوالات این شاخص مورد تحلیل عاملی قرار گرفتند که نتایج آن نشان دهنده آن بود که سوالات این شاخص یک عامل همگن را می سنجند. در مجموع، با توجه به نتایج این پژوهش می توان اذعان داشت که «شاخص رضایت زناشویی» از اعتبار و روایی مناسب و قابل قبول و در نتیجه قابلیت کاربرد بالینی و پژوهشی برخوردار است.

هدف از انجام این پژوهش مقایسه دانش آموزان مدارس تیزهوشان و عادی شهر شیراز از نظر ابعاد کمال گرایی بود. بدین منظور 314 نفر از دانش آموزان مدارس عادی (116 پسر، 108 دختر) و 90 نفر از دانش آموزان مدارس تیزهوشان (49 پسر، 41 دختر) که در پایه های دوم و سوم راهنمایی تحصیل می نمودند از طریق نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب گردیدند. مقیاس جدید کمال گرایی (هیل و همکاران، (2004 و آزمون ریون بر روی آزمودنیها اجرا گردید. نتایج تحلیل کوواریانس دوطرفه (با مهار بهره هوشی و منزلت شغلی پدر) حاکی از آن بود که دانش آموزان مدارس تیزهوشان در ابعاد هدفمندی و نظم و سازماندهی نمرات کمتری نسبت به دانش آموزان مدارس عادی کسب کردند. همچنین تاثیر تعاملی جنس و نوع مدرسه (تیزهوشان و عادی) بر بعد تلاش برای عالی بودن نیز معنی دار بود. به عبارت دیگر دختران مشغول به تحصیل در مدارس تیزهوشان در مقایسه با سایرین در بعد تلاش برای عالی بودن نمره کمتری دریافت کردند. در پرتو ادبیات موجود نتایج مورد بحث و بررسی گرفتند.

پژوهش حاضر روابط بین سازه های پنجگانه نورزگرایی، سبک های مقابله، تنشگرهای تحصیلی، واکنش ها به تنشگرها و بهزیستی ذهنی 419 دانشجو (166 پسر و 253 دختر) را بررسی نموده است. به منظور ارزیابی روابط بین متغیرهای مکنون و اندازه گیری شده در الگوی مفهومی، از الگویابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که سطوح بالاتر بهزیستی ذهنی از طریق نمرات پایین تر در عامل نورزگرایی، نمرات بالاتر در سبک مقابله مساله مدار - و بالعکس نمرات پایین تر در سبک مقابله هیجان مدار - و تجربه سطوح پایین تر تنشگرهای تحصیلی و واکنش ها به تنشگرها پیش بینی شد. همچنین نتایج نشان داد که رابطه بین عامل نورزگرایی، تنشگرها، واکنش ها به تنشگرها و بهزیستی ذهنی از طریق سبک های مقابله مساله مدار و هیجان مدار، رابطه بین عامل نورزگرایی، واکنش ها به تنشگرهای تحصیلی از طریق تنشگرهای تحصیلی و رابطه بین عامل نورزگرایی و بهزیستی ذهنی از طریق واکنش ها به تنشگرها میانجی گری شد. سطوح بالاتر تنشگرهای تحصیلی نیز تجربه سطح بالاتری از واکنش ها به تنشگرهای تحصیلی و نمرات پایین تر بهزیستی ذهنی را پیش بینی کرد. در این الگو تمام وزن های رگرسیونی از نظر آماری معنادار بوده و متغیرهای پیش بینی کننده، الگو %35 از واریانس «بهزیستی ذهنی» را تبیین کردند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی اعتبار، روایی و هنجاریابی «سیاهه نشخوار فکری افسرده ساز» انجام شد. در این پژوهش 211 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان به طور تصادفی انتخاب شدند و این سیاهه بر روی آنها اجرا شد. روایی همزمان این آزمون از طریق اجرای آن با «سیاهه افسردگی بک» و «سیاهه شادمانی آکسفورد» محاسبه شد. روایی سازه از طریق تحلیل عاملی به روش واریماکس انجام شد، روایی افتراقی از طریق همسانی درونی اجرای آزمون روی گروه افسرده (بالینی) و گروه غیربالینی بررسی شد. همسانی درونی آزمون با استفاده از روش آلفای کرانباخ محاسبه شد و اعتبار سیاهه از طریق ضریب بازآزمایی به دست آمد. تحلیل عاملی سیاهه نشخوار فکری نشان داد، این ابزار از پنج عامل تشکیل شده است که 50.09 درصد واریانس این آزمون را توضیح می دادند. ضریب روایی همزمان با آزمون بک (r=0.63) و با شادمانی آکسفورد (r=-0.73) به دست آمد که هر دو از لحاظ آماری معنادار بودند. ضریب آلفای کرانباخ (a=0.92) و ضریب اعتبار بازآزمایی (r=0.78) محاسبه شد. نهایتا نمرات به دست آمده به نمرات معیار و رتبه درصدی، تبدیل شد و جدول هنجار درصدی و معیار برای دانشجویان تهیه شد. نتایج روایی افتراقی نشان می دهد این آزمون می تواند به خوبی دو گروه افسرده بالینی و افراد سالم را از هم متمایز کند. یافته های پژوهش نشان داد ابزار از روایی و همسانی درونی مناسبی برخوردار است و برای کاربردهای درمانی و پژوهش پیرامون نشخوار فکری افسرده ساز، ابزار مناسبی است.

مطالعه حاضر به بررسی رابطه برخی ویژگی های شخصیتی با «خود ناتوان سازی» می پردازد. این پژوهش از نوع همبستگی بوده و نمونه، شامل 580 دانشجوی کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز می باشند. در این مطالعه از «آزمون حرمت خود آیزنگ»، «مقیاس کمال گرایی اهواز»، «سیاهه خود شیفتگی» و «خرده مقیاس خود ناتوان سازی» استفاده گردید. داده ها با استفاده از روش همبستگی و تحلیل رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین متغیر حرمت خود و خود ناتوان سازی همبستگی منفی و بین کمال گرایی و خودشیفتگی با خود ناتوان سازی همبستگی مثبت معنی دار وجود دارد. همچنین هر سه متغیر شخصیتی با خود ناتوان سازی همبستگی چندگانه دارند. در دانشجویان پسر کمال گرایی و حرمت خود و در دانشجویان دختر کمال گرایی بهترین پیش بینی کننده های خود ناتوان سازی محسوب می شوند.

سوگیری های اسنادی مربوط به وقایع منفی در توهم و هذیان، هسته اصلی تبیین های شناختی - اجتماعی نشانه شناسی مثبت روان گسستگی را تشکیل می دهند. بر اساس الگوی ابعادی ویژگی های روان گسستگی، شخصیت اسکیزوتایپی و اسکیزوفرنیا به عنوان نقاط مختلفی بر روی یک پیوستار مفهوم بندی شده اند که بر طبق مفروضه های الگوی آسیب پذیری - تنیدگی مبین درجاتی از خطر می باشند. هدف این پژوهش، بررسی سوگیری های اسنادی در شخصیت های اسکیزوتایپی بود. بدین منظور 477 دانشجو از دانشکده های مختلف دانشگاه علامه طباطبایی با پرسشنامه شخصیت اسکیزوتایپی (STA) غربال شده و از بین آنها 30 نفر به عنوان گروه اسکیزوتایپی و 30 نفر هم به عنوان گروه گواه انتخاب و با پرسشنامه سبک های اسنادی (ASQ) مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که اسناد افراد با صفت اسکیزوتایپی (غیر بالینی) برای حوادث منفی بیرونی تر، کلی تر، پایدارتر و برای حوادث مثبت، درونی تر، کلی تر و پایدارتر از گروه گواه است. این یافته، با یافته های دیگر با گروه های بالینی بیماران اسکیزوفرنیایی همسو می باشد. یافته های حاصل از پژوهش حاضر در جهت حمایت از نظریه بنتال و همکاران در ارتباط با تبیین روان گسستگی از دیدگاه شناخت اجتماعی و نیز در جهت فراهم آوردن تاییدات پژوهشی بیشتر برای الگوی پیوستاری روان گسستگی تفسیر گردید.

توجه به سوانح شغلی به خاطر تاثیر گسترده متغیرهای روانشناختی در آن؛ یک مساله مهم در روانشناسی صنعتی سازمانی است. پژوهش حاضر تاثیر این متغیرها را بر سوانح شغلی در دو سطح نرم و سخت بررسی می کند. جامعه آماری را کلیه کارکنان یکی از کارخانه های شهر تهران تشکیل می دادند که دو نمونه 348 و 322 نفری از آنان که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند؛ به ابزارها پاسخ دادند. ابزارها عبارت بودند از: آزمون استعداد افتراقی (DAT)، آزمون استدلال عددی، آزمون جور کردن ابزار و آزمون چالاکی حرکتی از مجموعه آزمون های استعداد عمومی (GATB)، آزمون دقت و هماهنگی آزمون های صنعتی فلانگان، آزمون خود اثربخشی نسبت به صدا، ناسازگاری اجتماعی عمومی و پرسشنامه سلامت عمومی. همبستگی درونی متغیرهای پژوهش در سطح نرم افزاری نشان داد که ناسازگاری اجتماعی عمومی و حواسپرتی و در سطح سخت افزاری چالاکی حرکتی و نوبت کاری بیشترین رابطه را با سوانح داشتند. داده ها از طریق تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. از بین متغیرهای سخت افزاری دقت، هماهنگی و آموزش به طور مستقیم و بقیه به طور غیر مستقیم با سانحه ارتباط معنی دار داشتند (p<0.05)، سابقه استخدام و نوبت کاری با سانحه هم ارتباط مستقیم و هم ارتباط غیرمستقیم داشتند و متغیرهای نرم افزاری به طور غیرمستقیم از طریق ریسک خطر بر رخداد سانحه تاثیر داشتند. از یافته های پژوهش حاضر می توان متغیرهای مرتبط با سوانح را شناسایی و بنابراین مهار کرد. پیشنهاداتی هم برای محققان و مدیران ارایه شده است.