چغندرقند
سال:1382 | دوره:19 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

به منظور بررسی میزان افت عملکرد ریشه و درصدقند ناشی از بیماری سفیدک سطحی، تعداد 10 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در یک آزمایش فاکتوریل با سه تکرار در سال 1380 در کرمانشاه مورد مقایسه قرار گرفتند. ژنوتیپ ها یک فاکتور و سمپاشی در دو سطح، فاکتور دیگر را تشکیل دادند. برای ایجاد آلودگی مصنوعی از سوسپانسیون کنیدیهای قارچ استفاده شد و شش هفته پس از استقرار عامل بیماری شاخص آلودگی برای تیمارها تعیین گردید. نتایج نشان داد، ژنوتیپ هایی که با سم کنترل شدند عملکرد ریشه بالاتری داشتند. به طور کلی سمپاشی باعث افزایش 16.5 درصد عملکرد ریشه گردید. پاسخ ژنوتیپ ها به کنترل شیمیایی در افزایش عملکرد ریشه بسیار متفاوت بود و افزایش عملکرد ریشه، از 0.5 تن در هکتار در ژنوتیپ7233 B41K  تا 19.7 تن در هکتار در ژنوتیپ7233 P.107  مشاهده شد. عکس العمل ژنوتیپ ها در مورد صفت درصدقند نیز متفاوت بود و در تیمارهای سمپاشی شده درصد قند افزایش یافت، به طوری که در ژنوتیپ233 P.107  میزان درصدقند حدود 2.2 درصد نسبت به شرایط سمپاشی نشده افزایش نشان داد.

از نمونه های دارای علایم پژمردگی و پوسیدگی ریشه و طوقه چغندرقند در مناطق مختلف چغندرقند کاری ایران مجموعا 94 جـدایه فوزاریوم جداسازی شد. خصوصیات ریخت شناسی جدایه ها با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر مـورد بـررسی های تـاکسونومیـکی قـرار گـرفت و جدایه ها, به ترتیب فراوانی در شش گونه F. solani, F. oxysporum, F. equiseti, F. nygamai, F. proliferatum, F. culmorum  قرار گرفتند. مطالعات بیماریزایی جدایه ها در شرایط گلخانه در خاک سترون با استفاده از مایه قارچ روی دانه گندم و مایه زنی گیاهچه ها و برش های ریشه در آزمایشگاه صورت گرفت. نتایج نشان داد که به استثنای یکی از جدایه های گونه F. solani بقیه جدایه ها هم روی گیاهچه و هم روی برش های ریشه بیماریزا بودند و توانستند پژمردگی و یا پوسیدگی ریشه را در گیاه ایجاد نمایند. از بین شش گونه مورد بررسی، جدایه های گونهF . solani  فراوانی و بیماریزایی بیشتری داشتند.

به منظور بررسی همبستگی صفات, تعداد 10 توده چغندرقند و دو رقم شاهد حساس به شوری و خشکی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط بدون تنش، تنش خشکی و شوری مورد ارزیابی قرار گرفتند. این تحقیق در سال 1379 برای شرایط نرمال و تنش خشکی در مزرعه کمال آباد کرج و برای تنش شوری در مزرعه امیرآباد هنرستان کشاورزی مردآباد صورت گرفت. آبیاری در تنش خشکی زمانی انجام شد که رطوبت خاک در اطراف گیاه به نقطه پژمردگی رسید. هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک در شرایط شور برابر با 18میلی موس بر سانتیمتر بود. در این تحقیق صفات طول و عرض برگ، طول دمبرگ، طول و عملکرد ریشه، عملکرد شکر سفید، مقادیر ازت، سدیم، پتاسیم، شاخصNa/K، وزن خشک ریشه، وزن تر و خشک اندام هوائی در هر دو محیط اندازه گیری شدند و ضرایب همبستگی آنها با روش پیرسون تعیین گردید. نتایج نشان داد که در شرایط بدون تنش همبستگی های ساده عملکرد ریشه با عملکرد شکر سفید، پتاسیم، شاخص Na/K، درصد قند ملاس و وزن خشک ریشه مثبت و با خلوص شربت منفی و معنی دار بود. همبستگی ساده عیار قند با صفات مقدار سدیم، شاخص Na/K و درصد قند ملاس منفی و با عملکرد شکر سفید و خلوص شربت مثبت و معنی دار بود. در شرایط خشکی ضرایب همبستگی عملکرد ریشه با صفات عملکرد شکر سفید، وزن خشک ریشه وعرض برگ مثبت و معنی دار بود. در شرایط تنش شوری نیز همبستگی عملکرد ریشه با صفات عملکرد شکرسفید، وزن خشک ریشه و اندام هوایی مثبت و معنی دار بود. براساس نتایج این تحقیق همبستگی بین صفات مورد مطالعه با تغییر محیط طبیعی دستخوش تغییرات فراوانی گردید به طوری که برخی از این تغییرات مثبت و برخی منفی بود.

رابطه برخی از صفات کمی و کیفی سه رگه چغندرقند با تنش خشکی مداوم و مقایسه آن با شرایط عادی، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات چغندرقند واقع در مزرعه کمال آباد کرج در سال 1380 مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق سه رگه چغندرقند به نام های 7219-P.69، -BP کرج و 7112 که در تحقیقات قبلی تحت شرایط تنش شدید در اوایل فصل رشد و سپس آبیاری مجدد و هم چنین تنش شدید و آبیاری مجدد به طور متناوب طی فصل رشد به ترتیب به عنوان متحمل، نیمه متحمل و حساس به تنش خشکی دسته بندی شده بودند، در یک آزمایش تحت تاثیر شیب تنش خشکی مداوم با استفاده از سیستم آبیاری بارانی تک شاخه ای (Line source sprinkler system) قرار گرفتند. سه سطح آبیاری، شامل آبیاری معمول (نرمال)، تنش ملایم و تنش شدید مداوم طی فصل رشد، پس از مرحله استقرار کامل گیاه اعمال شد. در این تیمارها به ترتیب و به طور متوسط 1274، 1133 و 740 میلیمتر آب مصرف شد. میانگین عملکرد ریشه درتیمارها به ترتیب معادل 58.6، 45.8 و 34.7 تن در هکتار بود. در تنشهای شدید میزان پتاسیم و نیتروژن مضر در ریشه افزایش و سدیم کاهش یافت. در نهایت مجموع این عوامل سبب کاهش عملکرد نهایی شکر سفید در شرایط تنش گردید. مقایسه بین رگه ها بیانگر برتری عملکرد شکر سفید رگه 7112 در هر دو شرایط تنش و بدون تنش بود. کاهش عملکرد شکر سفید رگه ها در شرایط تنش شدید نسبت به شرایط نرمال به ترتیب در رگه های -BPکرج، 7112 و7219-P.69  معادل 36، 32 و 24 درصد بود. در مجموع تحت شرایط تنش مداوم این آزمایش رگه7219-P.69  کمترین کاهش عملکرد شکر سفید نسبت به حالت عدم تنش را داشت.

این تحقیق در سال 1378 در دانشگاه ردینگ انگلستان انجام شد و هدف آن بررسی واکنش ارقام مقاوم (Saxon) و حساس(IC1) به ساقه دهی(Bolting) به طول روز قبل و بعداز شروع طویل شدن ساقه و گلدهی بوده, هم چنین تعیین تاثیر تعداد روزی که گیاه قبل و بعداز شروع طویل شدن ساقه در روز بلند یا روز موثر (18ساعت (LD و روز کوتاه یا روز غیرموثر (12ساعت،(SD سپری می نماید، روی زمان ظهور ساقه، پدیدار شدن اولین غنچه شکفته شده و پایان گلدهی هدف دیگر این تحقیق بود. در این بررسی تعدادی از گیاهان برای مدت متفاوتی در شرایط نوری روز کوتاه و تعدادی دیگر به همان مدت در شرایط نوری روز بلند قرار داده شد و پس از گذشت زمان معین با یکدیگر جابجا (شرایط نوری متضاد) گردیدند. برای این منظور گلخانه ای که دارای دو اطاقک رشد کاملا مجزا بود انتخاب شد، که طول روشنایی در یکی از اطاقک ها 12 و در دیگری 18 ساعت بود. برای رسیدن به اهداف فوق دو آزمایش جداگانه انجام شد. در آزمایش اول پس از بهاره سازی ریشه ها و کشت آنها در گلدان و تامین هم زمان و یکسان آب و مواد غذایی، هشت گلدان 8 ،21 ،33 ،40 و 47 روز بعد از کشت از شرایط LD به شرایط SD و متقابلا هشت گیاه از شرایط SD به شرایط LD منتقل شدند. در طول آزمایش تعداد هشت گلدان در شرایط SD و هشت گلدان در شرایط LD قرار داده شدند. در آزمایش دوم ابتدا اجازه داده شد گیاهان در شرایط روز بلند تولید ساقه گل دهنده بنمایند و پس از آشکارشدن ساقه گل دهنده نیمی از گلدان ها به شرایط SD منتقل و نیم دیگر از گلدان ها در همان شرایط LD باقی گذاشته شدند. تیمار زمان انتقال از SD به LD و بالعکس 8، 16، 24 و30 روز بعد از شروع طویل شدن ساقه اعمال گردید. ضمنا تعداد هشت گیاه بعداز تولید ساقه گل دهنده به عنوان شاهد روز کوتاه در شرایط SD و تعداد هشت گیاه به عنوان شاهد روز بلند در شرایط LD نگهداری شدند. در این تحقیق پدیدار شدن ساقه، پدیدار شدن اولین غنچه شکفته شده و پایان گل دهی مورد توجه قرار گرفت. نتایج نشان داد که گیاه چغندرقند بلافاصله پس از بهاره شدن به طول روز واکنش (حساسیت) نشان می دهد. در واقع مرحله غیرحساسی که در اغلب گیاهان یکساله وجود دارد، در این گیاه مشاهده نشد. این توانایی واکنش به طول روز تا مرحله تولید بذر ادامه یافت. در ضمن رقم حساس به ساقه دهی در مقایسه با رقم مقاوم در مدت زمان کوتاهتری ساقه و گل تولید کرد. این تفاوت، وقتی گیاهان دو رقم در طول روز کوتاه قرار گرفتند به طور چشمگیری آشکار شد. به طوری که گیاهان رقم مقاوم پس از 154 روز در شرایط روز کوتاه ساقه گل دهنده تولید نکردند. گیاهان رقم مقاومی که 21 روز بعداز ساقه دهی از شرایط روزبلند به شرایط روزکوتاه منتقل شدند، هرگز تولید گل نکردند. این نتایج نشان داد که نیاز رقم مقاوم به طول روزبلند می باشد. بدین معنی که گیاهان رقم مقاوم جهت ایجاد ساقه گل دهنده و گل دهی به ترتیب هشت و 21 روز بنابه ضرورت به طول روز بلند نیاز دارند.

به منظور بررسی عوامل مهم و موثر در تولید چغندرقند، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای در استان کرمانشاه در مجموع 100 کشاورز از شهرستان های کرمانشاه و اسلام آباد غرب انتخاب و اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه در سال زراعی 1380-1379 جمع آوری و مورد پردازش قرار گرفت. ارزیابی کارایی فنی چغندرکاران و عوامل موثر بر آن با استفاده از تابع تولید مرزی تصادفی به شکل کاب- داگلاس صورت گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که متوسط کارایی فنی چغندرکاران در شهرستان کرمانشاه 82 درصد و در شهرستان اسلام آباد غرب 77 درصد می باشد. در این مطالعه تعداد قطعات، نوع کشت سال قبل، مصرف کود بر اساس آزمون خاک، زمان آخرین آبیاری (زمان رهایی)، روش کاشت محصول و مطالعه نشریات ترویجی بر کارایی فنی چغندرکاران موثر بودند.

برای استخراج DNA ژنومی از منابع گیاهی و قارچ روش های بسیاری وجود دارد که در آزمایشگاه های مختلف بسته به میزان کمیت و کیفیت DNA مورد نیاز از آن ها استفاده می گردد. با این حال، اصول کلی مراحل استخراج DNA در اغلب روش ها یکسان است (Edward et al. 1991; Murry and Thompson 1980; Rogers and Bendich 1988; Saghai-Maroof et al. 1984) با توجه به انجام طرح های تحقیقاتی مبتنی بر نشانگرهای مولکولی در آزمایشگاه بیوتکنولوژی موسسه تحقیقات چغندرقند، نیاز به روشی ساده، کم هزینه و در عین حال کارآمد برای استخراج DNA ژنومی گیاه و یا قارچ که پیش نیاز آزمون های مولکولی مبتنی بر PCR می باشد حس می گردید. بنابراین سعی گردید با مقایسه چندین روش استخراج DNA درمنابع مختلف (Cartner and Milton 1993; Edward et al. 1991; Huang and San 2000; and Thomas 1980; Rogers and Bendich 1988; Saghai-Maroof et al. 1984) به روشی ساده و تکرار پذیر دست یافت که مورد استفاده برای منابع گیاهی و قارچی باشد. در نهایت، روش یا دستورالعمل زیر به کار گرفته شد و DNA استخراج شده از نمونه های مختلف دو منبع گیاهی و قارچی باشد پس از تعیین کمیت و کیفیت، مورد آزمون PCR اختصاصی و RAPD قرار گرفتند. الگوی نوارهای حاصل از تکثیر DNA نشان داد که روش به کار رفته در استخراج DNA برای هر دو منبع گیاهی و قارچی موثر بوده است ( شکل1). زمان لازم برای این روش استخراج کم تر از سه ساعت بوده و در مقایسه با اکثر روش های معمول در آزمایشگاه های زیست شناسی مولکولی با هزینه کم تری قابل انجام است.