پژوهش های نوین روانشناختی (روانشناسی دانشگاه تبریز)
سال:1388 | دوره:4 | شماره:16 |تعداد مقالات:10

هدف مطالعه حاضر بررسی نقش عوامل تعیین کننده در سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه تبریز بود. بدین منظور 384 دانشجو (212 پسر، 172 دختر) از بین دانشجویان دانشگاه تبریز به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده و سپس پرسشنامه سلامت اجتماعی کی یس را تکمیل نمودند. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده، از روش تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون t گروه های مستقل استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین دانشجویان رشته های مختلف فقط در خرده مقیاس شکوفایی اجتماعی در سطحp<0.05  تفاوت معناداری وجود دارد. بررسی های بیشتر نشان داد که دانشجویان گروه علوم انسانی خودشکوفایی اجتماعی بیشتری از گروه فنی- مهندسی نشان می دهند. نتایج تحلیل داده های مربوط به متغیرهای قومیت، تحصیلات والدین و وضعیت اجتماعی - اقتصادی نشان داد که متغیرهای مذکور تاثیری بر سلامت اجتماعی دانشجویان مورد مطالعه ندارند. همچنین در زمینه متغیر جنسیت، نتایج آزمون t حاکی از آن است که بین دختران و پسران در هیچ یک از خرده مقیاس های سلامت اجتماعی تفاوت وجود ندارد، یعنی جنسیت تاثیری بر سلامت اجتماعی دانشجویان ندارد.

علایم و نشانه های اختلال نقص توجه / بیش فعالی می تواند تعامل والدین و عملکرد خانواده را تحت تاثیر قرار دهد. هدف از پژوهش حاضر نیز مقایسه عملکرد خانواده های دارای فرزند پسر مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش فعالی با گروه کنترل بوده است. بدین منظور 29 نفر از مادران کودکانی که با استفاده از مصاحبه بالینی و پرسشنامه CSI-4 تشخیص نقص توجه / بیش فعالی دریافت کرده اند، ابزار سنجش خانواده را تکمیل کردند. این کودکان به صورت تصادفی خوشه ای چندمرحله ای از نواحی پنج گانه آموزش و پرورش شهرستان تبریز انتخاب شده بودند. گروه مقایسه نیز شامل مادران کودکان عادی بود که کودکانشان از بین دانش آموزان همان مدارس انتخاب شده و مادران از نظر سن، ابعاد خانواده و تحصیلات با گروه اصلی همتا شده بودند. تحلیل داده های به دست آمده نشان داد که بین عملکرد خانواده در خانواده های دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش فعالی و گروه کنترل در بعد حل مساله و پاسخدهی عاطفی در سطح p<0.05، و آمیزش عاطفی در سطحp<0.001  و کنترل در سطح 0.001 تفاوت معنادار وجود دارد.

در این مقاله پرسشنامه 6 عاملی شخصیت HEXACO-PI-R که از مطالعات فرهنگ واژگان ساختار شخصیت در 7 کشور جهان استخراج شده است از نظر ساختار عاملی، پایایی و اعتبار مورد بررسی قرار گرفته است. پرسشنامه شخصیتی 6 عاملی HEXACO-PI-R دارای 24 مقیاس صفات است و 6 عامل شخصیتی صداقت - فروتنی(H) ، هیجان پذیری(E) ، برون گرایی(X) ، توافق(A) ، وظیفه شناسی (C) و باز بودن به تجربه (O) را در بر می گیرد.این مطالعه از نوع زمینه یابی بوده و جامعه آماری پژوهش را دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه های وزارت علوم و فناوری تشکیل می دادند. نمونه مورد مطالعه 711 نفر دانشجو (302 نفر مذکر و 409 نفر مونث) از 5 دانشگاه کشور (شهید بهشتی، اصفهان، تبریز، کرمان و شهرکرد) بودند. در این مطالعه همچنین ساختار 6 عاملی پرسشنامه HEXACO-PI-R در دانشجویان ایرانی مورد تایید قرار گرفت. همچنین همه مقیاس های پرسشنامه پایایی های درونی بالایی منطبق بر ساختار 6 عامل فرض شده و اعتبار همگرای کافی با متغیرهای خارجی نشان دادند. این مطالعه نشان داد که پرسشنامه 6 عاملی شخصیت HEXACO-PI-R ابراز مناسبی برای سنجش ابعاد مختلف شخصیت در جامعه دانشجویی کشور است. بررسی اعتبار این پرسشنامه در سطح جمعیت عمومی پیشنهاد می شود.

هدف از این پژوهش تعیین میزان اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر نگرش نسبت به مصرف سیگار است. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه اول منطقه 2 شهر تبریز است. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تک - مرحله ای 48 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه نگرش نسبت به مصرف سیگار استفاده شد و واقعیت درمانی گروهی در بین گروه آزمایشی طی 10 جلسه، هر جلسه به مدت یک ساعت و چهل و پنج دقیقه انجام پذیرفت و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t گروه های مستقل و آزمون t گروه های همبسته استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نگرش نسبت به مصرف سیگار دانش آموزانی که واقعیت درمانی گروهی در بین گروه آزمایشی را دریافت کرده اند به طور معنی دار و منفی، پایین تر از نگرش دانش آموزانی است که واقعیت درمانی گروهی را دریافت نکرده اند به عبارت دیگر واقعیت درمانی گروهی در کاهش نگرش مثبت بالای دانش آموزان پسر نسبت به مصرف سیگار تاثیر دارد.

توانایی نسبت دادن حالت های ذهنی یعنی نیات، احساسات، خواسته ها و باورها به خود و دیگران و درک این که حالات ذهنی دیگران می تواند متفاوت از حالات ذهنی خود فرد باشد اصطلاحا نظریه ذهن یا اختصاراTOM  نامیده می شود. امروزه نظریه ذهن برای اشاره به ظرفیت شناختی خاصی استفاده می شود. بر پایه رشد این ظرفیت شناختی است که رفتارهای دیگران معنی دار شده و قابل درک می شوند. عنصر اساسی در نظریه ذهن درک عوامل هدفمندی رفتار و جهت دار بودن ادراک دیگران است. خاستگاه تکاملی نظریه ذهن به نخستینی های غیرانسانی برمی گردد. نظریه ذهن احتمالا واکنشی انطباقی به تعاملات اجتماعی اولیه می باشد (پریماک و وودراف، 1978). در سه دهه اخیر پیشرفت ها و پژوهش های گسترده ای در زمینه تحول نظریه ذهن در کودکان نابهنجار، زیربناهای عصبی فیزیولوژیکی آن در مغز و اکتشاف بخش های موثر در این واکنش شناختی و نقش نورون های آیینه ای، هم چنین بررسی هایی در مورد نظریه های مختلف در این حیطه مهم تحولی صورت گرفته است. به دنبال تحقیقات گسترده در زمینه تحول بهنجار نظریه ذهن، بخش آسیب شناسی نظریه ذهن نیز به سرعت رو به گسترش بوده و هر روز با نتایج چشم گیری در مورد نقص های نظریه ذهن در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، اختلالات شخصیتی، کودکان اتیستیک، سندرم آسپرگر و غیره مواجه هستیم. در این مقاله تلاش شده است بیشتر به بررسی تاریخچه نظریه ذهن، نظریه ذهن به عنوان ابزاری برای سازگاری با پیچیدگی های اجتماعی، رویکردهای نظری مختلف در زمینه نظریه ذهن، مراحل مختلف تحول نظریه ذهن در کودکان بهنجار، مکانیزم های مغزی نظریه ذهن، ارتباط نظریه ذهن با سایر توانایی ها پرداخته شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی روابط بین صفات شخصیت، سبک های مقابله و بهزیستی ذهنی در دانشجویان دختر و پسر بود. 446 دانشجو (167 پسر و 279 دختر) به فهرست پنج عاملBFI) ؛ جان، دوناهو و کنتل، 1991)، نسخه کوتاه فهرست مقابله با موقعیت های تنیدگی زاCISS) ؛ اندلر و پارکر، 1990) و مقیاس های بهزیستی ذهنی پاسخ دادند. به منظور بررسی تفاوت های جنسیتی در صفات شخصیت، سبک های مقابله با تنیدگی و مقیاس های بهزیستی ذهنی از تحلیل واریانس چند متغیری و به منظور ارزیابی روابط بین متغیرهای مکنون و اندازه گیری شده در الگوی مفهومی، از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج MANOVA نشان داد که به طور کلی، بین دو جنس از نظر عامل های برون گرایی و روان رنجورخویی، سبک های مقابله مساله مدار، هیجان مدار و اجتنابی و مقیاس های عاطفه مثبت، عاطفه منفی و رضایت از زندگی تفاوت معنادار بود. نتایج SEM نشان داد که بهزیستی ذهنی بالا از طریق نمرات بالا در عامل برون گرایی و نمرات پایین در عامل روان رنجورخویی و سبک مقابله هیجان مدار، پیش بینی شد. همچنین، نتایج نشان داد که رابطه بین عامل های برون گرایی و روان رنجورخویی تنها از طریق سبک مقابله هیجان مدار میانجی گری شد. در این الگو، تمام وزن های رگرسیونی از نظر آماری معنادار بوده و متغیرهای پیش بینی کننده الگو، 0.85 از واریانس بهزیستی ذهنی را تبیین کردند. نتایج پژوهش حاضر، ضرورت بازشناسی نقش ویژگی های شخصیتی و متغیر جمعیت شناختی جنسیت را در پیش بینی بهزیستی ذهنی دانشجویان مورد تاکید قرار می دهد. تلویحات یافته های پژوهش حاضر برای روان شناسان سلامت بحث می شود.

هدف پژوهش حاضر، پیشنهاد مدلی از پیشایندها و پیامدهای مهم گذشت در جهت شناخت بهتر و کامل تر مفهوم گذشت می باشد. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 245 نفر مرد و 247 نفر زن بودند که از بین والدین دانش آموزان دبیرستانی شهر اهواز با روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس گذشت صفت(TFS) ، مقیاس اسناد ارتباطی(RAM) ، شاخص کیفیت ازدواج(QMI) ، مقیاس صفات همدلی باتسو (BEA)، خرده مقیاس نگرش مذهبی پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ(ENRICH) ، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) و خرده مقیاس خشم فهرست تجدیدنظر شده علائم روانی SCL90-R می باشند. برای ارزیابی مدل پیشنهادی از روش الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و بر اساس نرم افزار AMOS ویرایش 7 استفاده شد. مدل ارزیابی شده از شاخص های برازندگی خوبی برخوردار بود. بر اساس نتایج مدل معادلات ساختاری کیفیت مثبت زناشویی هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق اسنادهای علی و مسوولیت پذیری باعث افزایش گذشت می شود. اسنادهای علی نیز به صورت غیرمستقیم و از طریق اسنادهای مسوولیت و همدلی موجب ارتقای گذشت می شود. اسنادهای مسوولیت نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم به واسطه همدلی باعث افزایش گذشت می شود. همدلی نیز به صورت مستقیم باعث افزایش گذشت می شود. نگرش های مذهبی نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق اسنادهای مسوولیت باعث ارتقای گذشت می شود. گذشت نیز باعث افزایش سلامت روانی و کاهش پرخاشگری در میان همسران می شود. مضامین درمانی و آموزشی نتایج و مدل ارائه شده توسط پژوهش حاضر به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین باورهای معرفت شناختی، سبک های تفکر و راهبردهای یادگیری با عملکرد تحصیلی دانشجویان علوم انسانی دانشگاه پیام نور اجرا شد. به همین منظور تعداد 231 نفر از دانشجویان روانشناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تک مرحله ای به شیوه تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: (1) پرسشنامه باورهای معرفت شناختی (شومر، 1990)، (2) پرسشنامه سبک های تفکر (استرنبرگ، 1997)، و (3) پرسشنامه راهبردهای یادگیری (پینتریچ و دی گروت، 1990). در این پژوهش معدل دانشجویان به عنوان شاخص عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شد و تحلیل رگرسیون چندگانه و آزمون همبستگی پیرسون برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که دو متغیر باورهای معرفت شناختی دانش ساده. قطعی و راهبردهای یادگیری خودنظم دهی پیش بینی کننده های معنی داری برای عملکرد تحصیلی هستند. از این دو متغیر، باورهای معرفت شناختی دانش ساده. قطعی ارزش بتای بالاتری در مقایسه با راهبردهای یادگیری خودنظم دهی داشت. بقیه متغیرها پیش بینی کننده معنی داری نبودند. هر چند که برخی متغیرها، از جمله باورهای معرفت شناختی یادگیری سریع. ثابت و سبک تفکر قانونگذارانه ارتباط منفی معنی داری با عملکرد تحصیلی داشتتند. با این حال، وارد معادله رگرسیون نشدند. این احتمال وجود دارد که این متغیرها به طور غیرمستقیم از طریق تاثیرگذاری بر سایر متغیرها عملکرد تحصیلی را تحت تاثیر قرار می دهند.

مطالعه تاثیر القا شده غم، خشم و شادی بر نظام اسنادی افراد موضوع پژوهش حاضر می باشد. تصور می شود که خلق مثبت بیش از خلق منفی سبب ایجاد اسنادهای مثبت و خشم بیش از خلق منفی سبب اسنادهای شخصی می گردد. 120 نفر از دانشجویان که به صورت طبقه ای متناسب با حجم از دانشکده های مختلف دانشگاه اصفهان انتخاب گردیده بودند در جلسات القا خلق شامل ترکیبی از فیلم و یادآوری خاطرات شرکت کرده و سپس به پرسشنامه مقیاس بعد اسنادی تجدیدنظر شده (مک اولی، دوکان و راسل، 1992) پاسخ دادند. برای تحلیل یافته ها از t گروهای مستقل، تحلیل واریانس چند متغیره و تک متغیره و ضرائب همبستگی درونی ابزارها استفاده گردید. یافته ها نشان داد که افراد در حال خوش قضاوت مثبت تری راجع به افراد هدف می انجامد و در حال ناخوش به ملامت رفتارهای نامطلوب افراد هدف می پردازند که با این حال کمتر از خشم به اسناد شخصی می انجامد. یافته های پژوهش حاضر را می توان در جهت رد نظریه پالایش روانی فروید مورد استفاده قرار داد زیرا خشم نه به پالایش بلکه به ویرانی و فروپاشی اسنادهای مثبت می انجامد که بـه صورت مارپیچی باعث تـزاید خشم می گردد.

هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی روایی سازه نسخه ایرانی پرسشنامه طرحواره یانگ- فرم 232 ماده ای می باشد. 824 دانشجوی مقطع کارشناسی به پرسشنامه طرحواره یانگ پاسخ دادند. 671 نفر از این دانشجویان، پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب بک و پرسشنامه سلامت روانی را نیز کامل کردند. تحلیل مولفه های اصلی با چرخش ابلیمین، 13 عامل قابل تفسیر را نشان دادند. این 13 عامل از همسانی درونی و پایایی آزمون - بازآزمون رضایت بخشی برخوردار بودند. همچنین، عامل های استخراج شده به طور مستقیم و معنی داری با نمرات افسردگی، اضطراب و سلامت روانی ارتباط داشتند که حاکی از روایی همگرایی پرسشنامه طرحواره یانگ است. نتایج این مطالعه شواهد اولیه را در مورد روایی و پایایی رضایت بخش پرسشنامه طرحواره یانگ در جمعیت غیربالینی فراهم می کند. اما، مطالعات آینده باید ویژگی های روانسنجی این پرسشنامه را در جمعیت بالینی مورد بررسی قرار دهند.