مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان
سال:1388 | دوره:17 | شماره:68 |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف: سرب از طریق مواد زائد صنایع به منابع آب و خاک وارد شده، اثرات بسیار مضر بر سلامت انسان دارد. در این تحقیق قارچ های مقاوم به سرب جداسازی شده از فاضلاب کارخانه سرب و روی زنجان، تا حد جنس مورد شناسایی قرار گرفته اند. هدف از این مطالعه، تعیین ظرفیت جذب بیولوژیکی سرب در جرم بیولوژیکی زنده قارچ های مقاوم به سرب بوده است.روش بررسی: پس از نمونه برداری از پساب و خاک اطراف مسیل خروجی شرکت ملی سرب و روی ایران در زنجان، بر روی محیط کشت سابرو دکستروز آگار حاوی یون سرب عملیات کشت انجام شد. با انجام کشت های جداگانه از هر کدام از کلنی های تشکیل یافته در محیط کشت سابرو دکستروز آگار و پس از جداسازی و خالص سازی قارچ ها، با استفاده از مشخصات کلنی ها و بررسی مورفولوژیکی و رنگ آمیزی لاکتوفنل کاتن بلو، قارچ های ایزوله شده، شناسایی گردیدند. حداقل غلظت بازدارندگی سرب برای هر یک از ایزوله ها در محیط کشت سابرو دکستروز آگار حاوی غلظت های 100 تا 4500 میلی گرم بر لیتر سرب تعیین شد و در محیط های کشت جداگانه سابرو دکستروزبراث حاوی یون سرب با غلظت های 50 ،150 ،100 و 200 میلی گرم بر لیتر، ظرفیت جذب بیولوژیکی سرب اندازه گیری شد.یافته ها: در این تحقیق یک گونه رایزوپوس، یک گونه آسپرژیلوس و دو گونه پنیسیلیوم جداسازی شد. حداقل غلظت بازدارندگی گونه رایزوپوس 2500 میلی گرم بر لیتر و برای بقیه گونه ها 3000 میلی گرم بر لیتر بود. حداکثر جذب سرب توسط آسپرژیلوس به میزان 5/51 میلی گرم بر گرم جرم خشک قارچ و برای رایزوپوس و گونه های جداسازی شده پنی سیلیوم به ترتیب 2/19، 6/25 و 5/12 بود.نتیجه گیری: با توجه به حذف بالای 70 درصدی بدست آمده توسط آسپرژیلوس و گونه های پنی سیلیوم استفاده شده، این روش بیولوژیکی به عنوان یک روش تصفیه سرب پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: آلودگی ارسنیک در آب آشامیدنی باعث به اثرات زیان آور در سلامت انسان می گردد. هدف از این پژوهش، ارزیابی کارآیی فرآیند اسمز معکوس برای حذف ارسنیک در آب آشامیدنی، می باشد.روش بررسی: روش انجام این پژوهش بر اساس داده های آزمایشگاهی و از نوع مطالعات تجربی بوده است. پژوهش در یک پایلوت غشایی اسمز معکوس از جنس پلی آمید با مدول مارپیچی مدل 2521 TE ساخت شرکت CSM کره انجام گرفت. پس از آماده سازی محلول ارسنات سدیم در آزمایشگاه، عملکرد سیستم اسمز معکوس در حذف آرسنیک، بررسی شد. تاثیر تغییرات فشار،pH  و دماهای مختلف با غلظت ورودی 2/0 میلی گرم در لیتر، و سپس در غلظت های مختلف روی کارایی حذف ارسنیک مورد ارزیابی قرار گرفت. درهر حالت میزان فلاکس عبوری (جریان عبوری در واحد سطح) از غشا اندازه گرفته شد. اندازه گیری مقدار ارسنیک به روش نقره دی اتیل دی تیوکاربامات انجام شد و درصد حذف آن تعیین گردید.یافته ها: نتایج حاصل نمایان گر شرایط بهینه عملکرد سیستم در فشار حدود 190پوند بر اینچ مربع، غلظت در محدوده 2/0 تا 5/0 میلی گرم در لیتر، دما در محدوده 25 تا30 درجه سانتی گراد و pH در محدوده 6 تا 8، می باشد. غلظت آرسنیک در آب ورودی به غشا، تاثیر چندانی در عملکرد سیستم و راندمان آن نداشت. افزایش دما موجب بهبود عملکرد سیستم و افزایش نسبی در راندمان آن شد. pH محلول ورودی تاثیر چندانی در فلاکس و عملکرد هیدرولیکی سیستم نداشت، لیکن راندمان حذف در pH های پایین به علت شکل یون های آرسنات موجود، نسبتا کم بود.نتیجه گیری: راندمان حذف آرسنیک در شرایط بهینه عملکرد سیستم، تا بیش از 99 درصد می باشد.

زمینه و هدف: مواجهه با پروپیلن گلیکول می تواند منجر به خطرات بهداشتی فراوانی نظیر عارضه های خونی، پوستی و کلیوی شود. در این مطالعه، تصفیه فاضلاب مصنوعی حاوی پروپیلن گلیکول در یک راکتور لجن فعال متعارف با جریان پیوسته مورد بررسی قرار گرفت و نهایتا شرایط رشد بهینه میکروارگانیسم های دخیل در تجزیه بیولوژیکی با کمک روش تاگوچی بررسی شد.روش بررسی: پس از سازگاری میکروارگانیسم های منتقله از یک تصفیه خانه فاضلاب شهری با غلظت های مختلف پروپیلن گلیکول در یک راکتور لجن فعال متعارف، شرایط رشد بهینه میکروارگانیزم ها و راهبری سیستم به لحاظ 4 پارامتر pH،COD  ورودی، نوع منبع نیتروژن و درصد شوری در سه سطح به کمک روش تاگوچی تعیین شد.یافته ها: بازده حذف COD در راکتور لجن فعال متعارف در پنج غلظت 400، 700، 900، 1100 و 1300 میلی گرم در لیتر به ترتیب 98، 95، 95،90  و 85 درصد بود. بهینه سازی فرآیند به وسیله روش تاگوچی نشان داد که عوامل بهینه رشد میکروارگانیزم ها و بهره برداری سیستم در تجزیه پروپیلن گلیکول شامل منبع نیتروژن اوره،pH  معادل 8، شوری برابر 8 درصد و COD ورودی 1300 میلی گرم در لیتر به ترتیب 41، 25، 11/17 و 14/16 درصد بوده اند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه می توان اظهار کرد که با کمک روش های طراحی آزمایشگاه ها به سادگی می توان شرایط بهینه فرآیندهای بیولوژیکی را تعیین نمود و کارایی سیستم های تصفیه را افزایش داد.

زمینه و هدف: ترکیبات PCB از جمله آلاینده های خطرناک شغلی و محیطی هستند که چالش های شغلی و زیست محیطی عمده ای را ایجاد نموده اند. این ترکیبات بسته به راه ورود، سن، جنس، غلظت و سطح مواجهه سبب انواع مختلف اثرات بهداشتی می شوند. هدف از این مطالعه تجزیه روغن های آسکارل با استفاده از فرآیند فوتولیز به منظور کاهش مواجهه کارگران بود.روش بررسی: راکتور فوتوشیمیایی مبتنی بر فرآیند فوتولیز با روش UV/H2O2 با مشخصات بشر 500 میلی لیتری، لامپ کم فشار اشعه  UV-C و طول موج 254 نانومتر محیا گردید. لامپ در داخل بشر به شکل غوطه ور قرار گرفت. pH نمونه ها و دما به طور مداوم مورد پایش قرار گرفت. آزمایش ها هر یک سه بار تکرار شد. روغن های آسکارل با استفاده از دستگاه GC/ECD مورد تجزیه قرار گرفت.یافته ها: میانگین حذف برای مجموع PCB ها برحسب شدت با یک، دو و سه لامپ به ترتیب 5/77، 9/82 و 2/85 درصد بود. میانگین حذف برحسب عدم استفاده و به کارگیری از H2O2 به میزان 10 و 20 درصد به ترتیب 5/74، 79و 5/94 درصد بود. میانگین حذف برحسب نسبت حلال مورد استفاده به روغن آسکارل به میزان 1 به 1، 2 به 1 و 3 به 1 به ترتیب 55، 64 و 84 درصد بود.نتیجه گیری: نتایج بررسی ما بر روی فوتولیز UV-C در حضور حلال و اکسیدکننده های قوی نظیرH2O2  روی ترکیبات PCB، منجر به تجزیه یا کاهش میزان PCB در روغن ترانسفورمر شد. به این ترتیب با استفاده از این روش میزان مواجهه شغلی و زیست محیطی با ترکیبات  PCB را می توان کاهش داد.

زمینه و هدف: انجام کار به صورت نشسته به ویژه اگر صندلی نامناسب طراحی شده باشد، عامل مهمی در ایجاد کمردرد می باشد. کمردرد یکی از متداول ترین اختلالات اسکلتی عضلانی می باشد و گزارش ها حاکی از آن است که در 50 تا 90 درصد بالغین با میزان بروز مجدد تا 90 درصد رخ می دهد. هدف از این مطالعه، طراحی و ساخت صندلی ارگونومیک مطابق با ابعاد بدنی جمعیت کارمند ایرانی بود.روش بررسی: در این مطالعه خصوصیات آنتروپومتریکی مرتبط با صندلی 303 زن و مرد کارمند اندازه گیری شد. سپس از استاندارد ANSI-HFES 100/1988  برای طراحی صندلی استفاده گردید. نهایتا، این صندلی توسط 60 کارمند مرد و زن مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: با استفاده از ابعاد آنتروپومتری و معیارهای ارگونومیک طراحی صندلی و با در نظر گرفتن محدودیت های فنی، صندلی ارگونومیک ساخته شد. پس از ساخت صندلی، این صندلی ارگونومیک با صندلی های قدیمی مورد مقایسه قرار گرفت. ارزیابی این صندلی نشان داد که تفاوت معنی داری بین صندلی جدید و صندلی قبلی کارمندان وجود دارد.نتیجه گیری: طراحی و ساخت صندلی ارگونومی متناسب با ابعاد بدنی کارمندان ایرانی در این مطالعه با موفقیت انجام یافت که می تواند در جهت تامین سلامت و راحتی نیروی انسانی شاغل در مشاغل اداری کشور مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: آلودگی گندم های نگهداری شده به کپک های مولد زرالنون بیانگر خطر سلامتی در مصرف کنندگان می باشد که توجه مسوولین سلامت مواد غذایی و قانون گذاران این حوزه را به خود جلب کرده است. زرالنون، مایکوتوکسینی استروژنیک و غیراستروئیدی است که در انسان و حیوانات اختلالاتی مانند بلوغ زودرس جنسی، بزرگی پستان، تغییر وزن غدد، عدم توازن هورمونی، سرطان پستان و سرویکس، نازایی، کاهش باروری و وزن نوزادان و سقط به وجود می آورد. انواع کپک فوزاریوم و به طور عمده فوزاریوم گرامیناروم و فوزاریوم کالموروم، مولد این سم می باشد. با توجه به اهمیت موضوع، آلودگی گندم های انبار شده به قارچ های مولد این مایکوتوکسین بررسی گردید.روش بررسی: 162 نمونه از گندم های انبار شده استان با ثبت اطلاعات مربوطه جمع آوری گردید. آلودگی نمونه ها با آزمایش مستقیم، کشت و اسلاید کالچر بررسی شد.یافته ها: از 162 نمونه گندم، دو نمونه استریل و شش نمونه آلودگی باکتریال داشتند. بیشترین آلودگی قارچی، مربوط به آلودگی نمونه ها با آسپرژیلوس نیجر (43 درصد) و سپس کپک های موکوراسه، پنیسیلیوم، انواع دیگر آسپرژیلوس ها، انواع کپک های شفاف و سیاه، انواع مخمرها و شبه مخمرها بود. با توجه به تاکید این پژوهش بر آلودگی گندم ها به زرالنون، آلودگی 55 نمونه (34 درصد) از مجموع 162 نمونه به کپک های مولدزرالنون یعنی فوزاریوم شناسایی شد.نتیجه گیری: با وجود مخاطرات ناشی از آلودگی غلات و به ویژه گندم به زرالنون، مطالعه جامعی در مورد آلودگی غلات به زرالنون در ایران صورت نگرفته است و با عنایت به نقش زرالنون در اختلالات ناباروری و سایر عوارض میکوتوکسیکوزیس، لزوم انجام مطالعات تکمیلی و اجرای روش های حذف و یا کاهش مایکوتوکسین ها در مواد غذایی پر مصرف مانند غلات در کشور ضرورت بیشتری می یابد.

زمینه و هدف: عوامل فیزیکی و شیمیایی مخاطره آمیز موجود در محیط کار دندانپزشکان، سلامت این گروه را تحت تاثیر قرار می دهد. این مطالعه با هدف تعیین اثر صدا بر شنوایی دندانپزشکان که یکی از عوامل فیزیکی مخاطره آمیز در محیط کار این گروه است، تدوین گردید.روش بررسی: این مطالعه که یک مطالعه مقطعی توصیفی تحلیلی بود، بر روی کلیه دندانپزشکان شاغل در بخش دولتی استان زنجان در سال های 86-1385 صورت گرفت. شنوایی سنجی توسط دستگاه شنوایی سنج (ادیومتر دو کاناله CA76 و ادیومتر AC40) انجام شد. افرادی که در معرض حوادث و بیماری های تاثیر گذار بر شنوایی بودند از مطالعه خارج شدند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی (آزمون T و ضریب همبستگی) مورد آنالیز قرار گرفت (a=0.05).یافته ها: نتایج این مطالعه نشان دهنده وجود افت شنوایی در هر دو گوش راست و چپ دندانپزشکان بود. این افت شنوایی بیشتر در فرکانس های خارج مکالمه و نیز در گوش چپ وجود داشت (P<0.05). در هر دو گوش افت شنوایی زنان کمتر از مردان بود (P=0.001). در هر دو گوش افت شنوایی افراد 40 و بالاتر از چهل سال بیش از افراد زیر چهل سال بود (P=0.019). افت شنوایی افراد با سابقه 10 و بیش از 10 سال بیش از افراد با سابقه کاری کمتر از 10 سال بود (P=0.004). اطلاعات دندانپزشکان در زمینه صدا کامل نبود و 3/98 درصد از آنان از حفاظ های شنوایی استفاده نمی کردند. بر اساس نتایج صدا سنجی در این مطالعه، صدای ناشی از دستگاه ها به طور مجزا در حدود 70 تا 105 دسی بل تعیین گردید.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه صدا می تواند یک خطر جدی برای سلامت دندانپزشکان در دراز مدت محسوب گردد. با توجه به بروز افت شنوایی و درمان ناپذیری آن و تعمیم افت شنوایی به فرکانس های مکالمه در صورت مواجهه بیشتر با صدا، و در نتیجه تاثیرات صدا بر ارتباطات اجتماعی افراد، توصیه می شود، به منظور پیشگیری، معاینات دوره ای شنوایی سنجی و معاینه گوش انجام شود. دوره های آموزشی حفاظت در برابر صدا برگزار شود و تاکید بر استفاده از حفاظ های شنوایی صورت پذیرد. همچنین اجرای قوانین بهداشت حرفه ای در سلامت دندانپزشکان نیز راهبرد بسیار موثری خواهد بود.

زمینه و هدف: امروزه نوبت کاری از اجزای جدایی ناپذیر زندگی در جوامع صنعتی و در حال توسعه محسوب می شود و در این میان نقش برخی از فرآیند های زیستی آهنگین انسان نظیر ترشح هورمون ملاتونین در تطابق با شرایط نوبت کاری و کاهش مشکلات ناشی از آن بر کسی پوشیده نیست. این هورمون یکی از مهم ترین متغیر های فیزیولوژیک نشان دهنده وضعیت دستگاه سیرکادین آهنگین در انسان است، اما الگوی ترشح آن در ساعات اولیه صبح و طول روز در شاغلین ایران، به ویژه نوبت کاران مشخص نیست. هدف این مطالعه تجربی، تعیین نیم رخ ترشح 24 ساعته ملاتونین در پرستاران نوبت کار و ثابت کار در یک نظام نوبت کاری سریع می باشد.روش بررسی: این مطالعه بخشی از یک تحقیق میدانی تجربی با روش مداخله ای قبل و بعد است که در فاصله سال های 1385 تا 1387 بر روی 44 نفر (34 نفر نوبت کار و 10 نفر ثابت کار) از پرستاران زن در یک بیمارستان دانشگاهی در شهر شیراز انجام پذیرفت. برای اندازه گیری هورمون ملاتونین از کلیه پرستاران مورد مطالعه (نوبت کار با چرخش سریع و ثابت کار با خواب شبانه) به مدت 24 ساعت (هر سه ساعت) نمونه خون گرفته شد. روش ELISA  نیز برای تعیین غلظت ملاتونین در سرم انسانی و پلاسما استفاده شد. داده های جمع آوری شده به وسیله آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه، تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: افراد مورد مطالعه دارای دامنه تغییرات سنی بین 22 تا 55 سال و میانگین سابقه کار 5/5 سال (5 تا 10 سال) بودند. حداقل و حداکثر میزان ملاتونین 24 ساعته در پرستاران نوبت کار با شب کاری به ترتیب در ساعت 4 عصر (91/14 پیکوگرم بر میلی لیتر) و 4 صبح (131.49 پیکوگرم بر میلی لیتر) بود. اما این مقادیر در پرستاران ثابت کار (شب خواب) کاملا متفاوت بوده، به ترتیب 02/1 پیکو گرم بر میلی لیتر در ساعت 4 عصر و 40/177 پیکو گرم بر میلی لیتر در 4 صبح بود. در مورد تغییرات زمانی میزان ترشح ملاتونین نیز نتایج گواه بر این حقیقت بود که میزان ترشح ملاتونین در ساعت 22 با ساعات 16 و 1 صبح تفاوت معنی دار داشت (P=0.001). ضمنا میزان ملاتونین ساعت 4 صبح هم با همه ساعات شبانه روز تفاوت معنی داری را نشان داد (P=0.001).نتیجه گیری: مقایسه مدل تغییرات زمانی ترشح ملاتونین در پرستاران نوبت کار و ثابت کار حاکی از این واقعیت است که نوبت کاری به طور سرشتی برای انسان غیرطبیعی و غیرعادی بوده، با تغییر الگوی ترشح ملاتونین (کاهش قابل توجه میزان ترشح ملاتونین در نقطه اوج یعنی ساعت 4 صبح و اوایل صبح یعنی ساعت 7) به طور قطع چرخه خواب، میزان هوشیاری در شب و فعالیت های روزانه بر هم خواهد خورد.

زمینه و اهداف: اهمیت سلامت غذا و افزایش عفونت های ناشی از غذا توسط عوامل بیماری زای مقاوم به آنتی بیوتیک از مسایل مطرح در دنیای امروز می باشد. کمپیلوباکتر از مهم ترین عوامل ایجاد کننده اسهال باکتریایی در انسان به خصوص کودکان می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی شیوع کمپیلوباکتر (دوگونه گرمادوست ژژونی و کلی) در گوشت مرغ و گوشت قرمز، همچنین بررسی مقاومت آنتی بیوتیکی سوش های جدا شده می باشد.روش بررسی: نمونه های گوشت قرمز و مرغ خریداری شده به صورت بسته بندی و غیر بسته بندی در سطح تهران پس از انتقال به آزمایشگاه و غنی سازی در پرستون براث روی محیط اختصاصی (کمپیلوباکتر سلکتیو آگار) کشت داده، بعد از 48ساعت کلنی های مشکوک شناسایی، جداسازی و بر اساس تست های استاندارد مورد بررسی قرار گرفت. تست حساسیت آنتی بیوتیکی با روش انتشاری دیسک انجام شد.یافته ها: از 379 نمونه بررسی شده 109 سویه کمپیلوباکتر (8/28 درصد) جداسازی شد. از این تعداد 1/76 درصد کمپیلوباکتر ژژونی و 9/23 درصد کمپیلوباکتر کلی بود. میزان جداسازی کمپیلوباکتر در نمونه های مرغ 7/49 درصد و در نمونه های گوشت 9/7 درصد بود. نتایج ما نشان می دهد که بین کمپیلوباکتر و نوع گوشت ارتباط معنی داری از نظر آماری وجود دارد (P<0.05). همچنین 8/41 درصد از نمونه های بسته بندی و 1/54 درصد از نمونه های غیربسته بندی مرغ (P=0.197) و 5/4 درصد از نمونه های بسته بندی و 8/9 درصد از نمونه های غیربسته بندی گوشت (P=0.105) به کمپیلوباکتر آلوده بودند. هیچ گونه ارتباط معنی داری میان میزان آلودگی به کمپیلوباکتر در نمونه های بسته بندی و غیربسته بندی وجود نداشت. بیشترین مقاومت آنتی بیوتیکی در نالیدیکسیک اسید با 71 درصد، سپس سیپروفلوکساسین با 7/46 درصد مشاهده شد. هیچ سویه ای به جنتامایسین مقاوم نبود.نتیجه گیری: نتایج ما نشان دهنده بالا بودن شیوع کمپیلوباکتر ژژونی در گوشت مرغ نسبت به گوشت قرمز می باشد. نتایج حاصل از مطالعه بر روی تفاوت موارد بسته بندی و غیربسته بندی، نشان می دهد که مقررات HACCP برای کنترل نقاط بحرانی و جلوگیری از انتقال آلودگی باکتریایی به گوشت، در پروسه بسته بندی، باید بیشتر رعایت گردد. سویه های جدا شده از گوشت در حال افزایش مقاومت نسبت به فلوروکینولون ها می باشند که می تواند مربوط به مصرف بی رویه آنتی بیوتیک هایی مانند انروفلوکساسین در مرغداری ها باشد. با توجه به عدم مقاومت نسبت به جنتامایسین این دارو می تواند جایگزین مناسبی در افراد نیازمند به دریافت آنتی بیوتیک جهت درمان کمپیلوباکتر باشد.

زمینه و هدف: مطالعات دهه های اخیر، بر نقش رفتارهای ناایمن، به عنوان عامل اصلی حوادث، تاکید دارند. استفاده از تابلوهای ایمنی، روش تکمیلی برای کنترل حوادث و رفتارهای ناایمن به حساب می آید. لذا هدف از این مطالعه ارزیابی تاثیر کاربرد تابلوهای ایمنی بر اصلاح رفتارهای ناایمن بود.روش بررسی: مطالعه مداخله ای حاضر، در یکی از صنایع ساخت توربین انجام شد. در این مطالعه از روش نمونه برداری از رفتارهای ایمن استفاده شد. پس از تعیین و ثبت رفتارهای ناایمن در میان کارکنان صنعت مذکور، 71 تابلوی ایمنی متناسب با شرایط مخاطره آمیز بر اساس استاندارد ANSI (Z535.2 & 3-2007) طراحی و نصب گردید. سپس، در فواصل زمانی 3 و 6 ماه پس از نصب تابلوها، با بررسی مجدد رفتارهای مرتبط با ایمنی و مقایسه آن با نتایج قبل، تاثیر کاربرد تابلوها بر رفتارهای ایمن کارکنان ارزیابی شد.یافته ها: پیش از مداخله 7/41 درصد رفتار ها ناایمن بودند. فراوان ترین رفتارهای ناایمن عبارت از به کار نبردن و یا به کارگیری نادرست تجهیزات حفاظت فردی، وضعیت بدنی نامناسب و کار ناایمن در ارتفاع بود. پس از گذشت 3 و 6 ماه از اقدامات مداخله ای، نرخ رفتار های ناایمن به ترتیب به 3/27 و 3/31 درصد کاهش یافت.نتیجه گیری: یافته ها نشان داد نقش تابلوهای ایمنی در کاهش رفتارهای ناایمن معنی دار است (P<0.005). اگرچه اثر آن در طول زمان کاهش می یابد.