مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان (Journal of Advances in Medical and Biomedical Research)
سال:1388 | دوره:17 | شماره:67 |تعداد مقالات:12

زمینه و هدف: اختلافات فردی در بروز یا عدم بروز بیماری فعال سل شرایط را برای مطالعات فراوانی در خصوص علل زمینه ای از قبیل ژنتیک میزبان در ابتلا به این بیماری فراهم کرده است که از این بین می توان به مطالعات بر روی آنتی ژن لکوسیتی انسانی، گیرنده ویتامین D، پروتئین ماکروفاژی مرتبط با مقاومت طبیعی از نوع 1، لکتین متصل شونده به مانوز و نیز فاکتور نکروز توموری اشاره نمود. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین پلی مرفیسم های ژن بیان کننده گیرنده ویتامین D شامل ApaI ، BsmI،FokI و TaqI با تمایل به ابتلا به بیماری سل ریوی انجام گردید. روش بررسی: این مطالعه به صورت یک تحقیق مورد شاهد ی صورت گرفت. گروه مورد مشتمل بر 164 بیمار و گروه شاهد 50 نفر افراد سالم در معرض خطر سل بودند. پس از تعیین ژنوتیپ های مربوط به هر جایگاه اختصاصی ژن گیرنده ویتامین D، فراوانی آن ها در هر گروه بدست آمده، پس از مقایسه دو گروه مورد و شاهد از نظر این فراوانی ها و تعیین نسبت شانس و فاصله اطمینان برای هر ژنوتیپ به توصیف ارتباط بین ژنوتیپ های خاص با بروز یا عدم بروز بیماری سل پرداخته شد.یافته ها: در مقایسه گروه های مذکور از نظر فراوانی پلی مرفیسم ها، ژنوتیپ هاپلوئید AbfT و دیپلوئید AAbbFfTT تنها ژنوتیپ هایی بودند که از نظر آماری بین دو گروه اختلاف فراوانی معنی دار داشتند.نتیجه گیری: دو ژنوتیپ AbfT و AAbbFfTT دارای اثر حمایتی در برابر ابتلا به سل تشخیص داده شدند، اما هیچ ژنوتیپی با نقش زمینه سازی ابتلا به سل یافت نشد. برای بیان دقیق تر و تعمیم یافته ها نیاز به مطالعه ای با شرکت کننده های بیشتر و در نتیجه قدرت بالاتر اجتناب ناپذیر است.

زمینه و هدف: JWH133 به عنوان آگونیست گیرنده کانابینوئیدی 2 شناخته شده است که واجد اثر ضد درد است. سلکوکسیب (یک مهارکننده اختصاصی آنزیم سیکلوکسیژناز 2) به عنوان یک داروی ضددرد، کاربرد بالینی دارد و احتمالا در مسیر سیکلوکسیژناز به همراه اثر بی دردی کانابینوئیدها دخالت می نماید. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر سلکوکسیب با دوز معمول و ناچیز بر بی دردی حاصل از JWH133 بوده است.روش بررسی: در این مطالعه تداخل احتمالی تزریق دوز معمول (50 تا200 میلی گرم بر کیلوگرم) و بسیار ناچیز (25 و 50 نانو گرم بر کیلوگرم) سلکوکسیب برروی اثر بی دردی حاصل از تزریق داخل صفاقی JWH133 با استفاده از آزمون فرمالین در موش سوری بررسی شده است.یافته ها: JWH133 فقط در مرحله یک آزمون فرمالین، اثر بی دردی نشان داد. دوز معمول (50 تا 200 میلی گرم بر کیلوگرم) و دوز بسیار ناچیز سلکوکسیب (25 تا50 نانو گرم بر کیلوگرم) اثر بی دردی JWH133 را تقویت نمود.نتیجه گیری: به نظر می رسد که سلکوکسیب اثر بی دردی حاصل از JWH133 را تحت تاثیر قرار داده است و در ضمن دوز معمول سلکوکسیب در تضاد با دوز بسیار ناچیز این دارو در آزمون فرمالین در موش سوری تاثیرگذار بوده است. 

زمینه و هدف: هدف از این مقاله شناسایی و تمایز الگوی ژنتیکی سویه های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس بیماران مسلول با استفاده از پلی مرفیسم (DRDirect Repeat) با روش اسپولیگوتایپینگ می باشد.روش بررسی: کشت مثبت متلعق به 238 بیمارمبتلا به سل ریوی از نظر اسپولیگوتایپینگ مورد بررسی قرار گرفت. جداسازی اولیه سویه های مایکوباکتریوم باروش پتروف 4 درصد و با استفاده از محیط جنسون (Lowenstein Jensen LJ) انجام شد و برای شناسایی سویه ها از آزمایشات بیوشیمیایی از قبیل، نیاسین، فعالیت کاتالاز، احیای نیترات استفاده شد. حساسیت دارویی در برابر ایزونیازید (2/0 میکروگرم در میلی لیتر)، ریفامپین 40 میکروگرم در میلی لیتر ، استرپتومایسین (10 میکروگرم در میلی لیتر) و اتامبوتول (2میکروگرم در میلی لیتر) به روش تناسبی انجام و سویه ها به سه گروه حساس، MDR و غیر MDR تقسیم بندی شدند. سپس DNA از کلنی های مثبت با روش CTAB استخراج گردید. قطعات مورد نظر با روش PCR تکثیر شده و پس از دناتوره کردن قطعه تکثیر شده، عمل هیبریداسیون با آنزیم استرپتاویدین پر اکسیداز به روشLine Reverse Blot صورت گرفت. با اضافه کردن مقداری لومینسانس و قرار دادن غشا بر روی فیلم X-ray، رادیوگرافی انجام گردید.یافته ها: سویه ها به 9 دسته (CAS1,CAS2,Beijing , Haarlem , U , T1,T2 , EAI2 EAI3) متمایز شدند، که بیشترین تعداد مربوط به سویه Haarlem 27)درصد، 238/66) وCAS1 25)درصد، 238/60) می باشد. همچنین با این روش دو سویه متعلق به مایکوباکتریوم بویس شناسایی شد.نتیجه گیری: این روش سریع، ساده و دارای حساسیت بالا برای تمایز سویه های مایکوباکتریوم توبرکوزیس و مطالعات اپیدمیولوژی می باشد.

زمینه و هدف: با توجه به انتشار جهانی مایکوباکتریوم های آتیپیک، شناسایی و تشخیص این نوع از مایکوباکتریوم ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اخیرا مطالعات مولکولی انجام شده با استفاده از روش های انگشت نگاری ژنتیکی که پر هزینه و وقت گیر است، لوکوس های اختصاصی مربوط به مایکوباکتریوم ها را شناسایی کرده است. در این مطالعه علاوه بر روش hsp65 PCR RFLP ، لوکوس ( QUB3232590bp ) با استفاده از روش توالی های تکراری پشت سرهم (VNTR) برای تمایز مایکوباکتریوم های آتیپیک از مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: این بررسی بر روی 371 نمونه ریوی و خارج ریوی جدا شده از بیماران با علایم سل ریوی انجام شد. بعد از جدا سازی و کشت این نمونه ها با استفاده از محیطLJ  ، تست های افتراقی شامل احیای نیترات، آزمایش فعالیت کاتالاز، آزمایش نیاسین، سرعت رشد و تولید پیگمان انجام شد. سپس حساسیت دارویی با روش نسبتی صورت گرفت DNA .به روش فنل کلروفرم استخراج و قطعه hsp65 توسط PCR تکثیریافت. قطعات تکثیر یافته توسط آنزیم های AvaII ,HpaIIو HphIهضم و الگوی بدست آمده، روی اگارز 3 درصد الکتروفورز شد. همچنین لوکوس QuB3232)) با استفاده از روش VNTR در نمونه های مایکوباکتریوم های آتیپیک و توبرکلوزیس کمپلکس مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت.یافته ها: از مجموع 371 نمونه، 32 نمونه (6/8 درصد) مقاوم به دارو (MDR،184) نمونه (5/49 درصد) حساس و 155 نمونه (41 درصد) غیر MDR گزارش شدند که 15 درصد از نمونه های MDR و 22 درصد از نمونه های غیر MDR مربوط به مایکوباکتریوم های آتیپیک بودند. از مجموع 43 نمونه آتیپیک، 12 نمونه، سریع الرشد (9/27 درصد) و بقیه، کند رشد (1/72درصد) بودند. از میان کند رشد ها، 58 درصد مایکوباکتریوم سیمیه و 19 درصد مایکوباکتریوم کانزاسی جدا گردید. لوکوس QuB3232با حساسیتی برابر 80 درصد توانست مایکوباکتریوم های آتیپیک و توبرکلوزیس کمپلکس را از یکدیگر تمایز دهد.نتیجه گیری: لوکوس QuB3232 دارای قدرت افتراق بالایی بین مایکوباکتریوم های آتیپیک و تیپیک می باشد. بنابراین می توان به جای PCR RFLP ، لوکوس QuB3232 را با استفاده از روش VNTR برای تمایز این دو دسته مورد استفاده قرار داد.

زمینه و هدف: مایکوباکتریوم توبرکلوزیس عامل ایجاد کننده بیماری سل، سالیانه موجب مرگ و میر بیش از سه میلیون نفر در جهان می گردد. در حدود یک سوم جمعیت جهان با این باکتری آلوده هستند که 5 تا 10 درصد از این افراد به سل فعال مبتلا می باشند. حساسیت به این بیماری در میان افراد مختلف متفاوت بوده، این تفاوت ها می تواند ناشی از فاکتور های میزبانی و به ویژه حساسیت ژنتیکی افراد مختلف به این بیماری باشد. TNF-a در فرآیند دفاع میزبانی در برابر عفونت های مایکوباکتریال دارای نقشی محوری بوده، پلی مرفیسم های ژنتیکی TNF-a می توانند بر کارایی و قابلیت پاسخ های ایمنی در برابر عفونت تاثیرگذار باشند. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی موتاسیون های ژن TNF-a و ارتباط آن با بیماری سل ریوی بود.روش بررسی: 60 بیمار مبتلا به سل ریوی و 60 فرد سالم به عنوان کنترل مورد مطالعه قرار گرفتند و ژنوتیپ نواحی 238 ، 244 ، 308 ، 857  و 863  با استفاده از تکنیک PCR RFLP مشخص گردید. نتایج بدست آمده توسط آزمون فیشر و کای زوج آنالیز گردید و از نظر انطباق با تست هاردی وینبرگ مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج بدست آمده ارتباط معنی داری را در دو ناحیه 308 و 857 بین دو گروه بیمار و کنترل نشان داد (05/0>P).نتیجه گیری: وجود موتاسیون در دو ناحیه 308  و 857  احتمالا می تواند حساسیت افراد را در برابر عفونت مایکوباکتریوم افزایش دهد و تعیین ژنوتیپ این نواحی می تواند در شناسایی افراد با ریسک بالای ابتلا مورد استفاده قرار گیرد. 

زمینه و هدف: تمایل کم در به کارگیری تغذیه خوراکی زودرس در جراحی دستگاه گوارش فوقانی و پیشنهاد برخی از مطالعات، جهت انجام مطالعه کار آزمایی بالینی در این زمینه، ما را بر آن داشت تا با انجام این مطالعه نتایج و پیامدهای تغذیه خوراکی زودرس و تغذیه خوراکی به روش متداول در بیماران با جراحی های دستگاه گوارش فوقانی را مورد مقایسه قرار دهیم. روش بررسی: در این مطالعه 52 بیمار که تحت آناستوموز معدی روده ای یا آناستوموز صفراوی روده ای در دستگاه گوارش فوقانی قرار گرفته بودند به طور تصادفی به یکی از دو گروه، با تغذیه خوراکی زودرس و روش متداول تقسیم شدند. برای تمام بیماران زمان خروج لوله بینی معدی، میزان تحمل به شروع تغذیه خوراکی، ایلئوس، تهوع، استفراغ، زمان اولین دفع گاز، مدت زمان بستری پس از جراحی، رضایت مندی بیماران و عوارض ثبت شد. یافته ها: متوسط زمان شروع تغذیه خوراکی به ترتیب 19/0± 04/2 و 32/1 ± 87/5 روز در گروه با تغذیه خوراکی زودرس و روش متداول بود. 24 بیمار (3/92 درصد) در گروه زودرس و 21 بیمار (3/91 درصد) در گروه روش متداول به شروع تغذیه خوراکی تحمل نشان دادند. مدت زمان بستری در بیمارستان به دنبال جراحی در روش زودرس 62/5 و در روش متداول 04/ 8 روز بوده است. 24 نفر (3/92 درصد) از گروه روش تغذیه خوراکی زودرس که دو روز پس از جراحی آغاز شده بود، راضی بودند. 13 بیمار (5/56 درصد) در گروه روش متداول از تاخیر در شروع تغذیه خوراکی ناراضی بودند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که تغذیه خوراکی زودرس در جراحی دستگاه گوارش فوقانی بی خطر است و در مقایسه با روش متداول سبب کاهش زمان اولین دفع گاز یا اجابت مزاج، استفاده از سرم، مدت زمان بستری و در نتیجه کاهش هزینه های بیمارستانی می شود. 

زمینه و هدف: روش های مختلفی جهت تشخیص سالمونلا وجود دارد. اما روش هایی که بر پایه ژنوم و DNA هستند، تکنیک های بهتری جهت تشخیص می باشند. PCR روشی سریع و حساس است و به علت کارایی بالا به طور گسترده ای در تشخیص سریع پاتوژن ها به کار گرفته می شود. اما دارای محدودیت هایی نیز می باشد (استفاده از دستگاه های مربوطه زمان و هزینه زیادی را می طلبد)، به همین دلیل جهت رفع این مشکلات روشی به کار گرفته شد که معایب روش های مبتنی بر PCR را به حداقل برساند.روش بررسی: در این بررسی از روش تکثیر هم دمای وابسته به حلقه (LAMP) استفاده شد و با PCR مورد مقایسه قرار گرفت. برای مقایسه PCR و LAMP از 7 سویه مختلف سالمونلا استفاده شد. برای انجام PCR از دستگاه ترموسایکلر استفاده شد اما در روش LAMP بدون نیاز به دستگاه گران قیمت ترموسایکلر و تنها با استفاده از یک بلوک دمایی ساده و ارزان، ساخت داخل کشور تشخیص انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو روش LAMP و PCR به طور اختصاصی قادر به شناسایی سالمونلا می باشند. روش LAMP بر خلاف PCR که بر روی ژل الکتروفورز الگوی تک باند ایجاد می نماید یک الگوی نردبانی ایجاد می نماید و در کنترل منفی هیچ باندی مشاهد نمی شود. همچنین روش LAMP 100 برابر حساس تر از PCR معمولی است. بر اساس نتایج این تحقیق در روش LAMP در عرض کمتر از 90 دقیقه تشخیص انجام شد ولی در PCR معمولی تشخیص بیش از 3 ساعت به طول انجامید. مزیت دیگر این روش عدم وابستگی به چرخه های دمایی و دستگاه ترموسایکلر بود.نتیجه گیری: روش LAMPدر مقایسه با PCR تقریبا 3 برابر سریع تر، 100 برابر دقیق تر، 10 برابر ارزان تر است که می تواند کاربرد گسترده ای در آزمایشگاه های تشخیص پزشکی، پزشکی قانونی، کشاورزی، تحقیقاتی و آزمایشگاه های کوچک و سیار داشته باشد و جهت مطالعات همه گیرشناسی، تشخیص و شناسایی مورد استفاده قرار گیرد. 

زمینه و هدف: سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) شایع ترین اختلال اندوکرین (هورمونِی) زنان در دوران باروری است. مطالعات کمی در رابطه با بررسی شیوع این سندرم در کشور ما انجام شده است. با توجه به زمان شروع PCOS از دوران نوجوانی و عوارض بعدی آن، این مطالعه با هدف تعیین شیوع PCOS در نوجوانان شهر زنجان انجام شد.روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه توصیفی مبتنی بر جامعه بود که در آن 1882 نفر نوجوان دختر 14 تا18 ساله، به صورت تصادفی از دبیرستان های شهر زنجان وارد مطالعه شدند. تشخیص PCOS از طریق گرفتن شرح حال و انجام معاینه براساس وجود الیگومنوره و علایم بالینی هیپر آندروژنیسم شامل هیرسوتیسم، آکنه و ریزش موی با الگوی مردانه انجام شد. به دلیل وجود ارتباط بین چاقی و PCOS، BMI و شیوع چاقی مرکزی در همه افراد تعیین شد. نتایج حاصله با استفاده از آزمون کای دو تجزیه و تحلیل شده و سطح معنی داری 05/0 از نظر آماری معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: در این مطالعه شیوع PCOS9/2 درصد (54 نفر)، شیوع اختلال قاعدگی 9/16 درصد (281نفر)، هیرسوتیسم 6/8 درصد (161 نفر)، آکنه 7/11 درصد (220نفر) و آلوپسی مردانه 9/6 درصد (130 نفر) بود. بین افراد نرمال و مبتلا به PCOS از نظر اضافه وزن و شیوع چاقی مرکزی تفاوتی وجود نداشت.نتیجه گیری: شیوع PCOS در شهر زنجان مشابه جوامع دیگر بود. با توجه به عوارض PCOS بهتر است تشخیص و درمان از سنین نوجوانی شروع شود. 

زمینه و هدف: عفونت ادراری یکی از شایع ترین عفونت های باکتریال در سنین کودکی است که می تواند منجر به عوارض جدی مثل نارسایی مزمن کلیه و افزایش فشار خون شود. مصرف به جا و یا نابه جای آنتی بیوتیکی ها منجر به بروز مقاومت میکروب ها می شود. هدف از این مطالعه تعیین حساسیت ضد میکروبی (MIC) آنتی بیوتیک های مورد استفاده در درمان عفونت ادراری ناشی ازE.coli در کودکان به روش E-test بود.روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی با نمونه گیری غیر تصادفی آسان بر روی 87 نمونه سوش E.coli ادراری از بیماران مبتلا به عفونت ادراری انجام شد. MIC هر آنتی بیوتیک با روش E-test تعیین گردید و به منظور طبقه بندی از معیار کمیته ملی استاندارد های آزمایشگاهی آمریکا استفاده گردید.یافته ها: از میان 87 بیمار، 57 نفر (5/65 درصد) دختر و 30 نفر (5/34 درصد) پسر بودند. میانگین سنی پسران 41 ماه و دختران 61 ماه بود MIC.( P=0.05 )صدک  50 و 90 هر آنتی بیوتیک به ترتیب در مورد آمپی سیلین 256 و 256، آمیکاسین 8/4 و 5/1، جنتامایسین 32 و 38/0، نالیدیکسیک اسید 256 و 5/1، سفتریاکسون 32 و 023/0، سفکسیم 256 و 19/0 و کوتریموکسازول 32 و 32 بود. حساسیت ضد میکروبی در برابر آمپی سیلین 8/21 درصد، آمیکاسین 92 درصد، جنتامایسین 5/75 درصد، سفتریاکسون 4/72 درصد، سفکسیم 5/65 درصد، نالیدیکسیک اسید 4/64 درصد و کوتریموکسازول 4/41 درصد بود.نتیجه گیری: به طور کلی مقاومت آنتی بیوتیکی در این مطالعه بالا بود. کمترین مقاومت مربوط به آنتی بیوتیک آمیکاسین بود. پیشنهاد می گردد با توجه به افزایش قابل توجه و روز افزون مقاومت E.coli به آمپی سیلین وکوتریموکسازول در کودکان، در مورد استفاده از آن ها به عنوان درمان تجربی تجدید نظر گردد و همچنین به جای آن ها از آنتی بیوتیک های آمیکاسین و جنتامایسین و با اثر کمتر سفتریاکسون، سفکسیم و نالیدیکسیک اسید در درمان عفونت ادراری در کودکان استفاده گردد. 

مننژیت از موارد خطرناک سل خارج ریوی و شایع ترین عامل مننژیت مزمن در دنیا می باشد. با درمان به موقع احتمال نقایص فوکال عصبی بسیار کمتر می شود. روش های رایج کشت و اسمیر باسیل اسید فست در تشخیص بکار می روند. روش های جدید و حساسی چون PCR مایع نخاع در تایید تشخیص بسیار ارزشمند هستند. بیمار خانم 26 ساله ای بود که با سردرد مداوم منتشر از 10 روز قبل و تهوع و بی قراری ابتدا در بخش داخلی اعصاب بستری گردید. CT اسکن بدون کنتراست مغز نرمال بود. در بررسی CSF توسط LP نمای مننژیت آسپتیک وجود داشت. بیمار به بخش عفونی منتقل گردید.سایر بررسی ها نرمال بود. LP مجدد در کمتر از 24 ساعت تغییری نداشت. با توجه به هم زمانی فصل شیوع آنتروویروس ها تشخیص ویرال تقویت گردید. همچنین مننژیت لنفوسیترمنفی گزارش شد. به دلیل شدید بودن نسبی علایم، بررسی سل نیز انجام شد که تست جلدی سل بیمار و PCR مایع مغزی نخاعی از نظر سل مثبت گزارش شد. بیمار بعد از یک سال درمان به زندگی عادی بازگشت و در پی گیری مشکلی نداشت. به صرف غیر معمول بودن علایم و آزمایشات بیماران به راحتی نمی توان از دغدغه سل فارغ شد. این امر در موارد مننژیت وپنومونی خصوصا با سیر تحت حاد و مزمن اهمیت بیشتری دارد. با بکار بردن روش حساس PCR، تشخیص تعداد ناچیزی باسیل در نمونه با صرف مدت کم امکان پذیر خواهد بود.