مجله طب نظامی
سال:1397 | دوره:20 | شماره:2 |تعداد مقالات:17

زمینه و هدف: افسردگی اختلال بسیار شایع و عودکننده بوده که با میزان بالای مرگ و میر همراه است. امروزه شاهد رشد روزافزون مداخلات معنوی­ مذهبی در زمینه بسیاری از اختلالات روانی از جمله افسردگی هستیم. با توجه به ظرفیت بالای دین اسلام برای هماهنگ سازی و معنا بخشی به چهارچوب شخصیت انسان، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر کاهش علایم افسردگی از منظر دین اسلام انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر یک تحلیل محتوای کیفیِ قراردادی است. محتوای مورد پژوهش از طریق جستجوی الکترونیکی در پایگاه­ های منتخب و کارگروه سه نفره متخصصان امر انتخاب شدند. مرور متون، انتخاب واحدهای معنایی، استخراج کدهای فشرده، زیرطبقات، طبقات و در نهایت رسیدن به درون مایه­ های اصلی و نامگذاری آن­ ها از گام­ های متداول در این روش است. . جهت بررسی ریگور مطالعه از روش­ های اعتبار، انتقال­ پذیری، قابلیت­ اعتماد، تاییدپذیری و همچنین تجارب پانل 10 نفره متخصصان استفاده شد. اصلاح درون­ مایه­ های اصلی تا حصول توافق بین اعضای پانل ادامه یافت. یافته ها: فرآیند کدگذاری نشان داد که عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگی را می­ توان در هشت درون­ مایه اصلی ارائه کرد که عبارتنداز: (1) بازخورد توحیدی؛ (2) کسب استقلال اعتباری و ارزشمندی؛ (3) استحکام بخشی به تکیه­ گاه؛ (4) تنظیم هیجان؛ (5) تنظیم رغبت؛ (6) معنابخشی ناخوشایندها و خوشایندها؛ (7) تنظیم عمل و (8) تنظیم هدفمندی. توافق بین اعضای پانل برای هشت درون­ مایه ذکر شده نشان داد که میانگین نسبت و شاخص روایی محتوا برابر با 92/0 و 96/0 بوده و تمامی درون­ مایه­ ها حداقل مقدار قابل قبول را دارا هستند. نتیجه گیری: 8 درون­ مایه حاصل از تحقیق حاضر می­ تواند از یک طرف در سطوح مختلف پیشگیری مورد توجه برنامه­ ریزان فعالیت­ های فرهنگی، مذهبی و بهداشتی قرار گرفته و از طرف دیگر توسط سایر محققان در جهت طراحی بسته درمانیِ معنوی مذهبی مورد استفاده قرار گیرند.

زمینه و هدف: پرسشنامه اختلالات شخصیت بر اساس DSM-5 (PID-5) یک ابزار تشخیصی است که با هدف تشخیص­ گذاری مبتنی بر خصیصه در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (PID-5) ایجاد شده است. با توجه به نیاز به ابزارهای پایا در زمینه تشخیص اختلالات شخصیت به زبان فارسی و در پرسنل نظامی، پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اختلالات شخصیت بر اساس ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (PID-5) در پرسنل وظیفه انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات مقطعی و با هدف هنجاریابی پرسشنامه بود. مشارکت کنندگان در پژوهش 401 نفر از پرسنل وظیفه بودند، که در سال 1395 در نیروهای سه گانه ارتش جمهوری اسلامی ایران مشغول به خدمت بودند. پس از ترجمه پرسشنامه PID-5 به روش ترجمه مستقیم و معکوس، گردآوری داده­ ها صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده­ ها از نرم­ افزار SPSS-16 استفاده شد. یافته ها: ضریب کلی آلفای کرونباخ خصیصه­ ها 93/0 و حوزه­ ها 88/0 بود. دامنه آلفای کرونباخ محاسبه شده برای 24 خصیصه­ پرسشنامه از 60/0 تا 82/0 بدست آمد که ضریب اطمینان قابل قبولی است، و فقط در خصیصه بدگمانی آلفای محاسبه شده 50/0 بود. آلفای کرونباخ محاسبه شده برای حوزه ­ ها نیز در دامنه­ ای از 71/0 (ضدیت) تا 84/0 (روانپریشی) بدست آمد. نتیجه گیری: بطور کلی نسخه فارسی پرسشنامه شخصیتی PID-5 از پایایی و ثبات درونی قابل قبولی در ارزیابی نشانگان اختلالات شخصیت و ویژگی­ های شخصیت برخوردار است. از این رو در پژوهش و تشخیص اختلالات شخصیت در پرسنل وظیفه، سازمانهای نظامی و انتظامی با اطمینان می­ توان از آن استفاده کرد.

زمینه و هدف: آمادگی جسمانی به عنوان یکی از عوامل مؤثر در سلامت نیروهای نظامی و ذهنیت صحیح از آن در راستای عملکرد مطلوب شغلی از اهمیت ویژه ­ ای برخوردار است. بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین وضعیت آمادگی جسمانی با برآورد انتزاعی از آن در نیروهای نظامی بود. روش ها: در این پژوهش توصیفی 60 نفر (30 مرد و 30 زن)، از پایوران نیروهای زمینی سپاه بر اساس جدول اودینسکی و به صورت تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه برآورد انتزاعی از آمادگی جسمانی دلیگنرس و همکاران را کامل کردند. متغیرهای مورد اندازه گیری شامل مشخصات بدنی از قبیل وزن، قد، شاخص توده بدن و درصد چربی و فاکتورهای آمادگی جسمانی شامل: استقامت قلبی-تنفسی (شاتل ران)، قدرت فشردن دست و کل بدن (دینانومتر)، انعطاف پذیری (خمش به جلو) و ترکیب بدن (ضخامت چربی زیر پوستی سه نقطه­ ای) بودند. در نهایت، برای تعیین ارتباط بین برآورد انتزاعی از فاکتورهای آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی و مقدار واقعی آن و همچنین مقایسه متغیرهای آمادگی جسمانی وابسته به سلامتی بین پایوران مرد و زن از روش­ های آماری ضریب همبستگی پیرسون و t مستقل استفاده شد. یافته ها: یافته­ ها نشان داد بین برآورد انتزاعی و وضعیت واقعی از عوامل و کل آمادگی جسمانی در بین زنان نظامی رابطه معکوس و معنادار (05/0P˂ ) (بجز قدرت عضلانی) و در مردان نظامی رابطه مستقیم ولی غیرمعنادار (بجز استقامت قلبی-تنفسی و انعطاف­ پذیری) وجود دارد. به عبارت دیگر، زنان و مردان نظامی برآورد درستی از وضعیت آمادگی جسمانی­ شان نداشتند. نتیجه گیری: با توجه به برآورد انتزاعی نادرست از شاخص­ های آمادگی جسمانی در نیروهای نظامی مورد پژوهش، شرکت در فعالیت­ های بدنی جهت ارتقاء سطح آمادگی بدنی و تجانس ارزیابی انتزاعی افراد از میزان آمادگی جسمانی واقعی ضروری به نظر می­ رسد.

زمینه و هدف: پردازش هیجانی در اجرا و عملکرد ورزشی تاثیر گذار است. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه پردازش هیجانی ورزشکاران نظامی در سطوح حرفه ای، نیمه حرفه ای و مبتدی بود. روش ها: بدین منظور 90 نفر از مردان نظامی ورزشکار باشگاه های استان مازندران در سال 1395به عنوان نمونه تحقیق به صورت تصادفی انتخاب و در سه گروه 30 نفره حرفه ای، نیمه حرفه ای و مبتدی گروه بندی شدند. ابزار گرد آوری داده ها شامل پرسشنامه پردازش هیجانی Baker بوده است. تحلیل داده ها با آزمون های آماری تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی با استفاده از نرم افزار SPSS-18 صورت پذیرفت. یافته ها: سه گروه شرکت کننده در پژوهش از لحاظ متغییرهای جمعیت شناختی همسان بودند. در این پژوهش سن آزمودنی ها بین 20 الی 50 سال از رشته های ورزشی فوتبال، والیبال و بدنسازی شرکت کردند. نتایج نشان داد که در مجموع بین سه گروه ورزشکار در پردازش هیجانی تفاوت معنی داری وجود ندارد. ولی در بین ورزشکاران حرفه ای، نیمه حرفه ای و مبتدی از نظر مولفه های پردازش هیجانی (عدم تنظیم هیجان، عدم تجربه هیجانی) تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: بطور کلی می توان گفت که ورزشکاران نظامی در سطح حرفه ای نسبت به دو گروه نیمه حرفه ای و مبتدی از تنظیم هیجان و تجربه هیجانی بیشتری برخوردار می باشند.

زمینه و هدف: در این مطالعه یک گروه از اکسیم­ های بر پایه نایترون دارای بخش پیریدینیوم، به عنوان کاندیدهای دارویی جدید در فعال­ سازی استیل­ کولین­ استراز (AChE) مهار شده، با مطالعات داکینگ معرفی شده­ اند. روش ها: ساختار شیمیایی فعال­ سازهای جدید با استفاده از برنامه هایپرکم ساخته شدند و مطالعات کانفورماسیونی از طریق روش نیمه تجربی انجام گردید. در محاسبات داکینگ اکسیم­ های طراحی شده از برنامه AutoDock استفاده گردید. یافته ها: انرژی اتصال برای ابیدوکسیم و پارالیدوکسیم به ترتیب 59/8-و 61/5-حاصل گردید. این اکسیم­ های رایج در جایگاه فعال برهمکنش­ های هیدروژنی و π-π داشتند. محاسبات داکینگ نشان داد که اکسیم­ های بر پایه نایترونی برهمکنش­ های هیدروژنی و π-π با دنباله­ های آروماتیکی، آنیونی محیطی و سه گانه کاتالیستی در جایگاه فعال ایجاد می­ کنند. همچنین، این ترکیبات انرژی اتصال بالاتری نسبت به پارالیدوکسیم برخوردار بوده و انرژی اتصال قابل مقایسه­ ای نسبت به ابیدوکسیم داشته­ اند. نتیجه گیری: بررسی نتایج نشان داد، اکسیم­ های طراحی شده، انرژی اتصال نویدبخشی در مقایسه با اکسیم ­ های رایج ابیدوکسیم و پارالیدوکسیم دارند. بیس-پیریدینیوم اکسیم ­ ها نسبت به مونو-پیریدینیوم اکسیم ­ ها، به دلیل برهمکنش ­ های اضافی هیدروژنی و π-π در جایگاه فعال، نتایج بهتری نشان داده­ اند. همچنین، اکسیم­ های طراحی شده­ ای که حلقه ایمیدازول در موقعیت 3 حلقه پیریدینیوم قرار داشت در اکثر موارد جهت­ گیری و برهمکنش­ های مناسب­ تری در جایگاه فعال نشان دادند.

زمینه و هدف: بهبود کیفیت تمرینات ورزشی و آزمون های نظامی برای ارتقای سطح آمادگی جسمانی نظامیان بسیار مهم می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی آزمون عملکرد مطلوب نظامی Military Optimal Performance Challenge (MOPC) در دانشجویان نظامی انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی بود که در سال 1395 انجام شد. جامعه­ آماری تحقیق حاضر را دانشجویان نظامی یکی از مراکز آموزشی شهر تهران بین سنین 24 تا 39 سال تشکیل می دادند، که به صورت نمونه­ گیری تصادفی ساده تعداد 60 نفر انتخاب شدند. متغیرهای وزن (با استفاده از ترازوی Seca، حداقل لباس و دقت 1/0 کیلوگرم)، قد (بدون کفش در شرایط استاندارد با دقت 1/0 سانتیمتر توسط متر نواری غیرقابل ارتجاع) و ضربان قلب (نبض رادیال) در آزمودنی ها اندازه گیری شد. شرکت کنندگان جهت ارزیابی، موانع آزمون­ های 7 گانه (دو 4827 متر، تحرک برای رزم، پرس سینه، بارفیکس، کشیدن مچ پا به بالا، اسکات، تست تخلیه مصدوم شبیه سازی شده) را به صورت کامل و صحیح اجرا کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 17 استفاده شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار وزن 23/10± 90/81 کیلوگرم، قد 09/6± 56/174سانتی متر، سن 39/3± 83/33 سال، تعداد ضربان قلب هنگام استراحت 83/9± 83/86 و تعداد ضربان قلب هنگام اوج اجرا 45/14± 96/167بود. آزمون تخلیه مصدوم شبیه سازی شده نیز با 4 خرده آزمون ورزشی (تست پرس سینه: P=0. 0001 و 473/0-= r، تست بار فیکس: P=0. 011 و 325/0-r=، تست اسکات: P=0. 0001 و 485/0-r=، تست کشیدن مچ پا: P=0. 0001 و 448/0-= r) ارتباط معنی داری داشت. نتیجه گیری: با توجه به کامل و دقیق بودن بسته آزمون MOPC نسبت به دیگر نمونه های مشابه، این بسته آزمون به عنوان یک آزمون استاندارد برای بالاتر بردن سطح توان نیروهای نظامی امکان انجام و پیاده سازی دارد.

زمینه و هدف: کمردرد مزمن غیراختصاصی شایع ترین نوع کمردرد مزمن می باشد و دستیابی به یک برنامه درمانی و توانبخشی برای بهبود سریع تر بیماران مبتلا به کمردرد مزمن همواره مورد توجه بوده است. لذا هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی تمرینات تعلیقی و ثباتی عملکردی بر ­ شدت درد، عملکرد ­ حس عمقی و توانایی کنترل حرکتی مردان مبتلا به ­ کمردرد مزمن غیراختصاصی بود. روش ها: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل در سال 1394 بوده است. به همین منظور، 45 نفر از بیماران مرد مبتلا به کمردرد مزمن غیر اختصاصی که شرایط ورود به تحقیق را داشتند، در 3 گروه مساوی 15 نفری (به صورت تصادفی) انتخاب شدند. دو گروه تجربی به مدت هشت هفته و هر هفته سه جلسه 45 دقیقه ای برنامه های تمرینی تعلیقی و ثباتی عملکردی را اجرا کردند. به منظور ارزیابی شدت درد، عملکرد حس عمقی و توانایی کنترل حرکتی آزمودنی ها به ترتیب از پرسشنامه شاخص بصری درد، گونیامتر یونیورسیال به روش Newcomer و آزمون های کنترل حرکت Luomajoki استفاده گردید. پس از جمع آوری اطلاعات، از روش آماری تحلیل کوواریانس یک راهه با نرم افزار SPSS نسخه 18 استفاده گردید. یافته ها: هر دو پروتکل تمرینی تعلیقی و ثباتی عملکردئ بر شدت درد، عملکرد حس عمقی و توانایی کنترل حرکتی مردان مبتلا به کمردرد مزمن غیر اختصاصی در پس آزمون تاثیر معنی داری داشته اند (05/0p≤ ) و در مقایسه بین گروهی بیشترین تغییر پذیری به ترتیب مربوط به گروه تمرینی تعلیقی و گروه تمرینی ثباتی عملکردی بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این مطالعه، تمرینات تعلیقی نسبت به تمرینات ثباتی عملکردی موثرتر واقع شد. با این وجود مطالعات آتی با استفاده از نمونه های بیشتر جهت حمایت از یافته های این مطالعه و همچنین پیشگیری از این معضل در مردان توصیه می شود.

زمینه و هدف: استفاده از پلی مورفیسم های تک نوکلئوتیدی (SNPs) در تشخیص هویت ژنتیکی کاربرد های گسترده ای را نشان داده است. در جمعیت ایرانی جهت ارزیابی فرکانس آللی و نیز تعیین تنوع ژنتیکی SNP ها بر مبنای پایگاه SNIPforID مطالعات محدودی گزارش شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تنوعات ژنتیکی، تعیین فراوانی آللی و ارزیابی هتروزیگوسیتی، به طور همزمان در 25 جایگاه SNP اتوزومال آگهی بخش در استان گیلان با تکنیک SNapShot اجرا شد. روش ها: در مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر، نتایج ارزیابی های بیوانفورماتیکی نشان داد حداقل 25 جایگاه SNP اتوزمال قدرت تمایز بین قومیت های ایرانی را داشتند. استخراج DNA از نمونه خون 53 نفر از افراد با قومیت گیلک با روش RGDE (Rapid Genomic DNA Extraction) انجام شد. تعیین ژنوتیپ SNP های منتخب با استفاده از روش SNapShot به وسیله دستگاه ژنتیک آنالایزر3130 XL شرکت ABI اجرا شد. آنالیز های آماری با استفاده از نرم افزار های Arlequine 3. 5، GenALEX 6. 5و GeneMapper 5. 0 محاسبه شد. یافته ها: میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده برابر با 428/0 بود. کمترین میزان هتروزیگوسیتی محاسبه شده مربوط به rs938283 به میزان 190/0 به دست آمد. کمترین میزان فرکانس اللی برای r s938283 برابر با 105/0 محاسبه شد. مجموع فرکانس آللی SNP های مورد مطالعه از تعادل هاردی-واینبرگ به استثناء rs1382387 انحراف نشان دادند. ارزیابی پارامتر شاخص تثبیت (FST) نشان داد بین قومیت گیلک و سه قومیت کرد، فارس و لر تفاوت ژنتیکی قابل توجهی دیده نشد. نتیجه گیری: ارزیابی همزمان 25 جایگاه اتوزمال SNP توانایی ایجاد تمایز بین قومیت های درون جمعیتی را دارد. نتایج نشان داد قومیت گیلک از نظر ژنتیکی با قومیت های لر، فارس و کرد مشابه می باشد. روش SNapShot از حساسیت و اختصاصیت مناسبی جهت ژنوتایپینگ SNP هابه طور همزمان برخودار بود.

زمینه و هدف: شناخت عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی مبتلایان به بیماری عروق کرونر می­ تواند در طراحی برنامه مراقبتی آنان نقش کلیدی ایفا نماید. هدف از این مطالعه تعیین کیفیت زندگی و عوامل موثر بر آن در افراد نظامی مبتلا به بیماری عروق کرونر است. روش ها: این یک مطالعه مقطعی است که بر روی بیماران مبتلا به بیماری کرونری مراجعه کننده به بیمارستان های نظامی شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از بهمن 1394 تا اردیبهشت 1395 انجام شد. اطلاعات دموگرافیک ثبت شد و از پرسشنامه ناتینگهام جهت سنجش کیفیت زندگی افراد در 6 حیطه سطح انرژی، درد، عکس العمل عاطفی، خواب، انزوای اجتماعی، خواب و فعالیت فیزیکی استفاده شد. سطح معنی داری (05/0>p) در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین سنی 250 بیمار مبتلا به بیماری کرونری مراجعه کننده به بیمارستان های نظامی 68/6 ± 27/57 سال، بیشتر بیماران مرد (2/71 %)، متاهل (6/89 %) و بازنشسته (8/60 %) بودند. بین میانگین نمرات حیطه های کیفیت زندگی در مشارکت کنندگان بر حسب جنس، شغل، درآمد، سطح تحصیلات و فعالیت های روزانه تفاوت معنی داری وجود داشت (05/0>p) و نمره کیفیت زندگی مردان بازنشسته، دیپلم به بالا در تمامی حیطه ها بهتر بود. افرادی که ورزش می کردند، نمره کیفیت زندگی بهتری را در تمامی حیطه ها به جز حیطه خواب داشتند (05/0>p). همچنین افرادی که طول مدت بیماری کمتری داشتند، میزان درد کمتر و فعالیت فیزیکی بیشتری داشتند. نتیجه گیری: یافته های مطالعه نشان داد که عوامل جمعیت شناختی، باعث تفاوت در کیفیت زندگی افراد نظامی و وابستگان آنها که مبتلا به بیماری های عروق کرونر هستند، می شوند. با توجه بیشتر به برخی مشخصات جمعیت شناختی مثل ورزش، پیاد روی و شغل، برنامه ریزی زودهنگام و انجام قدامات لازم می توان جهت ارتقاء کیفیت زندگی این افراد برنامه ریزی نمود.

زمینه و هدف: اختلالات اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار یکی از دلایل اصلی از کارافتادگی شغلی در حرفه دندانپزشکی می باشد. اتخاذ وضعیت های تکراری در طولانی مدت، انجام حرکات تکراری و قرار گرفتن در وضعیت نامناسب از جمله ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی عضلانی محسوب می شوند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی و وضعیت پوسچر حین کار در دندانپزشکان یک کلینیک دندانپزشکی وابسته به یک دانشگاه نظامی می باشد. روش ها: در پژوهش حاضر 66 نفر از دندانپزشکان یکی از کلینیک های دندانپزشکی وابسته به یک دانشگاه نظامی جهت ارزیابی سریع تمام بدن حین کار با استفاده از روش REBA (یکی از روش های ارزیابی سریع بدن) و برای بررسی اختلالات اسکلتی-عضلانی دندانپزشکان با استفاده از پرسشنامه نوردیک، مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت آنالیز اطلاعات از نرم افزار SPSS نسخه 18 استفاده شد. یافته ها: آزمودنی ها شامل 29 مرد و 37 زن دارای میانگین سنی 83/40 سال و میانگین سابقه کاری 56/14 بودند. نتایج ارزیابی نمره REBA نشان داد که بترتیب 1/56 درصد از دندانپزشکان در محدوده ریسک بالا، 4/39 درصد در محدوده ریسک متوسط و 5/4 درصد در محدوده ریسک بسیار بالا قرار دارند. بیشترین میزان شیوع درد و ناراحتی اسکلتی عضلانی در نواحی مختلف طی 12 ماه گذشته در ناحیه گردن (66 درصد) مشاهده شد. همچنین رابطه بین اختلالات اسکلتی عضلانی با جنسیت و زمان کاری معنادار بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که میزان شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی در دندانپزشکان شرکت کننده در مطالعه بالا بوده و بیشترین فراوانی در ناحیه گردن مشاهده گردید. همچنین سطح ریسک بروز اختلالات اسکلتی عضلانی در سطح بالایی قرار داشت. به منظور کاهش میزان بروز اختلالات، انجام اقدامات اصلاحی هر چه سریعتر در آینده نزدیک ضروری بنظر می رسد.

زمینه و هدف: نوروفیدبک به عنوان نوعی از بیوفیدبک تعریف می شود که به افراد کمک می کند تا امواج مغزی را خودشان کنترل کنند. هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی درمان نوروفیدبک بر همدلی و باورهای هذیانی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی بود. روش ها: پژوهش حاضر طرح نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون و پس آزمون بود. به همین منظور 30 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی بعد از تایید و تشخیص روانپزشک، به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره (اسکیزوفرنی: 3 زن و 12 مرد و دوقطبی: 4 مرد و 11 ­ زن ) جای داده شدند. طی20 جلسه، هفته ای 3 بار تحت درمان با نوروفیدبک قرار گرفتند. همچنین بیماران قبل و بعد از مداخله با پرسشنامه های باورهای هذیانی پیترز (PDI-40) و همدلی (Empathy scale-33) مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج حاصل از آنالیز واریانس سه طرفه نشان داد که خرده مقیاس­ های همدلی بیانی و همدلی عاطفی بعد از گذراندن جلسات درمانی در بیماران اسکیزوفرنی و دوقطبی افزایش پیدا کرده است. همدلی بیانی و مشارکتی در بیماران دوقطبی خانم بطور مشخصی کمتر از آقایان بود. یافته­ های حاصل از این مطالعه نشان داد که نمره تمام متغیرهای باورهای هذیانی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی مخصوصا قبل از درمان بطور مشخصی از بیماران گروه دوقطبی بیشتر بوده است، اما بعد از دریافت جلسات درمانی بطور مشخصی کاهش یافت. همچنین این یافته ­ ها نشان داد که باورهای هذیانی در گروه دوقطبی کاهش چندانی نداشت (P < 0. 05). نتیجه گیری: هر دو گروه بیماران پس از درمان با نوروفیدبک در خرده مقیاس های همدلی افزایش داشتند. می­ توان نتیجه گرفت که نوروفیدبک در کاهش باورهای هذیانی در بیماران اسکیزوفرنی نسبت به بیماران دوقطبی اثرات قابل توجهی دارد و می­ توان از این روش برای بهبود و کاهش علائم سایکوتیک بهره ­ مند شد.