زیست شناسی دریا (بیولوژی دریا)
سال:1395 | دوره:8 | شماره:31 |تعداد مقالات:8

یکی از ذخایر باارزش شیلاتی موجود در خلیج فارس، ماهی شوریده با نام علمی Otolithes ruber متعلق به خانواده شوریده ماهیان (Sciaenidae) می باشد. از این رو شناخت جمعیت های این ماهی در راستای حفظ ذخایر ژنتیکی این گونه بسیار ضروری می باشد. منطقه موردبررسی در این پژوهش آب های ساحلی ایران در خلیج فارس و دریای عمان شامل آبادان، بوشهر، دیر، بندرعباس و جاسک بود. تعداد 5 نمونه ماهی شوریده از هر منطقه جمع آوری شد. DNA ژنومی هر یک از نمونه ها از باله دمی استخراج و واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) برای DNA نمونه های مورد نظر با استفاده از یک جفت آغازگر ژن16s rRNA انجام گرفت. توالی یابی از محصولات PCR انجام گردید. نتایج این بررسی، نشان دهنده تمایز ژنتیکی نسبتا پایینی بین جمعیت های مناطق مختلف بود، به طوری که بیشترین تمایز ژنتیکی معنی دار (P<0.05) بین مناطق جاسک و آبادان (4.88) و کمترین تمایز ژنتیکی معنی دار (P<0.05) بین مناطق بوشهر و آبادان (0.18) مشاهده گردید. اختلافات ژنتیکی در میان گروه های سه گانه تعریف شده (گروه نخست: آبادان و بوشهر، گروه دوم دیر و بندرعباس و گروه سوم جاسک) 20.13 درصد از مجموع واریانس را به خود اختصاص داد. واریانس برآورد شده در مقایسه میان مناطق پنج گانه تنها 2.70 درصد از ورایانس را در بر داشت. بیشتر اختلافات ژنتیکی برآورد شده در درون جمعیت ها برآورد گردید (77.17 درصد از کل واریانس) که نشان دهنده این است که مجموعه پرارزشی از تنوع ژنتیکی در بین افراد در مناطق مختلف پراکنده شده است که لزوم نگهداری از این ذخایر را ضروری می سازد. در بررسی کنونی بر مبنای ژن16s rRNA تمایز ژنتیکی نسبتا پایینی مشاهده شد. به طورکلی پایین بودن تمایز ژنتیکی این گونه ماهی را می توان به نبود موانع عمده در دریا که موجب جدایی جغرافیایی شوند نسبت داد.

این تحقیق به منظور تعیین میزان پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر، خاکستر و رطوبت در ماهی بیاه آب شیرین (Liza abu) تالاب هورالعظیم، کفال طلایی (Liza auratus) دریای خزر، ماهی بیاه (Liza macrolepis) و مید (Liza klunzingeri) خلیج فارس انجام شد. از هر گونه ماهی 15 نمونه در فصل بهار تهیه شد. ترکیبات تقریبی در عضله پشتی ماهیان سنجش شدند. چربی و پروتئین با روش های سوکسله و کلدال، رطوبت، خاکستر و فیبر به روش خشک نمودن و سوزاندن و کربوهیدرت به روش معادله ریاضی سنجش شدند. میانگین وزنی ماهی بیاه آب شیرین، کفال طلایی، ماهی بیاه و مید به ترتیب 152.65±4.92، 432.72±21.64، 1756.66±112.52 و 62.26±1.88 به دست آمد. در این تحقیق بین میزان پروتئین، چربی، خاکستر، رطوبت و کربو هیدرات در عضله دو گونه ماهی بیاه آب شیرین و کفال طلایی تالابی با ماهی بیاه و مید دریایی اختلاف معنی داری مشاهده شد (P<0.05)، اما میزان چربی و خاکستر بین دو گونه ماهی بیاه و مید دریایی اختلاف معنی داری نداشت (P>0.05). همچنین میزان خاکستر و رطوبت در عضله دو گونه ماهی بیاه آب شیرین و کفال طلایی تالابی اختلاف معنی داری نداشت (P>0.05). میزان فیبر در عضله چهار گونه ماهی مورد مطالعه صفر بدست آمد. مقایسه ترکیبات تقریبی در عضله سه گونه مورد مطالعه نشان می دهد که بالاترین میزان پروتئین (20.23±0.66 درصد)، چربی (2.63±0.2 درصد) و کربوهیدرات (66.0±07.2 درصد) در عضله ماهی مید خلیج فارس بود. همچنین بالاترین میزان رطوبت (79.83±0.65 درصد) و خاکستر (2.47±0.12 درصد) در عضله ماهی بیاه آب شیرین و بیاه دریایی محاسبه شد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در مطالعه حاضر اثر جلبک های تازه Nannochloropsis oculta،  Isochrysis galbanaو جلبک خشک Chlorella sp. با دو غلظت بالا (5×106 سلول در میلی لیتر) و پایین (2.5×106 سلول در میلی لیتر) بر روند شاخص های تولیدمثلی (تعداد روتیفرهای ماده تخم دار و تعداد تخم های چسبیده و جداشده و نرخ تخم) روتیفر آب شور (Brachionus plicatilis) بررسی شد. روتیفرها در شرایط استاندارد و در ظروف پلاستیکی 500 میلی لیتری با تراکم اولیه 30 عدد در میلی لیتر کشت شدند. در مدت زمان کشت (10 روز) از روتیفرها نمونه برداری و تعداد روتیفرهای تخم دار و تعداد کل تخم ها شمارش شدند. بر اساس آنالیز واریانس دوطرفه در روز اول و دوم فقط نوع جلبک تاثیر معنی دار را نشان داد و غلظت های مختلف و اثرات متقابل تاثیر معنی داری را نشان ندادند. از روز سوم تا روز ششم که پیک جمعیتی بود اثرات متقابل جلبک و غلظت تاثیر معنی داری بر ماده های تخم دار و تعداد کل تخم داشتند. در روزهای هفتم تا دهم به دلیل ثابت بودن میزان غذادهی در تیمارها فقط نوع جلبک تاثیر معنی داری داشته و غلظت های مختلف جلبک تاثیر معنی داری بر نتایج نشان ندادند. بر اساس مقایسه میانگین داده ها بیشترین ماده های تخم دار (122.33±7.21 عدد در میلی لیتر) در هر دو غلظت بالا و پایین جلبک I. galbanaدر روز پنجم مشاهده شد (P<0.05). همچنین حداکثر کل تخم ها در غلظت بالای جلبک I. galbana (204±6.80 عدد در میلی لیتر) در روز چهارم مشاهده شد که به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود. کمترین میزان تعداد کل تخم ها به طور معنی داری در روز پنجم آزمایش برای هر دو غلظت بالا و پایین جلبک کلرلا به دست آمد (P<0.05). از نظر تعداد کل تخم ها غلظت بالا از جلبک N.oculta و غلظت پایین از جلبک I. galbana باهم دیگر تفاوت معنی داری را نشان ندادند (P>0.05). همچنین بیشترین نرخ تخم در روتیفرهای تغذیه شده با دو غلظت بالا و پایین جلبک I. galbana مشاهده شد که به طور معنی داری (P<0.05) بیشتر از سایر تیمارها بود. بر اساس مطالعه حاضر کمترین تعداد تخم و ماده های تخم دار در تیمار جلبک خشک کلرلا به دست آمد و علی رغم دسترسی راحت از جلبک خشک کلرلا نمی توان به عنوان جایگزینی خوب استفاده کرد.

در این بررسی، ترکیبات بیوشیمیایی (پروتئین، چربی، رطوب، خاکستر) و انرژی فیله ماهی کفال طلایی (Liza aurata) و ارتباط آن با تغییرات فصل، جنسیت، دوره تولید مثل و محیط مطالعه قرار گرفت و رابطه بین ترکیبات بیوشیمیایی با شاخص های زیستی (وزن و طول) تعیین شد. تعداد 100 قطعه ماهی کفال طلایی بالغ، از 10 ایستگاه از مناطق مختلف نوار ساحلی حوزه جنوبی دریای خزر (تالابی و مصبی) در دو فصل بهار (دوره غیر تولیدمثل) و پاییز (دوره تولیدمثل) 1393 تهیه گردید. اندازه گیری شاخص های آنالیز لاشه بر اساس روش استاندارد AOAC انجام گرفت. میانگین محتوای پروتئین، چربی، رطوبت، خاکستر و انرژی فیله ماهی کفال طلایی به ترتیب 22.33، 3.08، 77.76، 1.40 درصد و 649.71 کیلوژول انرژی در 100 گرم فیله بود. مقایسه میزان ترکیبات شیمیایی در دو فصل بهار و پاییز نشان دهنده کاهش درصد چربی و پروتئین و افزایش درصد رطوبت عضله در دوره تولیدمثل ماهی می باشد. محتوی چربی، پروتئین و انرژی فیله ماهی کفال طلایی در فصل پاییز (دوره تولید مثل) به طور معنی داری نسبت به فصل بهار پایین تر بود (P<0.05). همچنین مقایسه ترکیبات بیوشیمیایی بین دو جنس نر و ماده ماهی کفال طلایی نشان می دهد که میزان چربی، پروتئین و خاکستر ماهیان نر به طور معنی داری نسبت به ماهیان ماده بالاتر است اما میزان وزن، طول و رطوبت ماهیان نر پایین تر است (P<0.05). کاهش چربی و پروتئین بدن در جنس ماده، توسط آب جایگزین می گردد تا اختلاف وزن بدن را جبران کند؛ بنابراین فصل، جنسیت، دوره تولیدمثلی و تغذیه بر شاخص های زیست سنجی و بیوشیمیایی ماهی کفال طلایی تاثیر معنی دار دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف از این تحقیق مطالعه تاثیرات غلظت های تحت کشنده کروم روی مراکز ملانوماکروفاژ در هامور ماهی زیتونی منقوط بود که در سه تیمار 3.6، 7.31 و 14.6 گرم بر لیتر و پس از گذشت 7، 14 و 21 روز انجام گرفت. سپس نمونه های بافتی آماده و در فرمالین 10 درصد تثبیت شد. پس از آماده سازی بافت، آب زدایی، شفاف سازی و بلوک گیری، مقاطع 55 میکرومتری از نمونه های کبدی تهیه و پس از رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین توسط میکروسکوپ نوری مطالعه شد. نتایج تغییرات عمده ای را در مراکز ملانوماکروفاژ نشان داد که شدت و اندازه آن ها با بالا رفتن غلظت کروم افزایش یافت. تعداد و گستردگی مراکز ملانوماکروفاژ در غلظت 14.6 و در هر سه بازه زمانی 21 و 14 و 7 روز با تمامی غلظت های دیگر تفاوت معنادار (P<0.05) داشت. این در حالی است که خود این غلظت ها (3.6 و 7.31 گرم بر لیتر و در تمام روزها) باهم تفاوت معنادار نشان ندادند (P>0.05). همچنین اندازه مراکز ملانوماکروفاژی در تیمار 14.6 و 21 روز نسبت به تیمار 3.6 گرم در لیتر و پس از 7 و 14 روز افزایش معنادار (P<0.05) نشان داد. این نتایج نشان دهنده افزایش تخریب سلول های قرمز خون و درنتیجه گسترش مراکز ملانوماکروفاژی کبدی با افزایش زمان مواجهه با کروم بود.

هدف از انجام این مطالعه بررسی و سنجش 3 فلز سنگین سرب، نیکل و مس در آبشش ماهی صافی موجدار (Siganus javus) و رسوبات سواحل استان بوشهر می باشد. به همین منظور 60 قطعه ماهی و 9 نمونه رسوب در 3 ایستگاه (بندرکلات بندردیر، خلیج نایبند) براساس نوع کاربری در سواحل بوشهر انتخاب و از تیر تا بهمن 1394 نمونه بردای شد. آماده سازی و آنالیز نمونه ها طبق روش استاندارد آزمایشگاهی MOPPAM و به کمک دستگاه جذب اتمی (Savant AA) صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان تجمع فلزات در رسوبات بندرکلات، بندر دیر و خلیج نایبند به ترتیب فلز سرب 6.53، 5.42، 16.33 فلز نیکل 17.7، 9.68، 1.49 فلز مس 7.58، 7.7، 6.98 میکروگرم برگرم بود که این اختلاف در ایستگاه های مختلف به جز فلز مس در بقیه فلزات معنی دار بود (P<0.05). بطور کلی روند جذب فلزات در رسوبات به صورت نیکل<سرب<مس بود؛ و طی مقایسه با استانداردهای رسوب شناسی امریکا و کانادا همگی فلزات پایین تر از حد مجاز بودند. نتایج بررسی میزان جذب فلزات آبشش ماهی نشان داد که بطور کلی میزان جذب فلز سرب، نیکل و مس به ترتیب 0.56، 2.7، 13.12 میکروگرم برگرم بود (P<0.01). نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که شاخص وزن و طول کل با میزان جذب فلزات سرب و نیکل رابطه مستقیم معنی داری وجود دارد. همچنین در بررسی روابط بین تجمع فلزات؛ بین فلز نیکل با فلز مس و سرب رابطه مثبت معنی دار مشاهده شد. بیشترین تجمع فلز سرب، نیکل و مس در آبشش ماهیان به ترتیب در بندر دیر، بندرکلات و خلیج نایبند مشاهده شد؛ و این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (P<0.01)؛ و در مقایسه با حد مجاز استاندارد WHO همگی فلزات بالاتر از حد مجاز بود.