پژوهش های ماهی شناسی کاربردی
سال:1394 | دوره:3 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

در این بررسی 15 نمونه ماهی سفید (Rutilus kutum) از رودخانه های قره سو، گرگان رود (استان گلستان)، گهرباران، تجن و سفیدرود (استان مازندران) صید شدند. استخراج DNA با روش فنل-کلروفرم از بافت باله ماهیان انجام شد. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ماهی سفید از ژن سیتوکروم b استفاده شد. تکثیر ژن سیتوکروم b با استفاده از پرایمرهای اختصاصی طراحی شده بر اساس توالی های موجود در بانک ژن صورت گرفت. طول 785 جفت باز از محصول واکنش زنجیره پلی مرازی توالی یابی شد. توالی های بدست آمده با توالی های ژن سیتوکروم b موجود در بانک ژن مقایسه شدند. توالی های ژنی نمونه ها با استفاده از نرم افزارهای MEGA 5 و Bioedit 7 مورد مقایسه قرار گرفتند و میزان همولوژی نمونه ها مشخص گردید. همچنین با استفاده از نرم افزار dnaSP 5 میزان پلی مورفیسم یا تعداد هاپلوتیپ ها ارزیابی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در بین نمونه های مختلف ماهی سفید فاصله ژنتیکی خیلی کمی معادل 0.001 وجود دارد. همچنین تعداد 6 نوع هاپلوتیپ بین نمونه های مورد مطالعه شناسایی گردید. بیشترین هاپلوتیپ در گرگان رود و قره سو مشاهده شد. همه نمونه ها بر اساس درخت فیلوژنیک در یک شاخه قرار گرفتند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

کاهش کیفیت و کمیت تاس ماهی ایرانی A. persicus وحشی و پرورشی در مراحل اولیه زندگی از مهم ترین مشکلات این گونه بومی و اقتصادی است. هدف از این مطالعه، افزایش راندمان تولید تاس ماهی ایرانی A. persicus در مرحله تغذیه فعال تا انگشت قد با استفاده از اثر متقابل دوره و شدت نور بود. این تحقیق در 13 تیمار با 3 شدت نور (100، 250 و 450 لوکس) و چهار دوره نوری متفاوت (24L: 00D، 16L: 08D، 12L: 12D و 08L: 16D) مجموعا در 12 تیمار و گروه شاهد، هر تیمار با سه تکرار (هر تکرار شامل 1800 قطعه به ترتیب با میانگین وزن و طول 41.66 میلی گرم و 19.64 میلی متر) به مدت 60 روز انجام شد. در طی دوره آزمایش، نمونه ها در دو نوبت، یک و 60 روز پس از تغذیه فعال زیست سنجی شدند. همه ماهی ها در طول دوره، به طور یکسان با غذای زنده تغذیه شدند. فاکتورهای رشد شامل وزن و طول نهایی، وزن کسب شده WG، ضریب رشد ویژه SGR، ضریب چاقی CF، درصد افزایش وزن بدن BWI و درصد بازماندگی SR با استفاده از برابری های خاص محاسبه گردید. نتایج نشان داد که به جز درصد بازماندگی، فاکتورهای رشد تحت تاثیر اثر متقابل دوره نوری و شدت آن قرار گرفتند، هر چند تاثیرپذیری وزن و طول کل نهایی بیشتر متاثر از دوره نوری بود. فاکتورهای رشد ماهیانی که در شرایط نوری 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی با شدت 100 لوکس و 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی با شدت 250 لوکس بودند به طور معنی داری بهتر از دیگر تیمارهای نوری و شدت آن بود.

مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر آنزیم های تولید شده به وسیله پنج گونه باسیلوس پروبیوتیکی بر شاخص های رشد و تغذیه ای در لارو ماهی قزل آلای رنگین کمان ( O. mykiss) با وزن اولیه (0.538±0.197 گرم) بعد از 60 روز مطالعه انجام شد. سوسپانسیون حاوی آنزیم های تولید شده توسط باسیلوس های پروبیوتیکی حاصل از کشت باسیلوس ها در محیط کشت مایع با غلظت های باسیلوسی 1×106، 1×107 و 1×108 واحد کلنی در 100 گرم محیط کشت به ترتیب به جیره های لاروهای ماهی قزل آلای رنگین کمان افزوده شد. نتایج بدست آمده از زیست سنجی لاروها در انتهای دوره مطالعه نشان داد که استفاده از سوسپانسیون آنزیمی با بیشترین غلظت میکروبی (1×108 واحد کلنی در 100 گرم) در تیمار سوم (20.02±3.77 گرم) باعث افزایش معنی دار رشد گردیده است. همچنین در مورد سایر شاخص های رشد از جمله نرخ رشد ویژه و میانگین رشد روزانه نتایج معنی داری مشاهده شد. استفاده از سوسپانسیون آنزیمی در هر سه تیمار آزمایشی موجب کاهش معنی دار ضریب تبدیل غذایی در مقایسه با تیمار شاهد شد. نتایج مربوط به شاخص های تغذیه ای نیز نشان دهنده افزایش کارآیی پروتئین، چربی، انرژی و فیبر در تیمارهای آزمایشی در مقایسه با تیمار شاهد بود. همچنین پروتئین و چربی ابقا شده در تیمارهای آزمایشی افزایش معنی داری داشت. استفاده از سوسپانسیون آنزیمی در این مطالعه باعث بهبود عملکرد رشد، افزایش بقا و بهره وری غذایی در لاروها شد.

وقوع بیماری ها یک فاکتور محدود کننده در مزارع پرورش ماهی محسوب می شود. تعداد زیادی از گیاهان به عنوان گیاهان دارویی سنتی برای درمان و کنترل بیماری ها به کار می رود. یکی از این گیاهان زنجبیل است. در این مطالعه اثرات ضد باکتریایی عصاره الکلی گیاه زنجبیل بر شش باکتری شاخص گرم مثبت و گرم منفی Vibrio alginolyticus، Vibrio parahemolyticus، Micrococcus luteus، Staphylococcus epidermicus، Bacillus cereus و Stereptococcus zoo epidermicus بررسی شد. عصاره گیری از ریزوم گیاه زنجبیل توسط اتانول 80 درجه در آزمایشگاه انجام گرفت. برای ارزیابی اثرات ضد میکروبی عصاره زنجبیل، تست انتشار در آگار به روش دیسک بر باکتری های مورد مطالعه انجام پذیرفت. حداقل غلظت مهاری (MIC) و حداقل غلظت باکتری کشی (MBC)، توسط روش رقیق سازی سریالی و با استفاده از محیط کشت مایع در میکروپلیت های 96 خانه ای تعیین گردید. نتایج نشان داد که عصاره الکلی زنجبیل بر رشد و همچنین کشندگی تمامی سویه های باکتریایی مورد اشاره اثر داشت. بیشترین اثر باکتری کشی و بازدارندگی از رشد، بر باکتری V. alginolyticus و کمترین اثر بر باکتری V. parahemolyticus مشاهده گردید.

محیط آبی، بستری برای ورود انواع آلاینده هاست و اکثر ماهیان در طول زندگی در تماس با مواد داخل آب هستند، در این مطالعه ماهی کاراس طلایی C. auratus به دلیل مقاوم بودن و شباهت آناتومیک و فیزیولوژیک با دیگر گونه های خانواده کپور ماهیان، به عنوان مدل زیستی جهت بررسی تاثیر سمیت نانو ذرات نقره بر شاخص های خونی انتخاب گردید. برای تست های خون شناسی گروه های مورد آزمایش، 9 ماهی به طور تصادفی از هر تیمار آزمایش که به طور جداگانه در معرض غلظت های موثر 0.1، 0.5، 1 و 5 میلی گرم در لیتر نانو نقره بودند انتخاب شدند. شاخص های مورد اندازه گیری شامل: تعداد کل گلبول های سفید (لوکوسیت)، لنفوسیت، نوتروفیل، ائوزینوفیل، تعداد کل گلبول های قرمز (اریتروسیت)، محتوای هموگلوبین، سطح هماتوکریت، حجم متوسط گلبولی (MCV)، وزن هموگلوبین داخل گلبولی (MCH) و درصد غلظت هموگلوبین داخل گلبولی و گلوکز سرم بود. نتایج نشان داد که تعداد گلبول های قرمز تمام غلظت های نانو نقره نسبت به گروه شاهد، کاهش یافت (p<0.5). همچنین میزان هماتوکریت، MCHC و هموگلوبین خون کاهش پیدا کرد و بین گروه شاهد با سایر تیمارها اختلاف معنی دار وجود داشت (p<0.05). اما بین شاخص های لوکوسیتی خون ماهی شاهد و سایر غلظت ها اختلاف معنی دار وجود نداشت (p>0.05). بین گلوکز گروه شاهد و سایر گروه ها نیز اختلاف معنی داری وجود نداشت (p>0.05). به طور کلی می توان نتیجه گرفت که غلظت های مختلف نانو نقره بر فاکتورهای اریتروسیتی خون ماهی کاراس طلایی تاثیرگذار است اما بر فاکتورهای لوکوسیتی خون تاثیر چندانی ندارد. غلظت های تحت کشنده نانو نقره عامل ایجاد استرس در ماهی کاراس نیستند که امر ممکن است به دلیل مقاوم بودن این ماهی نسبت به ماهیان دیگر باشد.

از جمله ویژگی های زیست شناختی ماهیان، ساختار اسکلتی آنها است که در مطالعات آرایه شناسی و انعطاف پذیری ریختی برای درک تکامل ماهیان اهمیت زیادی دارد. در مسیر تکامل، جدایی زیستگاه ها سبب بروز تفاوت های ریختی به ویژه در ساختار اسکلتی می شوند که در نهایت می تواند موجب تمایز جمعیت ها گردد. از این رو این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های استخوان شناسی گونه C. morar و مقایسه استخوان شناسی دو جمعیت ناهم بوم این گونه در دو حوضه مکران و ماشکیل به اجرا درآمد. برای این منظور تعداد 30 قطعه ماهی از هر حوضه نمونه برداری گردید. نمونه ها پس از بیهوشی در محلول گل میخک در فرمالین 10% بافری تثبیت و با هدف مطالعات استخوان شناسی شفاف سازی، با استفاده از آلیزارین رد و آلسیان بلو رنگ آمیزی شدند. سپس ویژگی های استخوان شناسی این گونه با جزئیات توصیف گردید. نتایج نشان داد که در جمعیت رودخانه سرباز خارهای خونی و عصبی دارای زاویه انحناء کمتری نسبت به جمعیت روخانه ماشکیل می باشند که سبب بروز پهنای بیشتر بدن آنها شده است. همچنین در جمعیت رودخانه ماشکیل پهن تر بودن ساقه دمی با افزایش تعداد خارهای عصبی در قسمت دم یا دو شاخه ای شدن آن همراه بود. به علاوه تفاوت هایی در ویژگی استخوان های آهیانه، اطراف پروانه ای، ومر و کمان آبششی نیز مشاهده شد. این تمایزهای ریختی می تواند بیانگر تکامل در حال بروز در پاسخ به شرایط زیستگاهی متفاوت و جدایی جغرافیایی باشد.

در این مطالعه سن و رشد ماهی سنگسر مخطط P. stridens در خلیج فارس (سواحل بوشهر) مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 540 ماهی سنگسر مخطط از خرداد 1389 تا اردیبهشت 1390 جمع آوری شد. دامنه طول کل در ماهیان ماده 12.6 تا 23 سانتی متر و در ماهیان نر 11.7 تا 22 سانتی متر بود. همچنین، دامنه وزنی ماهیان ماده از 27.4 تا 144.8 گرم و در ماهیان نر از 21 تا 124.9 گرم بود. گروه سنی در هر دو جنس ماهی سنگسر مخطط بین 1+ تا 8+ سال بدست آمد. رابطه طول کل و وزن در جنس ماده به صورت W=0.0694L 2.439 (R2=0.86, n=385)، W=0.0477 L 2.5701 (R2=0.88, n=155) برای جنس نر و برای کل جمعیت به صورت W=0.0617 L 2.4804 (R2=0.89) بدست آمد. بر اساس مقادیر b بدست آمده، از رابطه طول-وزن هر دو جنس، رشد آلومتریک منفی را نشان می دهند. همچنین مقدار پارامترهای معادله رشد برتالانفی در جنس ماده شامل K=0.14 در سال، L¥=24.54 سانتی متر و t0=-4.41 سال و برای جنس نر شامل K= 0.18 در سال، L¥=21.91 سانتی متر و t0=-3.68 سال بدست آمد. شاخص عملکرد رشد ( f) برای جنس ماده 4.45 و برای جنس نر 4.43 برآورد گردید.