نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید (فارسی)(نشریه بین المللی علوم مهندسی)
سال:1390 | دوره:22 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

تخصیص تجهیزات به عملیات مختلف همواره یکی از دغدغه های مدیران بنادر بوده است. در این مقاله سعی شده است تا با ارایه یک متدولوژی، تخصیص تجهیزات و ترکیب مطلوب طرح های بهبود دهنده به عملیات تخلیه و بارگیری در بنادر انجام شود. متدولوژی پیشنهادی به منظور تجزیه و تحلیل سیستم، از شبیه سازی و ابزارهای تصمیم گیری چند معیاره بهره گرفته است. این متدولوژی مشتمل بر 4 گزینه کلی و 4 شاخص تصمیم گیری جهت رتبه بندی می باشد. 4 گزینه کلی عبارتند از: اسکله، گنتری کرین، ترانستینر و ریچ استاکر. همچنین 4 شاخص تصمیم گیری عبارتند از هزینه، عمر مفید، مدت زمان تحویل و حجم تخلیه و بارگیری سالیانه. جهت بررسی جنبه های کارکردی متدولوژی پیشنهادی در این مطالعه، بندر شهید رجایی به عنوان مطالعه موردی در این تحقیق انتخاب و متدولوژی حاضر در مورد آن به کار گرفته شده و بهترین گزینه تعیین شد.

یکی از شاخه های مهم تحقیقاتی در علم روباتیک، برنامه ریزی حرکت روبات است که هدف آن یافتن مسیری بهینه از نقطه شروع به هدف و عاری از تصادم با موانع موجود در محیط روبات است. چنین مساله ای در برنامه ریزی مسیر وسایل نقلیه هوشمند و AGV- ها نیز مطرح می شود. از آنجا که ثابت شده است این مساله از نوع NP-Hard می باشد، الگوریتم های بهینه سازی سنتی موفقیت زیادی در حل آن کسب نکرده اند. در نتیجه، برای حل این مسایل روش های ابتکاری مختلفی توسعه داده شده که در این میان، روش الگوریتم ژنتیک به عنوان یکی از روشهای تکاملی مبتنی بر جمعیت با روندی افزایشی مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله، جهت رفع کاستی های روش های ژنتیک موجود مانند ثابت بودن طول رشته جواب و محدودیت های عملگرهای جهش و تعویض، یک الگوریتم ژنتیک جدید برای حل مساله برنامه ریزی حرکت روبات های متحرک در شرایط غیربهنگام با داشتن اطلاعات فضای جهانی روبات ارایه شده است، که در آن پس از مثلث بندی فضای روبات به روش Delaunay، دسته جواب هایی با روش درخت کاوش تصادفی سریع (RRT) ایجاد شده و هموارسازی می شوند که طول رشته جواب ها بر خلاف الگوریتم های ارایه شده در ادبیات متغیر است. سپس با استفاده از عملگرهای جدید جهش، تعویض و حذف، این جواب ها بهبود داده می شوند که در هر سه عملگر، مثلث بندی ایجاد شده نقشی کلیدی ایفا می کند. شبیه سازی گسترده الگوریتم نشان داده است که طول مسیرهای به دست آمده با الگوریتم جدید به طور متوسط در حدود 25% نسبت به جواب های به دست آمده از روش RRT محض کوتاه تر می باشند.

یکی از ارکان اصلی هر زنجیره تامین بخش تولید است. برنامه ریزی تولید در صنایع فرآیندی چند محصولی که تولید محصولات در معرض محدودیت های عملیاتی پیچیده قرار دارد، کار بسیار دشواری است زیرا تولید حجم بهینه محاسبه شده باید با محدودیت های زمانبندی عملیات سیستم تولیدی سازگار باشد. از این رو ایده یکپارچه سازی مطرح شده تا تصمیم گیری های مرتبط با این دو مساله در کنار یکدیگر انجام شود. مساله اصلی در یکپارچه سازی نحوه ایجاد ارتباط بین مساله برنامه ریزی تولید با بازه زمانی میان مدت و مساله زمانبندی تولید با بازه های زمانی کوتاه مدت است. در این مقاله به فرمولبندی و یکپارچه سازی برنامه ریزی تولید و زمانبندی عملیات تولیدی در صنایع فرایندی پیوسته و چند محصولی با قابلیت ذخیره سازی محصولات میانی در بازه های کوتاه مدت و بلندمدت خواهیم پرداخت. در ادامه، یک الگوریتم حل ابتکاری برای مساله فوق ارایه شده و کارایی آن در یک مطالعه موردی و عملی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

پیوستن به سازمان جهانی تجارت (WTO) مهم ترین بعد جهانی شدن است و باعث ایجاد تجارت آزاد می شود. تجارت آزاد در کنار تقویت زمینه های اقتصادی امکان تعطیلی صنایع و بیکاری گسترده را در بر دارد. بنابراین اصلی ترین راهبرد کشورها حمایت از اولویت های اقتصادی در مذاکرات پیوستن به WTO است. ایران در سال 2005 عضو WTO شده و در حال تعیین رژیم تجاری و برنامه های عملیاتی بر مبنای اولویت های اقتصادی و صنعتی است. اولویت های صنعتی بر اساس صنایع راهبردی تعیین می شوند که صنایع ماشین سازی با بالاترین ارزش افزوده در میان آنها نقشی اساسی دارند. مهم ترین انگیزه و نوآوری این پژوهش، تعیین اولویت های صنایع ماشین سازی است. تعیین اولویت های یک صنعت تاکنون بر مبنای معیارهای تجاری و از طریق مدل مزیت رقابتی پورتر صورت گرفته است. نوآوری این پژوهش اولویت بندی با شاخص های اقتصادی، اجتماعی، نیروی انسانی و زیست محیطی است که جامع بودن آن نسبت مدل های قبلی (مثل مدل پورتر) مزیت دارد. این پژوهش با مرور مطالعات موجود، برای اولین بار اولویت بندی با هدف پیوستن به WTO را انجام داده که با نظر خبرگان و با دو روش Topsis و AHP اجرا شده است. نتایج نهایی مقایسه شده و چهار خوشه تولیدی پیشرو، توسعه ای، قابل بررسی و ضعیف به دست آمده اند که مبنای برنامه پیوستن به WTO و اولویت بندی سایر صنایع راهبردی را فراهم خواهند کرد.

در این مقاله یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح غیر خطی جدید را برای مساله تشکیل سلول پویا در سیستم تولید سلولی ارایه می شود. تفاوت بین این مدل و دیگر مدل هایی که پیشتر توسعه یافته اند، در پیاده سازی ایده «جریان مواد بیشتر در فاصله کوتاه تر» در شکل گیری سلول ها است. مدل ارایه شده NP-hard است، یک رهیافت نوین به نام «جستجوی محلی تعبیه شده در شاخه و برش» برای حل آن توسعه داده شده است. نتایج محاسباتی به دست آمده از حل مسایل مختلف، سرعت و کارایی «جستجوی محلی تعبیه شده در شاخه و برش» را در مقایسه با «شاخه و برش استاندارد» نشان می دهد.

این تحقیق با ارایه مدل جدیدی مبنی بر توسعه مدل RFM و تعیین اوزان پارامترها با مقایسات زوجی پس از خوشه بندی محصولات با تعداد خوشه های بهینه توسط شاخص دیویس بولدین، به تعیین درجه وفاداری مشتری در یک مفهوم برنده- برنده پرداخته است.موضوع به این دلیل اهمیت دارد که سازمانها برای موفقیت در کسب و کار لازم دارند مشتریانشان را به درستی درک کرده، نیازها و خواسته های آنها را پیش بینی کنند. با اجرای مدل توسعه یافته در شرکت ساپکو، نتایج نشان می دهد مدیر و کارشناسان واحد فروش قطعات یدکی به توانایی بیشتری جهت ارزیابی وفاداری مشتری در محصولات مختلف در مقایسه با یک انتخاب تصادفی در تعیین وفاداری مشتری نسبت به سایر سازمانها می رسند.

از جمله فرض های مدل مقدار اقتصادی تولید، عدم تولید قطعات معیوب در حین عملیات تولیدی و نیز عدم توجه به تورم و ارزش زمانی پول می باشد. اما مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که در نظر گرفتن تولید قطعات معیوب در مدل های تعیین اندازه دسته تولید و یا وارد کردن موضوع تورم و ارزش زمانی پول در آنها، منجر به تغییر مقدار بهینه دسته تولید می شود. بنابراین، در سیستم های تولیدی با تولید قطعات معیوب، توجه به این دو عامل به منظور تعیین اندازه دسته تولید لازم می باشد. این مقاله به بررسی اثر ارزش زمانی پول در مدل مقدار تولید اقتصادی با وجود دوباره کاری پرداخته است. به دلیل پیچیدگی تابع هزینه، یافتن جواب بهینه به سادگی امکان پذیر نیست؛ لذا در این مقاله از الگوریتمی مبتنی بر ترکیب دو روش جستجوی شتابدار و دیکوتوماس به منظور حل مساله استفاده شده و اثر تورم و ارزش زمانی پول با استفاده از مقادیر عددی مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت تحلیل حساسیت بر اساس پارامترهای نرخ بهره، نرخ تورم و نرخ توام انجام شده است. محاسبات عددی نشان می دهد که عدم توجه به تورم و ارزش زمانی پول باعث خطای نسبتا زیادی در هزینه می شود.

در این مقاله به بررسی موضوع انتخاب سیاست نگهداری و تعمیرات با رویکرد بازرسی بر مبنای ریسک در صنعت نفت پرداخته شده است و با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی یک مدل تصمیم گیری جهت انتخاب سیاست مناسب نت مبتنی بر این رویکرد ارایه شده است.در هنگام ارایه مدل تصمیم گیری، ابتدا فرایند بازرسی بر مبنای ریسک به روش کیفی در یکی از واحدهای پالایشگاهی مورد اجرا گذاشته شده و ماتریس ریسک برای تجهیزات یکی از واحدهای فرایندی آن ترسیم شده است، به گونه ای که تجهیزات موجود در واحد مذکور در سه ناحیه ریسک بالا، ریسک متوسط و ریسک کم، قرار گرفتند. سپس سیاست های نگهداری و تعمیرات قابل اجرا در واحد مذکور، تعیین شدند و سپس با تعدیل و غربالگری معیارهای اولیه، چهار معیار نهایی (1) هزینه، (2) ارزش افزوده، (3) ایمنی و (4) قابلیت اجرا، جهت تصمیم گیری و قرار گیری در مدل AHP انتخاب شده اند. قدر مسلم برای هر تجهیزی که در هر یک از نواحی ریسک قرار بگیرد، سیاست نت خاصی قابل اجرا خواهد بود که نهایتا از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای انتخاب سیاست نگهداری و تعمیر مناسب با توجه به معیارهای فوق استفاده شده است. لازم به ذکر است که هنگام تهیه ماتریس های مقایسه زوجی از نظرات خبرگان، استانداردها و مدارک فنی تعمیرات دستگاهها استفاده شده است تا به طور منطقی، مدل دارای کمترین ناسازگاری شود. در انتها نتایج بدست آمده با اقدامات کاربردی و نظر کارشناسان و خبرگان مقایسه و جهت اجرا در تعمیرات اساسی آینده واحدها پیشنهاد گردید.

فعالیتهای متعدد بخش خدمات، پتانسیل مناسبی برای به کارگیری ERP به وجود آورده که بهداشت و درمان از شاخص ترین آنها به شمار می آید. حوزه درمان به دلیل پیچیدگیها و حساسیت های خاص خود برای ارایه خدمات موثرتر به بیماران نیاز به یکپارچه سازی اطلاعات دارد.نیاز روزافزون این واحدها و هزینه بالای پیاده سازی ERP جهت ایجاد یک سیستم یکپارچه اطلاعاتی در مراکز درمانی موجب انتخاب این موضوع جهت پژوهش و بررسی گردید. در این تحقیق تلاش می شود مدلی ارایه گردد که بر اساس آن مدیران مراکز درمانی به نحو مناسبتری در زمینه چگونگی پیاده سازی ERP در سازمانهای خود تصمیم گیری نمایند و بتوانند ریسکهای مربوطه را راحتتر شناسایی و مدیریت نمایند.