مطالعات اجتماعی - روان شناختی زنان (مطالعات زنان(
سال:1390 | دوره:9 | شماره:2 (پیاپی 28) |تعداد مقالات:7

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش باورهای فرزندپروری و نگرش مادران نسبت به تفکر خلاق بر خلاقیت کودکان بود. بدین منظور 80 کودک پیش دبستانی 5-6 ساله (42 پسر و 38 دختر) و مادران آن ها از مراکز پیش دبستانی شهرستان شیراز به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. کودکان با آزمون خلاقیت تصویری تورنس و مادران با آزمون های مقیاس نوین گرایی والدین و پرسشنامه آموزگاری والدین ارزیابی شدند. پایایی و روایی ابزارهای پژوهش با روش های روایی محتوایی، همسانی درونی، آلفای کرونباخ و بازآزمایی بررسی شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که بین باورهای مدرن مادران و خلاقیت در کودکان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد ابعاد خلاقیت و بازی پیش بینی کننده مثبت و معنادار و کنترل پیش بینی کننده منفی و معنادار خلاقیت در کودکان بود. همچنین تفاوت های جنسیتی معناداری میان دختران و پسران در نگرش ها و باورهای فرزندپروری مادران و خلاقیت مشاهده شد.

یکی از حوزه هایی که در ایران کمتر به آن توجه شده موضوع بررسی وضعیت میزان گرایش دختران به فرار از منزل است و پژوهش های انجام شده در کشور ما نیز نوعا به بررسی علل یا دلایل فرار از منزل با جمعیت پژوهش دختران فراری ساکن در مراکز نگهداری از دختران فراری اقدام کرده اند. به این دلیل، مقاله حاضر مبتنی بر پژوهشی می باشد که هدف اصلی آن شناسایی و تبیین وضعیت گرایش دانش آموزان دختر به فرار از منزل است. جمعیت نمونه این پژوهش، که به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شد، 400 نفر از دانش آموزان دختر سال سوم دبیرستان های منطقه 18 شهر تهران در سال تحصیلی 88-1387 بودند. چهارچوب نظری مورد استفاده در این پژوهش نیز نظریه پیوند اجتماعی هیرشی، فشار عمومی اگنو و نظریه خودکنترلی (نظریه عمومی جرم) گاتفردسن و هیرشی است. نتایج نشان داد که حدود یک چهارم از دانش آموزان مورد بررسی گرایش متوسط و بالایی به فرار داشته اند، که از این میان بیشترین میزان آن متعلق به بعد رفتاری، سپس بعد عاطفی و کمترین آن متعلق به بعد شناختی گرایش به فرار بوده است.

پژوهش حاضر به منظور بررسی نقش خشونت علیه زنان، جامعه پذیری جنسیتی و سرمایه های اجتماعی در پیش بینی سلامت روان گروهی از زنان شهر تهران انجام شد. بر این اساس 184 زن مورد خشونت قرار گرفته که به صورت نمونه در دسترس به مجتمع قضایی خانواده، پزشکی قانونی و مراکز مشاوره مراجعه کرده بودند و 228 زن مورد خشونت قرار گرفته ای انتخاب شدند که به دلایلی به مراکز فوق مراجعه نکرده بودند و از نظر سن و مدت زمان ازدواج با گروه نخست همتا شدند. پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بوده است. یافته ها نشان داد زنانی که دسترسی بیشتری به سرمایه های اجتماعی و خانوادگی دارند از سلامت روان بالاتری برخوردار هستند. هر چه پیروی از الگوهای رایج جامعه پذیری جنسیتی و اعمال خشونت علیه زنان کمتر باشد، زنان از سلامت روان بالاتری برخوردارند. و سلامت روان زنان گروه کنترل از سلامت روان زنان گروه نمونه پایین تر است. نتایج رگرسیون نشان داد که جامعه پذیری، حمایت ها و سرمایه های اجتماعی سهم تعیین کننده ای را در پیش بینی سطح سلامت روان زنان دارد.

در این مقاله تاثیر زمینه اجتماعی در مفهوم پردازی رابطه عاشقانه از دیدگاه جوانان بررسی شد. این پژوهش در صدد پاسخگویی به پرسش هایی از قبیل نگرش افراد به عشق، شناخت رفتارهای مربوط به حوزه روابط عاشقانه و آسیب های ناشی از تجارب عاشقانه بود و استراتژی های مورد استفاده جوانان را بررسی کرد. این پژوهش با استفاده از روش کیفی با رویکرد نظریه پردازی داده محور (نظریه مبنایی) و به کارگیری تکنیک مصاحبه نیمه ساخت یافته انجام شد. همچنین از شیوه نمونه گیری هدفمند برای نمونه گیری از میان جوانان 19-30 سال ساکن شهر تهران استفاده شد که به زعم خویش عشق را تجربه کرده اند. با استفاده از روش کدگذاری داده ها، مقوله هایی به دست آمد که با تحلیل آن ها از پدیده حاکم بر نگرش دختران شناخت حاصل شد. این پدیده «خطر هدفمند» نام گذاری شده است بدین ترتیب که به رغم تغییرات اجتماعی و به تبع آن، افزایش سن ازدواج، جامعه مدام بر اعتبار اجتماعی دختران از طریق ازدواج تاکید می کند و زمینه ساز ایجاد اضطراب ازدواج برای آن ها می شود. به همین خاطر، آن ها به پذیرش خطر ورود به روابط پیش از ازدواج با هدف رسیدن به نتیجه ازدواج مجبور می شوند و دست به خطری هدفمند می زنند. در حالی که در پسران این پدیده مشاهده نمی شود.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تفاوت زنان و مردان در زمینه تاثیرپذیری از نفوذ دیگران در خرید است. پژوهش حاضر به صورت پیمایشی انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بیردن و همکاران (1989) در زمینه سنجش میزان تاثیرپذیری بود. نمونه آماری این پژوهش 650 نفر از دانشجویان مشغول به تحصیل در نیمسال دوم تحصیلی 87-1386 دانشگاه اصفهان بودند که به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و به سوال های پرسشنامه پاسخ دادند. نتایج این پژوهش نشان داد که تاثیرپذیری زنان و مردان در مولفه اطلاعاتی این شاخص معنادار و در مولفه هنجاری این شاخص معنادار نبوده است. همچنین زنان نسبت به مردان در مولفه اطلاعاتی بیشتر تحت تاثیر نفوذ دیگران در خرید قرار می گیرند. در کنار نتایج اصلی پژوهش اعتبار شاخص تاثیرپذیری از نفوذ دیگران با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی به کمک نرم افزار لیزرل، بررسی و تایید شد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین رسانه ها، عزت نفس، تصویر بدن و آرایش بود. بدین منظور 601 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه های شهر شیراز (شامل دانشگاه شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام نور و دانشگاه علوم پزشکی) توسط جدول لین با خطای 4 درصد به عنوان نمونه انتخاب شدند. همچنین از نظریه لئون فستینگر به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. در این پژوهش آرایش در دو بعد عمل و تمایل به آرایش سنجیده شد. یافته ها حاکی از آن بود که تعداد زیادی از افراد نمونه از آرایش استفاده کرده و به استفاده از آن تمایل دارند. همچنین درصد فراوانی از آن ها از تصویر بدنی خود رضایت ندارند. رابطه عزت نفس با نارضایتی از تصویر بدن منفی بوده و رابطه آن تنها با بعد تمایل به آرایش معنادار بوده است. نارضایتی از تصویر بدن نیز با عمل و تمایل به آرایش ارتباطی مستقیم داشته و از بین مولفه های آن رابطه مولفه نارضایتی از ظاهر تنها با تمایل به آرایش و مولفه اختلال در کارکرد های اجتماعی با هر دو بعد آرایش معنادار بوده است و در نهایت، همه انواع رسانه با متغیرهای تصویر بدن، عزت نفس و آرایش رابطه یکسانی نداشتند.

این مقاله با رویکردی اجتماعی در صدد پاسخگویی به این پرسش است که «چه مناسباتی بین زبان و جنسیت وجود دارد؟» زبان، به عنوان یک ابزار رسانه ای برای شکل گیری، تثبیت و تداوم هویت و منزلت جنسیتی افراد در جامعه تلقی می شود (ترنر-بوکر، 1996). شیوه پژوهش در این مقاله مبتنی بر روش تحلیل محتوا بود که بر اساس آن، چگونگی بازنمایی هویت جنسیتی در کتاب های درسی زبان فارسی، زبان عربی و زبان انگلیسی مدارس ایران مطالعه شد. نتایج پژوهش نشان داد که «پدیده تقدم مرد» (لی و کولینز، 2008) به اشکال متعدد در این کتاب ها وجود دارد. مطابق نتایج پژوهش، اگر چه این برتری جنسیتی به درجات گوناگونی در این کتاب ها مشاهده می شود، اما الگوها و «کدهای جنسیتی» (تایلور، 2003) کمابیش یکسان و مشابهی در این کتاب های درسی زبان های مختلف انتقال و انعکاس یافته است که به خوبی نشان دهنده نقش به مراتب تعیین کننده تر محیط اجتماعی و فضای فرهنگی است. به علاوه، نتایج پژوهش نشان داد که مراحل متعدد آموزش زبان نیز نقش بسیار موثری در نحوه بازنمایی الگوهای جنسیتی ایفا می کنند.