پژوهش های زراعی ایران
سال:1386 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:19

به منظور ارزیابی توان رقابت ذرت دانه ای (.Zea mays L) در مقابله با علف هرز تاج خروس ریشه قرمز، آزمایش مزرعه ای در سال 1383 در شرایط آب و هوایی اصفهان انجام شد. در این تحقیق تاثیر تغییر آرایش فضایی ذرت بر عملکرد و اجزا عملکرد ذرت هیبرید تری وی کراس 647 در سطوح مختلف رقابت تاج خروس مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتوریل تراکم ذرت با دو سطح (74000 و 111000 بوته در هکتار) و الگوی کاشت ذرت با سه سطح (تک ردیفه ، دو ردیفه روبرو و دو ردیفه زیگزاگ روی هر پشته) به عنوان عامل اصلی و تراکم تاج خروس با چهار سطح 0، 4، 8 و 12 بوته در متر طولی ردیف به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت با افزایش تراکم ذرت افزایش ولی تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه کاهش یافت. تاثیر آرایش کاشت ذرت نیز بر کلیه صفات به جز تعداد ردیف دانه در بلال، وزن هزار دانه و شاخص برداشت معنی دار شد. عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت همگی در اثر افزایش تراکم تاج خروس نقصان یافتند. با برازش مدل رقابتی راست گوشه هذلولی کوزنس بیشترین افت عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت در بالاترین تراکم تاج خروس برای تیمار آرایش کاشت تک ردیفه ذرت و تراکم 74 هزار بوته در هکتار روی داد. شیب کاهش تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف در اثر رقابت تاج خروس در تراکم بالاتر ذرت کمتر از تراکم پایین آن بود. تعداد ردیف دانه در بلال‏ و شاخص برداشت در آرایش کشت های دو ردیفه کمتر تحت رقابت تاج خروس نقصان یافتند. بر اساس یافته های این تحقیق می توان اظهار داشت که با افزایش تراکم بوته ذرت در حد 1.5 برابر معمول و ایجاد آرایش کشت دو ردیفه زیگزاگ‏ توان رقابتی ذرت در برابر علف هرز تاج خروس زیاد می شود.

به منظور بررسی ارتباط وزن بنه زعفران با نحوه تخصیص مواد در این گیاه، تحقیقی در دو سال زراعی 1383 و 1384 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای این تحقیق شامل چهار گروه وزنی بنه (6-3،9-6، 12-9 و 15-12 گرم) و دو تیمار کشت پس از نگهداری بنه ها در انبار و کشت بلافاصله پس از برداشت بنه بود. نتایج این تحقیق نشان داد که نگهداری بنه ها در انبار بر بیشتر صفات مورد بررسی تاثیر منفی داشت به نحوی که در سال اول تعداد، طول و عرض، سطح و نیز وزن خشک برگهای جوانه اصلی، وزن جوانه اصلی و همچنین وزن برگ جوانه های جانبی و وزن کل بوته تحت تاثیر این تیمار کاهش یافت، اما وزن کل بوته، وزن بنه مادری، تعداد و وزن جوانه های جانبی و نیز سطح برگ جوانه های جانبی تفاوتی نشان نداد. در سال دوم نیز تعداد، طول، سطح و وزن برگ های جوانه اصلی، تعداد بنه دختری، تعداد، سطح و وزن برگ جوانه های جانبی، وزن کل بوته، وزن بنه مادری، وزن جوانه اصلی و وزن جوانه های جانبی کاهش یافت ولی عرض برگ تحت تاثیر قرار نگرفت. تاثیر گروه وزنی بر تمامی صفات به غیر از عرض برگ معنی دار بود و با افزایش وزن بنه میانگین صفات روند افزایشی نشان داد. کلیه گروه های وزنی بنه هایی که در انبار نگهداری شده بودند در هیچ یک از سالها گل تولید نکردند. درحالیکه بنه هایی که بلافاصله پس از برداشت کشت شده بودند تولید گل کرده و بیشترین تعداد گل در واحد سطح و همچنین عملکرد گل و کلاله در واحد سطح مربوط در دو گروه وزنی 12-9 و 15-12 حاصل شد. بطور کلی به نظر می رسد بنه هایی با وزن 15-9 گرم که بلافاصله پس از خروج از خاک کشت شوند برای حصول عملکرد بالاتر مناسب ترند.

به منظور بررسی واکنش به مقدار علف های هرز باریک برگ مزارع گندم نسبت به فرمولاسیون های مختلف علف کش فنوکساپروپ پی اتیل، آزمایش مزرعه ای در سال 1382 در استان های گلستان (گرگان) و خوزستان (اهواز) و آزمایش گلخانه ای در سال 1383 در تهران انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل علف کش فنوکساپروپ پی اتیل در سه سطح شامل : سه فرمولاسیون فنوکساپروپ پی اتیل شرکت گل سم، شرکت گیاه و شرکت بیسترفلد (آلمان) و مقدار مصرفی این علف کش ها شامل 0.4 ، 0.8، 1.2 و 1.8 لیتر ماده تجارتی در هکتار بود. واکنش به مقدار برای درصد کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز به سه فرمولاسیون برازش داده شد. در استان خوزستان علف های هرز یولاف وحشی (.Avena ludoviciana Dur)، خونی واش (.Phalaris minor Retz)، و چچم (.Lolium perene L )، در استان گلستان خونی واش و در آزمایش گلخانه ای یولاف وحشی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که فرمولاسیون علف کش فنوکساپروپ پی اتیل شرکت بیسترفلد از نظر کاهش تراکم علف های هرز باریک برگ تفاوت چندانی با فرمولاسیون شرکت گیاه نداشت ولی کارایی بهتری نسبت به فرمولاسیون شرکت گل سم داشت. سه فرمولاسیون فنوکساپروپ پی اتیل شرکت گل سم، شرکت گیاه و شرکت بیسترفلد از نظر کاهش وزن خشک بجز در آزمایش گلخانه ای تفاوت چندانی با هم نداشتند. در کل مقدار توصیه شده هر سه فرمولاسیون فنوکساپروپ پی اتیل شرکت گل سم، شرکت گیاه و شرکت بیسترفلد به منظور کنترل کلیه علف های هرز باریک برگ، مناسب نیست و می بایست مقدار مصرفی را افزایش داد و یا از علف کش های جایگزین مانند کلودینافوپ پروپارژیل استفاده کرد.

این تحقیق به منظور ارزیابی سلامت اگرواکوسیستم های مشهد در دوره زمانی بیست سال (1360 لغایت 1380) انجام شد. اندازه گیری های لازم در پنج مقطع زمانی مساوی صورت گرفت. تعداد 55 شاخص به عنوان سنجه های سلامت اگرواکوسیستم تعریف و در سه دسته ملاک های ساختاری، کارکردی، و سازمانی دسته بندی شد. روند تغییرات شاخص های محاسبه شده در طول زمان تحقیق در مورد هر شاخص ارزیابی و بررسی شد. آنالیز حساسیت نشان داد که از بین ملاک های ارزیابی سلامت، ملاک های کاربردی بیشترین همبستگی را با سلامت اگرواکوسیستم نشان دادند. برخی از مهمترین شاخص های مطرح در این گروه عبارت بودند از: شاخص کاربرد سموم کشاورزی، شاخص استفاده از کودهای شیمیایی، شاخص تخریب شیمیایی اراضی کشاورزی، شاخص راندمان مصرف آب، شاخص فرسایش آبی و بادی، شاخص قیمت ادوات و ماشین آلات کشاورزی، شاخص وضعیت تحصیلات کشاورزی. با استفاده از معادلات برازش داده شده، پیش بینی روند کلی سلامت اگرواکوسیستم ها برای سالهای آینده نیز امکان پذیر می باشد.

به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و میزان کاشت بذر بر کمیت و کیفیت گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovate L) آزمایشی در سال زراعی 84-1383 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. طرح آزمایشی مورد استفاده کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار بود. تیمارهای رژیم آبیاری شامل فواصل آبیاری 7 ،14 و 21 روز در کرتهای اصلی و تیمارهای میزان کاشت بذر در کرتهای فرعی شامل 3 تراکم 8 ،12 و 16 کیلوگرم بذر در هکتار بودند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که رژیمهای مختلف آبیاری بر وزن خشک بوته، ارتفاع بوته، تعداد سنبله در هربوته و وزن دانه در سنبله تاثیر معنی دار داشته و کاهش فواصل آبیاری موجب افزایش صفات کمی مورد نظر گردید، ولی اثر تیمار یاد شده بر طول سنبله و عملکرد دانه معنی دار نبود. میزان کاشت بذر، تاثیر معنی داری بر طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه داشت، به طوری که با کاشت 16 کیلوگرم بذر در هکتار، بیشترین عملکرد دانه استحصال شد، لیکن اثر میزان کاشت بذر بر وزن خشک بوته، ارتفاع بوته و تعداد سنبله در بوته معنی دار نبود. نتایج همچنین بیانگر تاثیر معنی دار میزان کاشت بذر بر میزان موسیلاژ بود و بالاترین مقدار موسیلاژ در تیمار کاشت 16 کیلوگرم بذر در هکتار بدست آمد.

به منظور ارزیابی اثرات رقابتی علف هرز یولاف وحشی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم رقیب و غیر رقیب گندم زمستانه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی بخش علف های هرز موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی کرج در سال زراعی 84-83 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل رقم گندم در 2 سطح (رقم رقابت کننده قوی (نیک نژاد) و رقابت کننده ضعیف(روشن))، تراکم گندم در 3 سطح ( تراکم مطلوب برای هر رقم، 1.25و 1.50 برابر تراکم مطلوب (300، 375 و 450 بوته در متر مربع برای رقم روشن و 400، 500 و 600 بوته در متر مربع برای رقم نیک نژاد)) و تراکم یولاف وحشی در 4 سطح (50،25،0 و 75 بوته در متر مربع) بود. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که بیشترین عملکرد در شرایط عاری از علف هرز در هر دو رقم در تراکم مطلوب به دست آمد. در شرایط تداخل یولاف وحشی، رقم نیک نژاد در تراکم 500 بوته در متر مربع (1.25 برابر تراکم مطلوب) و رقم روشن در تراکم 300 بوته در متر مربع بیشترین عملکرد را تولید کردند. افزایش تراکم گندم سبب افزایش ارتفاع، تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در متر مربع و کاهش تعداد پنجه در هر گیاه شد. با افزایش تراکم یولاف وحشی در هر دو رقم عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد پنجه بارور در گیاه و تعداد سنبله در متر مربع به طور خطی و معنی داری کاهش یافت.

به منظور مقایسه آزمون های تراوش پتاسیم و هدایت الکتریکی برای ارزیابی بنیه بذر یونجه، بذر چهار رقم یونجه همدانی، یزدی، مائوپا و قره یونجه به مدت صفر، 2، 3 و 4 روز در شرایط پیری زودرس با حرارت 41 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 100% ، قرار گرفتند. سپس درصد جوانه زنی بذور و طول گیاهچه در آزمون استاندارد جوانه زنی اندازه گیری گردید. آنگاه مقدار هدایت الکتریکی و پتاسیم بعد از قرار دادن یک گرم از بذر هر یک از ارقام در تیمارهای مختلف پیری بعد از 60، 90 و 120 دقیقه قرارگرفتن در 50 میلی لیتر آب مقطر اندازه گیری و با نتایج حاصل از درصد جوانه زنی و طول گیاهچه مقایسه شد. نتایج آزمایش نشان داد که هر یک از تیمارهای پیری مورد استفاده در این آزمون می تواند برای تشخیص تفاوت ها در بنیه بذر ارقام مختلف یونجه به کار رود. همچنین آزمون تراوش پتاسیم به خوبی آزمون هدایت الکتریکی در زمان های آبگیری مورد آزمایش می تواند برای رتبه بندی بنیه بذر یونجه استفاده شود. بر اساس نتایج 60 دقیقه آبگیری بذر برای انجام آزمون های فوق کفایت می کند. در صورتی که نتایج این آزمایش با نتایج آزمایشات مزرعه مطابقت داشته باشد دو آزمون هدایت الکتریکی و تراوش پتاسیم بعد از 60 دقیقه خیساندن بذر، سریع ترین روش برای ارزیابی قوه نامیه و بنیه بذر یونجه خواهند بود.

اعتقاد بر این است که خصوصیات ریشه و اندام هوایی، نقش موثری در تحمل به خشکی ژنوتیپ های نخود دارند. اطلاعات اندکی در رابطه با نحوه واکنش ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ ها در محیط کشت هیدروپونیک، گلخانه و همچنین ارتباط اندازه ریشه در میزان تحمل به خشکی ژنوتیپ ها وجود دارد. این آزمایش با هدف بررسی تنوع موجود در رشد ژنوتیپ ها در شرایط کشت هیدروپونیک و همچنین بررسی تاثیر اندازه ریشه در تحمل به خشکی ژنوتیپ ها در مرحله گیاهچه ای و در شرایط گلخانه انجام گرفت. تفاوت های معنی داری بین گیاهچه های 30 ژنوتیپ نخود که در شرایط هیدروپونیک کشت شده بودند از نظر صفات مربوط به ریشه شامل وزن خشک ریشه، مجموع طول ریشه ها، طول ریشه اصلی و سطح ریشه ها، همچنین صفات اندام هوایی شامل سطح برگ، وزن خشک برگ و زیست توده اندام هوایی وجود داشت (P≤0.01). 10ژنوتیپ از میان 30 ژنوتیپ که از نظر اندازه ریشه متفاوت بودند، برای آزمایش گلخانه ای در محیط شن، انتخاب شدند و گیاهچه ها به مدت چهار هفته در دو شرایط تنش خشکی (30 درصد ظرفیت زراعی) و شاهد (ظرفیت زراعی) رشد نمودند. همبستگی معنی دار خطی و یا غیر خطی بین صفات مربوط به ریشه در محیط هیدروپونیک و گلخانه ای وجود نداشت و به نظر می رسد در مرحله گیاهچه ای، عوامل محیطی (بستر کاشت) بر عوامل ژنتیکی غالب است و احتمالا بیان پتانسیل ژنتیکی ژنوتیپ ها از نظر صفات ریشه در محیط هیدروپونیک و گلخانه متفاوت هستند. در این آزمایش، انتخاب ژنوتیپ های با سیستم ریشه ای گسترده در محیط هیدروپونیک ضرورتا به ایجاد گیاهچه های با خصوصیات ریشه گسترده در محیط گلخانه منجر نشد. در آزمایش گلخانه ای، اثر متقابل ژنوتیپ و تنش بر هیچ یک از صفات ریشه در گیاهچه های  30روزه نخود معنی دار نبود (P≤0.01). در این آزمایش به نظر می رسد دوره کوتاه رشد گیاهچه ها، دلیل اصلی عدم واکنش یا واکنش پذیری کم ژنوتیپ ها به شرایط تنش خشکی بود و بنابراین در انتخاب گیاهان برای سیستم ریشه ای گسترده، بایستی به مرحله مورد نظر رشد گیاه و بستر کاشت توجه داشت.

استفاده از مواد آلی به عنوان اصلاح کننده های خاک نظیر پیت و ورمی کمپوست در افزایش تهویه، نفوذ آب ، ظرفیت نگهداری آب و عناصر غذایی خاک موثراست. به منظور بررسی تاثیر مواد آلی بر خصوصیات رشدی و وزن کل زیست توده و دانه گیاه نخود آزمایشی با 4 تیمار آزمایشی : 1 – خاک + 3 درصد پیت (PS)، 2 – خاک استریل شده + 3 درصد پیت (SPS)، 3 – خاک + ورمی کمپوست به نسبت (6:1 ) (VCS) و 4 – شاهد (C) در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار درگلخانه تحقیقاتی انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که حداکثر درصد جوانه زنی، تعداد شاخه و تعداد غلاف در بوته در تیمار مخلوط خاک و پیت استریل به دلیل جلوگیری از اثرات سوء میکروبی مشاهده گردید. در تیمار مخلوط خاک و پیت استریل تیمار ارتفاع بوته کاهش یافت، در حالی که کل وزن خشک اندام های هوایی در بوته و وزن خشک دانه نخود در بوته نسبت به شاهد تفاوت معنی داری نشان نداد. اگر چه در تیمارهای ورمی کمپوست و پیت احتمالا به علت رقابت گیاه با میکروارگانیسم ها در اوایل آزمایش تاحدودی رشد گیاه شامل ارتفاع، تعداد شاخه و تعداد غلاف در بوته را کاهش دادند. اما کاربرد ورمی کمپوست باعث افزایش وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک غلاف و وزن تک دانه به دلیل فراهمی بیشتر عناصر غذایی این تیمار نسبت به سایر تیمار ها شد .

به منظور بررسی تاثیر قارچ میکوریزا و باکتری های آزادزی تثبیت کننده نیتروژن بر ویژگیهای رشد و سرعت فتوسنتز ذرت در نظام های زراعی رایج و اکولوژیک، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کرتهای اصلی، چهار نظام زراعی مختلف کشت ذرت شامل: 1- نظام رایج با نهاده زیاد، 2- نظام رایج با نهاده متوسط، 3- نظام رایج با نهاده کم و 4- نظام اکولوژیک، و کرتهای فرعی شامل: 1- تلقیح با قارچ میکوریزا (Glomus intraradices) ، 2- تلقیح با مخلوط باکتری های آزوسپیریلوم (Azospirillum brasilense) و ازوتوباکتر  (Azotobacter paspali)، 3- تلقیح با مخلوط قارچ میکوریزا و باکتری های آزوسپیریلوم و ازوتوباکتر و 4- شاهد (بدون تلقیح) بود. در هر کرت آزمایشی، سرعت فتوسنتز برگ، شاخص سطح برگ، تولید ماده خشک، عملکرد دانه و نیز شاخص کلروفیل(SPAD) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تاثیر انواع میکروارگانیسم بر سرعت فتوسنتز گیاه ذرت معنی دار بود، به طوری که بیشترین سرعت فتوسنتز در تلقیح توام قارچ و باکتری حاصل شد. اثر تلقیح با نواع میکروارگانیسم بر ماده خشک تولیدی ذرت معنی دار بود به طوری که تلقیح توام قارچ و باکتری بیشترین مقدار ماده خشک را تولید کرد. اثر نظام های زراعی بر عملکرد دانه معنی دار بود و نظام متوسط نهاده با نظام پرنهاده از این نظر اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند ولی بین نظام های پرنهاده، کم نهاده و اکولوژیک تفاوت معنی داری وجود نداشت. عدد کلروفیل متر ذرت تحت تاثیر انواع میکروارگانیسم قرار گرفت، به طوری که تلقیح توام قارچ و باکتری بیشترین میزان عدد کلروفیل متر را به خود اختصاص داد. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که ترکیب نظام های کم نهاده و اکولوژیک و تلقیح توام میکوریزا و باکتری های آزادزی تثبیت کننده نیتروژن، می تواند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی و نظام های پرنهاده باشد.

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی انتهای فصل رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن سه رقم گلرنگ زراعی (.Carthamus tinctorius L) در شرایط آبیاری با آب شور آزمایشی در بهار و تابستان سالهای 1382 و 1383 به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقات شوری، قطب علمی گیاهان ویژه دانشگاه فردوسی مشهد واقع در مزرعه نمونه آستان قدس رضوی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری کامل، تنش متوسط خشکی ( قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و تنش شدید خشکی (قطع آبیاری در مرحله تشکیل طبقها)) به عنوان کرت اصلی و ارقام گلرنگ مورد بررسی اصفهان، اراک و KH به عنوان کرت فرعی بودند. نتایج حاصل نشان داد که تنش شدید خشکی باعث کاهش معنی دار ارتفاع بوته، تعداد طبق دربوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد، درصد روغن و میزان کلروفیل برگ شد. در بین ارقام نیز در هر دوسال اجرای آزمایش بیشترین عملکرد دانه و روغن مربوط به رقم KH و کمترین مقدار عملکرد دانه و روغن مربوط به رقم اصفهان بود. بر اساس نتایج این آزمایش، در شرایط بدون تنش رقم اراک نسبت به دو رقم دیگر برتری داشت درحالیکه رقم KH برای کاشت در شرایط تنش خشکی گزینه بهتری می باشد. هم چنین در شرائط این آزمایش تمامی ارقام گلرنگ رشد و نمو طبیعی از خود نشان داده و در مقایسه با متوسط عملکرد گلرنگ در کشور عملکرد بیشتری داشتند.

به منظور مطالعه اثر سطوح مختلف کود نیتروژن وتاریخ های مختلف کاشت برعملکرد واجزاء عملکرد زیره سبز (.Cuminum cyminum L) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 30 و 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و تاریخ کاشت در چهار سطح (15 آبان، 30 آذر، 17 بهمن و 15 اسفند) با 4 تکرار در منطقه کوشکک واقع در اراضی زیر سد درودزن فارس انجام شد. سطوح مختلف کود نیتروژن تاثیر معنی داری بر ارتفاع بوته و تعداد چتر در بوته نشان داد، ولی بر تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت تاثیر معنی داری نداشت. تاثیر سطوح مختلف تاریخ کاشت بر تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه تفاوت معنی داری را نشان دادند. ولی اثر سطوح مختلف این فاکتور بر ارتفاع بوته و شاخص برداشت معنی داری نبود. برهمکنش سطوح مختلف کود نیتروژن و تاریخ های مختلف کاشت بر ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته تفاوت معنی دار بود، ولی بر صفات تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت تأثیر معنی داری نشان نداد. در مجموع جهت دستیابی به حداکثر عملکرد زیره سبز، کاربرد 30 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و تاریخ های کاشت دیر هنگام (17 بهمن ماه و 15 اسفندماه) به دلیل احتمال وقوع سرمای نابهنگام زمستان در منطقه، توصیه می شود.

کاتوس با نام علمی Cynanchum acutum گیاهی است چند ساله از تیره استبرق که سالهای اخیر بصورت علف هرزی مهاجم در بعضی از نقاط کشور بخصوص در باغ ها مشکل ساز شده است. شناسایی دقیق بیولوژی این علف هرز و رفتار جوانه زنی بذر آن باعث اجرای برنامه صحیح و بهینه ای جهت کنترل آن می شود. در پژوهش حاضر، جوانه زنی بذور کاتوس در شرایط کنترل شده مختلف مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور آزمایش هایی در سال 83-1382 در موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی در بخش علفهای هرز بصورت زیر انجام گرفت: 1- اثر دماهای ثابت 10، 15، 18، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی گراد، 2- اثر نور و تاریکی و 3- اثر دماهای متناوب 15.7، 20.12، 25.17 و 30.22 درجه سانتی گراد بر جوانه زنی بذر کاتوس. تمام آزمایش ها با 8 تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که بذور کاتوس پس از جدا شدن از گیاه مادری خواب ندارند. جوانه زنی بذر تحت تاثیر دما قرار می گیرد ولی نور نقش مهمی در جوانه زنی بذر کاتوس ندارد. به عبارت دیگر، بذور کاتوس فتوبلاستیک نیستند. نوسانات دمایی تغییری در افزایش جوانه زنی بذر کاتوس ایجاد نمی کند. این ویژگی ها از عوامل عمده تهاجم علف هرز کاتوس بوده و اطلاع دقیق از آنها می تواند در کنترل و جلوگیری از گسترش این علف هرز موثر باشد.

به منظور بررسی تحمل به یخ زدگی ارقام گندم در شرایط کنترل شده، نمونه هایی از 14 رقم آنزا، بزوستایا، پیشتاز، توس، زاگرس، زرین، شهریار، فلات، قدس، گلنسون، مارون، نوید، نیک نژاد وMV-17 که در مزرعه کشت شده بودند پس از گذراندن دوره خوسرمایی در شرایط مزرعه در مرحله 4 تا 6 برگی برداشت و طوقه ها پس از قطع ریشه ها و برگ ها از دو سانتی متری هر طوقه، به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. پس از اعمال تیمار یخ زدگی در گستره دمایی صفر تا 20- درجه سانتی گراد، نمونه ها به گلخانه منتقل و در گلدان کشت شدند. بعد از سه هفته درصد بقا، ارتفاع، سطح برگ، وزن خشک، عدد کلروفیل متر، دمای کشنده 50% نمونه های گیاهی(..LT) و دمای کاهنده 50% وزن خشک گیاه (..DMT) اندازه گیری و ثبت شد. پس از اعمال تیمار یخ زدگی ارقام از نظر درصد بقا تفاوت معنی داری نشان دادند (P<0.05) گلنسون با 72.2 درصد و مارون با 24.4 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین درصد بقا را دارا بودند. ار لحاظ وزن خشک، LT.. ،.. DMT، ارتفاع، سطح برگ و عدد کلروفیل مترنیزارقام با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند. گلنسون با LT.. معادل -15.8 درجه سانتی گراد مقام ترین و مارون با ..LT معادل -3.7درجه سانتی گراد حساس ترین رقم شناخته شد. به نظر می رسد که با تداوم این سری آزمایش ها در شرایط کنترل شده و مزرعه و بررسی همبستگی داده های مربوطه، نتایج حاصله در شرایط کنترل شده را بتوان با اعتماد بالاتری مورد استفاده قرار داد.

به علت رو آوردن مجدد به الیاف طبیعی و برداشتن ممانعت های قانونی، کشت شاهدانه (.Cannabis sativa L) در دنیا مورد توجه زیادی قرار گرفته است. این مطالعه در سال 1383 در شیروان به منظور بررسی اثرات سه تراکم گیاهی (30، 90 و 150 گیاه در متر مربع) و سه مقدار کود نیتروژن (50، 150 و 250 کیلوگرم در هکتار) بر استقرار نهایی گیاه، ارتفاع ساقه، قطر قاعده ساقه و عملکرد ساقه همچنین مقدار الیاف ساقه و عملکرد الیاف در گیاهان نر و ماده انجام شد. طرح آزمایشی مورد استفاده از نوع کرت های یکبار خرد شده با سه تکرار بود. به علت افزایش رقابت بین گیاهان برای جذب نور در بیشترین تراکم و بیشترین فراهمی نیتروژن تعدادی بیشتری از گیاهان در اثر پدیده خود تنکی تلف شدند. خصوصیات مورفولوژیکی با جنسیت گیاه، تراکم گیاهی و کود نیتروژن به طور معنی داری مرتبط بود. بیشترین عملکرد ساقه، برگ و گل آذین در تراکم 150 گیاه در متر مربع زمانیکه 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به کار رفت، به دست آمد. با وجود اینکه خود تنکی در کمترین تراکم گیاهی مشاهده نشد، اما عملکرد ماده خشک بالای سطح خاک در این تراکم کم بود. ماده خشک اندام های هوایی، با افزایش تراکم گیاهی و فراهمی نیتروژن افزایش یافت. مقدار الیاف در ساقه در تراکم میانی و کمترین مقدار نیتروژن بیشترین بود. گرچه عملکرد الیاف در بیشترین تراکم گیاهی و کود نیتروژن به حداکثر رسید. بررسی مقدار الیاف در نواحی مختلف ساقه نشان داد که تقریبا 31.7% الیاف در بخش تحتانی، 21.4% در بخش میانی و تنها 9.9% الیاف در بخش فوقانی قرار داشت. نتایح این بررسی نشان داد که شاهدانه در صورتیکه در تراکم مطلوب و با فراهمی مناسب نیتروژن کاشته شود می تواند مقدار زیادی الیاف سودمند در شرایط شیروان تولید کند.

به منظور بررسی امکان استفاده از نشت الکترولیت ها به عنوان شاخصی از خسارت یخ زدگی در کلزا (.Brassica napus L) آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل با دو تکرار به اجرا درآمد. ده ژنوتیپ کلزا به نامهای لیکورد ، الیت ،SLMO46 ، اکاپی، سیمبل، کالورت ، اپرا ، ابنیت و آلیس و زرفام همراه به پنج تیمار دمایی (0، 4- ، 8- ، 12- و 16- درجه سانتی گراد) به صورت فاکتوریل در پلات های فرعی و تیمار خوسرمایی2 و عدم خوسرمایی3 در پلات اصلی در نظر گرفته شدند. گیاهان تا مرحله 5-3 برگی در گلخانه رشد یافته و سپس گیاهان تیمار عدم خوسرمایی و گیاهان تیمار خوسرمایی پس از قرار داشتن در شرایط مذکور به مدت سه هفته ، درفریزر ترموگرادیان در معرض تیمارهای دمایی قرار گرفتند. میزان پایداری غشای سیتوپلاسمی ژنوتیپ ها با استفاده از نشت الکترولیتها مورد ارزیابی قرار گرفت، وسپس درجه حرارت کشنده برای 50 درصد نمونه ها (LT50 ) تعیین گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که اثرات اصلی خو سرمایی ، ژنوتیپ و دمای یخ زدگی بر میزان نشت الکترولیتها و LT50 کلیه ارقام مورد بررسی معنی دار بود (P≤0.05). کاهش دما سبب افزایش میزان نشت الکترولیتها در کلیه ارقام مورد بررسی گردید. تیمار خو سرمایی، درصد نشت مواد و LT50 را به طور معنی داری کاهش داد . نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که در شرایط عدم خوسرمایی ارقام SLMO46 و ابنیت به ترتیب بیشترین و کمترین تحمل به یخ زدگی را داشتند ، در صورتی که در شرایط خو سرمایی ارقام لیکورد و سیمبل دارای کمترین و بالاترین LT50 بودند .

آماده سازی اسمزی عبارت از آبگیری کنترل شده بذرها در یک محلول اسمزی است به گونه ای که فعالیت های متابولیکی قبل از جوانه زنی انجام شود اما از خروج ریشه چه جلوگیری به عمل آید. این تیمار می تواند افزایش سرعت، درصد و یکنواختی جوانه زدن و سبز شدن بذرها یا گیاهچه ها را به دنبال داشته باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر آماده سازی اسمزی بذر بر جوانه زنی و رشد گیاهچه گیاه رازیانه و به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در ظروف پتری صورت گرفت. بذرهای رازیانه در محلول های سدیم کلرید (NaCl)، پتاسیم کلرید (KCl)، پتاسیم نیترات (KNO.) و پلی اتیلن گلیکول 6000 (PEG 6000) با پتانسیل اسمزی 1-، 1.5- و 2- مگا پاسکال به مدت 24، 48 و 72 ساعت در دمای C°20 تیمار شدند. آماده سازی اسمزی با هر یک از مواد مورد آزمایش به طور معنی داری موجب افزایش درصد جوانه زنی گردید به طوری که برتری درصد جوانه زنی در بذرهای تیمار شده با NaCl نسبت به بذرهای تیمار نشده 97 درصد بود. همچنین بذرهای تیمار شده با NaCl، KCl و PEG سرعت جوانه زنی بالاتر و طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن تر گیاهچه بیشتری از خود نشان دادند. در این آزمایش افزایش طول مدت تیمار اثر منفی بر صفات مورد بررسی گذاشت و تیمار با نمک های غیر آلی به جز KNO. نتیجه بهتری نسبت به PEG در پی داشت. در این رابطه پیشنهاد می گردد اثر آماده سازی بذر بر سبز شدن و رشد گیاه رازیانه در شرایط مزرعه نیز مورد بررسی قرار گیرد.

جهت بررسی اثر پرایمینگ بر جوانه زنی بذرچغندرقند آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در 3 تکرار و هر کدام در دو نوبت در داخل پتری دیش انجام شد، که در آن فاکتور اول ارقام مختلف چغندرقند شامل: افشاری، یونیورز، اوربیس، ک.و.اس و فاکتور دوم شامل اسید کلریدریک 0.1 نرمال، اسید کلرید ریک 0.5 نرمال، پلی اتیلن گلایکول 6000، کلرید سدیم 1.5 نرمال و آب مقطر (شاهد) بود. نتایج نشان داد که استفاده از آب مقطر و اسیدکلریدریک، بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی را در پی داشتند. ارقام ک.و.اس، یونیورس، افشاری و همچنین اوربیس به ترتیب بیشترین سرعت جوانه زنی را داشتند هر چند که از نظر درصد جوانه زنی بین آنها تفاوتی وجود نداشت. طول ریشه چه و ساقه چه در تیمارهای کلریدسدیم و پلی اتیلن گلایکول نسبت به تیمار اسیدکلریدریک کاهش یافت. ارقام افشاری، ک.و.اس، یونیورس و اوربیس به ترتیب بیشترین طول ساقه چه را داشتند.

افزایش دمای جهان اثرات عمیقی را بر پدیده های اقلیمی و در راس آنها میزان والگوهای بارندگی در سراسر جهان خواهد داشت. از اینرو هدف از این تحقیق پیش بینی پارامترهای هواشناسی کشور در شرایط تغییر اقلیم و مقایسه این پارامترها با شرایط فعلی است. به این منظور مدل گردش عمومی UKMO برای سالهای 2025 و 2050 میلادی بکار گرفته شد. با اجرای مدل گردش عمومی مقادیر ماهانه درجه حرارت حداقل، حداکثر و نزولات ماهانه برای ایستگاههای مختلف محاسبه (که پوشش کاملی از نقاط مختف اقلیمی ایران را فراهم ساخته و معرف وضعیت عمومی کشور باشند) و اثرات تغییر اقلیم بر اساس سناریوی تعریف شده در مدل براین پارامترهای اقلیمی تعیین گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که متوسط افزایش دمای فصل بهار برای سالهای 2025 و 2050 در کل ایستگاههای مطالعه شده به ترتیب 3.1 و 3.9، برای ماههای فصل تابستان به ترتیب 3.8 و 4.7 برای فصل پاییز 2.3 و 3.0 و برای فصل زمستان 2.0و 2.4 درجه سانتی گراد می باشد. علاوه بر این میزان افزایش دما از شمال به جنوب و از غرب به شرق تشدید خواهد شد. بر اساس نتایج بدست آمده شدت کاهش بارندگی در مناطق خشک و نیمه خشک کشور بارزتر از مناطق مرطوب بوده وکاهش بارندگی در پاییز و زمستان بیشتر از بهار و تابستان خواهد بود. بر اساس پیش بینی های بدست آمده متوسط کاهش بارندگی پاییزه برای تمام ایستگاههای تحت بررسی در سالهای 2025 و 2050 میلادی به ترتیب 8 و 11 درصد، و برای ماههای فصل تابستان تقریبا ناچیز می باشد. همچنین الگوی مکانی تغییرات بارش در سالهای 2025 و 2050 میلادی تا حد زیادی مشابه الگوی تغییرات درجه حرارت می باشد. از طرف دیگر شرایط اقلیمی پیش بینی شده بوسیله مدل گردش عمومی نشاندهنده طولانی تر شدن فصل خشکی در سالهای 2025 و 2050 در تمامی ایستگاههای تحت بررسی می باشد. بطوریکه میانگین طول دوره خشک در سالهای 2025 و 2050 میلادی به ترتیب به 214 و 223 روز افزایش خواهد یافت.