طب جنوب
سال:1379 | دوره:3 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

تحریک میتوژنی سلول های لنفوسیت بیماران با لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) مشکل بوده و اطلاعات سیتوژنتیکی کمی در مورد این بیماران در دست است. سلول های لنفوسیتی 37 بیمار CLL در محیط کشت تحت تاثیر میتوژن های مختلف (SAC,PWM,PMA) قرار گرفتند که 2 نمونه به میتوژن پاسخ دادند. PMA موثرترین میتوژن جهت تحریک این سلول ها بود؛ از مجموع 1575 متافاژ بررسی شده در بیماران (23 نفر)، 131 مورد آسیب کروموزومی یافت گردید. در حالیکه در گروه شاهد (6 نفر) 4 مورد آسیب کروموزومی مشاهده شد (P<0.003). همچنین میزان آسیب های کروموزومی در مقایسه نوع کروماتیدی بیشتر بود (1.5 برابر). براساس این نتایج چنین استنباط می شود که عوامل موثر در ایجاد آسیب های ژنتیکی (داروهای شیمی درمانی و اشعه) بیشتر در مراحل G1 و S بر روی چرخه سلول های خونی بیماران CLL عمل می کنند.

یک مطالعه تجربی و مداخله ای در شهرستان بندرعباس و کازرون در جنوب ایران طی سالهای 1374 و 1375 انجام گرفت. در این بررسی اثربخشی 2 فرمولاسیون پودر و تابل باکتیموس و گرانول سبوس ذرت باسیلوس تورین جین سیس در لانه های لاروی طبیعی و مصنوعی روستاهای شاهد و تحت بررسی مورد مقایسه قرار گرفت. هنگامی که دوزهای 0.175، 0.25، 0.5، 1 و 2 گرم در متر مربع گرانول و 0.02، 0.04، 0.08، 0.16 و 0.32 گرم در متر مربع پودر باکتیموس در زیستگاههای لاروی مصنوعی به ابعاد 1×1 متر مربع استفاده گردید. دوز 2 گرم بر متر مربع گرانول و 0.32 گرم بر متر مربع باکتیموس تاثیر بیشتری نسبت به سایر دوزها داشت. قدرت کشندگی گرانول و پودر و تابل در شهرستان کازرون بیشتر از بندرعباس بوده است. در مقایسه لاروکشها رلدان، گازوئیل، گرانول و باکتیموس بعد از 24 ساعت بطور متوسط به ترتیب کاهش معادل 99.7%، 90%، 6.3% و 1.4% را نشان دادند. در جنوب ایران، با ناقلین متعدد، و دوره انتقال طولانی، استفاده از فرمولاسیونهای باسیلوس تورین جین سیس در مقایسه با لاروکشهای رلدان و گازوئیل جهت کنترل آنوفلها توصیه نمی شود.

وجود اسیدوز متابولیک همراه با افزایش شکاف آنیونی در وبا شناخته شده می باشد؛ اما اشاره ای به اختلالات ترکیبی اسید و باز در این بیماران نشده است. ما برای نخستین بار برای مطالعه اختلالات ترکیبی اسید و باز در وبا، 56 بیمار بستری شده در بخش اورژانس مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) تهران در طی اپیدمی تابستان سال 1377 را بررسی کردیم. اندازه گیری الکترولیت ها، فعالیت کلیوی، سنجش فشار شریانی گازهای اکسیژن و دی اکسیدکربن، PH و بیکربنات سدیم و سرم همه بیمارانی که در مدفوع آنان ویبریوکلراسروتیپ اوگاوا جدا گردیده بود هنگام پذیرش در بخش اورژانس و 24 ساعت بعد از رهیدراسیون انجام یافت. در هنگام پذیرش، میانگین سدیم سرم 136.6 میلی اکی والان در لیتر، پتاسیم 3.47 میلی اکی والان در لیتر، BUN برابر 58.1 میلی گرم در دسی لیتر و تمام بیماران نیز دچار اسیدوزمتابولیک با میانگین PH و بیکربنات، 11.33 ± 3.13 میلی مول در لیتر، 7.19 ± 0.08 بودند که بعد از 24 ساعت از هیدراسیون به ترتیب به 14.0 ± 2.7 میلی مول در لیتر و 7.28 ± 0.06 تغییر یافتند (P<0.05). تعداد (58.9%)33 نفر از بیماران در کنار اسیدوزمتابولیک، اسیدوز تنفسی را بصورت اختلال ترکیبی اسید و باز داشتند؛ این گروه در مقایسه با گروهی که اسیدوزمتابولیک خالص داشتند از اسیدوز شدیدتری برخوردار بوده و میانگین لگاریتم فشار شریانی گازکربنیک PCO2 نیز در آنان بالاتر بود (P<0.05) یافته مطالعه ما نشانگر آن است که عمدتا اسیدوز وبا بصورت ترکیبی از اسیدوزمتابولیک و اسیدوز تنفسی است و پارادوکس وجود عدم همخوانی شدت اسیدوز با میزان از دست رفتن بیکربنات در مدفوع بیماران وبایی ناشی از پدیده اسیدوز تنفسی است که پژوهشگران در مطالعات خود به آن توجه نشان نداده اند.

مهمترین عارضه روانی سرطان، افسردگی است که متاسفانه در اغلب موارد کمتر مورد توجه قرار می گیرد. برای رفع این افسردگی ، تدابیر مشاوره ای حائز اهمیت اند. به منظور بررسی تاثیر مشاوره در کاهش افسردگی و ناامیدی نوجوانان مبتلا به لوسمی، 100 بیمار مبتلا به لوسمی 11 تا 20 ساله با استفاده از آزمون افسردگی بک غربالگری شدند که 26 نفر از آنان افسرده بودند، این نوجوانان لوسمیک افسرده بطور تصادفی به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم شدند. ابزار سنجش در این پژوهش پرسشنامه افسردگی بک، مقیاس افسردگی کودکان (فرم کوتاه شده) و مقیاس ناامیدی در کودکان بود. گروه آزمایش در 8 جلسه مشاوره گروهی شرکت کردند. اختلاف بین نمرات پیش آزمون کل مقیاس افسردگی و ناامیدی در دو گروه شاهد و آزمایش قبل از مشاوره مشاهده نگردید. در حالیکه میانگین نمرات پس آزمون کل مقیاس افسردگی 62.43 و ناامیدی (4.68) در گروه آزمایش در مقایسه با میانگین نمرات پیش آزمون افسردگی (84) و ناامیدی (9.68) کاهش؛ چشم گیری پیدا کردند (P=0.001) در حالیکه نتایج میانگین نمرات کل مقیاس افسردگی و همچنین ناامیدی در گروه شاهد افزایش پیدا کرد. یافته های این پژوهش حاکی از مفید بودن قابل توجه مشاوره در مورد بیماران لوسمیک نوجوان است و توجه به مشاوره درمانی در کنار اقدامات دارویی این بیماران توصیه می شود.

تغییرات آترواسکلروز در عروق کرونر از دوران کودکی شروع می شود و شدت پیشرفت ضایعات آترواسکلروز با میزان کلسترول خون رابطه مستقیم دارد. این مطالعه به بررسی میانگین و صدکهای و لیپیدهای سرم، شامل کلسترول تام، HDL کلسترول LDL کلسترول و تری گلیسرید (TG) در بچه های 12-6 ساله شهر بوشهر می پردازد. در یک مطالعه مقطعی با نمونه گیری ساده به روش تصادفی، نمونه خون از 780 دانش آموز در مقطع ابتدایی شهر بوشهر، بعد از 12 ساعت اجتناب از خوردن غذا گرفته شد. اندازه گیری قد و وزن به روش استاندارد و آزمایش لیپیدهای خون به روش آنزیماتیک انجام گردید. 7.5% از بچه ها کلسترول بالای 95 پرسنتایل داشتند. این رقم برای LDL کلسترول 7.2% و برای  8.9% TGبود. میانگین کلسترول تام 153 میلی گرم در دسی لیتر، برای LDL کلسترول 92 میلی گرم در دسی لیتر، HDL کلسترول برابر با 44 میلی گرم در دسی لیتر و تری گلیسرید 82 میلی گرم در دسی لیتر بود. میزان لیپیدهای سرم با سابقه بیماری قلبی در خانواده ارتباطی نداشت ولی رابطه میزان کلسترول و سابقه دیابت در خانواده کودک معنی دار بود (P<0.05). همچنین میزان کلسترول در دو جنس تفاوت معنی داری نداشت. رابطه میزان کلسترول با شاخص BMI معنی دار بود. در نتیجه لیپیدهای سرم در کودکان شهر بوشهر نسبت به مطالعات انجام شده در سایر نقاط کشور مطلوبتر است. پائین بودن میانگین BMI در این نقطه از کشور و دریافت کمتر کالری و همچنین مصرف فرآورده های دریایی از علل پائین بودن میزان کلسترول در بچه ها می باشد

برای برآورد شیوع پری فشار خون و عوامل خطرساز عروق کرونر، تعداد 1036 نفر از جمعیت 64-30 ساله بندر بوشهر، در یک نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بررسی شدند. حداقل دوبار فشار خون برای هر فرد اندازه گیری و از شاخص های WHO برای پری فشار خون و دیابت ملیتوس (قند خون ناشتا و نتایج آزمون تحمل گلوکز) استفاده گردید. برای اندازه گیری کلسترول نیز از خون ناشتا استفاده شد. شیوع همسان شده سنی age - adjusted پری فشار خون 16.24 درصد بود. همبستگی چشمگیری بین پری فشار خون با دیابت ملیتوس غیر وابسته به انسولین  Odds ratio (OR) = 4.43]با حدود اطمینان 95 درصد(6.61-2.97)]، هیپرکلسترولمی OR = 2.09] با حدود اطمینان 95 درصد(2.91-1.50)] و BMI OR = 1.80] با حدود اطمینان 95 درصد(2.51-1.29)] مشاهده گردید. در نتیجه، بیماری پری فشار خون در نسبت های اپیدمیک در بندر بوشهر وجود دارد و برنامه های پیشگیری و غربالگری دوره ای برای کنترل فشار خون، دیابت و هیپرکلسترولمی در این جمعیت می بایست سازمان دهی شوند.

نظر به اینکه زرد زخم شایعترین عفونت باکتریال واگیردار پوست است و بیشتر در سنین کودکی و آب و هوای گرم بروز می کند و با توجه به اینکه در مناطق حاره و نیمه حاره جهان مثل بوشهر، زرد زخم غیر تاولی شایعترین بیماری عفونی مسبب گلومرونفریت حاد است، بر آن شدیم تا در طی یک مطالعه توصیفی مقطعی، شیوع این بیماری را در کودکان اول ابتدایی شهر بوشهر طی بهار 1378 تعیین کنیم. در 1890 کودک معاینه شده، 17 مورد (0.9 درصد) مبتلا به زرد زخم یافت گردید. نسبت ابتلا به زرد زخم در پسران به دختران 4.7 بود. بیشترین نقاط ابتلای بدن در سر و اندام تحتانی (13 مورد) و اغلب ضایعات بصورت خراش و زخم (14 مورد) بودند. تعداد 8 نفر به زرد زخم غیرتاولی و 9 نفر به زردزخم تاولی مبتلا بودند. میزان فشار خون کودکان مبتلا به زرد زخم غیر تاولی در طی 3 هفته ابتلا به بیماری تغییری نداشت و همگی دارای آزمایش تجزیه ادرار طبیعی بودند. بدلیل واگیر بودن بیماری، پیشگیری در سطح خانواده و مدرسه، اهمیت بسزایی در کنترل زرد زخم و ایجاد عوارض آن دارد.

علاوه بر خسارت سنگین جانی، هزینه های اقتصادی گزافی از سوی بیماریهای عروق کرونر به جامعه تحمیل می شود به منظور برآورد هزینه های اقتصادی بیماریهای عروقی کرونر در صنعت نفت ایران در سال 1378 هجری شمسی، در یک مطالعه مقطعی، هزینه خدمات اساسی بیماران عروقی کرونر بستری شده در بیمارستان مرکزی وزارت نفت ایران محاسبه گردید. تعداد کل موارد بستری شده این بیمارستان 1670 نفر در سال 1378 بود که از این میان 1253 نفر (75 درصد) مربوط به بیماران عروق کرونر بودند. مجموع هزینه های مستقیم افراد بستری در بیمارستان مرکزی وزارت نفت، 10.94 میلیارد ریال و هزینه سرانه هر بیمار 8.70 میلیون ریال بود. تخمین هزینه های مستقیم بیماران عروق کرونر بستری شده در صنعت نفت کشور (شامل بیماران عروق کرونر بستری شده در بهداری های تابعه سراسر کشور) بالغ بر 22.77 میلیارد ریال بود. برآورد مجموع روزهای غیبت از کار بیماران عروقی کرونر بستری شده 30200 روز بود. هزینه زیان مالی ناشی از غیبت از کار، 4 میلیارد ریال محاسبه شد. خسارت سنگین اقتصادی بیماریهای عروق کرونر در صنعت نفت ایران ایجاب می کند که یک برنامه جامع پیشگیری از بیماریهای قلب و عروق در این صنعت به اجرا در آید.

در پژوهش حاضر دو گروه عمده از افراد پرخطر از نظر مارکرهای عفونی HBV، HCV، HIV و سیفلیس بررسی شدند؛ 1: افرادی که در معرض رفتارهای پرخطر هستند شامل زندانیان (126 نفر) و معتادان خود معرف (19 نفر)؛ 2: افرادی که تزریق خون مکرر داشته و از فرآورده های خونی استفاده می کردند شامل بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور (355 نفر)، هموفیلی (31 نفر) و دیالیزی (104 نفر). آلودگی به HIV در زندانیان 4% بود و این مارکر در سایر گروهها مشاهده نشد. تمام این افراد آلوده نیز سابقه تزریق مواد مخدر داشتند. آلودگی به HBV در زندانیان 16.7%، در افراد دیالیزی 1 درصد، در بیماران تالاسمی 0.8%، افراد هموفیل 6.5% و در گروه خود معرف آلودگی مشاهده نشد. آلودگی به HCV در زندانیان 52.4%، در افراد خود معرف 89.5%، تالاسمی 13%، هموفیل 41.9% و بیماران دیالیزی 2.9% بود. در 2.4% از افراد زندانی نتیجه آلودگی به سیفلیس مثبت بود و در سایر گروهها آلودگی مشاهده نشد. این نتایج دال بر این است که بیشترین میزان آلودگی در میان زندانیان و معتادین به مواد مخدر مشاهده می گردد که با نتایج گزارش شده از سوی وزارت بهداشت در خصوص الگوی انتقال آلودگی در ایران مطابقت دارد.

عدم آموزش مناسب، اطلاعات غلط، شرم و یا پرهیز از بحث پیرامون بهداشت دستگاه تناسلی موجب افت آگاهی و عملکرد دختران نسبت به بهداشت دوران قاعدگی می شود. به منظور بررسی رفتاری دختران شهر بوشهر نسبت به بهداشت قاعدگی 335 دانش آموز دبیرستانی در یک مطالعه مقطعی مورد بررسی قرار گرفتند: متوسط سن اولین قاعدگی (منارک) 13 سالگی بود و میزان آگاهی در رعایت نکات بهداشتی در 3.9 درصد خوب (نمره بیش از 80) و 67.4 درصد ضعیف (نمره کمتر از 60) بود. بیشترین منبع کسب اطلاعات، مادران ایشان (66 درصد) و کمترین منبع، رسانه ها (2.4 درصد) بود. از نظر نگرش، 76 درصد دختران، نگرش منفی نسبت به پدیده قاعدگی داشتند. با وجودیکه 68 درصد قبل از دوران بلوغ از چگونگی وقوع قاعدگی آگاهی دریافت کرده اند، از نظر عملکرد صحیح فقط 3.5 درصد خوب (نمره بیش از 80) و 61.4 درصد ضعیف (نمره کمتر از 60) بودند. بطوریکه در رابطه با برخی نکات مهم بهداشتی زنان مانند انجام طهارت در دوران قاعدگی، 72.8 درصد از لزوم انجام آن آگاهی داشته ولی 14.8 درصد عملکرد صحیح داشتند و 27.2 درصد نیز انجام آنرا در صورت وجود خونریزی صحیح نمی دانند. در رابطه با رعایت رژیم غذایی بخصوص در دوران بلوغ و قاعدگی و همچنین اصول مهم بهداشت دستگاه تناسلی، 56 درصد دختران اظهار بی اطلاعی کرده و یا از روش های غلط استفاده می کنند. بنابراین لزوم ارائه دستورات بهداشتی بخصوص بهداشت دستگاه تناسلی و تغذیه مناسب قبل و بعد از دوران بلوغ و همچنین تصحیح باورهای غلط در مادران و دختران از طریق کلاس ها و برنامه های آموزشی ضروری می باشد.