پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی
سال:1390 | دوره:17 | شماره:4 (62) |تعداد مقالات:9

دانشگاهها به منظور به انجام رساندن وظایف و ارتقای کیفیت خود نیازمند چارچوب مناسبی برای مدیریت و انطباق با محیط جدید هستند. این پژوهش به دنبال تحلیل روابط ضمنی عوامل توانمندساز مدل تعالی (EFQM) به منظور به کارگیری آن به عنوان چارچوبی برای مدیریت و بهبود کیفیت در موسسات آموزش عالی است. جامعه آماری این پژوهش رئیسان، معاونان و دیگر پستهای ارشد دانشگاه یزد در سال تحصیلی 90-1389 به تعداد 324 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 71 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. مقدار آلفای کرونباخ برآورد شده برای همه ابعاد این پرسشنامه بزرگ تر از 0.7 بود. هر هشت فرضیه در نظر گرفته شده در این پژوهش تایید شد و یافته ها نشان داد که رهبری و تعهد مدیران ارشد در مراکز به عنوان نیروی محرکه همه فرایندهای بهبود کیفیت و مدیریت کیفیت هستند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های بهسازی هیات علمی، بررسی وضعیت موجود و ارائه مدلی مفهومی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی در مناطق 8 و 12 بودند (N= 5715) که 360 نفر به صورت نمونه گیری طبقه ای نسبتی از بین آنها انتخاب شدند. با استفاده از مرور ادبیات و پیشینه پژوهش پرسشنامه ای با 5 بعد و 41 مولفه برای تعیین وضعیت موجود بهسازی اعضای هیات علمی تدوین شد. نتایج نشان داد که وضعیت موجود برنامه های بهسازی هیات علمی در دانشگاه آزاد اسلامی مطلوب نیست. از میان پنج بعد بهسازی هیات علمی فقط میانگین نمرات بهسازی آموزشی بالاتر از حد متوسط و چهار بعد دیگر (پژوهشی، فردی، سازمانی و اخلاقی) پایین تر از حد متوسط بودند. بر اساس یافته ها و نیز بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش، مدل نهایی در هفت بخش فلسفه و اهداف، ابعاد و مولفه ها، مبانی نظری، روش، فرایند اجرایی، تسهیل کننده ها و برونداد طراحی شد. به منظور تعیین درجه تناسب مدل، پرسشنامه دوم تدوین و در بین 30 نفر از متخصصان آموزش عالی توزیع شد. آزمون تی تک نمونه ای مطلوبیت مدل را در سطح 95 درصد اطمینان تایید کرد.

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر فرهنگ رشته ای بر جامعه پذیری دانشجویان دکتری در دانشگاه تبریز بود. فرضیه مطرح شده این است که دانشجویان دکتری در رشته های مختلف علمی بنا به تفاوتهای رشته ای از تاکتیکهای جامعه پذیری متفاوتی (تاکتیک سنتی، تاکتیک ابزاری و تاکتیک مطلوبیت اجتماعی) برای موفقیت در زمینه رشته دانشگاهی خود استفاده می کنند. به همین منظور پیمایشی در بین 134 دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین ابعاد فرهنگ رشته ای و رشته های مختلف تفاوت معناداری وجود ندارد، اما بین رشته های مختلف در تاکتیکهای جامعه پذیری تفاوت وجود دارد. مضافا آنکه متغیرهای تحقیق می توانند تاکتیکهای جامعه پذیری سنتی (R2= 0.170) و تاکتیکهای جامعه پذیری مطلوبیت اجتماعی (R2= 0.152) را تبیین کنند. دستاورد تحقیق شناسایی نبود اجتماعات رشته ای است و بنابراین، به سیاستگذاران آموزش عالی پیشنهاد می شود که برای تقویت هویت رشته ای و فرهنگ رشته ای اقدامات موثری را انجام دهند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی موانع پذیرش دانشجویان خارجی در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی از دیدگاه دانشجویان خارجی دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است. نوع پژوهش توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری 75 دانشجو خارجی بوده است که از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده 63 دانشجو به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن را متخصصان دانشگاهی تایید کردند و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ 0.82 به دست آمد. مهم ترین یافته های پژوهش حاکی از آن بود که t تک نمونه ای محاسبه شده در سطح 0.05 بیانگر تفاوت معنادار نظرهای دانشجویان خارجی مرد و زن در خصوص موانع پذیرش بود. نتایج تحلیل واریانس یک راهه حاکی از وجود تفاوت معنادار در خصوص متغیر ملیت بود، در حالی که تفاوت معناداری در خصوص متغیر دوره تحصیلی وجود نداشت.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین مولفه های برنامه درسی پنهان و روحیه علمی دانشجویان دانشگاه کاشان در سال تحصیلی 1388-1387 بود. در این پژوهش هفت مولفه به عنوان مولفه های برنامه درسی پنهان در آموزش عالی در نظر گرفته شده است که شامل ساختار فیزیکی و معماری دانشگاه، ارتباط متقابل میان اعضای هیات علمی و دانشجویان، قوانین و مقررات، روشهای تدریس، محتوا، شیوه های ارزشیابی و جو اجتماعی است. روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان زن و مرد دانشکده های علوم انسانی، علوم پایه و مهندسی دانشگاه کاشان بود و تعداد 250 نفر (101 زن و 149 مرد) با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته شامل 35 گویه با مقیاس پنج گانه لیکرت است. ضریب پایایی آلفای کرونباخ مقیاس 0.82 محاسبه شد. در تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک طرفه، t مستقل و آزمون توکی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین تمام مولفه های برنامه درسی پنهان با روحیه علمی دانشجویان رابطه وجود دارد. بین دانشجویان زن و مرد نیز فقط در یکی از مولفه ها (ارتباط متقابل میان اعضای هیات علمی و دانشجویان) تفاوت معناداری وجود دارد (p<0.05 و t= -2.75).

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش ماهیت تکلیف و جنسیت در جهتگیری هدفی و خودتنظیمی دانشجویان شهر مشهد و نیز بررسی رابطه بین این دو متغیر بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی و دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در سال تحصیلی 89-1388 بود. نمونه پژوهش شامل 400 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی و 400 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی بود. نتایج پژوهش نشان داد که بین اهداف پیشرفت و خودتنظیمی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. هر سه نوع اهداف تبحری و رویکردی و اجتنابی با خودتنظیمی رابطه مثبت و معناداری داشتند. همچنین، بین زیرگروههای علمی از نظر خودتنظیمی تفاوت معناداری وجود داشت. دانشجویان گروه انسانی نسبت به دانشجویان گروه فنی و علوم پایه و دانشجویان گروه علوم پایه نسبت به دانشجویان گروه فنی از راهبردهای خودتنظیمی بیشتری استفاده می کردند. اما خودتنظیمی در زنان و مردان تفاوتی نداشت. همچنین، دانشجویان گروه انسانی از دانشجویان دو گروه دیگر متبحرتر و اجتنابی تر بودند. در مجموع، زنان از مردان هدفمندتر بودند.

در عصر اطلاعات، که نیاز جامعه به دانش آموختگانی که بتوانند به طور مستمر اطلاعات خود را به روز کنند و مهارتهای جدیدی را فرا گیرند بیش از قبل احساس می شود. همچنین، روزآمد کردن رشته های تحصیلی و ایجاد تغییرات در برنامه های درسی آنها متناسب با نیازهای متنوع و در حال تحول فراگیران در ابعاد مختلف امری ضروری محسوب می شود. هدف این پژوهش شناسایی میزان انطباق برنامه درسی رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی با نیازهای علمی، فردی، اجتماعی و شغلی دانشجویان با روش توصیفی- پیمایشی بود. برای گردآوری داده ها و اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه نیمه سازمان یافته استفاده شد. این پژوهش بر روی نمونه ای متشکل از دانشجویان کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، کارشناسی ارشد برنامه ریزی آموزشی و کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاههای اصفهان، تهران و شهید بهشتی انجام شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از مصاحبه از روش مقوله بندی و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه از آمار توصیفی استفاده شد. یافته های این مطالعه نشان داد که میزان انطباق برنامه درسی رشته مذکور با نیازهای دانشجویان کمتر از حد متوسط است؛ به عبارت دیگر، برنامه درسی رشته مذکور پاسخگوی نیازهای دانشجویان نیست.