دانشور رفتار
سال:1383 | دوره:11 | شماره:8 (ویژه مقالات مدیریت 3) |تعداد مقالات:6

در این مقاله با توجه به اهمیت ارزیابی عملکرد و دستیابی به عملکرد برتر سازمانی، سعی شده است با ترکیب دو رویکرد کیفی در ارزیابی، مدل های برگرفته از مدیریت کیفیت جامع تحت عنوان مدل های تعالی سازمانی (جوایز کیفیت) و مدل های ریاضی تحلیل پوششی داده ها، مدلی برای ارزیابی عملکرد سازمان ارائه گردد که ضمن دارا بودن مزایای هر دو روش، معایب آن ها را به حداقل ممکن برساند. در این پژوهش با بررسی مدل های تعالی سازمانی (جوایز کیفیت) معیارهای مناسب جهت ارزیابی عملکرد سازمانی شناسایی وسپس همین معیارها و عناصر در رویکرد تحلیل پوششی داده ها که بیش تر با استفاده از ورودی و خروجی های مملوس (نهاده ها و ستاده ها) به ارزیابی سازمان ها می پردازد، مورد استفاده قرار می گیرد.

بخش دولت در حال حاضر با مشکلات فراوانی روبرو است که بخش عمده ای از آن ها در فرایندهای ناهماهنگ انجام امور ریشه دارد. فرایندها به مثابه رگ ها، به جریان در آوردن امور در بدنه سازمان های دولتی را بر عهده دارند. این در حالی است که در سیستم اجرایی دولت به دلیل گسترش قابل توجه سازمان ها، عدم بازنگری در نحوه انجام کارها، تنوع، و پیچیدگی سازمان ها، این فرایندها به شدت ناکارآمد شده اند. از این رو، بهبود فرایندهای دولت، می تواند تاثیر قابل توجهی در کارا کردن کل بدنه دولت داشته باشد و مستند سازی این فرایندها، اولین گام در این راستا است. تاکنون ابزارها و راهکارهای موجود مستندسازی در مقیاس های کوچک سازمانی با موفقیت به کار برده شده اند؛ اما عواملی نظیر پراکندگی و تنوع سازمان های دولتی، شبکه پیچیده ارتباطات بین آن ها، نظام های گوناگون مدیریتی حاکم بر سازمان های مختلف، ساختارهای متفاوت سازمانی و محدودیت های زمان وامکانات، چالش های جدیدی را در مستند کردن فرایندهای بخش دولت پدید آورده است. از سوی دیگر، مستندسازی موثر فرایند ها باید کارکردهایی همچون ارائه تصویر کلی از فرایندها، نشان دادن توالی انجام آن ها در بخش های مختلف سازمان، تعیین سلسله مراتب آن ها، کمک به درک اهداف و استراتژی سازمان ها و نحوه عملیاتی کردن آن ها، تعیین فرایندهای اصلی، تسهیل ارزیابی سازمانی، امکان نمایش جزئیات در سطوح مختلف، امکان مقایسه فرایندها، و کمک در یافتن گزینه های بهبود سازی را تامین کند. این ملاحظات از یک سو و از سوی دیگر، فقدان هر گونه تجربه علمی و علمی در چنین گستره ای، مشکلات و چالش ها را در چندان می سازد. این مقاله با پرداختن به موضوعات فوق، راهکاری برای مستندسازی فرایندهای دولت ارائه می کند.

امروزه آنچه به عنوان علم و تئوری های مدیریت مطرح می شود، زایده افکار، اندیشه ها و تحقیقات صاحبنظران غربی است. با توجه به این مطلب، طی سال های اخیر اندیشمندان و محققان مسلمان نیز برای پر کردن خلا ناشی ازعدم حضور مدیریت اسلامی، تحقیقات زیادی را در این حوزه انجام داده اند که ماحصل آن کتب و مقالاتی (هر چند کم و محدود) است. یکی از موضوعاتی که در بحث مدیریت جایگاه قابل ملاحظه دارد، بحث تصمیم گیری است که از منظر مدیریت اسلامی کم تر به آن پرداخته شده است. در این مقاله، روشی جدید و ابتکاری برای بررسی الگوی تصمیم گیری ارائه شده است. براساس این روش، ابتدا مدل تصمیم گیری حکیمانه (یک مدل جدید مطرح شده در مدیریت اسلامی) به قوانین «اگر- آنگاه» فازی تبدیل می شود که نتیجه آن، ترسیم منطقه موجه تصمیم گیری بر مبنای مدل تصمیم گیری حکیمانه است. با وجود این منطقه موجه، می توان گزینه های جدید را وارد کرد و الگوی تصمیم گیری مربوط به هریک از گزینه ها را مشخص کرد. به منظور بررسی روش پیشنهادی، سه مورد از تصمیمات حضرت امام خیمینی (ره) با این روش مورد بررسی قرار گرفت که طبق نتایج به دست آمده، الگوی تمامی موارد تصمیم گیری از نوع تصمیم گیری حکیمانه با درجات مختلف شناسایی شد.

اندازه گیری، جز عناصر اصلی چرخه بهره وری بوده، نقش محوری در بهبود بهره وری ایفا می کند. در این مقاله برای ارزیابی عملکرد شرکت های تولیدی، مدلی جامع با استفاده از مدل های تحلیل پوششی داده ها (DEA) و با دخالت عامل زمان در مدل های مزبور به عنوان واتحدهای تصمیم گیرنده (DMU) معرفی می گردد. به منظور یافتن مناسب ترین مدل از مدل های پایه ای DEA برای واحدهای تصمیم گیرنده زمانی (DMU1) مدل های BCC-CCR و CCR-BCC و BCC و CCR بر اساس دو عامل واقع بینانه بودن و توان نسجش در یک شرکت تولیدی بزرگ مورد آزمون قرارگرفته و مدل CCR برای این منظور مناسب تر از سایر مدل ها تشخیص داده شده است.با استفاده از مدل های DEA که از دقت و صحت مبالایی به دلیل استفاده از رویکرد ریاضی برخوردارند، اندازه گیری واحدهای غیر مشابه در قالب DMU1 با روشی خاص فراهم می شود. در این پژوهش از نهاده ها و ستانده های غیرمحسوس بر اساس دوره های زمانی ماهیانه استفاده شده و به وسیله مدل های CCR و رتبه بندی کامل (AP) کارخانجات مختلف تحت نظارت شرکت مزبور که تولیدات مختلفی دارند با یکدیگر مقایسه شده و به این ترتیب امکان مقایسه واحدهای غیرمشابه که یک از محدودیت های مدل های DEA است با روشی خاص میسر گردیده است. این وسیله، ابزار مناسبی برای کنترل و ارزیابی عملکرد شرکت های زیرمجموعه یک شرکت مرکزی (Holding Company) را فراهم نموده و امکان تخصیص صحیح مدیران به شرکت ها و توزیع پاداش و کارانه بین آن ها را بر اساس عملکرد امکان پذیر می سازد.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه جوسازمانی با استرس شغلی دبیران و آثار آن بر دبیران مدارس متوسط بود. اهداف ویژه عبارتند از: 1) تعیین رابطه جوسازمانی با استرس شغلی دبیران، 2) تعیین رابطه جو سازمانی با شاخص های استرس شغلی دبیران، 3) تعیین رابطه جو سازمانی، و استرس شغلی با ویژگی های دموگرافیک دبیران.روش مطالعه: توصیفی ازنوع همبستگی بود. برای ارزیابی متغیرها از پرسشنامه جو سازمانی لیتوین و استرینجر، و پرسشنامه استرس شغلی کریاکو وساتلیف استفاده شد. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، متناسب با حجم جامعه استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و تعیین نوع رابطه بین متغیرهای مورد پژوهش، این آزمون ها به کار برده شد: ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه بین متغیرهای جوسازمانی و استرس شغلی، آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل (زن و مرد)، و تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA) برای مقایسه سایر گروه ها.نتایج پژوهش نشان داد که:1. بین جو سازمانی و استرس شغلی رابطه معناداری وجود دارد،2. در تعیین رابطه بین جو سازمانی باشاخص های استرس شغلی، بیش ترین رابطه به شاخص مسایل مربوط به دانش آموزان تعلق دارد،3. رابطه بین شاخص های جو سازمانی و استرس شغلی معنادار است.

در این پژوهش، تجربه سازمانی و تحلیل مولفه های فرایند کسب تجربه مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته است. در یک نگاه ابتدایی، تجربه یک واژه بدهی به نظر می رسد، ولی در کاربرد، پیچیدگی های بسیار زیادی دارد. کسب تجربه، و تحلیل و استفاده از نتایج آن، کاربرد بسیار مهمی درموضوعات مدیریت نوین از جمله مدیریت دانش دارد. علاوه بر آن، موضوع یادگیری و سازمان های یادگیری در بسیاری از موارد متکی به موضوع تجربه هستند. این مقاله بر فرایند تجربه در سازمان ها (تجربه مدیران) متمرکز شده است. در ابتدا، پیشینه تحقیق در رابطه با موضوع تجربه مورد بررسی قرار گرفته و مولفه های اصلی تجربه بررسی تحلیلی این متون به دست آمده اند. در بررسی پیشینه پژوهش، نظر صاحبنظران مختلف در خصوص تجربه مطالعه شده و به نتیجه آن به دست آمدن این مولفه ها و فرایند کلی برای کسب تجربه است که در قالب یک مدل مفهومی ارایه شده است.با توجه به شرایط کشور، این مدل و مولفه های اصلی آن مورد بررسی قرارگرفته و آزمون شده اند. بررسی مدل و مولفه های مذکور با طراحی یک پرسشنامه نظر سنجی بسته با طیف لیکرت که با استناد به کسب نظر خبرگان طراحی شده، صورت گرفته و نتایج آزمون های استنباطی و توصیفی برای ارائه مولفه های اصلی و مدل فرایندی تجربه ارائه شده اند. نتیجه نهایی ارائه این مدل با مراحل وقوع یک رخداد، کسب موضوع، تحلیل و بررسی، نتیجه گیری و استفاده در خصوص تجارب مدیریتی در سازمان های ایران بوده است.