رفتار حرکتی (پژوهش در علوم ورزشی)
سال:1391 | دوره:4 | شماره:11 |تعداد مقالات:12

هدف کلی این تحقیق روان سنجی فرم کوتاه پرسشنامه خود توصیفی بدنی در دانش آموزان شهر تهران است. 1878 شرکت کننده (8 - 18 سال) فرم کوتاه پرسشنامه خودتوصیفی بدنی (مارش و همکاران، 2010) را تکمیل نمودند. روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای تصادفی از دانش آموزان دختر و پسر شهر تهران بود. این پرسشنامه دارای اعتبار ترجمه قابل قبول است و از آن می توان برای جامعه ایرانی استفاده نمود. تحلیل سوالات از طریق سه روش محاسبه درجه دشواری، ضریب تمیز و روش لوپ انجام گرفت. نتایج تحلیل سوالات نشان داد در کل چهار سوال (1، 23، 30 و 34)، جزء سوالات نامناسب اند و باید از پرسشنامه حذف شوند. نتایج بررسی اعتبار سازه عاملی نشان دهنده شناسایی و تایید ده عامل خودپنداره بدنی (چربی بدنی، قدرت، هماهنگی، لیاقت ورزشی، فعالیت بدنی، عزت نفس، انعطاف پذیری، سلامتی، ظاهر بدنی و استقامت) بود. نتایج اعتبار ملاک نشان داد این پرسشنامه برای سنجش خودپنداره بدنی به ویژه عامل چربی بدنی ابزار معتبری است. به طور کلی، نتایج تحقیق نشان داد فرم کوتاه پرسشنامه خودتوصیفی بدنی برای تشخیص خودپنداره بدنی دانش آموزان ایرانی از اعتبار و پایایی مناسبی دارد.

فعالیت بدنی و ورزش موجب بهبود کارکردهای شناختی سالمندان می شود. هدف از این مطالعه تعیین تفاوت کارایی عملکردهای مهاری قطعه پیشانی در سالمندان با فعالیت بدنی متفاوت است. مطالعه حاضر یک تحقیق مقطعی مقایسه ای است. نمونه ها شامل سالمندان با میانگین سنی 5.97±70 سال، وزن 15.64±73.42 و قد 7.92±167.7 سانتی متر بود. ابتدا با استفاده از آزمون یال سالمندان به سه گروه با فعالیت بدنی کم، متوسط و زیاد تقسیم شدند. سپس از آزمون استروپ برای بررسی کارکردهای مهاری قطعه پیشانی مغز استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آنالیز واریانس یک طرفه جهت مقایسه داده های سه گروه با فعالیت بدنی متفاوت استفاده شد. یافته ها نشان داد تعداد خطاهای سه گروه در مرحله اول و سوم آزمون استروپ با یکدیگر تفاوت دارد (آماره پی در هر دو مرحله 0.002). زمان پاسخ آزمون نیز بین سه گروه در مرحله اول و سوم آزمون تفاوت داشت (مقادیر آماره پی به ترتیب 0.041 و 0.006). مقایسه میانگین ها نشان می دهد در گروه ها سالمندانی که فعالیت بدنی بیشتر دارند تعداد خطاها و زمان پاسخ کمتر است. در مطالعه حاضر ارتباط معنی داری بین فعالیت بدنی و عملکرد مهاری وجود دارد. بر این اساس زمان عکس العمل، مهار و توجه انتخابی در سالمندان با فعالیت بدنی بیشتر، کارایی بالاتری دارد.

ورزش به صورت سنتی، ابزاری استراتژیک برای تشویق و توسعه رفتارهای سلامت و فاکتور محافظتی و پیشگیرانه از رفتارهای پرخطر مخصوصا خطرپذیری جنسی به حساب می آید. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر ورزش و متغیرهای مرتبط با آن بر خطرپذیری جنسی – گرایش به دوستی با جنس مخالف و گرایش به رابطه و رفتار جنسی- نوجوانان انجام گرفت. 406 دانش آموز شامل 271 پسر و 135 دختر مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی (IARS) را تکمیل کردند. علاوه بر این پرسشنامه ای که در آن نوع ورزش، مدت زمان عضویت در تیم ورزشی، سطح رقابتی مسابقات، شرکت در اردوی ورزشی، میزان فعالیت ورزشی گنجانده شده بود، مورد سوال قرار گرفت. روش نمونه گیری چند مرحله ای و ترکیبی از نمونه گیری طبقه ای، متناسب با حجم و تصادفی بود. برای توصیف متغیرها از میانگین و انحراف معیار، فراوانی و فراوانی نسبی و برای مقایسه میانگین ها از تحلیل واریانس چندگانه (MANOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد برخلاف فرض تحقیق، نوجوانانی که در سطوح بالاتر ورزشی فعالیت داشتند، از خطرپذیری جنسی بالاتری برخوردار بودند. میانگین گرایش به دوستی با جنس مخالف و گرایش به رابطه و رفتار جنسی در بین کسانی بیشتر به ورزش می پرداختند، از کسانی که کمتر ورزش می کردند، بطور معنی داری بالاتر بود. تفاوت معنی داری بین میانگین خطرپذیری جنسی در بین اعضای تیم های ورزش انفرادی نسبت به ورزشکاران ورزشهای گروهی وجود نداشت. ورزشکارانی که سابقه حضور در اردوهای ورزشی داشتند در خطرپذیری جنسی بطور معنی داری از میانگین بالاتری نسبت به سایرین برخوردار بودند. برای توجیه رابطه بین ورزش و خطرپذیری جنسی در بین نوجوانان، می توان به اثر استرس و فشار روانی فضای رقابتی، ضعف ارزشها و هنجارهای سازگارانه در محیط های ورزشی غیرحرفه ای، نبود آموزش و آمادگی ذهنی برای مقابله با خطرپذیری و نحوه شکل گیری تشکل های ورزشی، سازماندهی و سیاستگزاری ورزش مدارس اشاره کرد. ضمنا عوامل زیست شناختی دوران نوجوانی از جمله بحران هویت و ساختار شخصیتی ورزشکاران را نیز باید مورد توجه قرار داد.

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر کانون توجه درونی و بیرونی از طریق بازخورد و دستورالعمل بر یادگیری حفظ تعادل پویا بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، دانشجویان دختر غیرتربیت بدنی دانشگاه شهید بهشتی تهران بودند. آنها واحد تربیت بدنی عمومی (1) را در نیمسال دوم سال 89- 1388 اخذ نمودند. 60 دانشجو با میانگین سنی 1.5±21 سال به طور داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند. آنها به صورت تصادفی بر اساس نوع دستورالعمل توجهی (درونی و بیرونی) و نوع بازخورد توجهی (بیرونی و درونی) به 4 گروه آزمایشی تقسیم شدند. آزمودنی ها پس از شرکت در پیش آزمون به مدت 3 جلسه و در هر جلسه 15 کوشش 30 ثانیه ای را برای حفظ تعادل روی دستگاه تعادل سنج تمرین کردند. بعد از 48 ساعت در آزمون یادداری و دو ساعت بعد از آزمون یادداری در آزمون انتقال شرکت کردند. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر نشان داد گروه های آزمایشی طی جلسات تمرین پیشرفت کرده اند و عملکرد گروه های بازخورد توجهی درونی و بیرونی بهتر از دو گروه دستورالعمل توجهی بود. نتایج تحلیل واریانس عاملی برای مقایسه عملکرد 4 گروه در آزمون یادداری تفاوت معنی داری میان عملکرد گروه ها نشان داد. با مقایسه عملکرد گروه ها مشخص شد گروه های بازخورد و دستورالعمل توجهی بیرونی در آزمون یادداری عملکرد بهتری نسبت به گروه های بازخورد و دستورالعمل توجهی درونی دارند. همچنین نتایج تحلیل واریانس عاملی در آزمون انتقال تفاوت معنی داری میان عملکرد 4 گروه آزمایشی نشان داد و گروه بازخورد توجهی بیرونی در آزمون انتقال، عملکرد بهتری نسبت به گروه های دیگر داشت. با توجه به نتایج تحقیق حاضر پیشنهاد می شود هنگام آموزش تکالیف حرکتی از روش های بازخورد و دستورالعمل جهت دهی توجهی بیرونی (توجه به اثر حرکت) به جای توجه درونی (توجه به خود حرکت) استفاده شود.

پژوهش حاضر به مقایسه تاثیر یادگیری آشکار، قیاسی و اکتشافی بر اکتساب، یادداری و انتقال مهارت تاپ اسپین تنیس روی میز می پردازد. 36 دانش آموز دبیرستانی به طور تصادفی در سه گروه آزمایشی یادگیری آشکار، قیاسی و اکتشافی قرار گرفتند. پس از اجرای 300 کوشش تکلیف مهارت تاپ اسپین در مرحله اکتساب، مرحله آزمون به ترتیب شامل آزمون یادداری 1، انتقال تحت تکلیف ثانویه شناختی و یادداری 2 اجرا شد. پس از پایان مرحله آزمون، شرکت کنندگان پروتکل راهبردی اخباری را پر کردند. تحلیل داده های مرحله اکتساب و آزمون (یادداری فوری 1، انتقال 1، یادداری فوری 2) با روش تحلیل واریانس مختلط (3×3) صورت گرفت. برای مقایسه عملکرد هر گروه در دو مرحله آزمون، از آزمون t وابسته و نیز مقایسه بین گروه ها در مراحل آزمون از آزمون تحلیل واریانس یک سویه استفاده شد. نتایج تفاوت معنی داری بین گروه ها در پیش آزمون، سه جلسه اکتساب، آزمون یادداری فوری 1 و 2 و اجرای تکلیف ثانویه شناختی نشان نداد. در آزمون انتقال تحت تکلیف ثانویه، گروه یادگیری قیاسی عملکرد بهتری نسبت به گروه آشکار نشان دادند (P=0.001).، همچنین بر خلاف دو گروه دیگر، گروه آشکار در آزمون انتقال نسبت به آزمون یادداری فوری 1 افت عملکرد داشت (P=0.007). شمار قواعد کلامی گزارش شده در پروتکل کلامی-راهبردی در گروه قیاسی کمتر از دو گروه دیگر بود (P=0.009) درحالی که بین دو گروه آشکار و اکتشافی تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتایج حاکی از اثربخشی قیاس دامنه کوه جهت فراخوانی پردازش پنهان و بهره مندی از مزایای یادگیری پنهان مانند مقاومت در برابر افت عملکرد تحت فشار تکلیف ثانویه است.

رشد مهارت های حرکتی مطلوب هدفی است که باید برای همه کودکان در نظر گرفته شود تا امکان کنترل بیشتری بر محیط زندگی خود داشته باشند. هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر فعالیت های بدنی منتخب بر مهارت های حرکتی ظریف کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی است. 20 کودک (0.7±8.8 سال) مبتلا به اختلال ADHD از میان 124 کودک که جامعه مورد نظر را تشکیل می دادند، به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، مجموعه آزمون تبحر حرکتی برونینکس- اوزرتسکی بود. روش تحقیق حاضر نیمه تجربی با گروه های تجربی و کنترل به صورت پیش آزمون و پس آزمون است. برنامه حرکتی منتخب در این تحقیق، برنامه حرکتی اسپارک است که شامل فعالیت های تقویتی، بازی و ورزش برای کودکان است که به مدت 18 جلسه روی آزمودنی ها اجرا شد. با استفاده از آزمون K-S نرمال بودن توزیع داده ها بررسی و از آزمون های آماری مناسب مقایسه میانگین ها (T همبسته و T مستقل) استفاده شد (a=0.05). نتایج نشان داد برنامه تمرینی منتخب به دلیل ایجاد فرصت تمرینی مناسب برای کودکان ADHD در گروه تجربی و داشتن برنامه ای که محتوای آن با رشد مهارت های حرکتی ظریف کودکان همراه بود، باعث شده است این برنامه تاثیر خود را بر مهارت های حرکتی ظریف کودکان به صورت واضح تری نشان دهد. در انتها، با توجه به نتایج این تحقیق می توان ادعا کرد فعالیت بدنی منتخب که برگرفته از برنامه حرکتی اسپارک است احتمالا می تواند باعث بهبود مهارت های حرکتی ظریف در کودکان مبتلا به ADHD شود.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر متغیرهای جنسیت، سطح مهارت و سن بر کارکردهای یادگیری مشاهده ای در تکواندوکاران است. 200 تکواندوکار (103 نخبه، 97 غیرنخبه) با دامنه سنی 38-13 سال (4.4±21.69) به صورت داوطلبانه به پرسشنامه کارکردهای یادگیری مشاهده ای پاسخ دادند. این پرسشنامه سه کارکرد یادگیری مشاهده ای (مهارت، استراتژی و اجرا) در ورزشکاران را اندازه گیری می کند. نتایج آزمون تحلیل عاملی نشان داد بین تکواندوکاران زن و مرد در استفاده از کارکردهای یادگیری مشاهده ای تفاوتی وجود ندارد اما در بررسی سطح رقابت نشان داد تکواندوکاران نخبه از کارکردهای یادگیری مشاهده ای بیشتر از افراد غیر نخبه استفاده می کنند   .(p<0.05) همچنین تکواندوکاران از یادگیری مشاهده ای بیشتر برای بهبود مهارت، سپس استراتژی و اجرا استفاده می کنند. بعلاوه، نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان دهنده ارتباط معکوس بین سن تکواندوکاران و کارکردهای یادگیری مشاهده ای است که این ارتباط بین سن و کارکرد اجرا معنی دار است .(p<0.05) به نظر می رسد کارکردهای یادگیری مشاهده ای در رشته های مختلف ورزشی متفاوت است و مربیان باید این نکته را هنگام آموزش مدنظر قرار دهند. همچنین تاثیر سطح رقابت بیشتر از جنسیت بر بکارگیری یادگیری مشاهده ای توسط ورزشکاران است. مربیان باید به این نکته نیز توجه داشته باشند. بعلاوه اینکه یادگیری مشاهده ای باید برای ورزشکاران جوان تر و در سطوح مهارت پایین تر بیشتر به کار رود.

هدف تحقیق، بررسی اثر الگودهی ویدئویی فرد ماهر و خود الگودهی ویدئویی بر یادگیری پرتاب آزاد بسکتبال در دانش آموزان عقب مانده ذهنی مقطع ابتدایی بود. 24 نفر از دانش آموزان عقب مانده ذهنی مقطع ابتدایی پس از برگزاری جلسه پیش آزمون، به صورت تصادفی، در سه گروه الگودهی ویدئویی، خود الگودهی ویدئویی و کنترل قرار گرفتند. گروه الگودهی ویدئویی، یک نوار ویدئویی از یک فرد ماهر و گروه خود الگودهی ویدئویی، نوار ویدئویی اجرای خود را تماشا کردند و به تمرین فیزیکی مهارت پرداختند. گروه کنترل در این برنامه مداخله ای شرکت نکردند. پس از 10 جلسه اکتساب، آزمون یادداری فوری بعد از یک روز و آزمون یادداری تاخیری بعد از 5 روز برگزار شد. نتایج نشان داد الگودهی ویدئویی یک مداخله سودمند برای یادگیری مهارت پرتاب آزاد بسکتبال در دانش آموزان عقب مانده ذهنی است (0.05>p). با این وجود، خود الگودهی ویدئویی نسبت به الگودهی ویدئویی فرد ماهر سودمند تر است و مهارت آموخته شده از این طریق، با گذشت زمان حفظ می شود.

پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه کمال گرایی (مثبت - منفی) و راهبردهای مقابله ای با فرسودگی در ورزشکاران فوتبال انجام شده است. در این پژوهش 60 فوتبالیست پسر به روش نمونه گیری تصادفی ساده از میان تیم های دسته دو در استان تهران انتخاب شدند. پژوهش، با استفاده از روش تحقیق همبستگی انجام شد. داده ها به وسیله پرسشنامه های کمال گرایی، راهبردهای مقابله ای و فرسودگی داده ها جمع آوری و با استفاده از آزمون های رگرسیون چندمتغیری، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t استودنت م تجزیه و تحلیل شدند. تحلیل داده ها نشان داد بین کمال گرایی و راهبردهای مقابله ای با فرسودگی در ورزشکاران فوتبال رابطه ای معنی دار وجود دارد. همچنین میان راهبردهای مقابله ای حل مساله، دوری جویی و مسوولیت پذیری با فرسودگی ورزشکاران رابطه ای معنی دار وجود دارد، ولی بقیه راهبردهای مقابله ای رابطه معنی داری با فرسودگی نداشتند. همچنین یافته ها نشان دادند بین کمال گرایی مثبت - منفی و فرسودگی در ورزشکاران رابطه معنی داری وجود ندارد و سبک ترجیحی کمال گرایی ورزشکاران در این پژوهش، منفی است. نتایج این پژوهش شواهدی را پیشنهاد می کنند که تعامل راهبردهای مقابله ای و کمال گرایی 71.7 درصد از تغییرات فرسودگی را در بازیکنان فوتبال تبیین می کند. کمال گرایی از طریق سازوکارهای موثر شناختی - رفتاری، رابطه راهبردهای مقابله ای و فرسودگی را در فوتبالیست ها تعدیل می کند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی مقایسه آثار انواع مداخله های انگیزشی بر اکتساب، یادداری و انتقال پرتاب آزاد بسکتبال در زنان جوان مبتدی می باشد. بدین منظور تعداد 48 نفر دختر سالم غیر ورزشکار با دامنه سنی 25-20 سال به صورت تصادفی به چهار گروه هدف گزینی، اهمیت تکلیف، بازخورد و کنترل تقسیم بندی شدند. برنامه تمرین در مرحله اکتساب شامل پرتاب آزاد بسکتبال به مدت 6 هفته و 3 روز در هفته تمرین با حضور مولفه های انگیزشی در گروه های مجزا برگزار شد و امتیاز آن در هر جلسه ثبت شد. سپس پس آزمون گرفته شد و در نهایت بعد از دو هفته بی تمرینی آزمون یادداری در شرایط یکسان با پیش آزمون و پس از 24 ساعت، آزمون انتقال بعمل آمد. نتایج با استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه، آنالیز واریانس با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بن فرنی تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تمرین مهارت پرتاب آزاد بسکتبال در 18 جلسه اکتساب، منجر به بهبود عملکرد تمام گروه های تحقیق (گروه های تجربی و کنترل) شد، با این تفسیر که دو گروه تجربی هدف گزینی و بازخورد تفاوت معنی دار آماری در بهبود عملکرد با گروه های دیگر در پس آزمون داشتند (p<0.05). همچنین این تفاوت در آزمون یادداری نیز پس از دو هفته استراحت و بی تمرینی حفظ و مشاهده شد (p<0.05). در آزمون انتقال، تمام گروه ها افت در عملکرد داشتند با این تفاوت که در دو گروه هدف گزینی و بازخورد این افت کمتر بوده است. بنابراین یادگیری مهارت پرتاب آزاد بسکتبال در شرایط هدف گزینی و ارائه بازخورد نسبت به شرایط دیگر موثرتر بوده است.

هدف از این پژِوهش، بررسی تاثیر آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری، استرس و بهزیستی روان شناختی ورزشکاران نخبه است. آزمودنی های تحقیق عبارت بودند از 60 ورزشکار نخبه استان البرز که از طریق نمونه گیری در دسترس از میان پنج رشته ورزشی مختلف انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایشی قرار گرفتند و پرسشنامه های پرخاشگری باس و پری (1992)، استرس کوزن (2006) و بهزیستی روانشناختی ریف (1994) را تکمیل کردند. سپس افراد گروه آزمایش طی 16 جلسه تحت آموزش تکنیک های هوش هیجانی قرار گرفتند و در پایان آزمودنی های هر دو گروه، دوباره پرسشنامه های تحقیق را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره (مانکوا) و آزمون تحلیل کواریانس یک متغیری (آنکوا) در سطح معنی داری  a<0.05استفاده شد. نتایج نشان داد آموزش هوش هیجانی بر هر سه متغیر روان شناختی مورد بررسی تاثیر معنی دار دارد. یعنی این دوره سبب کاهش پرخاشگری (p<0.01) و استرس (p<0.01) و افزایش بهزیستی روان شناختی (p<0.01) آزمودنی های گروه آزمایشی شده است. به طور کلی چگونگی کنترل و تنظیم هیجانات از طریق آموزش هوش هیجانی در ورزشکاران بسیار مهم است و می تواند بر متغیرهای روان شناختی درگیر با هیجانات تاثیر مثبت داشته، عملکرد ورزشکاران را بهبود دهد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین اضطراب و مولفه های هوش هیجانی در ورزشکاران نخبه است. بدین منظور 168 ورزشکار نخبه از باشگاه های اصفهان به صورت در دسترس انتخاب شدند. برای ارزیابی هوش هیجانی و اضطراب به ترتیب از پرسشنامه هوش هیجانی پیترایذر و فارنهام (2003) و پرسشنامه حالتی - صفتی اشپیل برگر (1970) استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد بین اضطراب و مولفه های هوش هیجانی همبستگی معنی داری وجود دارد (p<0.01) و مولفه های هوش هیجانی 28.4 درصد از واریانس اضطراب را توضیح می دهند. با توجه به اینکه مولفه آگاهی از عواطف خود و دیگران بیشترین همبستگی را با اضطراب دارد (r=0.523)، به عنوان بهترین مولفه برای پیش بینی و برنامه ریزی مداخله مناسب برای تعدیل اضطراب پیشنهاد می شود.