تازه های علوم شناختی
سال:1391 | دوره:14 | شماره:1 (مسلسل 53) |تعداد مقالات:8

هدف: در این مطالعه از آزمون شنوایی دایکوتیک برگن که در آن دو توجه تقسیم شده و انتخابی شنوایی مورد بررسی قرار می گیرد، برای مطالعه تاثیر برتری طرفی، برتری دستی و جنسیت بر توجه شنوایی استفاده شد.روش: نسخه فارسی آزمون شنوایی دایکوتیک برگن در سه وضعیت عدم اعمال توجه، توجه به راست و توجه به چپ برای 75 بزرگسال جوان (54 راست دست و 21 چپ دست) از دو جنس با شنوایی هنجار در دامنه سنی 18 تا 30 اجرا شد.یافته ها: ندر دو وضعیت عدم اعمال توجه و توجه به راست، میانگین برتری امتیازهای گوش راست  (REA)به ترتیب 78.7 و 94.7 درصد و در وضعیت توجه به چپ، برتری امتیاز گوش چپ 81.3 درصد بود. جنسیت بر نتایج آزمون تاثیر نداشت، اما تفاوت افراد راست دست و چپ دست در دو وضعیت عدم اعمال توجه و توجه به راست معنادار بود(p<0.029) .نتیجه گیری: در تمرین توجه تقسیم شده، توجه انتخابی و پردازش بالا به پایین قشر مغز بر جریان پردازش پایین به بالا به صورت تغییر برتری گوش راست تاثیر داشت. نتایج کارآیی آزمون شنوایی دایکوتیک برگن در بررسی توجه شنوایی، برتری طرفی زبان و برتری دستی را تایید کرد.

هدف: نظریه ذهن به عنوان توانایی فهم حالات ذهنی دیگران تعریف می شود. یکی از حوزه های اصلی نظریه ذهن قصدمندی است. هدف این مطالعه بررسی ارتباط بین نظریه ذهن (قصدمندی) و توانایی زبانی با استفاده از پارادایم اشکال متحرک می باشد.روش: شصت کودک 7 تا 9 ساله بدون سابقه بیماری روان پزشکی بر اساس مصاحبه با والدین آن ها در این مطالعه شرکت کردند. شرکت کنندگان به وسیله پارادایم اشکال متحرک مورد بررسی قرار گرفتند سپس پاسخهای آنها ثبت و بر اساس سطوح و درستی توصیفات و طول عبارات نمره گذاری شدند. توانایی کلامی آنها نیز با استفاده از خرده مقیاس های کلامی آزمون هوش وکسلر بررسی شد و در نهایت آنالیزهای آماری به وسیله روش ضریب همبستگی R اسپیرمن انجام شد.یافته ها: آنالیزهای آماری نشان داد که ارتباط معنادار ضعیفی بین نظریه ذهن و توانایی زبانی بدست آمده است. ارتباط بین نمرات قصدمندی، درستی پاسخ ها و طول عبارات از تکالیف نظریه ذهن و نمره کل هوش به ترتیب r=0.21،r=0.16  و r=0.1 بوده است.نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که نظریه ذهنی که بوسیله پارادایم اشکال متحرک مورد بررسی قرار می گیرد با توانایی زبانی ارتباط شعیفی دارد.

هدف: ذهن خوانی یکی از توانایی های شناخت اجتماعی مغز است. هدف از مطالعه حاضر یررسی رابطه ذهن خوانی و پنج عامل بزرگ شخصیت بود.روش: در یک مطالعه مقطعی، 220 نفر (104 مرد و 116 زن) از دانشجویان دانشگاه تهران و شهید بهشتی با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان شرکت کنندگان پژوهش انتخاب شدند. از آزمون ذهن خوانی از روی تصویر چشم بارون کوهن (RMET) و فرم کوتاه پرسشنامه شخصیتی NEO برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. برای تحلیل داده ها نیز از آزمون همبستگی اسپیرمن و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان می دهد رابطه ذهن خوانی با عامل موافقت پذیری مثبت و رابطه ذهن خوانی با روان رنجورخویی منفی و معنادار است(P<0.001) . تحلیل رگرسیون چندگانه بیانگر نقش پیش بینی کنندگی عامل های شخصیتی فوق با توانایی ذهن خوانی شرکت کنندگان است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر می توان گفت آمادگی یا انگیزش در جهت ادراک حالات ذهنی دیگران می تواند با دو عامل شخصیتی موافقت پذیری و روان رنجورخویی در ارتباط باشد.

هدف: افراد مصرف کننده اوپیوم نقص در کارکردهای توجهی دارند. تقدم و تاخر نقصان توجهی و مصرف مواد همواره مورد بحث بوده است و یک راه بررسی این موضوع مطالعه افراد با دوره های کوتاه و بلند پرهیز است. هدف پژوهش حاضر مقایسه کارکردهای توجهی مردان معتاد با پرهیز کوتاه و بلندمدت است.روش: در این مطالعه مقطعی مقایسه ای 60 نفر از افراد با سابقه اعتیاد عضو یک سازمان مردم نهاد معتادان در دو گروه با پرهیز کوتاه مدت (کمتر از 6 ماه) و بلندمدت (بیش از 6 ماه) با آزمون های سنجش توجه انتخابی (آزمون استروپ)، توجه انتقالی (آزمون انتقال توجه) و توجه پایدار (آزمون عملکرد مداوم) مورد مقایسه قرار گرفتند. داده ها به وسیله آزمون تی مستقل توسط نرم افزار اس پی اس اس ویرایش 17 مورد مقایسه قرار گرفت.یافته ها: در آزمون استروپ تفاوت دو گروه در زمان واکنش مرحله سوم معنی دار بود (P<0.05). در آزمون عملکرد مداوم میانگین زمان واکنش بین دو گروه تفاوت معنی دار داشت (P<0.05) ولی خطای ارتکاب و خطای حذف تفاوت معنی داری در دو گروه نداشت (P>0.05). در آزمون انتقال توجه میانگین زمان در دو گروه تفاوت معنی دار داشت (P<0.05) ولی خطای درجاماندگی تفاوت معنی دار نداشت. (P>0.05) در کلیه موارد معنی دار زمان پاسخ افراد با پرهیز بلندمدت کمتر بود.نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر هر چه دوره پرهیز مواد طولانی تر باشد، عملکردهای توجهی بهتر است و ترمیم عملکردهای شناختی پس از پرهیز مواد اتفاق می افتد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش فراشناخت بر بهبود عملکرد ریاضی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی انجام گرفته است.روش: جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان پایه سوم ابتدایی مبتلا به ناتوانی یادگیری ریاضی شهر اصفهان در سال تحصیلی 90-89 بود. به منظور انجام این پژوهش، 30 دانش آموز با ناتوانی یادگیری ریاضی به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب و با طرح پژوهش آزمایشی، از نوع پیش آزمون - پس آزمون به گروه های آزمایشی و کنترل گمارده شدند (15 دانش آموز در گروه آزمایشی و 15 دانش آموز در گروه کنترل). مداخلات مربوط به آزمون فراشناخت بر روی گروه آزمایش انجام گرفت. ابزارهای مورد استفاده عبارت از مقیاس هوش کودکان وکسلر 4، آزمون تشخیص حساب نارسایی و آزمون عملکرد تحصیلی ریاضی بود. داده های به دست آمده با روش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: داده ها با مجذور فی بررسی شد. نتایج نشان داد که افراد چپ دست و راست دست از نظر شروع شمارش با دست چپ یا دست راست و جهت شمارش تفاوت دارند. بیشتر افراد راست دست با دست راست و بیشتر افراد چپ دست با دست چپ شمارش را شروع می کنند، اما در مورد الگوی شمارش متقارن و مداوم تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده نشد.نتیجه گیری: در حقیقت از یافته های این پژوهش نتیجه گرفته می شود که می توان از فراشناخت در آموزش ریاضی به دانش آموزان بهره برد. چنانکه نتایج تحقیقات مختلف بیانگر این موضوع است که نظام آموزشی نیز باید به فعال کردن هر چه بیشتر فراشناخت در دانش آموزان، برای یادگیری بهتر اهتمام ورزد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، طراحی و برازش مدلی ساختاری از روابط بین متغیرهای باورهای معرفت شناختی، خودکارآمدی تحصیلی، خودنظم دهی فراشناختی و پردازش عمیق با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی بود.روش: بدین منظور، در مرحله مقدماتی به منظور تعیین روایی و پایایی ابزارها نمونه ای متشکل از 400 نفر، و در مرحله اصلی به منظور آزمون فرضیه ها نمونه ای شامل 700 نفر دانش آموز دبیرستانی به روش نمونه گیری چندمرحله ای، به طور تصادفی، انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه باورهای معرفت شناختی بایلس، خرده مقیاس های خودکارآمدی تحصیلی، خودنظم دهی فراشناختی (اقتباس شده ازMSLQ ) و راهبرد پردازش عمیق (اقتباس شده از SPQ) استفاده شد. داده ها با روش «تحلیل معادله های ساختاری» تحلیل شدند.یافته ها: نتایج پژوهش حمایت خوبی برای روابط ساختاری مفروض فراهم کردند. در کل، نتایج نشان دادند که باورهای معرفت شناختی علاوه بر تاثیر مستقیم، می توانند به واسطه خودکارآمدی تحصیلی و راهبرد خودنظم دهی فراشناختی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تاثیر غیرمستقیم داشته باشند.نتیجه گیری: این یافته ها نشان می دهد که ارتقاء باورهای معرفت شناختی دانش آموزان می تواند خودکارآمدی، راهبرد خودنظم دهی و متعاقبا عملکرد تحصیلی آنان را بهبود دهد.

هدف: دو زبانگی به خودی خود پدیده ای مثبت است که می تواند موجب پرورش و افزایش توانایی های بالقوه کودک شود. دو زبانگی ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در یادگیری خواندن و نوشتن شود. شواهد دال بر این است که ارتباطی موثر و اساسی بین آگاهی واج شناسی و سواد وجود دارد. بنابراین در این مطالعه این سوال اساسی مطرح می شود که آیا رشد آگاهی واجشناختی دانش آموزان دو زبانه و تک زبانه یکسان است یا خیر؟روش: جامعه مورد مطالعه در این پژوهش 50 دانش آموز دو زبانه پایه دوم دبستان (25 دختر و 25 پسر) و 50 دانش آموز تک زبانه پایه دوم دبستان (25 دختر و 25 پسر) می باشد که به صورت تصادفی چند مرحله ای از مدارس شهر اهواز انتخاب شدند. نمونه گیری به صورت مقطعی در سه ماهه اول سال تحصیلی 90-89 انجام شد. جهت انجام این مطالعه، از بخش آگاهی واجی آزمون آگاهی واج شناختی سلیمانی - دستجردی استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS با روش Mann-Whitney U انجام شد.یافته ها: مقایسه مهارت های آگاهی واجی نشان می دهد که میانگین نمره دانش آموزان تک زبانه و دو زبانه پایه دوم دبستان در مهارت تشخیص کلمات دارای واج پایانی یکسان، تقطیع واجی، نامیدن و حذف واج آغازین، حذف واج میانی، نامیدن و حذف واج پایانی و کل تکالیف بررسی شده تفاوت معناداری دارد (p£0.05).نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که مهارت آگاهی واج شناختی در دانش آموزان تک زبانه بالاتر از دانش آموزان دو زبانه شهر اهواز می باشد. این نتایج جهت آگاهی و توجه هر چه بیشتر مسوولین امر آموزش و پرورش نسبت به مساله دو زبانگی مفید می باشد.

هدف: آزمون تداعی ضمنی یا به اختصار ”IAT” (گرینوالد و همکاران، 1998) آزمونی است که از آن در حوزه شناخت اجتماعی برای سنجش غیرمستقیم (ضمنی) سازه های هویت، نگرش و تصور قالبی استفاده می شود. هدف این مطالعه، بررسی اعتبار سازه این آزمون از دو جنبه خاص، اول تمایز بین سازه ای شدت قطبیت آزمون های تداعی ضمنی و دیگری راهبردهای پاسخ دهی آزمودنی هاست.روش: 229 دانشجوی کارشناسی به سه آزمون تداعی ضمنی سنجنده سازه های هویت جنسی، هویت گروه رشته ای و تصور قالبی جنسیت - رشته پاسخ دادند و سپس در مورد نحوه پاسخ دهی شان به این آزمون ها با آنها مصاحبه شد. آزمون تحلیل واریانس اندازه مکرر با عامل درون آزمودنی نوع آزمون برای مقایسه آزمون های تداعی ضمنی از نظر زمان واکنش و شدت قطبیت اجرا شد. از روش معادلات تخمین زننده تعمیم یافته و بهره گیری از متغیر همگام زمان واکنش برای پیش بینی شدت قطبیت آزمون استفاده شد. پاسخ های آزمودنی ها در مصاحبه، مبنای دسته بندی راهبردهای پاسخ دهی قرار گرفت.یافته ها: شدت قطبیت آزمون تصور قالبی و نیز میانگین زمان واکنش آن کوچک تر از آزمون های هویتی بود. در مقیاس بین سازه ای، شدت قطبیت آزمون های تداعی ضمنی مستقل از زمان واکنش آنها نبود. در بخش راهبردها، حدود نیمی از افراد راهبردهای شناختی - عاطفی مشخصی بیان کردند. راهبردها به سه دسته کلی دیداری، بیانی و حافظه ای و راهبردهای حافظه ای خود به سه دسته دیگر تقسیم شدند.نتیجه گیری: پژوهش حاضر اعتبار آزمون تداعی ضمنی در تمیز شدت قطبیت سازه های شناختی تصور قالبی و هویت را از یکدیگر تایید نمی کند، چون تفاوت مشاهده شده در قطبیت این سازه ها مستقل از سرعت کلی آزمودنی در پاسخ دهی نبود. استفاده حدود نیمی از افراد از راه کارهای شناختی مشخص تامل برانگیز است و می تواند پیامدهایی برای ادعای این آزمون در سنجش قدرت ارتباط ضمنی داشته باشد. مطالعه راهبردها همچنین نشان داد مدل حافظه کاری بدلی (2001) می تواند مدل مناسبی برای تبیین راهبردهای آزمودنی ها برای پاسخ به این آزمون باشد.