مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1395 | دوره:15 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

در طول سالیانی که از نشر مقالات علمی در حوزه سلامت می گذرد، در نگارش این مقالات تغییرات و تحولات عمده ای رخ داده است. به نحوی که امروزه، مطالعات با طراحی های گوناگونی در قالب مقالات علمی به رشته تحریر در می آیند. از این رو، این امکان وجود دارد که انواع مقالات نگارش شده در حوزه سلامت را بر اساس میزان ارزش و اهمیت آن ها در تعدیل ممارست بالینی طبقه بندی نمود. هدف از نگارش این سخن سردبیری، آشنا ساختن خوانندگان فرهیخته مجله دانشگاه با چنین طبقه بندی می باشد.

زمینه و هدف: آفلاتوکسین B1، سمی ترین نوع آفلاتوکسین و از قوی ترین مواد سرطان زای کبدی است که توسط برخی از گونه های جنس آسپرژیلوس تولید می گردد. کنترل موفق رشد این کپک می تواند گامی مهم در پیشگیری از سرطان باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر جدایه های لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و لاکتوباسیلوس برویس بر رشد آسپرژیلوس فلاووس و کاهش آفلاتوکسین B1 به اجرا درآمد.مواد و روش ها: در این مطالعه آزمایشگاهی که در سال 1393 انجام شد، پس از شناسایی جدایه های لاکتیکی یک نمونه خمیرترش سنتی با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز، تاثیر آنها بر رشد آسپرژیلوس فلاووس و توانایی آنها در کاهش آفلاتوکسین B1 با کمک آزمون الایزای رقابتی مستقیم مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، تاثیر زمان گرمخانه گذاری و تیمار حرارتی بر میزان باقیمانده آفلاتوکسین B1 در حضور جدایه های مذکور ارزیابی شد. داده ها با استفاده از آزمون t مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی LSD مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: در پایان دوره گرمخانه گذاری، قطر کلنی آسپرژیلوس فلاووس در حضور لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، لاکتوباسیلوس برویس و نمونه کنترل به ترتیب 1.50، 3.46 و 9.00 سانتی متر بود. همچنین درصد باقیمانده آفلاتوکسین B1 پس از گرمخانه گذاری در حضور لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در زمان های 0، 24 و 48 ساعت به ترتیب 50.60، 48.93 و %41.24 و در حضور لاکتوباسیلوس برویس به ترتیب 66.26، 64.40 و %55.61 بود. سلول مرده این جدایه ها در مقایسه با سلول زنده آنها به نحو موثرتری (p<0.05) توانست آفلاتوکسین B1 را کاهش دهد.نتیجه گیری: با توجه به قابلیت بالای باکتری های لاکتیکی مورد مطالعه در این پژوهش در کنترل رشد آسپرژیلوس فلاووس و کاهش آفلاتوکسین B1، شاید بتوان از قابلیت نگهدارندگی زیستی آنها با هدف کاهش خطر ابتلا به سرطان استفاده نمود.

زمینه و هدف: ورزش هوازی یا کاردیو به فعالیت بدنی اطلاق می شود که باعث مصرف اکسیژن بیشتر نسبت به زمان استراحت شده و استقامت قلبی- تنفسی را افزایش دهد. تاثیرات ضددردی از طریق گیرنده های متفاوت اعمال می شود که از جمله آنها گیرنده های اوپیوئیدی، هیستامینرژیک و کولینرژیک می باشند. در این بررسی، نقش ورزش هوازی بر درد از طریق گیرنده های هیستامینرژیک با مدل فرمالین در موش سوری مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی با استفاده از تست فرمالین در سه گروه کنترل، آزمون یک و دو اثر ضد دردی بررسی شد و با رانیتیدین که یک مهار کننده گیرنده هیستامینی است پاسخ ضد دردی ورزش هوازی و نقش این گیرنده ها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور با استفاده از میانگین شدت درد و آنالیز واریانس دو طرفه و اندازه گیری تکرار شونده در هر 5 دقیقه از تست فرمالین که یک تست استاندارد ایجاد کننده درد می باشد استفاده گردید.یافته ها: تزریق زیر جلدی فرمالین به کف پای حیوانات منجر به کاهش معنی دار شدت درد در گروهی که ورزش نموده اند، گردید در حالی که میانگین شدت درد در گروهی که ابتدا رانیتیدین (مهار کننده گیرنده های هیستامین) دریافت نموده اند افزایش یافته که نسبت به گروه کنترل معنی دار نمی باشد.نتیجه گیری: اثرات ضد دردی ایجاد شده بوسیله ورزش ممکن است ناشی از نقش گیرنده های هیستامینی در بروز آن باشد.

زمینه و هدف: تعدادی شاخص برای علم سنجی وجود دارد که از جمله آن ها شمارش تعداد مقالات و تعداد ارجاعات به این مقالات است. شاخص هرش (H-index) به طور گسترده ای برای علم سنجی مورد استفاده قرار می گیرد زیرا دارای بخش کمی و کیفی برای علم سنجی می باشد. در این مطالعه، برونداد علمی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان بر اساس شاخص هرش (H-index) ارزیابی شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، تعداد مقالات و تعداد ارجاعات به این مقالات در 160 نفر عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان بررسی شده است. تعداد مقالات و تعداد استناد به این مقالات از طریق پایگاه های استنادی آی اس آی (Web Of Science) و اسکوپوس (Scopus) جمع آوری شد. داده ها توسط آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و سپس آزمون مقایسات زوجی توکی (one way ANOVA) و t-test تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین شاخص H در این دانشگاه بر اساس پایگاه استنادی Scopus برابر با 1.27±2.59 و بر اساس پایگاه استنادی Web Of Science برابر با 0.90±2.10 می باشد. این شاخص برای افرادی که در دانشکده پزشکی مشغول هستند نسبت به سایر دانشکده ها بیشتر است (P<0.001). علاوه بر آن، یک ارتباط مثبت بین افزایش رتبه علمی و سابقه کار، با شاخص هرش وجود داشت.نتیجه گیری: شاخص هرش برای اعضای هیات علمی این دانشگاه پایین تر از استاندارد بین المللی است. علاوه بر آن، در دانشکده های پرستاری و مامایی و دندانپزشکی شاخص مزبور نسبت به دانشکده پزشکی کمتر است که توصیه می شود با برگزاری کلاس های آموزشی مقاله نویسی و روش تحقیق و همچنین همکاری اعضای هیات علمی دانشکده پزشکی با اعضای هیات علمی این دانشکده ها، به ارتقای شاخص H این گروه کمک شود.

زمینه و هدف: صنایع تولید رنگ و نساجی حجم زیادی از پساب های حاوی مواد خطرناک و سمی تولید می نماید. فرایند جذب، یکی از روش های مناسب جهت حذف رنگ از صنایع آلوده می باشد. این پژوهش باهدف جذف رنگ اسید اورانژ 7 از محلول های آبی با استفاده از نانوحفره سیلیکایی (Mobile Composition of Matter NO.41) MCM-41 اصلاح شده با گروه های آلی دی آمینی (NH2 -MCM-41) انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه آزمایشگاهی در بازه زمانی 6 ماه بر روی نمونه سینتتیک و نمونه واقعی صنعت بافندگی سریرباف کویر کرمان انجام شد. ابتدا جاذب نانوحفره سیلیکایی MCM-41 سنتز گردید و با گروه های آلی دی آمینی عامل دار شد. عوامل pH، مقدار جاذب، زمان تماس، غلظت های متفاوت رنگ اسید اورانژ 7 بر روی نمونه سینتتیک بررسی و بهینه شد. آزمایش ها در شرایط بهینه بر روی نمونه واقعی نیز انجام گرفت. به منظور درک بهتر فرایند جذب سینتیک جذب و ایزوترم های تعادل بررسی شد. برای تجزیه تحلیل داده ها از آزمون های رگرسیون، و ضریب پیرسون استفاده شد.یافته ها: بیشترین درصد حذف رنگ اسید اورانژ 7 در Ph=4، مقدار جاذب 10 گرم بر لیتر، زمان تماس 60 دقیقه برای محلول های سینتتیک و نمونه واقعی به ترتیب با راندمان %82 و %79 گزارش شد. غلظت 60 میلی گرم بر لیتر رنگ اسید اورانژ، حداکثر میزان حذف (%78) را در محلول واقعی نتیجه داد. همچنین، جذب رنگ اسید اورانژ 7 از ایزوترم لانگمیر با R2-0.99 و سینتیک واکنش درجه دوم کاذب با R2=0.98 پیروی نمود.نتیجه گیری: نانوحفره سیلیکایی MCM-41 عامل دار شده با گروه های آلی دی آمینی می تواند جاذبی مناسب برای حذف آلاینده های رنگی به ویژه اسید اورانژ 7 ازفاضلاب صنایع نساجی باشد.

زمینه و هدف: نوروپاتی حالتی است که از آسیب یا بیماری سیستم عصبی حاصل شده و بیماران مبتلا را در معرض بسیاری از عوارض عملکردی مانند کاهش فعالیت بدنی و عوارض ناشی از آن نظیر بیماری قلبی- عروقی و عضلانی قرار می دهد. هدف از مطالعه حاضر تعیین اثر کاهش فعالیت به روش لیگاتوربندی عصب نخاعی بر بیان ژن گیرنده های نوروتروفینی در عصب سیاتیک موش های صحرایی نر مبتلا به درد نوروپاتیک بود.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع تجربی بوده که 10 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به دو گروه کنترل و گروه فعالیت کاهش یافته از طریق لیگاتوربندی عصب نخاعی تقسیم شدند. طی شش هفته آزمون های رفتاری، درد نوروپاتیک در دو گروه انجام شد. در پایان هفته ششم تغییرات بیان ژن های TrkA، TrkB و TrkC در عصب سیاتیک با تکنیک Real time PCR اندازه گیری گردید. تغییرات بیان ژن ها با روش2-DDCT  و با استفاده از آزمون t مستقل در دو گروه مقایسه شد. به منظور مقایسه نتایج آزمون های رفتاری در دو گروه، از تحلیل واریانس دوطرفه با اندازه های مکرر استفاده شد.یافته ها: آزمون های رفتاری نشان داد که فعالیت کاهش یافته سبب آلوداینیای مکانیکی و هایپرآلژزیای حرارتی و همچنین کاهش آستانه درد در گروه SNL گردید (p<0.05). علاوه بر این، در مقایسه با گروه کنترل، بیان ژن گیرنده های تیروزین کینازی در عصب سیاتیک گروه SNL بالاتر بود (p<0.05).نتیجه گیری: فعالیت کاهش یافته به شکل SNL با افزایش بیان ژن TrkA، TrkB و TrkC و علایم تخریب عصبی پردردی حرارتی، آلوداینیای مکانیکی همراه است. به نظر می رسد در اثر آسیب عصبی بیان گیرنده های نوروتروفینی نیز دچار تغییر شود. هر چند سازوکارهای دقیق به خوبی مشخص نمی باشد.

امروزه درک مرورهای نظام مند (Systematic Reviews) و فراتحلیل ها (Meta-analye) و چگونگی بکارگیری آنها در حیطه عمل، برای افراد مرتبط با سلامت جامعه ضروری است. در اکثر گزارش های پزشکی، استنادهایی به مرورها و بیانیه های مرتبط صورت می گیرد و لازم است صاحبنظران دانش سلامت با قواعد و چگونگی نوشتن آنها آشنا شوند. متخصصین بالینی و علوم پایه به منظور ارتقا سطح آگاهی خود در زمینه های مورد نظر، مقالات مروری منظم و فراتحلیل ها را مورد مطالعه قرار می دهند و سازمان های ارائه دهنده تسهیلات پژوهشی، از این مقالات در جهت اطمینان و توجیه تحقیقات خود بهره می گیرند. تعدادی از مجله های فعال در زمینه های بهداشتی نیز نوشتارهای خود را بر این اساس تنظیم می کنند. همانند سایر پژوهش ها، ارزش مقالات مروری منظم و فراتحلیل ها در پاسخ به 3 پرسش می باشد: .1 چه کاری انجام شده؟ .2 چه چیزی اثبات شده؟ و .3 نظم و ترتیب کار چه بوده است؟ مرورهای نظام مند و فراتحلیل ها در حیطه علوم پایه پزشکی و بالینی می توانند در رفع معضلات نظام درمان و تدوین راهکارهایی برای جمع آوری و نتیجه گیری پژوهش های انجام شده در رابطه با یک موضوع یا سوال خاص مورد استفاده قرار گیرند. دستورالعمل های تدوین شده در پریزما؛ موارد ترجیحی در گزارش مقالات مروری منظم و فراتحلیل ها، مشتمل بر چک لیست و نمودار جریانی می باشد. از همین رو، مقاله حاضر با هدف اطلاع رسانی به پژوهشگران فارسی زبان در خصوص بیانیه پریزما به رشته تحریر در آمده است.

زمینه و هدف: سبک رهبری مدیران پرستاری و صلاحیت بالینی پرستاران نقش مهمی در ارتقا کیفیت خدمات مراقبتی دارد. نتایج برخی مطالعات نشان می دهد که سبک های رهبری و صلاحیت بالینی در بیمارستان های دولتی و خصوصی متفاوت است. لذا، هدف این مطالعه بررسی سبک رهبری سرپرستاران و صلاحیت بالینی پرستاران شاغل در بیمارستان های دولتی و خصوصی شهر اهواز می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی بر روی 67 سرپرستار و 335 پرستار شاغل در بیمارستان های خصوصی و دولتی شهر اهواز در سال 1393 انجام شد. سرپرستاران و پرستاران به ترتیب به روش سرشماری و روش نمونه گیری سیستماتیک وارد مطالعه شدند. داده ها به وسیله پرسش نامه سبک رهبری Burdens و Metzcus و پرسش نامه صلاحیت بالینی Meretoja جمع آوری و سپس با استفاده از آزمون های مجذور کای و t مستقل تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: اکثر سرپرستاران در بیمارستان های دولتی (%52.9) و خصوصی (%57.5) دارای سبک رهبری رابطه مدار بودند و بین سبک های رهبری سرپرستاران دو نوع بیمارستان اختلاف معنی داری مشاهده نشد (p=0.703). پرستاران شاغل در بیمارستان های خصوصی (125.32±8.41) به طور معنی داری از صلاحیت بالینی بیشتری نسبت به پرستاران شاغل در بیمارستان های دولتی (118.22±9.51) برخوردار بودند (p=0.002).نتیجه گیری: یافته های این مطالعه بیانگر نمره بالای صلاحیت بالینی پرستاران در بیمارستان های خصوصی نسبت به دولتی بود. با توجه به محدودیت مطالعات در این زمینه، انجام تحقیقات بیشتر پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: در سال های اخیر میزان مرگ و میر نوزادان در کشور ایران کاهش یافته اما این میزان همچنان در کشورهای در حال توسعه بالاست: پژوهش حاضر به بررسی علل مرگ و میر نوزادان بستری شده در واحد مراقبت های ویژه نوزادان در سال 1393 می پردازد.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی مقطعی بر روی 110 نوزاد بستری در واحد مراقبت های ویژه بیمارستان امیرالمومنین (ع) دانشگاه علوم پزشکی زابل در سال 1393 انجام گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد مرگ و میر نوزادان بود. جهت آنالیز داده ها از شاخص های توصیفی استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد شایع ترین علت مرگ نوزادان، نارسی و کمبود وزن هنگام تولد بود.نتیجه گیری: توجه ویژه به دوران نوزادی و مراقبت ویژه از نوزادانی که از مادران در معرض خطر متولد می شوند و ارایه آموزش های بهداشتی و مراقبت ویژه به این مادران می تواند نقش موثری در کاهش مرگ و میر نوزادان داشته باشد.