زیست شناسی تکوینی
سال:1395 | دوره:8 | شماره:4 |تعداد مقالات:7

تنش های غیر زیستی از جمله شوری، مهم ترین عوامل محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک هستند. بسیاری از اثرات تنش شوری در سطوح سلولی اعمال می گردد. به منظور درک پاسخ برنج به تنش شوری، فعالیت بعضی آنزیم های آنتی اکسیدان، پراکسیداسیون لیپید و محتوای پرولین مورد بررسی قرار گرفت. گیاه برنج به مدت 14 روز تحت تاثیر غلظت های 0، 100، 200و 300 میلی مولار کلرید سدیم (NaCl) قرار گرفت. بدین منظور، آزمایش گلخانه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش کلرید سدیم پارامترهای رشد برای مثال وزن تر و خشک و اندازه گیاه کاهش نشان داد. فعالیت آنزیم های کاتالاز (CAT) و آسکوربات پراکسیداز (POD) با افزایش غلظت کلرید سدیم افزایش یافت اما فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (SOD) با افزایش غلظت کلرید سدیم تا غلظت 200 میلی مولار افزایش و سپس در غلظت 300 میلی مولار کاهش نشان داد. محتوای پرولین (Pro) و مالون دی آلدئید (MDA) در غلظت 300 میلی مولار به ترتیب به میزان 2 و 3.6 برابر نسبت به غلظت صفر میلی مولار کلرید سدیم افزایش نشان داد. نتایج ما نشان داد که افزایش فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز همراه با افزایش میزان پرولین درتحمل برنج به تنش شوری تاثیر مثبتی داشته است.

در این پژوهش گلپوش خارجی 28 گونه از جنس Delphinium با میکروسکوپ الکترونی نگاره ((SEM مورد مطالعه ریز ریخت شناسی قرار گرفت. در مشاهدات میکروسکوپ الکترونی گلپوش ها از نظر کرک دار بودن، شکل کرک ها، تراکم کرک، و الگوی اپیدرمی گلپوش بررسی شدند و بدین جهت جدول صفات تهیه گردید. در این بررسی گونه ها از نظر داشتن یا نداشتن کرک به دو گروه کرک آلود و بدون کرک و از نظر تنوعات کرک به 4 گروه strigose، villous، crispate و hooked و همچنین از نظر الگوی اپیدرم گلپوش، به 6 گروه papillae، cup shape، rugose، straite، granular و straite rugose گروه بندی شدند. این نتایج نشان داد کمپلکس گونه ای D. crispulum، D. elbursense، D. speciosum و D. dasycarpum تفاوت هایی را از نظر نوع کرک گلپوش و الگوی اپیدرمی گلپوش نشان می دهند. همچنین در مطالعات ریز ریخت شناسی الگوی اپیدرمی گلپوش جدایی گونه های کمپلکس D. saniculifolium از D. aquilegifolium و D. tuberosum از D. cyphoplectrum طبق این نتایج تایید می شود.

در این مطالعه اثر سم زدایی عصاره هیدرواتانلی پوست میوه انار بر بافت و آنزیم های کبدی در موش های صحرایی نر مسموم شده توسط آفلاتوکسین بررسی شد. حیوانات توسط گاواژ سم آفلاتوکسین در غلظت 480 میکروگرم بر کیلوگرم روزانه به مدت 8 هفته مسموم شدند. عصاره هیدرواتانلی پوست انار در غلظت های 50، 100، 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم به مدت 8 هفته هم زمان با گاواژ سم آفلاتوکسین تیمار شد. پس از 8 هفته نمونه گیری از قلب و کبد حیوانات انجام شد. سطح پارامترهای سرم شامل آنزیم های آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP) و پروتئین توتال (TP) سرم توسط کیت اندازه گیری شد. مقاطع بافتی از نمونه کبدی تهیه و به روش هماتوکسیلین – ائوزین رنگ آمیزی شد. نتایج نشان داد آفلاتوکسین موجب افزایش سطح ALT، AST، ALP سرم، کاهش سطح پروتئین توتال سرم و افزایش ضریب کبدی در موش های صحرایی مسموم در مقایسه با گروه کنترل سالم می شود. تیمار دوزهای 50، 100، 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره هیدرواتانلی پوست انار باعث کاهش معنی دار سطح ALT، AST، ALP سرم، افزایش سطح پروتئین توتال سرم و کاهش غیرمعنی دار ضریب کبد و آسیب بافتی کبد در موش های صحرایی مسموم در مقایسه با گروه کنترل مسموم شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد عصاره هیدرواتانولی پوست انار بر آسیب کبدی ایجاد شده توسط آفلاتوکسین اثر محافظتی داشته و استفاده از این میوه را در طب سنتی برای درمان اختلالات کبدی را تایید می کند.

از این رو افزایش تعداد گل، دوام و ماندگاری گل های شاخه بریده آن مورد اهمیت است. بر طبق تحقیقات صورت گرفته الکل در غلظت های کم بر این خواص تاثیر مثبت دارد. به همین جهت هدف از این پژوهش اثر تیمارهای الکلی) اتانول و متانول (بر تکوین مریستم زایشی، تغییر در تعداد شاخه های گل و امکان به تاخیر انداختن پیری در گل های شاخه بریده سیکلامن می باشد، از این رو گلدان های حاوی قسمت های رویشی گیاه سیکلامن (Cyclamen persicum Miller) که هنوز وارد مرحله زایشی نشده بودند از گلخانه پرورش سیکلامن در تهران تهیه شدند. سپس در نمونه های شاهد سه روز در هفته به میزان ده سی سی آب مقطر به برگها اسپری شد و نمونه های تحت تیمار با همان روش تحت تاثیر تیمارهای الکلی اتانول و متانول با غلظت های 1.5، 3 و 6 درصد قرار گرفتند.در این پژوهش، غنچه های گل در سه مرحله تکوین برداشت شدند و با روش های متداول سلول بافت شناسی مراحل - تکوین مریستم زایشی، تشکیل غنچه ها و اجزای گل مورد بررسی قرار گرفتند.نتایج حاصل از بررسی غنچه های هم سن و هم اندازه در نمونه های شاهد و تحت تیمار نشان داد که الکل (اتانول و متانول) مراحل تکوین بخش های مختلف اجزای گل را تسریع میکند.از نتایج مهم کاربردی تیمارهای الکلی، افزایش تعداد گل و تسریع در اوج گلدهی در تیمارهای سبک الکلی میباشد.

بومادران (.Achillea L) یکی از مهم ترین جنس های دارویی تیره مرکبان (Asteraceae) است که درنقاط مختلف جهان پراکنش دارد. بومادران هزاربرگ (Achillea millefolium) یکی ازگونه های این جنس است که دارای تنوع فنوتیپی وژنوتیپی زیادی درایران است.آنالیز سیتولوژیکی سه ژنوتیپ این گونه مربوط به سه استان مختلف کشور به منظور دستیابی به سیتوتیپ های جدید انجام شد. نشان ویژگی های کروموزومی وتقارن کاریوتیپی حاکی از آن است که دوجمعیت دارای 2n=6x=54 کروموزوم وهگزاپلویید است. جمعیت مربوط به استان تهران 2n=8x=72 کروموزوم واکتاپلویید می باشد. جمعیت Am4 متقارن ترین کاریوتیپ راداراست. بر اساس نتایج حاصل تغییرات ساختاری کروموزومی و تغییر شرایط اکولوژیکی نقش مهمی در تنوع درون گونه ای این تاکسون دارا می باشد.

امروزه آلاینده های زیست محیطی فلزات سنگین توجه محققان بسیاری را به خود جلب کرده است و به عنوان یکی از عوامل مهم تهدیدکننده انسان در بسیاری از مناطق محسوب می شوند. این تحقیق در سال 1393 به منظور تعیین و مقایسه میزان فلزات سنگین جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در دو گونه سیاه ماهی (Capoeta capoeta) و ماهی شیربت (Tor grypus) در رودخانه حله استان بوشهر انجام شد.60 قطعه ماهی به صورت تصادفی از روخانه حله صید شدند. میزان فلزات سنگین در عضله ماهیان پس از عملیات هضم شیمیایی، توسط دستگاه جذب اتمی پرکین المر مدل 4100 تعیین شد. دامنه غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک در دو گونه ماهی به ترتیب 0.0604-0.0755، 0.213-0.255، 0.108-0.134 و 0.109-0.142 میلی گرم در کیلوگرم بود. میزان سرب در عضله دو گونه ماهی شیربت و سیاه ماهی نسبت به سایر فلزات سنگین بالاتر بود. همچنین پایین ترین میزان فلز مربوط به عنصر جیوه بود. میزان فلزات سنگین کادمیوم، سرب، آرسنیک و جیوه در عضله ماهی شیربت نسبت به عضله سیاه ماهی بالاتر بود. میزان فلزات سنگین در عضله این دو گونه ماهی در مقایسه با استانداردها نظیر سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و داروی آمریکا، وزارت کشاورزی شیلات انگلستان و انجمن ملی بهداشت و سلامت استرالیا پایین تر بود. به طور کلی ماهی شیربت و سیاه ماهی رودخانه حله استان بوشهر جهت مصرف انسانی مشکل خاصی ایجاد نمی کند، اما برای کودکان خطرناک می باشد.

هدف از این پژوهش، بررسی اثر آلاینده های هوا که از عوامل تنش زا و با دخالت انسان می باشند، بر برخی ویژگی های تشریحی و تکوینی گیاه برگ بو و ارتباط آن با دو آنزیم پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز بود. بنابراین نمونه های کاملا همسان از نظر سن و شرایط نگهداری از دو منطقه پاک (بوستان جمشیدیه واقع در شمال تهران) و منطقه آلوده (بوستان بعثت واقع در جنوب شرقی تهران و مجاور ترمینال جنوب) انتخاب و در یک روز و در هر منطقه از 4 درختچه به عنوان 4 تکرار برداشت انجام شد. سطح برگی، نوع و تعداد روزنه، برشگیری از برگ، ساقه و ریشه انجام و میزان فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز بررسی شد. فعالیت آنزیم ها، تعداد روزنه در هر میلیمترمربع برگ و سطح برگی در نمونه های منطقه آلوده افزایش قابل توجهی یافت (Pr<0.01) و ساختار تشریحی و تکوینی تغییراتی را بروز داد، که نشان دهنده فعال شدن مکانیسم های حفاظتی در این گیاهان تحت تنش آلودگی هوا است و همچنین واکنش های مشاهده شده بعنوان واکنش های تطبیقی و جبرانی در برابر عوارض نامطلوب آلودگی هوا در نظر گرفته می شوند.