علوم کشاورزی ایران
سال:1379 | دوره:31 | شماره:4 |تعداد مقالات:20

به منظور تعیین اثر سه تاریخ کشت و سه تراکم بوته بر صفات مهم زراعی یک رقم عدس اصلاح شده به نام زیبا، آزمایشهایی در سالهای 1370، 71 و 72 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج انجام شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از طول دوره کاشت تا %50 گلدهی به روز، طول دوره کاشت تا 90% رسیدن به روز، وزن صد دانه به گرم و عملکرد دانه برحسب گرم در مترمربع، تجزیه واریانس ساده و مرکب برای صفات مذکور انجام و مشخص شد که تاریخهای مختلف کشت و اثر متقابل آنها با سالهای مختلف بعنوان عوامل محیطی بر روی مقدار عملکرد در سطح %1 دارای اختلاف معنی دار است. در این بررسی مناسب ترین تاریخ کشت نیمه دوم آذر و بهترین مقدار 60 تا 65 کیلوگرم در هکتار تعیین گردید. میانگین تیمارها برای چهار صفت فوق نیز محاسبه شد و مقایسه لازم بین آنها به عمل آمد.

چهار رقم زیتون، کالاماتا، ماری، زرد و فیشمی از شهرستان رودبار تهیه شد. این ارقام با دو روش، تخمیر طبیعی و تخمیر هدایت شده با کشت آغازگر Lactobacillus Plantarum که در دمای 25 درجه سانتی گراد به مدت 100 روز فرآیند شد و خصوصیات فیزیکوشیمیایی محصول اندازه گیری شد، شناسایی و اندازه گیری قندهای ساکارز، گلوکز و فروکتوز با روش کروماتوگرافی با کارآیی بالا انجام گرفت. ارزیابی قندهای ارقام چهارگانه زیتون نشان داد که قند غالب در آنها گلوکز بوده و میزان کل سه قند گلوکز، فروکتوز و ساکارز در حدود 1.5-2% وزنی- حجمی بود. تغییرات کمی قندهای زیتون یک روند کاهشی را در طول تخمیر نشان داد ولی سرعت مصرف قندها در زیتون ها با هم متفاوت بود. تغییرات قندها نشان داد که بیشترین مصرف قند در روش تخمیر طبیعی بود و در کل در رقم کالاماتا مصرف قندهای سه گانه فوق در سطح بالاتری انجام گرفت.

در این مطالعه، آنالیز RAPD جهت بررسی چند شکلی های DNA بین تعدادی از ژنوتیپ های پنبه آپلند مورد استفاده قرار گرفت. بیست و شش ژنوتیپ با90 آغازگر تصادفی 10 نوکلئوتیدی با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR ) بررسی گردیدند. بیست و یک آغازگر در تمام 26 ژنوتیپ پنبه، چندشکلی نشان دادند و از تعداد کل 237 قطعه DNA تکثیر شده، 219 قطعه (%92.4) چند شکل بودند. جهت تخمین فاصله ژنتیکی، از 13 آغازگر که بیشترین چند شکلی را در میان ژنوتیپ ها نشان دادند، استفاده شد. تجزیه کلاستر به روش UPGMA پس از آنالیز چند متغیره براساس ضرایب تشابه جاکارد نشان داد که 26 ژنوتیپ می توانند در شش گروه قرار گیرند. ماتریس تشابه داده ها مشخص کرد که ژنوتیپ های 82203-189 و سای اکرا-324 دارای تشابه %10.4 ، در حالی که زودرس موتاژنز و بختگان به میزان %43.6 مشابهند. ضرایب تشابه اغلب ژنوتیپ های دیگر در محدوده ای بین %15-35 بود. نتایج به دست آمده، خویشاوندی های ژنتیکی ژنوتیپ های آمریکایی و رقم شاهد ساحل را با تعدادی از ژنوتیپ های با منشاهای مختلف آشکار ساخت. این تجزیه و تحلیل روشن نمود که خویشاوندی های ژنتیکی اکثر ژنوتیپ ها مربوط به مرکز پیدایش آنهاست. نتایج نشان داد که آنالیز RAPD، ابزاری قوی برای کمک به تشخیص خویشاوندی های ژنتیکی در میان ژنوتیپ های پنبه می باشد.

به منظوربررسی تاثیرتنش کم آبی برخصوصیات کمی و کیفی ارزن مروارید (Pennisetum americanum, L.Leek) هیبرید علوفه ای نوتریفید آزمایشی در بهار سال 1374 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و در چهار تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به مورد اجرا گذارده شد. تیمارهای تنش کم آبی شامل آبیاری گیاه در چهار سطح محتوای آب نسبی برگ (RWC) در دامنه های %70-75, %80-85, %90-95 و %60-65 بود. محصول علوفه ارزن نوتریفید در دو نوبت برداشت گردیده و در هر چین صفات کیفی علوفه مانند نسبت برگ به ساقه، درصد پروتئین خام، درصد فیبر و درصد خاکستر علوفه در هر تیمار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان دادند که کلیه صفات مورد بررسی تحت تاثیر سوء تنش کم آبی قرار گرفته و بین شدت تنش اعمال شده با کلیه صفات مذکور همبستگی منفی و معنی داری وجود داشت. تیمار شاهد (آبیاری در RWC بین 90 تا 95 درصد) با تولید 12.58 کیلوگرم علوفه تر در مترمربع و 357.89 گرم پروتئین خام در مترمربع از نظر کلیه صفات کمی و کیفی نسبت به تیمارهای تحت تنش دارای برتری بود. همچنین در مقایسه دو برداشت، برداشت دوم علی رغم کاهش کمیت علوفه (4.11 کیلوگرم علوفه تر در مترمربع درمقایسه با 5.18 کیلوگرم) از کیفیت به مراتب بهتری نسبت به برداشت اول (15.36 درصد پروتئین خام در مقابل 13.80 درصد) برخوردار بود.

اثر سطوح مختلف کودهای نیتروژن و فسفر و دورهای آبیاری بر روی برخی از صفات زراعی واریته اسپیدفید سورگوم، از قبیل پنجه، ارتفاع بوته، عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک، در دو ایستگاه تحقیقاتی حومه تبریز، (کرکج و خسروشهر) به مدت دو سال در قالب طرح کرتهای خرد شده مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. تجزیه مرکب داده ها نشان داد که بین سالها و مکانها برای کلیه صفات اختلاف معنی داری وجود داشت. ولی اثر متقابل سال، مکان برای هیچکدام از صفات معنی دار نبود. اختلاف معنی دار از نظر عملکرد علوفه تر و علوفه خشک، ارتفاع بوته و تعداد پنجه بین سطوح مختلف کود فسفره وجود نداشت. اما اثر متقابل فسفر با سال در مورد پنجه معنی دار بود. تفاوت معنی داری بین سطوح نیتروژن و نیز بین دوره های آبیاری برای عملکرد علوفه تر و علوفه خشک بدست آمد. مقدار علوفه تر و علوفه خشک و ارتفاع بوته در دور آبیاری 8 روزه حداکثر بود و با مقادیر مربوط به دورهای آبیاری دیگر اختلاف معنی داری داشت. مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین مقدار علوفه تر و خشک را تولید کرد ولی اختلاف آن با 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار معنی دار نبود.

به منظور تجزیه و تحلیل تغییرات مکانی در متغیرهای توزیع اندازه ذرات، جرم مخصوص ظاهری، مواد آلی، فسفر قابل جذب و پتاسیم قابل استفاده در دو مزرعه شالیزاری، مزرعه کرتهای دایم که در آن بمدت 16 سال تیمارهای کودی مشخص از نیتروژن، فسفر و پتاس اعمال گردیده بود و مزرعه کرتهای پتاسیم با مدیریت کودی یکنواخت، نمونه برداری از خاک به روش شبکه ای انجام گرفت. نتایج نشان داد که در دو مزرعه علیرغم وسعت کم، تغییرات علاوه بر مکان به جهت جغرافیایی نیز بستگی داشت (غیرهمسانگردی). در مزرعه کرتهای دایم به استثنای فسفر قابل جذب بقیه متغیرها ازمدل نیم تغییر نمای خطی پیروی نمود. فسفر قابل جذب دارای مدل نیم تغییر نمای (اثر قطعه ای) بوده که حاکی از وجود تغییرات تصادفی و تطابق توزیع آن با تیمارهای آزمایشی می باشد. در مزرعه کرتهای دایم مواد آلی و پتاسیم قابل استفاده بر خلاف فسفر قابل جذب تحت تاثیر مدیریت کودی قرار نگرفته و طبق مدل نیم تغییر نمای خطی دارای وابستگی مکانی منطبق با شرایط فیزیوگرافی و احتمالا شیوه آبیاری می باشد. در نتیجه فرض استقلال مشاهدات که برای تجزیه واریانس ضروری است از اعتبار ساقط می گردد. براساس نقشه توزیع متغیرها، شدت غیریکنواختی خاک از نظر این دو متغیر به حدی بوده است که بلوک بندی طرح در تجزیه واریانس موثر نبوده و ضرورت استفاده از روش های تجزیه کوواریانس را ایجاب می کند. متغیرهای سیلت و رس درهر دو مزرعه واریانس قطعه ای بالایی داشته که نشان دهنده سهم بیشتر تغییرات تصادفی نسبت به تغییرات نظامدار مکانی می باشد. در مزرعه کرتهای پتاسیم متغیرهای شن، پتاسیم قابل استفاده و مواد آلی مدل نیم تغییر نمای کروی نشان می دهند که شعاع تاثیر در آنها به ترتیب 11, 19 و 15 متر است. کرتهایی که در کمتر از این فواصل قرار دارند دارای وابستگی مکانی و تغییرات نظامدار و بعد از آن مستقل و تغییرات در آنها تصادفی می گردد. این فواصل مناسبترین فاصله نمونه برداری برای این متغیرها از نظر اقتصادی نیز محسوب می گردد.

طی مطالعه فونستیکی در سال 1375 در مزارع پنبه دشت مغان تعداد 12 گونه و 12 جنس متعلق به 8 خانواده از اوریباتیدهای گروه Pycnonotic brachypyline شناسایی گردید. از بین آنها، خانواده ها، جنس ها و گونه های: Anderemaeidae: Cristeremaeus humeratus Balogh et Csiszar, 1963; Eremellidae: Eremella ensifera Balogh et Mahunka, 1968; Eremobelbidae: Eremobelba sp. Berlese, 1908; Licnodamaeidae: Licnodamaeidae: Licnodamaeus granulatus Balogh et Csiszar, 1963; Microzetidae: Berlezetes brazilozetoides Balogh et Mahunka, 1981; Autognetidae: Austrogneta sp. Balogh et Csiszar,1963. برای اولین بار از ایران و جنس ها و گونه هایOppiidae:Rectoppia dispariseta (Hammer, 1958), Chavinia similis, P.Balogh, 1984, Aeroppia adjacens Mahunka, 1985; Austroppia magellanis (Hammer,1962); Multiopia stellifera Hammer, 1961, M. radiata Hammer,1961. برای اولین بار از دشت مغان گزارش می شوند. بیشترین تنوع مربوط به خانواده Oppiidae با 5 جنس و 6 گونه و کمترین تنوع مربوط به خانواده های Eremobelbidae وAutognetidae هرکدام با یک جنس می باشد.

تجزیه علیت صفات موثر بر عملکرد دانه ارقام برنج تحت تاثیر تقسیط کود نیتروژنه در یک آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 1377 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت طرح آماری کرتهای خرد شده به شکل بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مجتمع عالی کشاورزی رامین وابسته به دانشگاه شهید چمران اهواز با 4 تکرار اجرا گردید. کرتهای اصلی شامل پنج نحوه تقسیط کود نیتروژنه (P1 ،P2 ،P3 ، P4 و P5 ) بودند که در چهار مرحله رشد گیاه تقسیط گردید. کرتهای فرعی شامل دو رقم بومی عنبوری و اصلاح شده آمل 3 بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات عملکرد و اجزای عملکرد دانه وجود اختلاف معنی داری بین ارقام در واکنش به مصرف کود نیتروژن را نشان می دهد. مقایسه میانگین های عملکرد دانه ارقام مورد بررسی نشان می دهد که رقم آمل 3 در مقایسه با رقم محلی عنبوری دارای عملکرد بیشتری بود. با این حال، رقم عنبوری دارای عملکرد بیولوژیکی بیشتری بود و خاصیت پنجه زنی نسبتا مناسب و ارتفاع بیشتر، امکان دستیابی به عملکرد کاه و کلش بیشتر را فراهم کرده است. به نظر می رسد یکی از عوامل کاهش عملکرد رقم عنبوری نسبت به آمل 3 محدودیت نسبتا زیاد منبع برای رقم عنبوری باشد. از نظر شیوه تقسیط کود نیتروژن تفاوتی بین تیمارها مشاهده شد، به نحوی که تیمارهای P3 وP4 با میانگین تولید دانه به ترتیب 3.4 و 3.1 تن در هکتار نسبت به سایر تیمارها برتری نشان دادند. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار V1P3 با میانگین عملکرد دانه 2.951 تن در هکتار و تیمار V2P4 با میانگین عملکرد دانه 4.100 تن در هکتار نسبت به تیمارهای دیگر برتری نشان داد. در میان صفات مورد مطالعه، تعداد خوشه در مترمربع و وزن هزار دانه همبستگی مثبت معنی داری با عملکرد دانه داشته اند. در بین اجزای عملکرد دانه، تعداد خوشه در مترمربع دارای اثر مستقیم (0.319) وغیرمستقیم (0.072) مثبت بر عملکرد دانه می باشد به نحوی که اثر غیرمستقیم آن به مراتب بیشتر بوده و قسمت اعظم ضریب همبستگی این صفت را با عملکرد دانه تشکیل می دهد (r=0.392). همچنین تجزیه علیت دانه و اجزای آن بیانگر این است که تعداد خوشه در مترمربع و تعداد دانه در سنبله بیشترین تاثیر را در تبیین تغییرات عملکرد دانه دارند ومی توان از این صفات در انتخاب ارقام پرمحصول برنج در واکنش به کودهای نیتروژن استفاده کرد.

وراثت پذیری صفات وزن پیله، وزن قشر پیله و درصد قشر پیله و وراثت پذیری واقعی وزن قشر پیله در چهار واریته یک نسلی تجارتی کرم ابریشم به تفکیک جنس برآورد شد. برآورد وراثت پذیری وزن قشر پیله برای واریته های 101 و 102 و 103 و 104 بترتیب 039(±0.070), 0.48(±0.080), 0.27(±0.058) و 0.36(±0.066) ، وزن پیله 0.50(±0.083), 0.34(±0.064), 0.39(±0.074) و 0.38(±0.068) ، درصد قشر پیله 0.26(±0.053), 0.37(±0.067), 0.16(±0.040) و 0.25(±0.050) بود. وراثت پذیری واقعی حاصل از انتخاب یکطرفه وزن قشر پیله برای واریته های مذکور بترتیب 0.284, 0.465, 0.164 و 0.369 بود. وراثت پذیری وزن قشر پیله در جنس ماده بیشتر از جنس نر و برای وزن پیله کمتر از جنس نر می باشد. ضریب همبستگی ژنتیکی وزن پیله و وزن قشر پیله 0.78(±0.040) برآورد شد

در این مطالعه تخصیص زمان در خانوارهای روستایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تمام افراد از یک الگوی تخصیص زمان پیروی نمی کنند، بلکه عواملی مانند جنسیت، میزان سواد و فصول مختلف سال بر این الگو تاثیر می گذارند. کار و استراحت تحت شرایط مختلف جایگزین یکدیگر می شوند و این جایگزینی لزوما در جهت حداکثر کردن درآمد نیست بلکه هدف حداکثر کردن مطلوبیت خانواده را دنبال می کند. 62% از کشاورزان مورد مطالعه دارای شغل خارج از مزرعه هستند. در حالیکه سرمایه های فیزیکی (میزان سطح زیرکشت و سایر سرمایه ها) اثر منفی بر داشتن شغل خارج از مزرعه دارند، سرمایه انسانی (سواد) دارای اثر مثبت است. بدین ترتیب بنظر می رسد که با افزایش سطح سواد در بخش کشاورزی در منطقه مورد مطالعه بدون توجه به سرمایه گذاری در این بخش فرار نیروی انسانی تحصیلکرده از آن افزایش خواهد یافت. از طرفی نتایج بیانگر این مطلب است که داشتن شغل خارج از مزرعه می تواند کشاورز را در تصمیم گیری پیرامون مسایل کشاورزی منطقی تر نماید.

این تحقیق به منظور بررسی کیفیت نانوایی در لاین های دابلدهاپلوئید گندم تولید شده با استفاده از روش حذف کروموزومی تلاقی گندم و ذرت انجام شد. مواد گیاهی مورد استفاده در این تحقیق شامل بذور F1 گندم حاصل از تلاقی های بزوستایا ´ نوید (NB) و کرج1 ´ اینیا (IK ) به همراه چهار ژنوتیپ ذرت H1=KSC 108, H3=KSC 103, H7=SC 704 و سینکا 60 بود. در این تحقیق تعداد 47 لاین دابلدهاپلوئید گندم به همراه والدین، نتاج F1 و ارقام شاهد چاینیزاسپرینگ و مارکوئیس به منظور بررسی کیفیت پروتئین های ذخیره ای بذر مورد مطالعه الکتروفورزی قرار گرفتند. برای تفکیک زیر واحدهای گلوتنین از روش SDS-PAGE (ژل 10%) استفاده شد و در مجموع تعداد 11 زیرواحد در سه مکان ژنی مشاهده گردید. زیر واحد نول با 57.4 درصد و زیرواحد 6+8 با 4.3 درصد بیشترین و کمترین فراوانی را دارا بودند. در لاین های مورد بررسی چند مکان ژنی دور از انتظار نیز مشاهده شد. در نهایت لاین های مورد مطالعه از نظر درجه بندی کلی کیفی اجزای گلوتن رتبه بندی گردیدند که تعدادی از لاین های دابلدهاپلویید دارای درجه کیفی بالاتری نسبت به والدین و نتاج F1 حاصل از آنها بودند.

فرآیند سیاستگزاران در کشاورزی نیازمند ابزارها و اطلاعات واقعی از نحوه رفتار متغیرهای مهم اقتصادی در فرآیندهای تولیدی است. کشش ها، یکی از ابزارهای اقتصادی هستند که رفتار متغیرهای اقتصادی را نشان میدهند. یکی از مهمترین کشش ها که نحوه جانشینی نهاده های مختلف تولید را نشان می دهد، کشش جانشینی است. برای برآورد این کشش اغلب از توابع تولید از قبیل تابع تولید CES استفاده می شود. استفاده از توابع تولید معمول در برآورد مستقیم کشش جانشینی دارای محدودیتها و مشکلاتی است که از آن جمله می توان به نحوه تصریح تابع و فرض ثابت بودن کشش جانشینی اشاره نمود. تابع تولید CRESH که بطور غیرمستقیم این کشش را برآورد میکند، از معدود توابع کارآمد در این زمینه است. براین اساس با فرض رفتار حداقل کردن هزینه برای گندمکاران، با استفاده از توابع تقاضای نهاده ها، می توان کشش های قیمتی و جانشینی نهاده های تولید را بدست آورد. در مطالعه حاضر با استفاده از داده های مقطعی مربوط به سال 1375، برای نهاده های بذر، ماشین آلات و نیروی کار، کششهای قیمتی و جانشینی برآورد شدند. نتایج حاصل نشان می دهند که کشش ماشین آلات کمتراز بقیه ومساوی 0.095 و کشش قیمتی بذر بیشتر از همه و مساوی 0.237 می باشد. همچنین کشش جانشینی بین بذر و نیروی کار، مساوی 0.551 ، بین بذر و ماشین آلات 0.173 و بین ماشین آلات و نیروی کار 0.2007 می باشد.

در تابستان 1375 تعداد فراوانی نمونه از مزارع گوجه فرنگی مناطق ورامین، کرج، ملارد، شهریار، هشتگرد، قزوین جمع آوری گردید. درآزمون انتقال ویروس، اطلسی و انواع توتونها بعنوان گیاهان محک مایه کوبی شدند. بعد از گذشت دو تا چهار روز از مایه کوبی بر روی برگهای اطلسی، لکه های نکروتیک موضعی برنگ قهوه ای مشاهده شد. در توتونها، هفت الی ده روز بعد از مایه کوبی لکه های نکروتیک موضعی ظاهر شده و بدنبال آن تا دو هفته بعد از مایه کوبی علایم سیستمیک شامل لکه های حلقوی و متحدالمرکز روی برگها، نکروز ساقه و پژمردگی گیاه مشاهده گردید، متعاقب آن اضمحلال کامل گیاه اتفاق افتاد. در پرپاراسیونهای میکروسکوپ الکترونی تهیه شده با آنتی سرم ویروس، پیکره های گرد و کروی شکل ویروس به ضخامت 70-120 ننومتر مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده آلودگی به "ویروس پژمردگی لکه ای گوجه فرنگی" در مزارع گوجه فرنگی ورامین وجود دارد .

تغییرات در تبادلات گازی و غلظت داخلی (Ci) CO2 در برگهای با سنین مختلف و تحت شرایط متفاوت تنش آبی و مراحل مختلف رشد در گیاه گندم مطالعه شد. با پیشرفت تنش خشکی فتوسنتز خالص (Pn) و هدایت روزنه ای (gs) شروع به کاهش نموده در مرحله پیش پژمردگی (زمانی که برگ مورد نظر علایم اولیه پژمردگی را نشان داد) به طور معنی داری از مقادیر کنترل کمتر شدند و در مرحله پژمردگی قابل رویت (زمانی که برگها فرم ایستاده خود را از دست داده و حالت لوله ای بخود گرفته بودند) به صفر رسیدند. پس از آبیاری گیاهان درجات متفاوتی از ترمیم، براساس سن برگ و درجه تنش آبی، مشاهده گردید. Ci در گیاهان تحت تنش ابتدا یک کاهش جزیی در مرحله پیش پژمردگی نشان داد ولی در مرحله پژمردگی به طور معنی داری از مقادیر کنترل بیشتر شد و پس از آبیاری گیاهان شدیدا کاهش نشان داد. وقتی که آبیاری مجدد تا مرحله پژمردگی شدید به عقب افتاد Pn وgs هیچکدام ترمیم نیافتند و Ci نیز به طور معنی داری در سطح بالاتری نسبت به Ci گیاهان کنترل باقی ماند. میزان کلروفیل برگهایی که به پژمردگی رسیده بودند با کلروفیل برگهای کنترل تفاوت نشان نداد ولی سه روز پس از آبیاری میزان کلروفیل این برگها کمتر از گیاهان کنترل شد. تنش بلندمدت خشکی باعث کاهش معنی دار در سطح کلروفیل برگ گردید. مطالعات فراساختمانی کلروپلاست تغییراتی را در کلروپلاست برگهای پژمرده نشان داد. چنین نتیجه گیری شد که تنش ملایم خشکی فتوسنتز را عمدتا از طریق عوامل قابل برگشت روزنه ای کاهش میدهد اما در شرایط شدیدتر تنش یا در تنش های طولانی تر عوامل غیر روزنه ای نیز مزید بر علت می گردند.

سازگاری در مقابل سرما و تغییر بیان ژن ها در واکنش به درجه حرارت های پایین مورد مطالعه قرار گرفتند. کشت های رویان زا از جو زراعی ایجاد و از کالوس به عنوان یک سیستم جایگزین برای گیاه کامل در مطالعات سازگاری به سرما و بیان ژن های مرتبط با آن استفاده گردید. تغییر در سطح mRNA به عنوان اولین مرحله ژن مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از تولید کالوس از رویان های نارس اثر درجه حرارت های پایین ( 6.2oC (14 ساعت/ 10 ساعت)) بر روی تحمل به سرما و بیان ژن های القا شونده در واکنش به سرما، بررسی شد. همچنین اثرات دمای محیط رشد اولیه (25oC و یا 20.15oC (14 ساعت/ 10 ساعت)) کالوس قبل از انتقال به دمای 6.2oC و مدت زمان (5 و 10 روز) قرارگرفتن در دمای 6.2oC، بر میزان سرما سختی و بیان ژن مورد ارزیابی قرار گرفت. تحمل به سرما در کالوس های تحت تیمارهای مختلف با انجام آزمون انجماد و با استفاده از روش رنگ آمیزی تترازولیوم و ارزیابی زنده مانی کالوس پس از انجماد تعیین گردید. همچنین RNA کل از کالوس استخراج شد و پس از انجام الکتروفورز، RNA به یک غشای نایلونی انتقال و با استفاده از روش آغازگر تصادفی هیبریداسیون mRNA با cDNA های HmGlt4 وHmAPlt1 (از گروه ژنی nsLTPs)، به منظور ارزیابی میزان mRNA های مربوط به این ژن ها انجام شد. نتایج بدست آمده نشان دادند که کالوس در دمای 6.2oC سرماسخت شده و بیان ژن های فوق الذکر در آن افزایش می یابد، که تغییر بیان آنها در برابر سرما در مریستم گیاه کامل نیز گزارش شده است.

به منظور مطالعه تاثیر نحوه رفتار با بقایای گندم بر عملکرد دانه و اجزای آن یک از آزمایش مزرعه ای پنج ساله (1377-1372) در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در کوشکک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل: الف: کشت گندم به روش معمول پس از 1- سوزاندن بقایا، 2-جمع آوری کامل بقایا، 3-شخم زدن بقایا، 4-دیسک زدن بقایا و ب: باقی گذاردن بقایا به صورت 1- ایستاده و کشت مجدد با چیزل سیدر، 2-آبیاری زمین و سپس کشت مجدد در درون بقایا با استفاده از چیزل سیدر 3- آبیاری زمین، کاشت با چیزل سیدر بعلاوه کاربرد علف کش. نتایج نشان داد که در شرایط این آزمایش بیشترین عملکرد دانه گندم از تیمارهای جمع آوری کامل بقایا و سوزاندن بقایا به دست آمد. برتری عملکرد در این دو تیمار به علت افزایش تعداد دانه تولید شده در واحد سطح بود و تفاوت معنی داری در میانگین وزن دانه در این دو تیمار نسبت به سایر تیمارها مشاهده نشد. افزایش تعداد دانه در واحد سطح نتیجه افزایش تعداد سنبله بارور در واحد سطح و تعداد دانه در هر سنبله بود. افزایش تعداد سنبله در واحد سطح در تیمارهای جمع آوری و سوزاندن بقایا نتیجه استقرار بهتر بوته ها در خاک و مساعدتر بودن شرایط برای پنجه زنی بوته ها بوده است. مشاهدات نشان داد که پس از برداشت مزرعه گندم به دلیل کم بودن میزان رطوبت در لایه های سطحی خاک، عملا امکان پوسیدن بقایا بسیار اندک است. در چنین شرایطی باقی گذراندن بقایا در سطح خاک طی سالهای متمادی باعث انباشته شدن آنها در سطح خاک خواهد شد، به نحوی که امکان استقرار بذر در بستر مناسب از دست می رود و به همین دلیل تراکم بوته ها در واحد سطح کاهش می یابد که نتیجه آن افت عملکرد خواهد بود. بنابراین ، برای شرایط مشابه با این آزمایش توصیه می شود پس از برداشت مزرعه گندم نسبت به جمع آوری کامل بقایا از مزرعه اقدام شود.

دستیابی به کیفیت در نظامهای آموزش کشاورزی به طور اعم و به دانشکده های کشاورزی به طور اخص مستلزم ارزیابی و استفاده از نتایج آن به عنوان بازخورد برای سیاستگذاری و تصمیم گیری است. در جهت تحقق این هدف نظام آموزش هر دانشکده کشاورزی نیاز به یک نظام ارزیابی دارد تا از طریق آن بتواند به بررسی کیفیت آموزش و پژوهش پرداخته و براساس نتایج آن وضع موجود آموزشی را به سوی مطلوب هدایت نماید. ارزیابی درونی یکی از الگوهای مناسب برای این منظور است که از طریق آن ضمن برانگیختن اعضای هیات علمی و سایر افراد ذیربط در مراکز آموزش عالی، سیاستهای ارتقای کیفیت تدوین و به اجرا درمی آید. بهمین منظور گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در سال 1376 به عنوان نمونه انتخاب و الگوی ارزیابی درونی بطور آزمایشی در آن به اجرا درآمد. هدف بلند مدت این طرح فراهم آوردن زمینه های لازم برای ارزیابی درونی و برونی نظام آموزش عالی کشاورزی بوده است. بمنظور بکارگیری این الگو براساس عوامل مورد نظر در ارزیابی درونی پنج عامل تعیین گردید. این عوامل عبارتنداز: مدیریت، اعضای هیات علمی، دانشجو، دانش آموختگان و فرایند تدریس- یادگیری. ابتدا ملاکهای متناسب برای هریک از عوامل تعریف شد. سپس با استفاده از هر یک از ملاکهای نامبرده نشانگرهای مربوط به آن تعیین گردید. انتظارات اعضای هیات علمی درباره وضعیت مطلوب هر یک از نشانگرها تعیین و با وضع موجود آن مقایسه شد. از مقایسه میان این دو وضعیت در سه سطح مطلوب، نسبتا مطلوب و نامطلوب قضاوت بعمل آمد. سازماندهی فرایند ارزیابی با تشکیل کمیته ارزیابی درونی در بهار سال 1377 انجام گردید. جامعه آماری شامل 9 نفر عضو هیات علمی، 30 نفر دانشجو، 30 نفر دانش آموخته و 30 نفر کارفرمایان بود. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و مصاحبه بدست آمده و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که نظرات دانشجویان و اعضای هیات علمی درباره فرایند تدریس- یادگیری در سطح مطلوب بوده است. علاوه بر آن انتظارات کارفرمایان از دانش آموختگان ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران در سطح مطلوب برآورد شده است. نظرات دانشجویان در رابطه با وضعیت کلی آموزش و خصوصیات رشته و همچنین نظرات کارفرمایان، دانش آموختگان و اعضای هیات علمی و مدیریت گروه درباره کیفیت فعالیتها در سطح نسبتا مطلوب بوده است. براساس یافته های ارزیابی، برنامه بهبود کیفیت گروه با مشارکت اعضای هیات علمی منظور نظر قرار گرفته و پیشنهادهایی عرضه شده است.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی زیر واحدهای گلوتنین با وزن ملکولی بالا و تعیین رابطه آنها با کیفیت نانوایی، تعداد 78 مرفوتیپ گندم نان استان خوزستان متعلق به کلکسیون غلات دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران از نظر زیر واحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا (HMW-GS) با استفاده از روش SDS-PAGE مورد بررسی قرار گرفتند. در این بررسی برای مکان ژنی GLU-B1 چهار واریانت شامل: *7 ، **7 ، **8 ، 8 و برای مکان ژنی GLU-D1 دو واریانت **2 و 12 مشاهده گردید. نتایج این بررسی نشان داد که مکان ژنی GLU-D1 بیش از سایر مکانهای ژنی در کیفیت نانوایی موثر است. عدم ظهور زیر واحد 1DX=2 باعث افت قابل ملاحظه ای در کیفیت نانوایی گردید. تاثیر واریانت های مکان ژنی GLU-B1 نیز در کیفیت نانوایی نامشخص و مبهم بود. همچنین برای گروه بندی شهرهای مبدا مرفوتیپ ها از حیث زیرواحدهای گلوتنین از تجزیه خوشه ای به روش UPGMA استفاده و مشخص گردید رابطه دقیقی بین تنوع ژنتیکی و پراکنش جغرافیایی وجود ندارد.

اثر ذرت سیلوشده و گاه عمل آوری شده با اوره بر روی مصرف خوراک، قابلیت هضم، توان تولید و خصوصیات لاشه گوساله های هلشتاین مورد مطالعه قرار گرفت. 24 راس گوساله نر با سن حدود 6 ماه و متوسط وزن زنده 203.5±64 کیلوگرم در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با 6 جیره و 4 تکرار به مدت 120 روز با جیره های کاملا مخلوط شده زیر تغذیه شدند. الف: جیره1 (50% کنسانتره + 35% یونجه + 15% ذرت سیلوشده عمل آوری نشده)، ب: جیره2 (50% کنسانتره + 50%یونجه خشک)، ج: جیره3 (50% کنسانتره + 50% ذرت سیلوشده عمل آوری نشده)، د: جیره4 (50% کنسانتره + 50% ذرت سیلوشده عمل آوری شده با اوره)، ه: جیره5 (50% کنسانتره + 50% کاه جوعمل آوری شده با اوره)، و: جیره 6 (85% کنسانتره و 15% یونجه خشک) بودند. در تمام جیره ها از یک نوع کنسانتره استفاده شد. در عمل آوری ذرت سیلویی از سطح 0.5 درصد اوره براساس وزن تر و در عمل آوری کاه از محلول 5 درصد اوره استفاده شد. در طول مدت آزمایش هر 15 روز یکبار افزایش وزن و بازده غذایی اندازه گیری گردید. قابلیت هضم جیره ها با استفاده از اکسید کرم سه ظرفیتی (Cr2O3) تعیین شد. در پایان آزمایش گوساله ها ذبح، درصد لاشه و قطعات آن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تفاوت بین میانگین ماده خشک مصرفی روزانه در بین جیره های غذایی و گروههای وزنی معنی داری است (P<0.05). بیشترین میانگین ماده خشک مصرفی مربوط به جیره 6 (8.622 کیلوگرم) و کمترین مقدار مربوط به جیره 5 (5.854 کیلوگرم)بود. بیشترین میانگین افزایش وزن روزانه با (1.429 کیلوگرم) مربوط به جیره 6 (محتوی 85% کنسانتره و 15% یونجه) بود و کمترین (0.855 کیلوگرم) مربوط به جیره 5 (محتوی50% کنسانتره و50% کاه عمل آوری شده) بود. بهترین بازده غذایی مربوط به جیره 6 (16.574 درصد) و بدترین میانگین مربوط به جیره 5 (15.118 درصد) بود. تفاوت بین میانگین های ضریب تبدیل غذایی در جیره های غذایی و گروههای وزنی معنی دار نبود. بهترین میانگین ضریب تبدیل غذایی نیز در جیره 6 مشاهده شد (6.034 کیلوگرم) و بدترین از آن جیره 5 با میانگین (6.615 کیلوگرم) بود. در قابلیت هضم ماده خشک جیره 6 (با 70.05 درصد) بالاترین بود، درصورتیکه درصد مربوط به جیره 5 (با 58.22 درصد) پایین ترین بود. از نظر وزن قطعات لاشه، سطح مقطع ماهیچه راسته، وزن چربی داخلی، فقط جیره 5 نسبت به بقیه جیره ها بالاتر و اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). از روش ترقیق اوره جهت تعیین ترکیبات بدن زنده گوساله نتایج مثبت به دست آمد ومی توان جهت تخمین ترکیبات بدن که همبستگی در آن مثبت وبالا می باشد، بکار گرفت.

به منظور بررسی تنوع صفات کمی در نشان دادن مقاومت به خشکی و رابطه آنها با عملکرد دانه ذرت، آزمایشی با استفاده از طرح کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی کرج در سال زراعی 1377 اجرا گردید. کرتهای اصلی مشتمل بر سه رژیم آبیاری (محیط بدون تنش، تنش میانی و تنش انتهایی) و کرتهای فرعی شامل هشت رقم هیبرید سینگل کراس دیررس تجارتی بود. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد که بین هیبریدها از نظر صفات رشد رویشی، مراحل نمو، عملکرد و اجزای عملکرد تنوع قابل ملاحظه ای وجود دارد و بین سه رژیم آبیاری در تعدادی از صفات اختلاف معنی داری مشاهده شد. بطور کلی اکثر صفات مورد بررسی نسبت به شرایط تنش عکس العمل منفی نشان دادند و بیشترین اثر تنش بر روی عملکرد دانه بود که در اثر کاهش شدید تعداد دانه در ردیف، طول بلال و وزن 500 دانه می باشد که این امر ناشی از بروز تنش خشکی در مراحل گلدهی و دانه بستن است. نتایج حاصل از همبستگی های ساده، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت نشان داد که در هر سه محیط، گزینش برحسب تعداد دانه در ردیف و قطر بلال مفید است.