پژوهش های کاربردی زراعی
سال:1398 | دوره:32 | شماره:4 (پیاپی 125) |تعداد مقالات:7

به منظور بررسی عملکرد کمی و کیفی دانه ذرت رقم سینگل کراس 704 در واکنش به محلول پاشی عناصر ریزمغذی آهن و روی در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی در سال زراعی 1395 در شهرستان اهواز به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجراء گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش کم آبی در سه سطح (60، 90 و 120) میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرت های اصلی و محلول پاشی کود کامل ریزمغذی در سه سطح (عدم محلول پاشی، محلول پاشی دو در هزار و محلول پاشی پنج در هزار) در کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی و محلول-پاشی عناصر ریزمغذی تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال، شاخص کلروفیل، درصد آهن و روی دانه دارد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب با میانگین (8/5750 کیلوگرم در هکتار) و (3/4140 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 60 و120 میلی متر تبخیر از تشت بدست آمد. در این آزمایش محلول پاشی عناصر ریزمغذی موجب افزایش به ترتیب 29 و 31 درصدی آهن و روی دانه گردید. براساس نتایج حاصل از این آزمایش به منظور دست یابی به حداکثر عملکرد پروتئین و دانه، کشت گیاه ذرت با محلول پاشی عناصر ریزمغذی روی و آهن به میزان دو در هزار در تیمار 60 میلی متر تبخیر مناسب پیشنهاد می شود.

چچکیده به منظور بررسی اثرات نانواکسید آهن، نانو اکسید روی، ترکیبات آلی ورمی کمپوست و اسیدهیومیک برعملکرد و جذب برخی از عناصرغذایی در گوجه فرنگی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. عامل اول، ترکیبات آلی در سه سطح: صفر، 5 تن در هکتار ورمی کمپوست و 5 کیلوگرم در هکتار اسیدهیومیک، و عامل های دوم و سوم، نانوذرات اکسیدآهن و اکسید روی، هر کدام در دو سطح: صفر و 6/2 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج تجزیه واریانس نشان دادکه غلظت نیتروژن در برگ به طور معنی داری تحت تاثیر مصرف ورمی کمپوست و غلظت نیتروژن در میوه تحت تاثیر مصرف توأم نانواکسید آهن و روی و نیز نانو اکسید روی به تنهایی قرار گرفته، و به حداکثر مقدار رسید. مصرف ورمی کمپوست همراه با نانواکسید آهن و روی، غلظت آهن را در برگ و میوه به طور معنی داری افزایش داد مصرف نانواکسید روی توام با ترکیبات آلی، غلظت روی در میوه را به طور معنی داری افزایش داد. اثرات متقابل ترکیبات آلی و نانو اکسید آهن و روی بر عملکرد میوه معنی دار شد. با کاربرد نانواکسید روی و ترکیبات آلی، عملکرد میوه 74 درصد ه فزایش یافت و از 620/61 تن در هکتار در تیمار شاهد به 193/107 تن در تیماردارای نانواکسید روی و اسید هیومیک افزایش پیدا کرد. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که نانواکسیدآهن و روی منابع مناسبی برای تامین نیازگیاه گوجه فرنگی به این دو عنصر بودند و مصرف نانواکسید روی همراه با اسید هیومیک نیز در افزایش عملکرد میوه گوجه فرنگی معنی دار بود.

استفاده از کودهای شیمیایی در بوم نظام های زراعی نه تنها باعث تخریب ساختار فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک می شود، بلکه کیفیت محصول را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داده و دارای اثرات سوء زیست محیطی نیز است. از این رو، این تحقیق با هدف بررسی اثر منابع مختلف کودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی توتون گرمخانه ای در دو شرایط دیم و آبی انجام شد. آزمایش در قالب پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات تیرتاش در سال 1394 اجرا شد. تیمارهای کودی در هشت سطح شامل شاهد (عدم مصرف کود)؛ کاربرد 100 درصد کود شیمیایی توصیه شده؛ کاربرد 10 تن کود گاوی در هکتار؛ کاربرد 30 تن کود گاوی در هکتار؛ کاربرد 450 کیلوگرم کود مرغی غنی شده در هکتار؛ کاربرد 650 کیلوگرم کود مرغی غنی شده در هکتار؛ کاربرد 850 کیلوگرم کود مرغی غنی شده در هکتار و کاربرد 650 کیلوگرم مرغی غنی شده در هکتار + 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار بود. نتایج نشان داد که عملکرد و شاخص های اقتصادی در کشت آبی و دیم تحت اثر تیمار کودی قرار گرفتند. در کشت دیم حداکثر عملکرد و درآمد خالص برای تیمار کود مرغی 650 کیلوگرم به علاوه 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار بود. لذا، از نظر اقتصادی در شرایط کشت آبی بهترین تیمار کود گاوی 10 تن در هکتار بود. بهترین تیمار کودی در کشت دیم و آبی ترکیب کودی کاربرد 650 کیلوگرم مرغی غنی شده در هکتار + 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار بود که منجر به بالاترین میزان عملکرد کمی و کیفی شد.

به منظور شناسایی ارقام متحمل به خشکی آخر فصل تعداد 13 ژنوتیپ کلزا شامل کرج1، کرج2، کرج3، طلایه، زرفام، اوکاپی، لیکورد، اس. ال. ام. 046، مودنا، دابل یو. پی. ان. 5، اپرا، دابل یو. پی. ان. 2 و جی. کا. اچ. 305 به صورت دو آزمایش جداگانه در شرایط نرمال و تنش خشکی آخر فصل (قطع آبیاری از مرحله گلدهی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب از مهر 1391 به مدت دو سال زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر تنش خشکی آخر فصل بر همه صفات به جز درصد روغن دانه، تعداد شاخه های فرعی و وزن هزار دانه معنی دار بود. عملکرد دانه در اثر تنش خشکی به میزان 20 درصد کاهش یافت به طوری که میانگین عملکرد دانه ارقام کلزا در شرایط آبیاری کامل 4586 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش 3736 کیلوگرم در هکتار بود، این کاهش حاصل تأثیرپذیری اجزای عملکرد دانه یعنی تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین از تنش خشکی بود. بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی متعلق به ژنوتیپ جی. کا. اچ. 305 به ترتیب با 5230 و 3941 کیلوگرم در هکتار بود. نمودار دوبعدی حاصل از تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد ژنوتیپ های جی. کا. اچ. 305، زرفام و دابل یو. پی. ان. 5 دارای پتانسیل عملکرد بالایی هستند، ضمناً متحمل به تنش خشکی نیز هستند. در این مطالعه ژنوتیپ های شناخته شده لیکورد، طلایه و اس. ال. ام. 046 نسبت به سایر ژنوتیپ ها در هر دو شرایط از میانگین عملکرد کمتری برخوردار بودند.

به منظور بررسی تاثیر منابع نیتروژن زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، آزمایشی بصورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1395 در منطقه اهواز اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کود نیتروژن در سه سطح صفر، 60 و 120 کیلوگرم نیتروژن خالص از منبع اوره در کرت های اصلی و کودهای زیستی نیتروژنه شامل ازتوباکتر، نیتروکارا و عدم مصرف کود زیستی در کرت های فرعی بود. نتایج نشان داد که کود شیمیایی و کود زیستی نیتروژنه تاثیر معنی داری بر کلیه صفات مورد مطالعه شامل تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و درصد پروتئین داشت. تاثیر برهمکنش کود شیمیایی و زیستی نیتروژن بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه و درصد پرتئین معنی دار ولی بر سایر صفات تاثیر معنی دار نداشت. بیش ترین عملکرد دانه و درصد پروتئین مربوط به تیمار تلفیقی120 کیلوگرم در هکتار کودشیمیایی نیتروژن و کود زیستی نیتروکارا حاصل شد که از لحاظ آماری اختلاف معنی دار با شرایط مصرف تلفیقی 120 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی نیتروژن و کود زیستی ازتوباکتر نداشت. نتایج کلی نشان داد که در شرایط این آزمایش، مصرف نیتروژن از طریق شیمیایی و یا زیستی در افزایش عملکرد کمی و کیفی ذرت تاثیر دارد و بیشترین تاثیر در شرایط مصرف 120 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی نیتروژن توام با مصرف کود زیستی نیتروکارا و یا ازتوباکتر حاصل شد.

به منظور تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت و ژنوتیپ پایدار در ارقام و لاینهای امیدبخش کلزا با استفاده از روش تجزیه گرافیکی GGE بای پلات، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در زنجان در دو سال 95-1393 اجرا شد. مواد گیاهی شامل ارقام اپرا و احمدی و 8 لاین امیدبخش کلزا بود. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین تاریخ کاشت، ژنوتیپ و اثر متقابل آن ها اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. با تأخیر در کاشت میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها از مقدار 4547 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 15 مهر به مقدار 2118 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 15 آبان کاهش یافت. تجزیه گرافیکی بای پلات ژنوتیپ های کلزا نشان داد که دو مؤلفه اول درمجموع 93 درصد تغییرات مربوط به عملکرد دانه در تاریخ های مختلف کاشت را توجیه کردند. بای پلات نمایش بردار روابط متقابل بین تاریخ های کاشت مورد آزمایش نشان داد که تاریخ کاشت اول نسبت به دو تاریخ کاشت بعدی تأثیر بیشتری در تمایز و گروه بندی ژنوتیپ های موردبررسی از نظر عملکرد دانه داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که تجزیهGGE بای پلات روش مناسبی در انتخاب ژنوتیپ بهتر و پایدارتر در تاریخ های کاشت مناسب و تأخیری بود. بر اساس نتایج حاصل، ژنوتیپ G9 با عملکرد دانه 5437 کیلوگرم در هکتار بهترین ژنوتیپ برای تاریخ کاشت اول و ژنوتیپ G7 با عملکرد دانه 2608 کیلوگرم در هکتار بهترین ژنوتیپ برای کشت تأخیری کلزا در منطقه مورد آزمایش بود.

کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد ایران بوده که باتوجه به تداوم تغییرات اقلیم و موقعیت جغرافیای خشک و نیمه خشک ایران اثرات منفی بسیاری از این تغییرات دیده و می تواند به خود ببیند. در این پژوهش با تفکیک اثرات مختلف تغییر اقلیم و در نظر گرفتن چهار سناریو به ترتیب شامل تغییر نرمال اقلیم، تغییر اقلیم، تغییرپذیری اقلیم و تغییر توامان اقلیم و تغییر پذیری اقلیم به بررسی اثرات هر یک بر میزان بارندگی و در ادامه بر سطح زیر کشت، میزان درآمد و قیمت محصول گندم به عنوان مهم ترین محصول زراعی ایران پرداخته شده است. از این رو با بکارگیری روش برنامه ریزی ریاضی مثبت و با استفاده از اطلاعات آب و هوایی ایران و همچنین داده های مربوط به هزینه و تولید گندم طی سال های 1394-1379 روند 20 ساله موارد فوق بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در شرایط تغییر توامان اقلیم و تغییر اقلیم به نسبت دو شرایط دیگر کاهش شدیدتری در بارندگی رخ خواهد داد. همچنین در این دو شرایط اقلیمی کاهش در سطح زیر کشت، کاهش در درآمد و افزایش قیمت شدیدتر از دو شرایط دیگر خواهد بود. متوسط سطح زیرکشت گندم به صورت سالانه به ترتیب 15/2467، 89/1994، 23/2473 و 59/1993 هزار هکتار، متوسط درآمد سالانه کشاورزان گندم ایران نیز به ترتیب 4/13247، 59/10711، 07/13280 و 61/10704 میلیارد تومان و متوسط قیمت هر تن گندم در سال 79/14، 85/17، 77/14 و 87/17 میلیون تومان خواهد بود.