علوم و فناوری بذر ایران
سال:1396 | دوره:6 | شماره:1 |تعداد مقالات:20

جوانه زنی اولین و حساس ترین مرحله رشد و نمو گیاه می باشد زیرا مراحل اولیه رویش گیاه، شامل جوانه زنی، رشد و استقرار گیاهچه ها در تکامل گیاهان نقش مهمی را بر عهده دارند؛ به منظور بررسی اثرات نوع خاک و عمق کاشت بر خصوصیات سبزشدگی بذر گیاه دارویی پونه سای کرک ستاره ای، آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه یزد به اجرا در آمد؛ بذر گیاه در سه نوع بافت سبک، متوسط و سنگین با سه عمق (0. 5، 1، 1. 5 سانتی متری) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بافت نسبتا سبک خاک در زمان لازم برای رسیدن درصد سبز شدگی به 90 درصد حداکثر خود در سطح (p≤ 0. 05) معنی دار بود و در بقیه صفات در سطح (p≤ 0. 01) اثر معنی داری دارد. در رابطه با عمق کاشت نیز درصد سبزشدگی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، و زمان لازم برای رسیدن سبزشدن بذر به 50 درصد حداکثر خود اختلاف معنی داری در سطح (p≤ 0. 01) مشاهده شد؛ در بین سه بافت خاک مورد بررسی بیشترین درصد سبزشدگی ( 67. 8%) مربوط به بافت شنی و کمترین درصد (32. 2%) مربوط به بافت رسی سیلتی بوده است. همچنین بررسی ویژگی های مختلف سبزشدگی در بین سه عمق مورد بررسی نیز نشان داد که در عمق 0. 5 سانتیمتری صفات سبز شدگی از بهترین نتایج برخوردار است؛ اما در عمق کاشت 1. 5 سانتیمتری صفات مورد بررسی از اختلاف معنی داری برخوردار شدند. بیشترین درصد سبزشدگی مربوط به بافت شنی و در عمق 0. 5 سانتیمتری(97%) بود و کمترین میزان سبزشدگی نیز مربوط به عمق 1. 5 سانتیمتری و در بافت رسی سیلتی با 23% سبزشدگی بود.

اطلاعات کمی در مورد اثرات دما و پتانسیل آب بر جوانه زنی بذر گلرنگ وجود دارد. به منظور بررسی تأثیر دما و پتانسیل آب بر شاخص های جوانه زنی در بذر گلرنگ (رقم صفه) آزمایشی به صورت تجزیه مرکب در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار 25 بذری در آزمایشگاه تکنولوژی بذر گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتی گراد) و پتانسیل آب (0، 0. 2-، 0. 4-، 0. 6-، 0. 8-، 1-، 1. 2-، 1. 4-و 1. 6-مگاپاسکال) در نظر گرفته شد. صفات درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه و شاخص بنیه گیاهچه اندازه گیری گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تأثیر دما، پتانسیل آب و اثر متقابل آن ها بر کلیه شاخص های جوانه زنی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین با کاهش پتانسیل آب، درصد و سرعت جوانه زنی کاهش یافت. در دمای 5 درجه سانتی گراد با تغییر پتانسیل آب از صفر به 1. 6-مگاپاسکال درصد جوانه زنی از 98 درصد به صفر رسید و در دمای 30 درجه سانتی گراد با تغییر پتانسیل آب از صفر به 1. 6-مگاپاسکال درصد جوانه زنی از 95 درصد به 1 درصد کاهش یافت. با افزایش دما تا دمای 20 درجه سانتی گراد، درصد و سرعت جوانه زنی افزایش یافت و پس از آن کاهش یافت.

این پژوهش جهت شناسایی ساختارهای شیمیایی و بیوشیمیایی روغن بذر بالنگو شیرازی (Lallemantia royleana) و بررسی تغییرات این صفات تحت شرایط پیری تسریع شده با مدت زمان 24، 48 و 72 ساعت با رطوبت نسبی 100 درصد و دمای 41 درجه سانتی گراد در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی بررسی شد. نتایج نشان داد بذر این گیاه دارویی دارای 19. 26 درصد روغن است. پروفایل اسیدهای چرب روغن شامل 90. 71 درصد اسیدهای چرب غیراشباع در مقابل 9. 29 درصد اسیدهای چرب اشباع بود که اسید لینولنیک (C18: 3)، اسید اولئیک (C18: 1) و اسید پالمتیک (C16: 0) به ترتیب مهمترین اسید چرب چند غیر اشباع، تک غیر اشباع و اسید چرب اشباع روغن بودند. آنتی اکسیدان های بذر بالنگو شیرازی شامل 427. 8 پی پی ام توکوفرول و210 میلی گرم پلی فنل بود. شرایط پیری تسریع شده محتوای روغن بذر را تا 15. 2 درصد کاهش داد همچنین بطور نسبی باعث افزایش اسیدهای چرب اشباع در مقابل اسیدهای چرب غیراشباع گردید. اوج اکسیداسیون و تولید پراکسید بین شاهد و تیمار پیری تسریع شده 24 ساعت رخ داد. حداکثر مقاومت روغن (رنسیمت) در تیمار پیری تسریع شده 72 ساعت تا 5/1 برابر کاهش پیدا کرد. نتایج نشان داد آزمون های جوانه زنی تحت تاثیر پیری تسریع شده به صورت خطی کاهش پیدا کرد. ارزش جوانه زنی در شاهد به ترتیب 6/1، 5/2 و 8/4 برابر بیشتر از سایر تیمارها بود. دستاوردهای این تحقیق نشان داد اکسیداتیو آنزیمی علاوه بر افزایش سرعت زوال، می تواند باعث تغییر ماهیت شیمیایی و بیوشیمیایی ترکیبات ذخیره ای بذر بالنگو شیرازی گردد.

درجه حرارت یکی از مهم ترین عوامل محیطی موثر بر جوانه زنی بذور محسوب می شود و بنابراین اثر متقابل دمای محیط و جوانه زنی یکی از عوامل اصلی در پیش بینی زمان جوانه زنی و بویژه مدلسازی است. به این منظور آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار و 11 سطح تیمار دما (3، 5، 7، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 و 45 درجه سانتیگراد) روی بذور همیشه بهار در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه اسلامی واحد مهاباد به اجرا درآمد. به منظور تعیین دماهای کاردینال سه مدل رگرسیون غیر خطی تابع دو تکه ای، تابع بتا و تابع 5 پارامتره بتا مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاثیر دما بر سرعت، درصد و یکنواختی جوانه زنی بذر معنی دار بود. بالاترین درصد و یکنواختی جوانه زنی در دمای 15 درجه سانتیگراد مشاهده گردید، درحالیکه بیشترین سرعت جوانه زنی در دمای 20 درجه سانتیگراد بدست آمد. اگرچه اختلاف چندانی بین مدل های برازش یافته در تخمین دماهای کاردینال وجود نداشت ولی مدل دو تکه ای به واسطه دارا بودن کمترین ریشه میانگین مربعات خطا و ضریب تغییرات و بیشنرین ضریب تبیین و ضریب همبستگی بهترین مدل برای تخمین دماهای کارینال همیشه بهار در نظرگرفته شد. بنابراین دمای پایه جوانه زنی گیاه همیشه بهار 3. 35، دمای مطلوب 20. 84 و دمای سقف 40. 94 درجه سانتیگراد بدست آمد ضمن اینکه ماکزیمم سرعت جوانه زنی نیز(0. 010: rmax بر ساعت) بود.

یکی از روش های تقویت کننده بذر عمل پوشش دار کردن(seed coating) است که در آن مواد پوشش دهنده را در سطح خارجی بذر قرار می دهند تا اثرات منفی محیطی را به حداقل رسانده و توان استقرار گیاه را افزایش دهند. این تحقیق به منظور شناخت اثر شیوه های مختلف پوشش دار کردن بذر بر میزان ظهور گیاهچه گندم رقم سرداری در شرایط تنش خشکی و عمق مختلف کاشت انجام شد که به صورت فاکتوریل و در قالب طرح آزمایشی کاملاً تصادفی با چهار تکرار به اجرا در آمد. تیمار ماده پوشش دهنده در چهار سطح بدون پوشش (NC)، ماده با پایه معدنی (CC)، ماده با پایه آلی (OC) و ماده با پایه هیدروژل (HC) تیمار درصد رطوبت خاک در سه سطح 9 درصد، 14درصد و 21درصد وزن خاک خشک، تیمار عمق کاشت در دو سطح کشت سطحی و سه برابر قطر بذر استفاده شد. در طول مدت آزمایش صفت درصد ظهور گیاهچه که مهمترین نشانه استقرار اولیه به شمار می رود، در واحد آزمایشی گلدان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد کلیه اثرات اصلی تیمارها( پوشش بذر، درصد رطوبت خاک و عمق کاشت) بر درصد ظهور گیاهچه گندم رقم سرداریدرسطح 1 درصد معنی دار است. اثر متقابل تیمارهای درصد رطوبت خاک و نوع پوشش بذر و همچنین تیمارهای عمق کاشت و نوع پوشش بذر، روی درصد ظهور گیاهچه معنی دار(p<0. 01) شد. اثر متقابل تیمارهای درصد رطوبت خاک و عمق کاشت و همچنین اثرات سه گانه درصد عمق کاشت، رطوبت خاک و نوع پوشش بذر روی درصد ظهور گیاهچه معنی دار(p>0. 05) نگردید. گندم؛ هیدروژل؛ ماده معدنی؛ رطوبت خاک؛ ماده آلی؛ جوانه زنی

با توجه به افزایش مصرف گیاهان دارویی و تخریب روز افزون رویشگاههای طبیعی آنها، اهلی سازی وکشت آنها در نظام های زراعی اهمیت خاصی دارد. در این راستا اطلاع از خصوصیات این گیاهان، از جمله دماهای کاردینال جوانه زنی ضروری می باشد. به منظور تعیین دمای کاردینال و تأثیر دما بر درصد و سرعت جوانه زنی بذور شش اکوتیپ (بیرجند، قائن، تربت حیدریه، مشهد، کلات و بجنورد) بارهنگ کبیر آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 9 سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتی گراد) و چهار تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1392 انجام شد. جهت تعیین دماهای کاردینال از مدل های خطوط متقاطع و پنج پارامتری بتا بین سرعت جوانه زنی و دما استفاده شد. نتایج نشان داد که حداکثر درصد جوانه زنی را اکوتیپ های بجنورد و بیرجند به ترتیب در دمای 30 و 35 درجه سانتی گراد داشتند. در گستره دمایی 20 تا 35 درجه سانتی گراد اکوتیپ بیرجند درصد جوانه زنی بیشتری نسبت به سایر اکوتیپ ها داشت. براساس مدل های برازش داده شده بسته به اکوتیپ محدوده دمای حداقل( 6. 3 تا 8. 9 و 1. 8 تا 5 درجه سانتی گراد)، دمای مطلوب (31. 1 تا 35. 9 و 28. 6 تا 35. 2 درجه سانتی گراد) و دمای حداکثر (43. 3 تا 45. 1 و 45 تا 45. 6 درجه سانتی گراد) به ترتیب در مدل های خطوط متقاطع و پنج پارامتری بتا تخمین زده شد. تنوع در دمای کاردینال اکوتیپ های بارهنگ احتمالاً به دلیل سازگاری آنها به شرایط محیطی متفاوت و تنوع ژنتیکی می باشد.

به منظور بررسی تاثیر عصاره آبی اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulesis)بر جوانه زنی، رشد گیاهچه، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتت و آلفا آمیلاز بذر قیاق (Sorghum halapense) آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در 5 تکرار و 6 تیمار شامل غلظت های عصاره آبی برگ اکالیپتوس ( صفر، 10، 20، 30، 40 و 50 درصد) در سال 1391 انجام شد. نتایج نشان داد افزایش غلظت عصاره اکالیپتوس سبب کاهش درصد جوانه زنی، وزن گیاهچه، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتت و آلفاآمیلاز در بذر قیاق شد اما غلظت مالون دی آلدهید و درصد اسید چرب بافت گیاهچه قیاق افزایش یافت. کمترین فعالیت آلفاآمیلاز (3. 1 و 3. 5 نانومول بر میلی گرم پروتئین در دقیقه)، وزن تر گیاهچه (0. 10 و 0. 08 میلی گرم) و درصد جوانه زنی (54 و 42 %) تحت تاثیر تیمارهای عصاره 40 و50% اکالیپتوس مشاهده شد. بیشترین اسید چرب بافت گیاهچه قیاق نیز تحت تاثیر تیمار محلول پاشی با عصاره 40 و 50% اکالیپتوس به میزان 23. 6 و23. 1%مشاهده شد. نتایج بیانگر تاثیر منفی عصاره اکالیپتوس بر جوانه زنی، فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز و پایداری غشاء سلولی گیاهچه قیاق است.

تحقیق حاضر به منظور ارزیابی برخی مدل های رگرسیونی غیر خطی برای توصیف سرعت جوانه زنی و تعیین دماهای کاردینال بذر چهار اکوتیپ زیره سبز (Cuminum cyminum L. ) نسبت به دما اجرا گردید. آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه زراعت، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، در سال 1390 انجام شد. در این آزمایش بذور چهار اکوتیپ زیره سبز (خراسان، جندق، کرمان و اصفهان) تحت تاثیر شش تیمار دمایی (0، 5، 15، 25، 35 و 45 درجه سانتی گراد) قرار گرفتند و سرعت جوانه زنی بذور محاسبه گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد، که دما اثر معنی داری در سطح یک درصد بر سرعت جوانه زنی دارد. با توجه به اینکه کمترین مقدار AICc و بیشترین مقدار Adj R2مربوط به مدل دو تکه ای بود نسبت به مدل های دیگر سرعت جوانه زنی نسبت به دما را در اکوتیپ های زیره سبز بهتر توصیف نمود. براین اساس دمای پایه، دمای مطلوب و دمای سقف برای اکوتیپ خراسان به ترتیب 0، 11. 4، 25، در اکوتیپ کرمان به ترتیب 0، 11. 5، 28. 9، اکوتیپ جندق 0، 9. 6، 27. 1 و اکوتیپ اصفهان به ترتیب0، 10. 1، 35. 5 درجه سانتی گراد تخمین زده شد. با توجه به نتایج می توان برای کمی سازی واکنش سرعت جوانه زنی این اکوتیپ ها از مدل دو تکه ای استفاده نمود.

دو گونه جنگلی نمدار و اقاقیا از جمله گونه های جنگلی به شمار می آیند که به دلیل دارا بودن پوسته بذر بسیار سخت و محکم دارای خواب بذر(Seed Dormancy) می باشند. جهت حذف این پوسته (شکستن خواب بذر) و تسهیل فرآیند جوانه زنی بذرهای این دو گونه و نیز بررسی تاثیر تیمارهای خراشدهی بر روی میزان جوانه زنی، بذور این دو گونه در سال 1393 از نهالستان قرق واقع در شهرستان گرگان تهیه گردید. جهت تعیین میزان زنده مانی بذرها، در ابتدا آزمون تترازولیوم انجام شد. سپس جهت بررسی تیمارهای متفاوت شکستن خواب فیزیکی (خراش دهی)، تیمارهای آب جوش(100 درجه با مدت زمان 1 دقیقه)، آب اکسیژنه(1% با مدت زمان 40 دقیقه)، اسید سولفوریک (30 درصد با مدت زمان ده دقیقه) و شاهد بر روی بذرها اعمال گردید. آزمایش ها در آزمایشگاه دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان انجام شد. نتایج آزمون تترا زولیوم نشان داد که گونه های نمدار و اقاقیا به ترتیب دارای 57. 25 و 78. 3 درصد زنده مانی بودند. بالاترین میزان جوانه زنی در مورد بذر نمدار، تیمار آب اکسیژنه بیشترین با میزان جوانه زنی (38 % ) و در مورد بذر اقاقیا تیمار آب جوش با بیشترین میزان جوانه زنی (66. 69) مشاهده گردید. از آنجایی که بذر اقاقیا با وجود دارا بودن پوسته بسیار سخت از جوانه زنی بهتری نسبت به گونه نمدار برخوردار است، می توان نتیجه گرفت که به جز پوسته سخت عوامل دیگری نیز در جوانه زنی بذر گونه نمدار دخیل هستند.

پیری بذر یکی از مشکلات عمده در تولید محصولات زراعی است. به منظور بررسی تأثیر پیری تسریع شده بر جوانه زنی و سایر مولفه های جوانه زنی بذر های حاصل از پرایمینگ گیاه مادری در سه رقم لوبیا چیتی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی با سه تکرار درآزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اجرا شد. عامل های مورد بررسی مشتمل بر ارقام لوبیا چیتی در سه سطح شامل E9، E10 و خمین، پیری تسریع شده در دو سطح شامل پیری و شاهد و بذور بدست آمده از پرایمینگ بذور مادری کشت شده در مزرعه در 7 سطح شامل پلی اتیلن گلیکول 5-بار در مدت 6 ساعت، کلرید پتاسیم 20-میلی مولار در مدت 6 ساعت، کلرید کلسیم 15-میلی مولار در مدت 3 ساعت، کلرید سدیم 20-میلی مولار در مدت 6 ساعت، سالیسیلیک اسید 500 میلی گرم در لیتر در مدت 12 ساعت هیدرو پرایمینگ در مدت 12 ساعت و بدون پرایم (شاهد) بود. صفات درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشک گیاهچه، شاخص وزنی و طولی بنیه گیاهچه و انرژی جوانه زنی در روز نهم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل پیری زودرس، پیش تیمار و رقم بر صفات جوانه زنی شامل درصد جوانه زنی، وزن خشک گیاهچه، شاخص وزنی و طولی بنیه و انرژی جوانه زنی در روز نهم در سطح یک درصد، اثر متقابل پیری زودرس و پرایمینگ بر سرعت جوانه زنی در سطح یک درصد و اثر متقابل پرایمینگ و رقم بر سرعت جوانه زنی و ضریب آلومتری در سطح پنج درصد معنی دار یود. تیمار پیری زودرس در مقایسه با شاهد صفات جوانه زنی کمتری را نشان داد. بیشترین درصد جوانه زنی و انرژی جوانه زنی در روز نهم در تیمار کلرید سدیم 6 ساعت و رقم E10، بیشترین وزن خشک گیاهچه، سرعت جوانه زنی و شاخص وزنی و طولی بنیه در تیمار کلرید کلسیم 3 ساعت و رقم E10 بدست آمد. نتایج نشان داد که با توجه به رقم و انتخاب مناسب پیش تیمار گیاه مادری، می توان انبارداری را بهبود بخشید و بذر هایی با قدرت بالاتر و زوال کمتر داشت.

در این پروژه تحقیقاتی، چهار روش برداشت بذر هیبرید ذرت، یعنی برداشت با دست، برداشت با کمباین ویژه غلات، برداشت با دستگاه پیکرهاسگر خودکششی و برداشت با پیکرهاسگر پشت تراکتوری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا ضمن بررسی کیفیت بذر تولیدی، اقتصادی ترین و در نتیجه کارآمدترین روش برداشت مشخص گردد. به منظور تحلیل اقتصادی، ابتدا با استفاده از روش بودجه بندی جزئی، اقتصادی بودن یا نبودن جایگزینی هر تکنیک به جای سایر تکنیک ها بررسی شد و سپس با استفاده از تجزیه و تحلیل ارجحیت سرمایه گذاری، نتایج پروژه مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده برداشت ذرت با پیکرهاسگر خودکششی سودآورترین تکنیک برداشت بوده و پس از آن برداشت با پیکرهاسگر پشت تراکتوری و برداشت با دست در رتبه های بعدی قرار دارند، ولی از آنجائی که در منطقة مورد مطالعه (دشت مغان) نیروی کار ماهر و ارزان به وفور در دسترس می باشد و کشاورزان ذرت کار به لحاظ ضعف مالی توانائی سرمایه گذاری اولیه به منظور خرید و تهیة پیکرهاسگر خودکششی یا پشت تراکتوری را ندارند، از این رو تکنیک برداشت با دست، اقتصادی ترین و سودآورترین تکنیک برداشت شناخته شد. در خصوص بررسی های فنی انجام شده، روش برداشت دستی و روش هواخشک با روش رایج (برداشت مستقیم با کمباین و خشک کردن در خشک کن های دانه) مقایسهگردیدند، نتایج نشان داد که کیفیت فیزیکی، فیزیولوژیکی، میزان بذرهای زیر غربال شش میلی متر و خاصیت انبارمانی بذرهای برداشت شده توسط کارگر به طور معنی داری از سایر بذرها بیشتر است.

در این تحقیق فرایندهای بوجاری، خشک کردن و درجه بندی اندازه و شکل دستگاه های مورد استفاده برای تولید بذر ذرت درچهار کارخانه تولید بذر ذرت در استان اردبیل (منطقه مغان) مورد بررسی قرار گرفت و شاخصهایی نظیر تغییرات رطوبت بذرها، درصد بذرهای شکسته، درصد بذرهای ترک خورده و رطوبت محصول نهایی در فرایند خشک شدن و فرآوری بذرها بررسی شد. نتایج بدست آمده نشان داد که در مرحله برداشت کاربرد کمباین غلات باعث بروز تلفات به صورت شکستگی و ترک در بذرها می شود. همچنین در فرایند خشک شدن بذر، تلفات زمانی و مصرف انرژی زیاد است. انبارکردن و نگهداری بذرهای خشک شده به صورت فله روی سطوح سیمانی یا آسفالت در سوله ها نیز موجب جذب احتمالی رطوبت در آنها شده و ضمن آلودگی محیطی، حمله حشرات و آفات به بذر را تسریع می کند. هر چند که بیشترین خسارت شکستگی در بذرهای پهن و گرد ملاحظه شد اما بیشترین ترک های ملاحظه شده در بذرها درحین فرایند مربوط به تولید و بوجاری بذرهای گرد بود. این خسارت در هر مرحله معمولاً روندی افزایشی داشته و با کاهش رطوبت بذر یک رابطه مستقیم دارد. همچنین نتیجه گیری شد که در هر کارخانه تعداد بالابرها و سرعت چرخش پیاله ها تأثیر بسیار مستقیمی بر روی خسارات فیزیکی وارد شده به بذر داشته و می توانند تا بیش از 30 درصد بر بذر خسارات شکستگی یا ترک خوردگی را افزایش دهند. جمع بندی بررسی های انجام شده نشان داد که در کارخانه های مورد بررسی، به طور متوسط 15 درصد از بذرها به صورت بذرشکسته وخرد شده از خط تولید خارج می شوند. همچنین حدود 30 درصد از بذرها نیز درحین فرایند دچار ترک-خوردگی می شوند. نتایج نشان داد که به دلیل آسیب دیدگی احتمالی جنین یا تجمع قارچ ها و عوامل بیمارهای گیاهی در بذرهای ترک دار، کاربرد این گونه بذرها ریسک عدم سبز شدن و جوانه زنی بذر را افزایش داده و گاهاً منجر به عدم ظهور یا بدسبزی خواهد شد.

به منظور بررسی تأثیر نانو اکسید روی و تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد بر فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی، میزان روی، پروتئین و صفات وابسته به رشد دانه تریتیکاله، آزمایشی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سال 1392 اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل محلول پاشی با نانو اکسید روی در پنج سطح (عدم محلول پاشی به عنوان شاهد، 0. 25، 0. 5، 0. 75 و 1 گرم در لیتر) و چهار سطح تلقیح بذر با PGPR (عدم تلقیح بذر با باکتری به عنوان شاهد، تلقیح بذر با ازتوباکتر کروکوکوم استرین 5، آزوسپریلیوم لیپوفروم استرین OF و سودوموناس پوتیدا استرین 9) بودند. مقایسه میانگین ها نشان داد که بالاترین فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی (1. 35 نانومول بر دقیقه)، میزان روی (31. 4 میلی گرم بر کیلوگرم)، پروتئین (134. 2 گرم بر کیلوگرم)، سرعت (0. 0017 گرم در روز) و طول دوره پر شدن دانه (40. 74 روز) به ترکیب تیماری تلقیح بذر با آزوسپریلیوم در محلول پاشی 1 گرم در لیتر نانو اکسید روی و کم ترین آن ها ( به ترتیب 0. 46 نانومول بر دقیقه، 23. 1 میلی گرم بر کیلوگرم، 108. 6 گرم بر کیلوگرم، 0. 0012 گرم در روز و 24. 14 روز) در عدم تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد × عدم محلول پاشی نانو اکسید روی (شاهد) به دست آمد. به نظر می رسد به منظور بهبود کیفیت بذر تولیدی و افزایش میزان عنصر روی، پروتئین دانه و طول دوره پر شدن دانه می توان پیشنهاد کرد که تلقیح بذر تریتیکاله با باکتری آزوسپریلیوم در محلول پاشی یک گرم در لیتر نانو اکسید روی به کار برده شود.

به منظور بررسی اثر مگنتوپرایمینگ بر جوانه زنی بذرکنجد تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. بذور خشک کنجد به صورت توده ای در معرض میدان های مغناطیسی (شاهد (عدم قرار گیری)، 25 میلی تسلا به مدت 10 دقیقه و 75 میلی تسلا به مدت 60 دقیقه) قرار گرفته و سپس با پلی اتیلن گلیکول 6000 با پتانسیل های مختلف (شاهد (آب مقطر)، 2-، 4-، 6-و 8-بار) تیمار شدند. در نهایت صفاتی نظیر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه و نیز شاخص های طولی و وزنی بنیه گیاهچه ثبت شد. نتایج نشان داد که پرایمینگ با میدان های مغناطیسی منجر به افزایش سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و شاخص های طولی و وزنی بنیه گیاهچه مخصوصاً در شدت های بالای تنش خشکی نسبت به تیمار شاهد (عدم پرایمینگ) شد. طول ریشه چه برای بذور پرایم شده با میدان مغناطیسی 75 میلی تسلا به مدت یک ساعت در تنش 8-بار، 16. 6 درصد و وزن خشک ریشه چه در همین سطح از تنش و در بذور تیمار شده با میدان 25 میلی تسلا به مدت 10 دقیقه حدود 64. 4 درصد نسبت به تیمار شاهد (عدم قرارگیری) بیشتر بود. همچنین در اثر پرایمینگ با میدان های مغناطیسی 75 و 25 میلی تسلا در پتانسیل 8-بار، شاخص های طولی و وزنی بنیه گیاهچه به ترتیب 38 و 22. 6 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافتند.

هدف این پژوهش بررسی امکان استفاده از روش پردازش تصویر به منظور تعیین کیفیت جوانه زنی بذر نخود بعد از بارگذاری دینامیکی بود. بدین منظور خسارت مکانیکی در 4 سطح (صفر، 0. 0404، 0. 0808، 0. 1212 و 0. 1617) بر بذر 3 رقم نخود (آزاد، هاشم و ILC) وارد شد و آزمایش به صورت فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. صفات مورد بررسی هدایت الکتریکی، شاخص جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، طول گیاه چه، شاخص وزنی بنیه بذر، طول ریشه چه، وزن خشک ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و وزن خشک گیاه چه بودند. نتایج مشخص کرد، رقم ILC با کمترین هدایت الکتریکی، بیشترین سرعت جوانه زنی، بیشترین طول گیاه چه، بیشترین شاخص وزنی بنیه بذر، بیشترین طول ریشه چه، بیشترین وزن خشک ریشه چه، بیشترین وزن خشک ساقه چه و بیشترین وزن خشک گیاه چه به عنوان بهترین رقم در مقایسه با دو رقم دیگر بود. همچنین نتایج مقایسه میانگین مربوط به تیمار سطح انرژی نشان داد که هر چه سطح انرژی بیشتر باشد از کیفیت و شاخص وزنی بنیه بذر کاسته می شود. سپس با استفاده از پردازش تصویر دو پارامتر طول و مساحت ریشه چه نیز طی دوره جوانه زنی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس تجزیه وتحلیل آماری اختلاف معنی داری میان طول اندازه گیری شده با روش پردازش تصویر و اندازه گیری شده با روش دستی وجود نداشت. این مسئله نشان از توانایی جایگزینی روش پردازش تصویر به منظور انجام اندازه گیری های وقت گیر دستی در بررسی ویژگی های جوانه زنی بذر را دارد.

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر نانو ذره ی دی اکسید سیلیس بر بهبود جوانه زنی بذور سویا (رقم ویلیامز) زوال یافته به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال 1394 در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد تهران اجرا شد. عامل اول سطوح مختلف پیری تسریع شده شامل شاهد (بدون زوال بذر) و پیری تسریع شده به مدت 24 و 48 ساعت در رطوبت اشباع و دمای 41 درجه سانتی گراد و عامل دوم غلظت های مختلف نانو سیلیس شامل صفر (شاهد)، 40 و 60 پی پی ام بود. در این آزمایش صفاتی همچون درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، میانگین مدت جوانه زنی، تعداد گیاهچه عادی، وزن تر گیاهچه، نسبت وزنی ریشه چه به ساقه چه، محتوای نسبی آب ساقه چه، طول گیاهچه و میزان کلروفیل برگ اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر پیش تیمار نانو سیلیس بر تمامی صفات جوانه زنی بذور سویا معنی دار بود. اما اثر متقابل پرایمینگ نانو سیلیس بر بذور زوال یافته سویا تنها در برخی از شاخص های جوانه زنی اندازه گیری شده اثرگذار بود؛ پیش تیمار 60 پی پی ام نانو ذره ی سیلیس با افزایش 20 درصد سرعت جوانه زنی بذور زوال یافته، کاهش میانگین مدت زمان جوانه زنی و پیش تیمار 40 پی پی ام با افزایش حدود 7-10 درصد تعداد گیاهچه عادی و در کل تیمار نانو سیلیس با جبران میزان کلروفیل برگ سبب بهبود جوانه زنی بذور زوال یافته شد.

به منظور بررسی اثرات فرسودگی بذر بر میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و پراکسیداسیون لیپیدی در گیاهچه های کدوی تخم کاغذی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرارانجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح فرسودگی (شاهد، 5 و 10 روز فرسودگی در دمای 45 درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی 95 تا 100 درصد( و سه سطح دماهای جوانه زنی (15، 25 و 35 درجه) بود. نتایج حاصل نشان داد که آنزیم های سوپراکسیددیسمیوتاز و کاتالاز تحت تأثیر فرسودگی 5 روز و در دمای 25 درجه و پراکسیداز در تیمار شاهد و در دمای 25 درجه بیشترین فعالیت را داشتند. همچنین، بیشترین میزان مالون دی آلدئید (1/7 میلی مول بر گرم وزن تر) در دمای 15 درجه و در بذور 10 روز فرسوده مشاهده شد. بیشترین مقدار ماده خشک مصرف شده در تنفس (0. 018 میلی گرم) از تیمار 5 روز فرسودگی و دمای 35 درجه حاصل شد و کم ترین (0. 009 میلی گرم) آن نیز مربوط به 10 روز فرسودگی و دمای 35 درجه بود. به نظر می رسد که کاهش قدرت بذر بر اثر فرسودگی و دمای بالا منجر به تنش اکسیداتیو و پراکسیداسیون لیپیدی شده و گیاه برای مقابله با آسیب های ناشی از آن میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت را افزایش داده است. با توجه به نتایج حاصل از شاخص های جوانه زنی و آنزیم های آنتی اکسیدانت دمای 15 درجه بهترین دما برای جوانه زنی بذرهای فرسوده این گیاه است

به منظور بررسی اثر دمای بالا از طریق تاریخ کاشت و تراکم بوته بر کیفیت بذر سویا، آزمایشی به صورت طرح خردشده عاملی (اسپلیت فاکتوریل) بر مبنای طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی مغان و مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج در سال زراعی 92-1391 انجام شد. عوامل مورد بررسی تاریخ کاشت (شامل سه سطح 15 اردیبهشت، 15 خرداد و 15 تیر)، سه سطح تراکم کاشت 300، 400 و 500 هزار بوته در هکتار و دو رقم ویلیامز و L17 بودند. نتایج آزمون جوانه زنی استاندارد نشان داد که بیشترین درصد گیاهچه های عادی در منطقه مغان(92. 1%) در تاریخ کاشت 15 خرداد و در منطقه کرج (96. 2%)در تاریخ کاشت 15 تیر به دست آمد همچنین، مشخص شد که در منطقه مغان رقم L17 و در منطقه کرج رقم ویلیامز بیشترین درصد گیاهچه های عادی را داشتند. نتایج آزمون پیری تسریع شده نشان داد که درصد گیاهچه های عادی پس از آزمون پیری تسریع شده در منطقه کرج بیشتر بود و این حکایت از بهتر بودن کیفیت بذر تولیدی در منطقه کرج نسبت به مغان دارد. در تراکم‍ های کاشت 300 و 400 هزار بوته در هکتار بین دو منطقه تفاوت معنی داری وجود نداشت و در هر دو تراکم کاشت، منطقه کرج نسبت به مغان برتری داشت اما در تراکم 500 هزار بوته درصد گیاهچه های عادی پس از آزمون پیری تسریع شده در منطقه کرج (77. 6%) نسبت به منطقه مغان (58%) تفاوت معنی داری داشت. بیشترین شاخص وزنی بنیه گیاهچه (11. 75) در تراکم 400 هزار بوته در هکتار در تاریخ کاشت 15 تیرماه در منطقه کرج مشاهده شد و کم ترین آن (5. 41) در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت در تراکم 300 هزار بوته درهکتار درمنطقه کرج بود.

با توجه به تاثیر شرایط محیطی حاکم بر گیاه مادری در زمان تشکیل بذر بر ویژگی های جوانه زنی و اهمیت این مرحله در استقرار علف هرز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به منظور بررسی اثر تنش خشکی (پتانسیل-های صفر، 0. 2-، 0. 4-، 0. 8-و 1-مگاپاسکال) بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه بذور یولاف وحشی تولید شده تحت رژیم های آبیاری (تامین 100%، 80% و 60% نیاز آبی گندم از مرحله ساقه رفتن گندم تا انتهای فصل رشد)، در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود اجرا گردید. نتایج آزمایش بیانگر اثر معنی داری رژیم آبیاری حاکم بر گیاه مادری و تنش خشکی در زمان جوانه زنی بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه یولاف بود. با کاهش پتانسیل آب به 1-مگاپاسکال در تمامی رژیم های آبیاری، خصوصیات جوانه زنی کاهش یافت. بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی و طول ریشه چه در این پتانسیل آب مربوط به رژیم آبیاری تامین 60% نیاز آبی بود و کمترین وزن خشک ساقه چه مربوط به تیمار های رژیم آبیاری 60 و 80% نیاز آبی مشاهده شد. کاهش بیشتر طول و وزن خشک ساقه چه نسبت به ریشه چه حاکی از حساسیت بیشتر آن به کاهش پتانسیل آب بود. گیاهچه های حاصل از بذوری که در پتانسیل های آب بیشتر از 0. 4-مگاپاسکال جوانه زدند، وزن خشک و سطح برگ کمتری داشتند. نتایج آزمایش نشان داد که وجود تنش خشکی در زمان تشکیل بذر سبب تغییر معنی دار جوانه زنی بذر یولاف در شرایط تنش خشکی می گردد.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت برخصوصیات کمی و کیفی بذر ارقام شبدر این پژوهش به صورت مزرعه ای در طی سال زراعی 91-1390 با استفاده از امکانات پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذرکرج به صورت کرت های خرد شده شامل تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی در سه سطح (تاریخ کاشت متداول در 20 شهریور و تاریخ کاشت های تاخیری در 5 و 20 مهرماه) و ژنوتیپ های شبدر به عنوان عامل فرعی در 10 سطح (شبدر ایرانی 7 رقم، شبدر برسیم وشبدر قرمز یک رقم بهنام نسیم و شبدر لاکی یک رقم بهنام البرز1) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی (RBCD)با چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت و رقم برای صفاتی مثل عملکرد بذر، وزن هزاردانه، شاخص برداشت و صفات کیفی بذر در سطح احتمال یک درصد معنی دار است. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر عملکرد بذر و شاخص برداشت تاریخ کشت اول و از نظر وزن هزاردانه تاریخ کشت دوم برترین تیمار بودند. مقایسه میانگین ارقام نشان داد که شبدر لاکی رقم البرز 1 با عملکرد بذر722. 7 کیلوگرم در هکتار، وزن هزاردانه 3. 5 گرم و شاخص برداشت 4. 5 بهترین رقم از بین ارقام مورد مطالعه است. نتایج صفات کیفی بذر نشان داد که تاریخ کشت اول با 86. 4 درصد جوانه زنی و 38. 3 سرعت جوانه زنی برترین تیمار است. مقایسه ارقام نشان داد که شبدر ایرانی دیررس رقم شماره 1 با 92. 2 درصد جوانه زنی و 43. 8 سرعت جوانه زنی برترین رقم است.