مطالعات فرهنگ - ارتباطات
سال:1392 | دوره:14 | شماره:23 (مسلسل 55) |تعداد مقالات:9

ایران با وجود داشتن ارزش ها و انگاره های فرهنگی مشترک با دیگر کشورهای خاورمیانه، در دیپلماسی فرهنگی در این منطقه ضعف ها و چالش هایی دارد. ایران هراسی و شیعه هراسی تبلیغ شده در کشورهای خاورمیانه، دو چالش مهم کارآمدی دیپلماسی ایران در این منطقه هستند. این مقاله با توجه به گسترش ابزارهای ارتباطی بین مردم و جوامع، همچنین تحول معنا و مفهوم دیپلماسی استدلال می کند که دیپلماسی فرهنگی نیازمند ابزارهای نوین غیررسمی، عمومی و فراگیر است که مخاطب آنها بیشتر، مردم کشورهای خاورمیانه (و نه دولت های آنها) باشند. استفاده از رسانه های جمعی و دیپلماسی عمومی، سایبر دیپلماسی، زبان فارسی، شیوه های نمادسازی و تصویرسازی مشترک مهم ترین روش ها و ابزارهای نوینی هستند که برای افزایش کارآمدی دیپلماسی فرهنگی ایران پیشنهاد شده اند.

زبان دین چندان که بر اصالت خود بماند، می تواند حاوی ظرفیت های فرهنگی و هنری و از جمله ظرفیت های موسیقایی باشد. موضع «دین» نسبت به «موسیقی» در اغلب موارد با نگاه فقهی بررسی شده و از موضوع هایی که چندان بدان پرداخته نشده، نسبت «دین» و «هنر» موسیقی است.تفصیل حرمت و حلیت موسیقی موکول به کتاب های فقهی و نگاه مقاله حاضر، نگاهی تاریخی و هنری به موسیقی آوایی دینی و تغنی و نغمه های برآمده از آن است.در این مقاله، عواملی چون اشتیاق مردم به دین و وجود وزن و آهنگ در ادعیه، اوراد و متون دینی و در راس آنها کلام الله مجید، سبب رشد هنرهای آوایی و موسیقایی از درون دستگاه دین شده است. این امر گذشته از حق دستگاه دین بر گردن هنر، نوعی سلامت نسبی را برای هنرهای مزبور به ارمغان آورده است.

در این مقاله جایگاه شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان در ساماندهی امور فرهنگی مطالعه شده و بررسی وضعیت سیاست گذاری و برنامه ریزی در مصوبه های شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان در سال های 1372 تا 1389 داده های پژوهش را تشکیل می دهد.روش بررسی، تحلیل محتوای مصوبه های شورای فرهنگ عمومی با استفاده از آزمون های «خی دو» و «دو جمله ای» رابطه بین نوع مصوبه ها بر اساس آیین نامه شورا و سیاست گذاری و برنامه ریزی با ساماندهی امور فرهنگی سنجیده شده است.نتایج نشان داد که بین مصوبه های مربوط به سیاست گذاری و برنامه ریزی فرهنگی با ساماندهی امور فرهنگی رابطه مستقیم وجود داشت؛ همچنین نیمی از مصوبه های شورای فرهنگ عمومی در امر سیاست گذاری فرهنگی، مرتبط و در وظیفه برنامه ریزی، بیشتر مصوبه ها نامرتبط با وظایف شورا بودند.

دین اسلام، امر به معروف و نهی از منکر را به عنوان بهترین شیوه رویارویی با مخالفان و منحرفان معرفی کرده است. اهمیت این آموزه را می توان در آیه های قرآن و یادکرد پربسامدش در روایت ها دید. هر چند عمل به این آموزه بر هر مسلمانی واجب است، برای کسانی که از مقام دینی و دنیوی بالاتری برخوردار باشند، ضرورت بیشتری ایجاب می کند. از آنجا که والاترین امر به معروف، ارشاد مردمان به دین حق و مهم ترین نهی از منکر، بازداشتن گمراهان از باورهای فاسدشان می باشد، ائمه (ع) مهم ترین وجهه همت خود را به ارائه واقعی دین خدا و هدایت گمراهان به مذهب امامیه منعطف نمودند. امام رضا (ع) نیز به مقابله و مبارزه با ادیان و فرقه های منحرف پرداختند، زمانی که اکثر فرقه ها به تئوریزه کردن عقاید و تبلیغ باورهایشان مشغول بودند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که امام رضا (ع) با چه شیوه هایی به مقابله با فرق رفته اند؟ آیا می توان از آن ضابطه و قاعده استخراج و آن را به عنوان یک الگوی مبارزاتی تعریف کرد؟

این مقاله ضمن بررسی مفهوم هویت ملی و اشکال و جنبه های مختلف آن، به بررسی تاثیر فوتبال بر هویت ملی پرداخته است. ادعای مقاله حاضر این است که فوتبال در دنیای امروز به عنوان یکی از عناصر سازنده هویت از جایگاه مهمی برخوردار است؛ بدین معنی که به جز کارویژه های اساسی و خاص خود، موجد و مقوم نوعی هویت در بعد ملی نیز می باشد. موفقیت در مسابقه های فراملی فوتبال، نوعی هویت و غرور ملی ایجاد کرده و جوامع دیگر را به پذیرش جایگاه برتر و قابل احترام کشور متبوع تیم برنده وادار می کند و به همین ترتیب، شکست یک تیم ملی فوتبال نیز باعث نوعی سرخوردگی و جریحه دارشدن غرور یک ملت و کشور می شود. مقاله حاضر ضمن بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی و با محور قرار دادن سوال هایی در مورد چرایی و چگونگی تاثیر فوتبال بر هویت ملی، تلاش می کند تا روابط علی بین این دو متغیر را بررسی و تحلیل کند.

انقلاب اسلامی ایران، تجلی قدرت نرم به معنای توانایی معنوی و تاثیرگذاری در رفتار دیگران بدون تهدید یا پرداخت هزینه محسوس است. پیام جذاب انقلاب اسلامی در سطح تحلیل منطقه ای و بین المللی توانست رهگشای ملت های مسلمان و ملل جهان سومی و مستضعف شود، راه و رسم و الگوی جدیدی را پیش روی آنان قرار دهد و ضمن احیای هویت جهان اسلام، ارتقای بیداری اسلامی بر اساس تکیه بر خودباوری فرهنگی و پرچم داری انقلاب فرهنگی جهانی را به ارمغان آورد.روش، آمیخته است؛ در مطالعه اکتشافی از روش اسنادی و در جمع آوری نظرهای افراد خبره از روش توصیفی و استنباطی و از تکنیک پرسش نامه، در مرحله تجزیه و تحلیل یافته ها از روش توصیفی و آزمایشی و از تکنیک مقطعی و Lizrer و Spss و تدوین و تحلیل سناریوهای فرهنگی جهان و انتخاب سناریوی منتخب از رویکرد عدم قطعیت بحرانی (Schwartz) استفاده شده است. سناریوهای فرهنگی حاکم بر جهان در قرن بیست و یکم به شناسایی پنج سناریوی اصلی منجر شد و در کنکاش حاضر سناریوی جمهوری اسلامی ایران در افق چشم انداز بیست ساله از میان آنان انتخاب گردید.

آگاهی از خوانش مخاطبان از برنامه های شبکه های ماهواره ای برون مرزی به عنوان محتوای رقیب برنامه های شبکه های داخلی اهمیت بسیاری در سیاست گذاری رسانه ای و برنامه ریزی برای حفظ و افزایش مخاطبان صداوسیما دارد. با این پیش فرض، مقاله حاضر به مصرف شبکه های ماهواره ای سیاسی فارسی زبان در ایران و به طور خاص برنامه پارازیت توسط دانشجویان دانشگاه های تهران پرداخته و ضمن تحقیق درباره خوانش های آن ها از برنامه، کارکردها و رضامندی های حاصل از آن را مورد پرسش قرار داده است.این نوشتار در قالب نظریه دریافت به روش کیفی و با تکنیک مصاحبه عمقی با 20 دانشجو صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد که مصرف شبکه های سیاسی ماهواره ای دگراندیش، به معنای مخالفت با کلیه مواضع جمهوری اسلامی نیست و جوانان خوانش های تخالفی و مذاکره ای نسبت به برنامه های این شبکه ها دارند؛ همچنین رویکرد انتقادی برنامه نسبت به رفتارهای مدنی و اخلاق در جامعه ایرانی، مورد تاکید و محل توجه دانشجویان بوده است.

هدف نوشتار حاضر، شناسایی آسیب های فضای مجازی بین دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر یزد است. روش، توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر یزد است که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار شامل پرسش نامه «محقق ساخته» می باشد. برای آزمون فرضیه ها از تحلیل واریانس رتبه ای «فریدمن» استفاده شد. نتایج نشان داد که استفاده از فضای مجازی در ابعاد خانوادگی، تحصیلی، سازگاری، اعتقادی - عبادی و روانی دانش آموزان تاثیر منفی دارد و بین وسایل، «تلفن همراه» بیشترین و بازی های رایانه ای کمترین آسیب را بر دانش آموزان داشته است. دانش آموزان در اولویت بندی راهکارهای مقابله با آسیب های فضای مجازی، تقویت ارتباطات منطقی و عاطفی در خانواده و جایگزین کردن تفریح های سالم، درگیرکردن افراد در فعالیت ها و برنامه های مثبت را مهم ترین و افزایش نظارت حوزه های سیاسی امنیتی و فیلترینگ را کم اهمیت ترین راهکار برای کاهش آسیب های فضای مجازی دانسته اند.

هدف اصلی مقاله حاضر، طراحی و تبیین مدل سازمان نوآور در ایران با تکیه بر الگوی باز در صنعت چاپ و نشر کشور است. بر این مبنا از هفت هدف و فرضیه فرعی برای سنجش استفاده شد. نوشتار حاضر از نظر هدف، کاربردی است و از نظر نحوه گردآوری داده ها، تحقیقی و توصیفی - پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماری نیز تمامی صاحبان یا مدیران عامل شرکت های زیرمجموعه صنعت چاپ و نشر کشور هستند. نمونه آماری این بررسی شامل 381 مدیرعامل شرکت های صنعت چاپ و نشر کشور و متخصصان دانشگاهی است که مدیر مسوول یا سردبیران مجله های علمی - پژوهشی می باشند. اصلی ترین روش تجزیه و تحلیل داده ها، ماتریس کواریانس با رویکرد تحلیل مسیر است. نتیجه آزمون  Tنشان داد میزان به کارگیری هر یک از هفت متغیر در صنعت چاپ و نشر کشور مناسب می باشد. نتیجه آزمون مدل معادله های ساختاری نیز اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم هر یک از هفت متغیر را مورد تایید قرار داد و مشخص کرد از میان سایر متغیرها، میزان تاثیر متغیر شایستگی های محوری منابع انسانی بیشترین اثرگذاری را داشته است.