مجله بیماریهای کودکان ایران
سال:1382 | دوره:13 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

هورمون های تیروئید نقش اساسی در رشد و تکامل دارند. عوامل متعددی از جمله داروهای ضد تشنج بر روی هورمون های تیروئید تاثیرگذار هستند. داروهای ضد تشنج به دلیل شیوع بالای اختلالات تشنجی در کودکان بطور شایع در این گروه سنی مورد استفاده قرار می گیرند. به منظور ارزیابی دقیق تست های تیروئید در این کودکان دانستن اثرات داروهای ضد تشنج بر روی این تست ها ضروری است. در این مطالعه تست های تیروئید 55 کودک دریافت کننده داروهای ضدتشنج با میانگین سنی 8.88 سال با تست های تیروئید گروه کنترل که از نظر سنی و جنسی با گروه بیماران متناسب و شامل 42کودک نرمال بدون دریافت دارو بودند، مقایسه گردید. در 19مورد از بیماران محور هیپوتالاموس - هیپوفیز با تست TRH ارزیابی شد.سطح سرمی  T4بیماران به طور قابل توجهی نسبت به گروه کنترل پایین تر بود ((P=0.005. میزان سرمی T3، TSH، T3RU و FT4I بین دو گروه تفاوت قابل توجهی نداشتند و همه بیماران از نظر بالینی یوتیروئید بودند. عملکرد محور هیپوتالاموس - هیپوفیز نرمال بود.یافته های این مطالعه نشان می دهد در بیمارانی که داروی ضد تشنج دریافت می کنند سطح سرمی T4 پایین تر می باشد با این حال از نظر بالینی یوتیروئید هستند. به عبارت دیگر سطح سرمی TSH در این بیماران بهتر از T4 عملکرد واقعی تیروئید را نشان می دهد.

بیماری تیفوئید (تب روده) یکی ازمهمترین بیماری های عفونی در کشورهای در حال توسعه است که در کشور ما نیز این بیماری بطور شایع دیده می شود. انتقال عفونت بیشتر از طریق خوردن غذا و آب آلوده و همچنین از طریق دست آلوده نیز صورت می گیرد. کشت خون، ادرار، مغز استخوان و مدفوع قطعی ترین راه تشخیص است. در مواردی که بدلیل مصرف نابجای آنتی بیوتیک ها نتوانیم ارگانیسم را از کشت بدست آوریم، از آزمون ویدال که ساده ترین روش تشخیص تیفوئید می باشد استفاده می شود.مقادیر مثبت تیتر آزمون ویدال و تغییرات آن به شرایط خاص هر منطقه بستگی دارد بنابراین لازم است در کشورهایی مثل ایران حداقل تیتر آنتی بادی مشخص شود و به عنوان تیتر پایه در تشخیص مورد استفاده قرار گیرد. این مطالعه در سال تحصیلی 82-1381 بر روی 1745 دانش آموز دبستانی سالم مناطق نوزده گانه تهران انجام شد.آنتی بادی ضد آنتی ژن O سالمونلا تیفی در 1710 مورد (98%) منفی بود یعنی تیتر 1/20 یا کمتر داشتند و 2% باقیمانده تیتر بیشتر از 1/20 داشتند. آنتی بادی ضد آنتی ژن H سالمونلا تیفی در 1718 مورد (98.5%) منفی و 1.5% موارد باقیمانده تیتر بیشتر از 1/20 داشتند.با توجه به پائین بودن درصد آلودگی در کودکان تهرانی در موارد شک بالینی به بیماری تیفوئید تیترهای کمتر از 1/160 را می توان مثبت تلقی نمود.

واکسن یک فرآورده ایمونولوژیک است که برای حفاظت ویژه در برابر یک بیماری تهیه می شود. مزایای استفاده از واکسن ها بر خطرات احتمالی و نیز هزینه آنها برتری دارد. آگاهی مادران از برنامه واکسیناسیون کشوری و عوارض حاصل از آن در میزان گسترش این برنامه نقش موثری دارد. این مطالعه با هدف بررسی میزان آگاهی مادران از برنامه واکسیناسیون و نحوه برخورد با عوارض شایع آن انجام شده است. در این بررسی میزان آگاهی 200 مادر که فرزندی در سن واکسیناسیون داشتند مورد مطالعه قرار گرفت. این مطالعه به مدت یک ماه و با طراحی پرسشنامه و تکمیل آن با انجام مصاحبه صورت گرفت. موارد واکسیناسیون کاملا با تعویق در 0.5%، با تعویق نسبی در 17.50% و انجام واکسیناسیون کاملا صحیح و به موقع در 81.5 درصد کودکان مادران مورد مطالعه انجام شده بود. بین میزان سواد مادران و میزان آگاهی های آنها از واکسیناسیون رابطه معنی دار و مستقیم وجود داشت (P<0.05) ولی آگاهی مادران در این مورد علیرغم بالارفتن سطح سواد آنان به اندازه کافی نیست. منبع آگاهی دهی اصلی مادران مراکز بهداشتی درمانی می باشند.استفاده از سایر وسایل اطلاع رسانی، خصوصا وسایل ارتباط جمعی به منظور افزایش آگاهی مادران از برنامه واکسیناسیون کشوری و نحوه برخورد با عوارض آن توصیه می شود.

این مطالعه به منظور تعیین میزان بروز آسیب در ورزش کاراته سبک شوتوکان در دختران رده سنی نونهالان و نوجوانان انجام شد. کلیه آسیب های ورزشکاران شرکت کننده در مسابقات کشوری سال 1383 ثبت گردید. اطلاعات کلیه شرکت کنندگان شامل وزن، سن، سوابق ورزش در این رشته و همچنین نوع آسیب، موضع آسیب و این موضوع که آیا آسیب منجربه توقف مسابقه شده یا خیر در آسیب دیدگان مورد مطالعه قرار گرفت.از 33 آسیب ثبت شده در 167 شرکت کننده 14 مورد مربوط به اندام ها، 10 مورد مربوط به سر و گردن و 8 مورد مربوط به تنه بود. میزان آسیب 0.17 به ازا هر مسابقه و 1.8 به ازا هر 10 شرکت کننده بود. چهار آسیب منجر به توقف مسابقه شده و از این موارد تنها یک مورد ناشی از شکستگی منجر به اعزام به بیمارستان شد.هرچند اکثر آسیب ها از نوع خفیف بود ولی با توجه به حساسیت سنی این رده از ورزشکاران نظارت دقیق پزشکی بر ورزشکاران آسیب دیده حتی پس از اتمام مسابقات توصیه می شود.

فرآیند رویش دندان کاملا پیچیده است و بی شک مکانیسم های مختلف زیادی در آن سهیم می باشند. این تحقیق به روش Cohort study بر روی 26 نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم)  گروه مورد) و 26 نوزاد با وزن بالای 2500 گرم (گروه شاهد) در بیمارستان دکتر شریعتی شهر تهران در سال های 82-1381 انجام گرفت. نوزادان دو گروه از نظر جنس، سن مادر، نوع زایمان، مصرف ویتامین های تکمیلی از بدو تولد تا زمان رویش اولین دندان، وضعیت اجتماعی و اقتصادی مشابه سازی شدند. نوزادان از نظر عوامل تاثیرگذار روی زمان رویش مشابه بوده و اختلاف آنها به لحاظ آماری معنی دار نبود. نوزادان دو گروه از ماه سوم بعد از تولد تا زمان رویش اولین دندان شیری به طور هفتگی پیگیری شدند. داده های فوق طبقه بندی، استخراج شده و زمان رویش ثبت گردید. زمان رویش اولین دندان در دو گروه با t-test و نیز آزمون رتبه دار Wilcoxon مورد قضاوت آماری قرارگرفت. Relative risk وزن کم هنگام تولد با زمان رویش بیشتر از 7 ماه، در داخل نمونه تعیین و تعمیم پذیری آن مشخص گردید.اولین دندان رویش یافته در تمامی نوزادان دندان های پیشین میانی بود. در گروه شاهد 76.9 درصد دارای زمان رویش 7 ماه و بیشتراز آن بودند و زمان رویش در گروه مورد 92.3 درصد، 7ماه و بیشتر بود (R.R=1.2).آزمون نشان داد که این اختلاف در زمان رویش اولین دندان در دو گروه از لحاظ آماری معنی دار نبود. و وزن کم هنگام تولد در ایجاد تاخیر رویش اولین دندان شیری نقش ندارد.

استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها به طور روز افزونی موجب افزایش مقاومت آنتی بیوتیکی در انواع ارگانیسم های عفونت زا شده است. به همین دلیل نیز بررسی مکرر حساسیت آنتی بیوتیکی در مورد جرم های شایع ایجاد کننده بیماری های عفونی ضروری می باشد.در مطالعه حاضر320 مورد پاسخ آزمایشات تعیین حساسیت میکروبی مربوط به کودکان بستری در بخش های کودکان و نوزادان بیمارستان امام خمینی در سال 1381 بررسی شد. شایعترین ارگانیسم یافت شده در کشت خون استافیلوکوک اپیدرمیدیس (25%)، در مایع نخاع استافیلوکوک طلائی و اپیدرمیدیس (هرکدام 30%)، در ادرار اشیریشیاکلی (60%) و در ترشحات استافیلوکوک طلائی (30%) بوده است.متاسفانه به علت استفاده بی رویه از آنتی بیوتیک ها، مقاومت بالایی به آمپی سیلین (60-95%) و نیز به کوتریموکسازول (55-100%) مشاهده شد. مقاومت نسبت به برخی آنتی بیوتیک های دیگر نیز نسبتا بالا بود.

هیپوکلسمی یک اختلال شایع دوران نوزادی است که عوامل مختلفی در شیوع آن دخالت دارد. در این مطالعه، فراوانی هیپوکلسمی و عوامل موثر بر آن در نوزادان دو گروه سنی زیر 3 روز (هیپوکلسمی زودرس) و بالای 3 روز (هیپوکلسمی دیررس) بستری در مرکز طبی کودکان مورد بررسی قرارگرفت. در این مطالعه 796 نوزاد مورد بررسی قرار گرفتند که33.5%  آنان مبتلا به هیپوکلسمی بودند. هیپوکلسمی با نمره آپگار مساوی یا زیر 4 در نوزادان دو گروه ارتباط معنی دار داشت. فراوانی هیپوکلسمی در هر دو گروه در فصول سرد (پائیز و زمستان) بیشتر از فصول گرم (بهار و تابستان) بود ولی این اختلاف فقط در نوزادان با هیپوکلسمی دیررس معنی دار بود. نارسی نوزاد اثر معنی داری بر فراوانی هیپوکلسمی زودرس و دیررس داشت. ازبین بیماری های مادر در طی حاملگی، دیابت مادر طی حاملگی با هیپوکلسمی نوزادی ارتباط معنی داری داشت. وزن و جنس نوزاد و تعداد حاملگی های مادر تاثیری بر فراوانی هیپوکلسمی در دو گروه نداشتند.

فلج عصب صورتی، عارضه بسیار نادری از سندرم کاوازاکی است که تنها در 25 بیمار گزارش شده است. هیچیک از آنان با ایمونوگلبولین داخل وریدی درمان نشده بودند. بیمارمورد نظر پسر 24 ماهه ای بود که با آنوریسم دوطرفه ی شریان های کرونر ناشی از سندرم کاوازاکی مراجعه کرده بود. بیمار تحت درمان با آسپیرین و گاما گلوبولین داخل وریدی قرار گرفت. طول مدت بیماری در بیمار مورد نظر 7 تا 9 روز بود که در سومین روز پس از درمان، بیمار دچار فلج یک طرفه عصب صورتی شد. این بیمار تحت درمان با ایمونوگلوبولین وریدی قرار گرفت و به دنبال تزریق این دارو فلج عصب صورتی در مدت 48 ساعت برطرف شد.مطالعات نشان می دهد خطر ابتلا به آنوریسم شریان کرونر در کودکان مبتلا به فلج عصب صورتی ناشی از سندرم کاوازاکی، دوبرابر بیشتراز کودکانی است که این عارضه عصبی را ندارند. خطرآنوریسم در بیماران بدون عارضه عصبی 25% و در بیماران مبتلا به عارضه عصبی 52% می باشد.فلج عصب صورتی بدون علت مشخص در کودکانی که تب های طولانی مدت دارند باید شک به سندرم کاوازاکی را برانگیزد. درمان با ایمونوگلبولین وریدی می تواند زمان بهبود کامل را بسیار کوتاه تر و کلید شناسایی مکانیسم های آسیب عصبی در این بیماری را فراهم کند.

سندرم هولت - اورام [Holt-Oram Syndrome (HOS)] یک بیماری اتوزومال غالب با اختصاصات اختلالات مادرزادی قلب و ناهنجاری های اندام فوقانی می باشد. اگرچه شیوع بیماری1 در 100000 گزارش شده ولی مطالعه روی ژن های درگیر در این سندرم، جهت شناخت نحوه تکامل قلب و دست همواره مورد توجه دانشمندان علم طب بویژه متخصصین ژنتیک بوده است.به لحاظ ژنتیکی، ژن های متعددی جهت ایجاد بیماری فرض می شود (هتروژن) ولی بیشتر جهش در ژن (T-box5) TBX5 به عنوان عامل آن گزارش شده است. این مقاله جهت جلب توجه بیشتر پزشکان محترم به خصوص متخصصین اطفال، قلب، جراحی، ارتوپدی و ژنتیک به اهمیت این بیماری و ژنتیک آن در تشخیص ناهنجاری های مادرزادی قلب و دست نگارش شده است.

کودکان اتیستیک دنیای عجیب و پررمز و رازی دارند که هنوز بعداز دو قرن از توصیف آن توسط پزشک فرانسوی Jean-Marc Gaspard و 57 سال پس از توضیح و گزارش علمی آن توسط روانپزشک آمریکاییLeo Kanner ، نادانسته های ما از دنیای این کودکان بسیار بیشتر از دانسته های ما می باشد. عدم توانایی این کودکان در برقراری ارتباط موثر با دنیای خارج نه تنها آنها را از دسترس اطرافیان دور نگاه می دارد، بلکه متخصصان هم با دنیای آنها بیگانه اند.معمولا اولین متخصصانی که با این کودکان برخورد می کنند، پزشکان کودکان هستند. شکایت های متنوع و بعضا غیراختصاصی مانند سردی، نجوش بودن، عدم توجه به محیط اطراف، علاقه مفرط به اشیا یا مکان های خاص، حرکات پشت سرهم و گاه مضر به حال خود، کم شنوایی، بی عاطفه بودن نسبت به برادران و خواهران، پدر و مادر این کودکان را به مرکز توجهات پزشکی می کشاند.نظر به جایگاه متخصصان کودکان در مواجهه با این کودکان، آنها باید نقش اصلی خود را که همانا تشخیص زودرس این کودکان است بدانند و نیز بدانند که چه هنگامی این کودکان را به متخصصان مربوطه ارجاع دهند.در این مقاله سعی شده است در ابتدا پرسشنامه ای عملی و آسان جهت غربالگری (Screening) کودکان مشکوک به ابتلا جهت استفاده در درمانگاه ها یا مطب های کودکان ارائه شود و به دنبال آن رویکرد تشخیصی (آزمایشات لازم) برای پیگری و ارجاع بیماران مطرح گردد تا پزشکان اطفال با استفاده عملی از آنها این بیماری را سریعتر تشخیص دهند و مبتلایان را هرچه سریعتر جهت درمان به مراکز مربوطه معرفی نمایند.