مجله بیماریهای کودکان ایران
سال:1383 | دوره:14 | شماره:2 |تعداد مقالات:19

هدف: کوتاهی قد در کودکان علل متعددی دارد و می تواند نشانه یک بیماری مهم باشد. کمبود هورمون رشد یکی از علل آن است که با شیوع متفاوت گزارش شده است. در این مطالعه هدف تعیین شیوع کمبود هورمون رشد در کودکان کوتاه قد و دستیابی به معیارهایی بود که لزوم بررسی این هورمون را مشخص نماید. روش مطالعه: پرونده 120 کودک 4 تا 15 سال با قد زیر صدک 3% که طی سال های 75 و 76 به انستیتو غدد و متابولیسم ایران مراجعه کرده بودند بصورت گذشته نگر بررسی شد. پنج مورد به علت عدم پیگیری از مطالعه حذف شدند. در سایرین در صورت منفی بودن بررسی های اولیه شامل اندازه گیری هموگلوبین، الکترولیت ها، هورمون های تیروئیدی و بررسی کشت و کامل ادرار و مدفوع و طبیعی بودن کاریوتیپ در دختران و همچنین سرعت رشد کمتر از 4 سانتیمتر در سال، هورمون رشد با دو تست تحریکی استاندارد اندازه گیری و در صورت ترشح زیر 10 µg/lit کمبود هورمون رشد برای بیمار مطرح شد. یافته ها: در 20 کودک از 120 مورد کمبود هورمون رشد تشخیص داده شد (17.4%) که 14 نفر آنها پسر بودند. بیشترین سن مراجعه کودکان بین 8 تا 12 سال بود (50%). انحراف قد کودکان از منحنی استاندارد در 16 مورد قابل توجه بود (SDS≥-3). در دو کودک علاوه بر کمبود هورمون رشد، کمبود سایر هورمون های هیپوفیزی دیده شد و یک مورد تومور کرانیوفارنژیوما تشخیص داده شد. نتیجه گیری: شیوع کمبود هورمون رشد در این مطالعه بیش از سایر مطالعات بدست آمد که با توجه به انجام این بررسی در یک مرکز ارجاع نیاز به مطالعات بیشتری دارد. با توجه به SDS≥ -3 در کودکان مبتلا به کمبود هورمون رشد لازم است کمبود این هورمون در کوتاهی قد قابل توجه همواره مدنظر قرار گیرد و MRI جهت آنومالی های مغزی انجام شود.

هدف: هرچند تاکنون زلزله های متعددی در ایران به وقوع پیوسته ولی تاکنون گزارش مستندی از اطلاعات دموگرافیک و بالینی آنان منتشر نشده است.  بدین منظور این مطالعه در کودکان و نوجوانان حادثه دیده در زلزله سال 1382 شهر بم که در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران بستری گردیدند طراحی و انجام شد. روش مطالعه: در یک مطالعه مجموعه موردی (Case Series) به صورت گذشته نگر کلیه مصدومین زلزله بم با سن 18 سال و کمتر از آن بستری شده در بیمارستان های امام خمینی، سینا و شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات مورد نیاز از پرونده آنان استخراج شد. یافته ها: از مجموع 440 مورد مصدوم زلزله بستری شده در بیمارستان های مذکور، 25.4% (51 پسر و 61 دختر) را کودکان و نوجوانان تشکیل می دادند. 82% کودکان طی سه روز اول پس از زلزله به بیمارستان منتقل شدند. شایعترین بخش آسیب دیده بدن اندام ها بود که 75.9% آسیب ها (61.6% به تنهایی و 14.3% همراه با بخش های دیگر) را تشکیل می داد. 34.5% مصدومین تحت عمل جراحی قرار گرفتند.  برای 79% آنان واکسیناسیون کزاز انجام شد و هیچ موردی از کزاز در مصدومین دیده نشد. 30.4%  مصدومین علائمی از بیماری عفونی داشتند که شایعترین بیماری عفونی عفونت ادراری (10 مورد) بود. فقط 5 مورد نارسایی حاد کلیه مشاهده شد. نتیجه گیری: اداره خوب مصدومین زلزله بم با استفاده از تجربیات قبلی سبب کاهش قابل توجه در نارسایی حاد کلیه و عدم ابتلای مصدومین به کزاز شد. شیوع قابل توجه آسیب اندام ها نیازمند برنامه ریزی درمانی مناسب برای برخورد با مصدومین در موقعیت های مشابه است. تجویز آنتی بیوتیک پیشگیرانه باید مورد مطالعه دقیق تر قرار گیرد.

هدف: آپاندیسیت حاد شایعترین علت جراحی شکم در اطفال و شایعترین اورژانس جراحی محسوب می شود که علیرغم همه تلاش های انجام شده تشخیص آن به خصوص در کودکان هنوز با مشکل روبروست. هدف از این مطالعه تعیین علائم بالینی و آزمایشگاهی کودکان مبتلا به آپاندیسیت حاد تایید شده با پاتولوژی است که طی سال 1381 در بیمارستان های آموزشی شهر همدان مورد عمل جراحی قرار گرفتند و سپس مقایسه آنها با کودکانی است که با تشخیص بالینی آپاندیسیت حاد مورد آپاندکتومی قرار گرفتند ولی پاتولوژی آپاندیس آنان طبیعی گزارش شد. روش مطالعه: برای این منظور در یک مطالعه مقطعی - تحلیلی اطلاعات مربوط به کلیه بیماران 16 ساله و کمتر که 140 نفر بودند و با تشخیص آپاندیسیت حاد در بیمارستان های شهید مباشر کاشانی و اکباتان شهر همدان تحت عمل جراحی قرار گرفتند بر اساس چک لیست جمع آوری و به کمک نرم افزار آماری SPSS آنالیز شد.یافته ها: از میان کودکان مورد مطالعه 105 نفر (75%) دارای آپاندیسیت حاد بودند یعنی میزان آپاندکتومی نرمال 25% بود. بین فراوانی آپاندیسیت با جنس، استفراغ، درد RLQ ، لوکوسیتوز و شیفت به چپ در لام خون محیطی ارتباط معنی‏دار وجود داشت (p<0.05). نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن میزان آپاندکتومی منفی در این مطالعه، در مواردی که تشخیص مورد شک است، علاوه بر دقت بیشتر در گرفتن شرح حال و معاینه مکرر و تحت نظر گرفتن بیمار، استفاده از روش های تشخیصی مانند سونوگرافیGraded compression ، CT Scan و لاپاراسکوپی توصیه می شود.

هدف: زردی ناشی از کمبود تغذیه با شیر مادر (Breast feeding jaundice) در 13% از شیرخوارانی که از شیرمادر استفاده می کنند در هفته اول زندگی رخ می دهد. روش مطالعه: نوزاد زرد بستری در بخش نوزادان مرکز طبی از آذر 1381 تا 1382 به طور آینده نگر مورد بررسی قرار گرفتند و موارد ناشی از کمبود تغذیه با شیر مادر با توجه به کاهش وزن بیش از 5 درصد وزن تولد (علائم کمبود دریافت کالری). وزن مخصوص ادراری بالاتر از 1012 و سدیم بالاتر از 150 میلی اکی والان در لیتر (علائم دهیدراتاسیون) انتخاب و پرسشنامه برای آنها تکمیل گردید. یافته ها: سی و هفت مورد مبتلا به زردی ناشی از کمبود تغذیه با شیر مادر تشخیص داده شد. 4/32 درصد از مادران نوزادان مبتلا دچار مشکلات پستانی بودند. در این بررسی ارتباط معنی دار بین آموزش شیردهی قبلی با تعداد دفعات شیردادن مشاهده شد ((p=0.000.نتیجه گری: آموزش وسیع شیردهی به مادران قبل از زایمان در کلیه گروه های سنی و با هر وضعیت تحصیلی اثر مثبتی بر تعداد دفعات شیردادن و روش درست شیردادن داشت.

هدف: شیر مادر به عنوان یک غذای کامل تنها منبع مورد اطمینان برای تغدیه شیرخواران می باشد.عوامل بسیاری می‎توانند روی شیردهی تاثیرگذار باشند.هدف از اجرای این تحقیق بررسی ارتباط بین روش زایمان و مدت شیردهی کودک بود.روش مطالعه: جمعیت مورد مطالعه کلیه مادران مراجعه کننده به درمانگاه های یاسوج بودند و تعداد نمونه پژوهش 80 نفر از هر گروه با زایمان طبیعی و سزارین بود.معیار ورود به مطالعه دارا بودن فرزند 1 تا 4 ساله سالم و معیار خروج از مطالعه وجود بیماری مادر و یا مصرف دارو در طی شیردهی بود. اطلاعات شامل وضعیت دموگرافیک مادران، وضعیت زایمان، وضعیت شیردهی، نوع تغذیه و سن شروع تغذیه کمکی به روش مصاحبه گردآوری شد.یافته ها: بین سطح تحصیلات مادر و نوع زایمان ارتباط معنی دار وجود داشت و با افزایش سطح تحصیلات، میزان سزارین به خصوص نوع انتخابی آن افزایش یافته بود. نوع زایمان و وضعیت شیردهی با شغل مادر ارتباط معنی‎دار داشت. میزان سزارین در خانم‎های شاغل در مقایسه با خانم‎های خانه دار بالاتر بود. بانوان خانه دار موفقیت بیشتری در تداوم شیردهی برای 12 ماه و بیشتر داشتند بطوری که 26.7% مادران شاغل و 73.3% مادران خانه دار کودک خود را 12 ماه یا بیشتر شیر داده بودند.مادران شاغل یا از ابتدا تصمیم به شیردهی نداشتند و یا با شروع شیردهی و برخورد با مشکلات شیردهی را کنار گذاشتند ولی در این میان مادران شاغلی بودند که با برنامه ریزی دقیق و اهتمام در امر شیردهی کودکشان در این کار موفق و راضی بودند. بین مدت شیردهی و روش زایمان در این مطالعه ارتباط وجود نداشت.نتیجه گیری: بنظر می رسد تمایل به شیردهی در این مطالعه به دلیل تمایل و رغبت فرهنگی به تغذیه کودک با شیر مادر است البته آموزش مادران سهم بزرگی در حفظ این میل و رغبت دارد.

مقدمه: لوسمی حاد از بدخیمی های شایع اطفال است که امروزه با توجه به طیف وسیع داروهای شیمی درمانی به یک بیماری قابل درمان تبدیل شده است ولی مسلما این داروها عوارض جانبی به همراه دارند. از شایع ترین این عوارض، عوارض گوارشی است که شناخت این عوارض در بهتر شدن سیر درمان طولانی مدت لوسمی موثر است. روش مطالعه: در این مطالعه 75 بیمار لوسمی تحت شیمی درمانی که دچار حداقل یک عارضه گوارشی در طی درمان شده بودند از آبان 82 تا مرداد 83 در بیمارستان دکتر شیخ مشهد بررسی شدند که از این تعداد 10 نفر به لوسمی میلوبلاستیک حاد (AML) و 65 نفر لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) مبتلا بودند. اطلاعات از طریق گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی و ثبت اطلاعات در پرسشنامه ها بدست آمد.نتایج: شایع ترین عوارض گوارشی در بیماران مورد مطالعه به ترتیب شیوع: زخم های دهانی (56%)، استفراغ (46.7%)، اسهال (26.7%) و ادینوفاژی (25.3%) بودند. اسهال به طور معنی داری در دخترها بیشتر بود ( (p=0.029و میانگین سنی مبتلایان به اتساع شکمی واسهال به طور معنی داری از غیر مبتلایان بالاتر بود (p=0.008 و(p=0.018 . میانگین سنی مبتلایان به فیستول و زخم های پری آنال (p=0.017) و ادینوفاژی ((p=0.01 به طور معنی داری کمتر از غیر مبتلایان بود. آفت دهانی (p=0.043) و اسهال ((p=0.045 و استفراغ ((p=0.031 در فاز 1 درمان ALL در برنامه درمانی اصلاح شده BMF شیوع بیشتری داشت .نتیجه گیری: بین سن و داروی مصرفی با عوارض گوارشی رابطه وجود دارد.

هدف: یکی از علل شایع آسیب دستگاه گوارش، در کودکان، بلع مواد سوزاننده است. اکثر موارد بلع مواد اسیدی یا قلیایی در کودکان به صورت اتفاقی رخ می دهد. عوارض حاد و مزمن بلع مواد سوزاننده در کودکان شدید و گاهی تهدیدکننده حیات است. روش مطالعه: این مطالعه در کودکان با بلع مواد سوزاننده که طی سال های 83-1381 در بیمارستان لقمان حکیم بستری بودند، انجام شد. در طی مطالعه کودکان زیر 16 سال که با شرح حال بلع مواد سوزاننده در بیمارستان بستری می شدند، از نظر دموگرافیک و سیربالینی و نتیجه آندوسکوپی، درمان و عوارض بیماری مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: از 72 کودک مورد مطالعه 41 نفر مواد اسیدی و 31 نفر مواد قلیایی مصرف کرده بودند. 74.7% بیماران به صورت اتفاقی دچار مسمومیت شدند. شیوع علائم بالینی به ترتیب شامل: استفراغ، زخم دهان، بی قراری، سیالوره، درد شکم و دیسفاژی بود. در بررسی آندوسکوپی از مری این بیماران 68% موارد  G1 و یا آندوسکوپی نرمال داشتند و 32% بیماران شدت سوختگی G2a و یا بالاتر از آن داشتند. 16.7%  بیماران تحت درمان جراحی و بقیه بیماران تحت درمان طبی قرار گرفتند. 20.8% بیماران دچار عارضه تنگی مری، 2.8% بیماران پارگی مری و مدیاستینیت بودند و 1.4% بیماران فوت نمودند. نتیجه گیری: نقش پیشگیری به عنوان راهکاری همه جانبه از طریق مجامع بهداشتی کشور و وسائل سمعی و بصری لازم است و توصیه می شود مواد صنعتی سوزاننده خطرناک درهای ایمن و محکم داشته باشند.

هدف: بیماری های عفونی دستگاه تنفسی سالانه باعث ایجاد 4.5 میلیون مرگ در میان کودکان جهان می شود که اکثریت این موارد در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد.در این میان پاتوژن های باکتریایی و ویروسی هر دو مسوول ایجاد این موارد مرگ و میر هستند. عفونت های تنفسی آدنوویروسی گستره جهانی دارد ولی بیماری کشنده ناشی از آن نادر می باشد. این مطالعه به منظور بررسی شیوع عفونت آدنوویروسی انجام شد.روش مطالعه: در این مطالعه توصیفی و case-series که از مهر ماه سال 1382 تا شهریور ماه 1383 در 96 کودک صفر تا 5 ساله مراجعه کننده به بیمارستان مرکز طبی کودکان انجام شده با بررسی ترشحات نازوفارنکس بیماران با روش Immuno fluorescence Antibody (IFA)  فراوانی عفونت تنفسی آدنوویروسی تعیین شده و بیماران از نظر توزیع فصلی، سن شایع درگیری و علائم و نشانه های کلینیکی مختلف مورد بررسی قرار می گیرند.یافته ها :فراوانی نسبی بیماری تنفسی آدنوویروسی 10.4% عفونت های دستگاه تنفسی و پاییز شایع ترین فصل ابتلا بود. شایع ترین سن ابتلا 4 تا 12 ماه بود و سرفه و رینوره هریک با 90% موارد درگیری شایعترین علائم و تب با 100% موارد شایع ترین نشانه کلینیکی بدست آمد. شایع ترین بیماری کلینیکی در بیماران مورد مطالعه پنومونی با شیوع 40% بود.نتیجه گیری: فراوانی عفونت آدنوویروسی و سن شایع ابتلا در این مطالعه با دیگر مطالعات هماهنگی دارد ولی پنومونی از موارد شایع ابتلا می باشد که با توجه به مرکز ارجاع بودن این بیمارستان قابل توجیه به نظر می رسد.

هدف: بروسلوز بیماری مشترک حیوان و انسان است که می تواند ارگان های مختلف بدن انسان از جمله سیستم ادراری تناسلی را مبتلا کند.روش مطالعه: تمام بیماران دارای تشخیص اپیدیمواورکیت درگروه سنی کودکان (3 تا 16 سال) در یک دوره 10 ساله مورد بررسی قرار گرفتند. معیار تشخیصی اپیدیدیموارکیت بـروسلائی علائم بـــالینی درد، تورم و حساسیت بیضه همراه با تست آگلوتیناسیون سرمی مثبت بود. سیر بالینی و یافته های پاراکلینیکی در بیماران دچار اپیدیدیمواورکیت باکتریال غیراختصاصی و بیماران مبتلا به اپیدیدیمواورکیت بروسلایی مقایسه شدند.یافته ها: از 21 بیمار درگروه سنی کودکان (3 تا 16 سال ) مبتلا به اپیدیدیمواورکیت، در 8 نفر تشخیص اورکیت بروسلایی داده شد. تب، لکوسیتوز، افزایش سدیمانتاسیون گلبول های سرخ در معدودی از بیماران وجود داشت. علائم التهاب (درد و حساسیت همراه با گرمی و قرمزی) بیضه ها شدت بسیار کمتری در مقایسه با گروه غیر اختصاصی داشت. تمام بیماران با درمان کلاسیک بروسلوز بهبود یافتند.نتیجه گیری: با توجه به تفاوت درمان اپیدیدیمواورکیت باکتریال غیر اختصاصی و بروسلا، در مناطق آندمیک تشخیص بروسلوز در بیماران مبتلا به اپیدیدیمواورکیت مدنظر قرار گرفته و تست های تشخیصی بروسلوز برای بیماران انجام شود.

هدف: سندرم ترشح نامتناسب هورمون ضد ادراری (SIADH) یکی از علل هیپوناترمی و ناشی از افزایش آزاد سازی هورمون ضد ادراری علیرغم اسمولاریته پایین پلاسما است و به عنوان عارضه برخی بیماریها نظیر عفونتهای دستگاه تنفسی، CNS و غیره مطرح می باشد. روش مطالعه: بروز و علل این بیماری در 600 بیمار بستری دربخش های اطفال و نوزادان بیمارستان بهارلو تعیین گردید. یافته ها: در بیماران مورد بررسی شیوع هیپوناترمی 18.5%، هیپوناترمی هیپوتونیک 17.3% و 7% SIADH بود. این عارضه در کودکان یک تا پنج سال شایعتر بود و بیماری های پنومونی، آسم، گاستروانتریت و مننژیت به ترتیب شایعترین علل زمینه ای را تشکیل دادند. در بیماران مبتلا به SIADH عارضه مجموعا سه مورد مرگ دیده شد.نتیجه گیری: از آنجائیکه اغلب موارد این عارضه خفیف است و علائم بالینی ایجاد نمی کند، آزمایشات روتین مانند سدیم، پتاسیم، قند و اوره خون و وزن مخصوص ادرار در بدو و سیر بستری بیماران جهت غربالگری این سندرم ضروری بنظر می رسد.

به علت آثار منفی سو تغذیه برکارآئی مغز، ارتقا وضع تغذیه کودکان ازاولویت های سیاست های بهداشتی اکثر جوامع دنیا است. انواع ریز مغذی ها مانند ید، روی و آهن به علت دخالت در فعالیت های متابولیک بدن و انواع سو تغذیه به علت مجموعه ای ازکمبودهای گوناگون مواد مغذی می توانند آثار مضر خود را بر تکامل مغز داشته باشند.در این مقاله میزان شیوع کمبود ریز مغذی ها و انواع سو تغذیه در کودکان ایرانی که متاسفانه آمار آن نگران کننده است ارائه شده و با توجه به اهمیت نیروهای انسانی فعال و قوی برای توسعه پایدار در کشور توجه سیاستگزاران بهداشتی را برای حل این معضل مهم جلب می نماید.

هدف: سندرم شوگرن لارسن سندرمی است که با مجموعه علائم ایکتیوز مادرزادی، تاخیر سایکوموتور و سفتی اندام ها مطرح می شود. یافته های اختصاصی این سندرم در معاینه فوندوسکوپی و همچنین درگیری ماده سفید مغز خصوصا در لوب های پاریتال و فرونتال در ام – آر - آی می باشد. گزارش حاضر معرفی یک مورد از این سندرم می باشد.معرفی مورد: بیمار یک شیرخوار دختر 14 ماهه است که با یافته های بالینی ایکتیوز مادرزادی، تاخیر تکامل سایکوموتور و اسپاستیسیتی اندام های تحتانی مراجعه نموده بود.ام- آر - آی مغز بیمار نشانگر تغییرات ماده سفید مشابه گزارش های قبلی سندرم شوگرن لارسن بود که با این تشخیص پیگیری شد. علاوه براین یافته ها، ضایعه نکروتیک خاص در لوب تمپورال چپ در ام آر آی وی دیده شد که تاکنون گزارش نشده است.

هدف: مالاریا یک بیماری حاد و مزمن است که با حملات تب و لرز، تعریق، خستگی، آنمی و اسپلنومگالی مشخص می شود.پلاسمودیوم فالسیپاروم مولد شدیدترین شکل مالاریاست و بیشترین میزان پارازیتمی را به همراه دارد.مالاریای مغزی جزو عوارض پلاسمودیوم فالسیپاروم بوده جزو نشانگان خطیر و مهم بیماری به ویژه در کودکان است. میزان مرگ و میر ناشی از مالاریای مغزی 20 تا 40 درصد است. درمان مالاریا در مناطقی که پلاسمودیوم فالسیپاروم مقاوم به کلروکین یا حتی شک به آن وجود دارد باید توسط داروهایی غیر از کلروکین انجام شود. با توجه به شیوع مالاریا در بعضی از نقاط ایران و لزوم توجه به گرفتاری مغزی در بیماران مبتلا به مالاریا یک مورد غیر معمول بیمار مبتلا به مالاریای مغزی در این مقاله معرفی می گردد.معرفی مورد: بیمار دختر 13 ساله ای بود که به علت تب، زردی، رنگ پریدگی و بی حالی مفرط مراجعه و تحت درمان های مختلف قرار گرفته بود. سرانجام با تشخیص مالاریا درمان با کلروکین و پریماکین شروع شد که به علت تشنج و کاهش سطح هوشیاری با تشخیص مالاریای فالسیپاروم مغزی مقاوم به کلروکین تحت درمان با کینین قرار گرفت و پس از سه روز، پاسخ درمانی مناسب با حال عمومی کاملا خوب و منفی شدن لام خون محیطی بدون هیچگونه عارضه ای ترخیص گردید.